Nieuweboer en Van der Horst geven zich bloot in dit expressionistische stuk. Het is een zenuwslopende tijd waar de personages doorheen gaan: na een miskraam lukt het ze niet meer hun levensstijl en plannen op elkaar af te stemmen. Met name Nieuweboer maakt indruk: de verwijten en scheldwoorden (godverdomme, hoer, twijfelkut, parapik, zeikwijf, rammen klootzak!) komen uit de grond van haar hart; haar lichaamstaal onderstreept de overgave aan haat en onbegrip. Van der Horst is lichtvoetiger, nonchalanter. De rol als meer nuchtere avonturier is daar ook naar, maar zijn spel is iets te vrijblijvend voor de ernst van de crisis. Zijn engagement met het leed in de wereld bijvoorbeeld had sterker naar voren kunnen worden gebracht.

Psychotisch

De jonge Nederlandse toneelschrijver Enver Husicic hanteert een opmerkelijk taalgebruik. De spelers drukken zich uit in korte, associatieve zinnen, vaak slechts van één woord. Zinnen met meer woorden hebben een vreemde volgorde. Er ontstaan monologen vol pathos, vette, dichtgeplamuurde beelden:

“Wie stond naast r bed.
Was ze geleegd.
Kinderdroom.
Verwijderd operatief.
Wie stond naast r bed.
Met bloemen vers de tuin uit.
Was ze.
Wie.
Wie vult die leegte.
Die zwarte.
Die diepe.
Die zieke.
Die zwerende.
Baarmoeder.
Holte.
Die.
Wie.
Wie vult em.”

Het contrast van inhoudsvolle passages geuit als korte uitroepen, geeft je rillingen. Maar de drang om bodemloze wanhoop fysiek kwijt te raken, is wel herkenbaar.

Regie

Daniëlle Wagenaar levert een strakke regie af. De staccato tekst vraagt om perfecte timing, en nooit haperen de acteurs, of laten ze pauzes vallen. Ook over hun lichaamstaal en de posities die worden ingenomen is goed nagedacht. We zien echt (ex-)geliefdengedrag, maar altijd spreken de acteurs naar het publiek toe. Mooi is het beeld van de kinderen in de zee waar het tweetal op uitkijkt, ver weg, mooi passend bij hun turkooizen ogen. Mooi ook is het rood van haar pakje, als ze hem na tijden weer eens bezoekt. Nogal erg ‘puur’ is het moment waarop zij opgewonden is, en bij hem seks afdwingt. De tekst in deze scène laat niets te raden over, de beelden erbij maken ontsnappen onmogelijk. We kijken recht in het gezicht van de scheldende Nieuweboer, die voorovergebogen op één van de witte zitkussens van haar leegte verlost wil worden; Van der Horst als verlosser achter haar.

Energie

De voorstelling is, met een goed uur, kort en hevig. Hoop gloort er niet, niet voor deze twee samen althans. Maar als individuen gaan ze het zeker redden, met hun energie en gevoel voor humor. Angel blijft bij door de rauwheid, het onverbloemde. Ga erheen als je pas een geliefde bent en vindt uit wat jouw verlangens zijn!

Angel wordt tot en met 29 april opgevoerd in verschillende theaters in Nederland.

Het stuk van Fransman Georges Feydeau (1862-1921) over vreemdgaan is weer eens afgestoft en regisseur Frans Strijards durfde ermee aan de slag te gaan. Het werk van Feydeau wordt ook wel eens boulevardtoneel genoemd. Zijn stukken moeten altijd vermaken en vrolijk zijn. Dat is ook wat overheerst in dit toneelstuk. Er worden zelfs illusionistische trucs uit de hoge hoed getoverd om het publiek te vermaken.

Spel

De Methode Ribadier gaat over overspel, en er wordt letterlijk een spel met iedereen gespeeld. De man des huizes (Gijs Scholten van Aschat) gaat vreemd, zonder dat zijn vrouw (Ariane Schluter) dat in de gaten heeft. Zij slaapt namelijk door toedoen van een van zijn tovertrucjes. En dan is er ook nog een minnaar van de vrouw in het spel, die door de echtgenoot min of meer in vertrouwen wordt genomen. Het wordt er allemaal niet eenvoudiger op, zoals bij veel relatiekomedies.

Bedroevend laag

Deze voorstelling moet het – naast de wat overdreven illusionistische kunsten – vooral hebben van (simpele) taalgrappen. Zo nu en dan is dat humoristische niveau wel zo bedroevend laag, dat het bijna het Bassie en Adriaan-niveau benaderd. Zulke laagdrempeligheid wekt op den duur irritaties op, maar het gros van het publiek lijkt zich doorgaans prima te vermaken. Het is natuurlijk ook maar net hoe je pet staat op zo’n avond. Maar het aantal echte sterke en doordachte grappen is op één hand te tellen.

Laurel & Hardy

In een blijspel moet natuurlijk vrolijk gespeeld worden, vandaar dat er wat slapstick-elementen in verwerkt zijn. Sommige scènes doen een beetje denken aan Laurel & Hardy. Het heeft zeker iets komisch en dat komt niet in de laatste plaats door de acteurs. Stefan de Walle (Cyrano en Wachten op Godot) als de minnaar van de vrouw is erg goed in zijn lichaamstaal. Je moet wel een ontzettende zuurpruim zijn, wil je niet een keer lachen om zijn geklungel en uitstekende mimiek. Ook de verschijning van Gijs Scholten van Aschat is geestig, al is hij wel wat serieuzer in zijn rol. De enige vrouw in dit stuk, Ariane Schluter, heeft duidelijk wat meer moeite met een klucht als deze. Ze probeert mee te komen met de rest, maar redt het niet om overtuigend en ook nog ’s grappig over te komen. Dit is duidelijk haar ding niet.

Doorgeslagen

Het zal niet gemakkelijk zijn geweest om deze komedie in te studeren, maar zo te zien heeft Strijards de touwtjes goed en strak in handen. De voorstelling an sich is daarom wel fascinerend om naar te kijken. Je kunt hem prijzen om zijn dubbelzinnige constructies en de eenvoud. Dat geldt overigens niet voor de humor. Want qua grappen is het Nationale Toneel echt een beetje doorgeslagen. Je stoort je op den duur gewoon aan de laagdrempeligheid en in combinatie met de goocheltrucs voel je je als publiek niet geheel serieus genomen. Toch pleit het wel voor Strijards dat hij geprobeerd heeft er eens iets anders van te maken dan een gewone overspelkomedie waar we er al zoveel van hebben gezien de afgelopen jaren. Maar misschien kan Feydeaus werk beter in de la blijven liggen dan er dit mee te doen.

De Methode Ribadier wordt tot en met 17 april 2005 opgevoerd.

In oktober 1994 won Schudden de jury- en publieksprijs op het Groninger Studenten Cabaret Festival en behaalde de tweede plaats op het Camerettenfestival. Nu tien jaar en vijf shows verder is het duo, ondanks hun succesvolle programma’s, nog redelijk onbekend. Ze zijn dan ook niet zo mediageil als een hoop andere cabaretiers en dus niet in ieder televisieprogramma te zien. Het is jammer dat veel mensen niet bekend zijn met dit duo, want Schudden zorgt voor een leuke en aparte theateravond. De twee mannen blinken uit in leuke en knappe vondsten met behulp van allerhande attributen, decor en rijke expressieve lichaamstaal. Het minimale gebruik van teksten wordt gecompenseerd door een verscheidenheid aan fysieke uitbeeldingen. De verbeeldingskracht van Schudden is zo groot dat je dankzij hun inlevingsvermogen direct in hun fantasiewereld gelooft.

Lullo en het baasje

De twee mannen verschillen qua karakters duidelijk van elkaar. De één, Emiel, is duidelijk de lullo, de zwakkere van de twee, de loser die steeds aan het kortste eind trekt. Noël is sluwer en beter gebekt, de meest overheersende van de twee. Emiel delft dan ook steeds het onderspit. Zo wordt hij als hond flink aangepakt door baasje Noël en al bij de eerste scène krijgt hij er hard met een mattenklopper van langs. Qua spel en timing gaan de twee samen op. Het is een hecht duo. De mannen zijn uitstekend op elkaar ingespeeld. Alhoewel dit wel allemaal van te voren ingestudeerd is, want improvisatie komt er niet bij kijken. Sterker nog, als er aan het eind van de show een oortje zoek is en Noël alleen op het podium achterblijft, staat hij zoals hij zelf zegt “met een bek vol tanden”.

Niet klam van het lachen

Hoe amusant of grappig en bovenal knap het ook allemaal gevonden is, ik was nooit echt klam van het schudden van het lachen zeg maar. Een aantal mensen in het publiek lachte wel uitbundig, maar zo erg kreeg ik het niet te pakken. Wel heb ik mij ontzettend vermaakt en ben erg onder de indruk van alle vondsten. Want lachen of ontroeren, wat ze brengen is altijd bijzonder clever. De voorstelling heeft ook een flinke vaart met veel decor- en kostuumwisselingen. De show vliegt echt voorbij.

Geniale ideeën

Ik vraag me soms echt af hoe ze op de vaak geniale ideeën komen. Met behulp van het simpele decor en wat attributen bevind ik mij steeds op een andere plek met steeds een andere sfeer. Een wasmand wordt bijvoorbeeld een vogelnest of hondenmand, een droogrek wordt een spinnenweb, de wasmachines worden een onderzeeër of een peepshowcabine waarin een paaldansshow afspeelt. Een strakgespannen laken wordt het decor voor een spookspel met gezichtsafdrukken. In wastobbes wordt aan wakvissen gedaan en ga zo maar door.

Schudden is niet pretentieus en komt prettig en ontwapend over. Je wilt dit avontuur met ze delen en meegaan in hun kinderlijke speelsheid. De mannen bezitten een enorme dosis fantasie en aanstekelijke energie om dit te kunnen klaarspelen. Een leuke verrassende avond. Ik ben benieuwd wat Schudden de volgende keer weer verzint.

Klam is nog te zien tot en met 3 juni 2005.