Fifty Shades of Grey

Het is een fenomeen: wat begon als erotische fanfictie van Twilight groeide uit tot drie vervolgboeken die wereldwijd als warme broodjes over de toonbanken vlogen. Van het eerste en bekendste deel, Vijftig Tinten Grijs, werden op het Britse Amazon meer kopieën verkocht dan alle Harry Potter-delen bij elkaar. Het was plotseling compleet acceptabel om openlijk een erotisch boek te lezen. Vijftig Tinten werd dan ook gewoon gezien onder de kerstboom, in de trein en op de koffietafel.

Het verhaal is bekend: de onschuldige literatuurstudente Anastasia interviewt de succesvolle, aantrekkelijke zakenman Christian Grey en wordt verliefd. Grey doet echter niet aan liefde, maar wel aan BDSM. Hij gooit er een helikoptervlucht, nieuwe auto en nog een stuk of wat rijke-machtige-mannen-acties tegenaan om haar een contract te laten tekenen om zijn weekend-submissive te worden. Voor Ana zijn handboeien en zweepjes een nieuwe, opwindende wereld. Voor Grey is dit meisje toch wel een beetje anders dan de voorgaande vijftien onderdanigen. Wordt dit liefde?

Kunst van het weglaten of vloek van het verhullen
Het boek van E.L. James is niet best geschreven, daar is iedereen het over eens. Het succes is er aan te danken dat het de lezers de mogelijkheid geeft zich te identificeren met een ‘normale’ vrouw die geniet van BDSM. De gedetailleerde sekspassages permitteren veel vrouwen hun fantasie de vrije loop te laten. In deze commerciële film zijn dergelijke gedetailleerde seksscènes niet bespreekbaar, wat blijft er dan over?

Niet veel inderdaad. De seksscènes kunnen gebruikt worden als schoolvoorbeeld van wat er volgens de Amerikaanse filmcommissie wel en niet mag. Wel billen en borsten, geen piemels en vagina’s. Na een tijdje wordt het lachwekkend wanneer er weer geknipt wordt precies wanneer het slipje net wat begint te onthullen. Maar het alternatief is een redelijk geslaagde cinematografische oefening in “hoe toon je opwindende seks zonder het daadwerkelijk te laten zien”. Met close-ups van gestrekte tenen en een laag kippenvel, gecombineerd met vloeiende camerabewegingen, opzwepende muziek en intense blikken van Mister Grey. Maar na hijg- en lipbijtscène nummer drie, is het effect een beetje weg. Wat overblijft is het liefdesverhaal. Hoera.

Lege personages

Huisvrouwenporno, zo noemen sommige mensen Fifty Shades. Omdat Anastasia net zo onschuldig klinkt als Spongebob: ze krijgt klappen op haar derrière en denkt ‘holy cow’ wanneer Grey zich uitkleedt. Ook in de film wordt zo snel mogelijk duidelijk gemaakt dat we te maken hebben met een meisje van de braafste plank. Ze kan niet tegen alcohol en heeft als enige in dit tijdperk een klaptelefoon en geen computer. Daarbij kijkt ze om de haverklap met onderdanige blauwe puppy-ogen van onder haar pony naar Mister Grey. “Are you going to make love to me now?” vraagt ze naïef ergens in het begin van de film. Ze is ook nog maagd.

Hoewel het misschien zo klinkt, is Anastasia niet helemaal het volgzame, domme schaap dat thuishoort in een slechte pornofilm. Ze heeft zelfspot, geeft haar grenzen aan en speelt met Grey’s wensen. Bovendien is haar lichaam, hoewel mooi en altijd flatteus belicht, heel normaal en menselijk voor Hollywood-standaarden: ze is niet extreem dun en heeft niet extreem grote borsten. En Anastasia heeft schaamhaar. Ongekend.

Christian Grey is nog minder geslaagd als personage. Dat er iets mis met hem is, is duidelijk, want dat wordt tot vervelens toe in lege dialogen gezegd. Het dieptepunt is wanneer hij aan een slapende Anastasia vertelt dat hij vreselijke dingen heeft gezien voordat hij op zijn vierde geadopteerd werd. Het suggereert dat er een psychologische verklaring moet zijn voor zijn a-romantische gedrag.

De film doet wat er te verwachten valt van een Hollywoodverfilming van een erotische roman. Het ziet er gelikt uit en er valt zo nu en dan wat te lachen. De seksscènes zijn een les ‘close-ups van geile mensen’ en het liefdesverhaal komt langzaam op gang met vermoeiend heen-en-weer-geslinger. Niet erg. De lezer(es)s(sen) zullen toch massaal naar de bioscopen gaan. Mister Grey will see them now.