Film / Films

Liefde in een koud klimaat

recensie: Notes on a Scandal

De kracht van alle drama is even sterk als de geloofwaardigheid van de personages die daarin spelen. Essentieel is dat ze tot leven komen, emotioneel weten te raken en nieuwsgierig maken. Welnu, Judi Dench als de ijzige Barbara Covett in Notes on a Scandal komt zo explosief en ijzingwekkend tot leven dat er een bijna tastbare kilte in de bioscoopzaal hangt. Zij bezit zo’n intens geloofwaardige en kille uitstraling dat je geneigd bent Al Gore te bellen met de oplossing voor de klimaatproblematiek: stationeer deze ijskoude angstaanjagende dame naast de Noordelijke ijskappen en het smelten zal prompt ophouden.

En verder, wat identificeren met levensechte boeiende personages betreft, is er in de school waarin Notes on a Scandal zich afspeelt voor ieder wat wils. Een worstelende puber die gretig de achtervolging op zijn op hol geslagen hormonen inzet, een oudere man die verliefd is op een mooie jonge vrouw, een jonge vrouw geobsedeerd door een nog jongere jongen. Trieste sneue mensen met pijnlijk onbeantwoorde verlangens. Graai maar in deze boeiende grabbelton en het is ieder keer prijs. In deze acteursfilm pur sang wordt er langs de hele linie subliem geacteerd. Wat wilt u nog meer? De onweerstaanbare Cate Blanchett als lerares misschien? Die is er ook. En hoe. De camera houdt van Cate, een subtiele achteloze verleidster. Jong of oud, man of vrouw, als lerares verleidt ze zowaar de hele school en je gelooft haar ook.

Controverse

~

Notes on a Scandal verhaalt over twee vrouwen verstrengeld in gevoelens van verlangen en verraad. Barbara Covett (Judi Dench) is een eenzame geschiedenislerares die bij zowel haar leerlingen als collega’s bekend staat als kil en onbuigzaam. Haar wereld verandert echter wanneer ze kennismaakt en bevriend raakt met de nieuwe tekenlerares Sheba Hart (Cate Blanchett). Maar wanneer Barbara ontdekt dat Sheba een verhouding heeft met de vijftienjarige scholier Steven (Andrew Simpson) verandert hun verhouding. Sheba’s echtgenoot Richard Hart (Bill Nighy) krijgt steeds meer te maken met de venijnige Barbara, die ook met vuur speelt want haar eigen verleden is zeker niet zonder controverse.

Centraal staat de op springen staande vriendschap tussen Barbara en Sheba. Het pijnlijke onbegrip, de tenenkrommende avances van Barbara, en het onvermogen van beide vrouwen worden door Judi Dench en Cate Blanchett met een verbluffende chemie neergezet. Barbara (hard, wreed, gepantserd en verspeend van alle zelfkennis) tegenover Sheba (zacht, kwetsbaar, sensueel en vol zelfspot). Een groter contrast is nauwelijks denkbaar.

Melodrama

Bill Nighy heeft weliswaar een kleine rol als de oudere echtgenoot van Sheba, Richard, maar slaagt er wonderwel in veel diepgang te geven aan de licht cynische universitaire docent wiens vitale jonge vrouw langzaam maar zeker van hem wegglijdt. Wat het schandaal betreft is de puber in kwestie (Steven) uitmuntend gespeeld door de pas zeventienjarige Andrew Simpson. Het scenario werd geschreven door de gelauwerde toneelschrijver Patrick Marber, die ook het intrigerende relatiedrama Closer (2004) schreef. Het is geestig en scherpzinnig, maar in de laatste scènes, als het er eigenlijk niet meer toedoet, ontspoort het jammerlijk in huilerig melodrama.

We worden ook geconfronteerd met een voice-over. Dit steeds vaker opduikend verschijnsel heeft vele films met potentie om zeep geholpen. De onlangs verschenen Little Children (2006) werd danig verpest door de anonieme en aan verbale diarree lijdende vertelstem. De schade wordt hier beperkt door het feit dat de voice-over de hoofdpersoon zelf is, en Judi Dench neemt gretig de dubieuze honneurs waar met ladingen cynisch en geestig venijn.

~

Notes on a Scandal, vrij naar Zoe Hellers roman met dezelfde titel, is gedeeltelijk een productie van het UK Film Council en de BBC. Deze omroep specialiseert zich al jaren in sterk geacteerd hoogwaardig drama. Een van de vele hoogtepunten werd bereikt in 1990 met de onvergetelijke en met prijzen overladen miniserie, Portrait of a Marriage.

Groots en meeslepend

Regisseur Richard Eyre (Iris, 2001, ook met Judi Dench in de hoofdrol) vindt zelf dat zijn film anti-Hollywood is omdat Barbara, de heldin, zo’n ongelofelijke berekenende bitch speelt. Niet helemaal waar want de laatste overbodige scènes verdrinken in een kleffe Hollywood saus. De allerlaatste scène is zelfs ronduit gênant gezien de kwaliteit van de film als geheel. Opmerkelijk in een productie deels afkomstig van de BBC dat van het begrip ‘onnadrukkelijk’ een handelsmerk heeft gemaakt. Maar voordat het zover is zijn we bijna negentig zinderende, aangrijpende, ontroerende minuten en talloze memorabele scènes verder. En voor het weergaloze triumviraat Judi Dench, Cate Blanchett, en Bill Nighy mag “groots en meeslepend geacteerd” voor een keer uit de clichékast.