Strijdbaarheid voert de boventoon in indrukwekkende Mixed Bill

Het gerenommeerde gezelschap gaat dit jaar haar zestigste seizoen in. In de jaren ’60 vestigde het Alvin Ailey Dance Theatre zich als eerste grote dansgezelschap waarin dansers en choreografen van kleur op de voorgrond staan. Die nalatenschap en de verbondenheid met de burgerrechtenbeweging uit de zestiger jaren is verstrengeld in het DNA van de Mixed Bill die in Nederland vertoond wordt.

 Technicolor visitekaartje van Amerika

Het zijn vier werken van wisselende omvang die we deze avond te zien krijgen. In de eerste helft is er een opmerkelijke tegenstelling: Darrell Grant Moultrie’s Ounce of Faith is een van de nieuwste werken van het gezelschap, maar voelt als een Technicolor visitekaartje uit de jaren ’60. Het is op en top Amerikaans: uitgesproken kleurencombinaties, uitbundige dans, een American Dream uit een tijd waarin er nog geloofd werd in die mythe. Dat dit midden in het Trump-tijdperk gemaakt is, en het inclusieve Amerika laat zien dat nu onder hoogspanning staat, geeft de dans een aura van weerbarstigheid.

De tekstfragmenten in de dans, waarin ons op het hart wordt gedrukt dat levens veranderd kunnen worden als iemand vertrouwen in je heeft, maken de performance onnodig prekerig. Jammer dat er zo een boodschap op geplakt wordt. Grant Moultrie kan erop vertrouwen dat dit werk prima voor zichzelf spreekt.

Centrifugale beweging

Na de uitbundigheid van Ounce of Faith volgt de soberheid van Robert Battles Juba. Het toneelbeeld kenmerkt zich nu door meer aardetinten, terwijl drie mannen en een vrouw een doorlopende centrifugale beweging maken. De constante in deze op volksdans geïnspireerde choreografie is contact: de dansers vinden voortdurend steun in elkaar. Een frase waarin ze hun armen hooghouden, elkaars handen vasthouden en zo door de ruimte bewegen vormt het leitmotif van deze performance. Hier en daar soleert een danser, maar het duurt niet lang voordat zij of hij weer wordt opgenomen in een groepschoreografie. De kracht van saamhorigheid komt hier mooi naar voren.

Nog zo’n centrifugale bewegingstaal, eveneens gemaakt door Robert Battle, zien we in In/Side, een solo van Yannick Lebrun op het melancholieke Wild is the Wind van Nina Simone. Het is een introspectieve, en dan weer heftig emotionele dans in circulaire, wervelwind-achtige bewegingspatronen. Battle en Lebrun laten hier een technisch verbluffende solo zien, al werkt de muziek van Nina Simone hen soms ook tegen. Het versterkt de emotionele lading van de dans, maar is op zichzelf ook zo’n sterk lied dat de verleiding om af te dwalen groot is.

 Revelations

Het beste van de avond wordt vanzelfsprekend bewaard voor de finale: Revelations, de choreografie die Alvin Ailey in 1960 gemaakt heeft en inmiddels geldt als het gezichtsbepalende werk van Alvin Ailey Dance Theatre. Revelations laat verschillende fragmenten zien, ieder ondersteund door gospel, spirituals en blues, die reflecteren op de levens van Afro-Amerikanen in het Amerika waarin Ailey opgroeide.

Het spirituele lied Take me to the Water ondersteunt een scene waarin een doopceremonie wordt verbeeld. De dansers gaan gekleed in maagdelijk wit, terwijl vloeiende doeken om hen heen rivieren voorstellen. Als Sinnerman wordt gezongen, wordt het decor rood en de bewegingen sneller groter en energieker: de angst voor zonde en verdoemenis die een kerkelijke opvoeding met zich meebrengt.

Het meest indrukwekkende fragment is echter te vinden aan het begin. Begeleid door het lied Pilgrim of Sorrow zien we de groep dansers, in aardkleurige kostuums, die langzame, omhoog reikende en uitstrekkende bewegingen maken. Het laat de kracht zien van een groep mensen die uit de aarde naar de hemel reiken, geleden hebben, maar desondanks nog steeds strijdbaar zijn. Het is dezelfde soort kracht en weerbarstigheid die in alle stukken van deze Mixed Bill terugkeert.