In Tsjechovs oorspronkelijke tekst is Platonov een schoolmeester die met vrouw en kind in de provincie woont en de maatschappij waarin hij leeft haat, al beseft hij daar onderdeel van uit te maken. Bij Theater Utrecht bestaat die maatschappij uit een huis waarin een aantal Millennials samenwoont. Studenten en ex-studenten zonder echte richting en met teveel keuzemogelijkheden in hun leven. Ze staan laat op, eten avocado’s, rijstwafels en door bezorgdiensten gebrachte maaltijden, kijken op hun telefoon, gamen en worden constant omringd door beelden op grote televisieschermen waar ze niet naar kijken.

Zoekend

Misja Platonov komt met vrouw en baby terug van een reis naar India waar hij tevergeefs naar de betekenis van het leven heeft gezocht. Iedereen is in eerste instantie blij en opgewonden, maar onmiddellijk is er heibel. Misja is overtuigd van het eigen gelijk, neemt geen blad voor de mond en jaagt daarmee iedereen tegen zich in het harnas. Hij is echter de enige met duidelijke standpunten en maakt daardoor een krachtige indruk, geen wonder dat alle vrouwen voor hem vallen. Ook als publiek zie je hem graag want, op homo Mark na, zijn de andere personages nogal vaag. Waar ik als recensent denk: Zou dat nog tijd behoeven? Zouden de andere spelers misschien meer in hun rol moeten groeien? Zegt mijn gezelschap, zelf een Millennial: ‘Nee, dit klopt. Dit vage is weliswaar een cliché maar het hoort bij ons leven.’ Dat moge zo zijn, spannend is anders.

Toch is er gelukkig voldoende te herkennen voor non-Millennials want ook wij zitten vaak online, zijn gewend aan beeldcultuur en het belangrijkste:  uiteindelijk kennen ook wij de universele pijn die bij leven hoort.

Vincent van der Valk is een mooie Misja, aanvankelijk ad rem en zelfverzekerd met een gigantisch grote bek, later bang en alleen, al blijft hij op geestige wijze iedereen uitschelden die hem in de steek laat. In de oorspronkelijk versie wordt hij doodgeschoten, hier sterft hij een ander soort dood.

Soundscape

Vormgeving en soundscape zijn fantastisch en spelen een belangrijke rol. Niet lang na Misja’s thuiskomst zien we op één van de schermen de tekst van het op dat moment gespeelde ‘Go tell the Women’ van Grinderman. Het is bijna een waterscheiding. Misja begint te drinken, verliest controle en kracht en krijgt diepongelukkig makend zelfinzicht. Als hij uiteindelijk in wanhoop hulp zoekt bij de eerder door hem verlaten vrouwen zien we op het ene scherm beelden van een zoekend lief grootogig cartoon figuurtje en op het andere van een enge spin met gigantische poten.

Uiteindelijk, als Misja zijn strijd heeft opgegeven, zingen de Rolling Stones, de grootvaders van deze Millennials, ‘You can’t always get what you want’. Tragisch en briljant.

‘Robin Hoo-hoooood’, ‘Robin Hooooo-aah-hoood’ schelt uit de theaterzaal. Wat het publiek waarneemt als ze binnenhuppelen, zijn geen enthousiaste fans van de eeuwenoude volkslegende, maar twee spelers die de naam van hun leider scanderen door de ruimte. Personage Tuck (Louis van der Waal), een kleine broeder gehuld in een broekpak waarin hij zich nauwelijks kan voortbewegen, en Justice (Gillis Biesheuvel), kletsen het publiek de oren van het hoofd. Indrukwekkender dan deze poging tot publieksparticipatie is het imposante decor. Op het podium van Stadstheater Arnhem ligt een levensgrote ‘man’. Zijn romp, hoofd en één arm rusten op de vloer. De vraag die deze gestalte doet oproepen is: waar is de speelruimte van de spelers gebleven? De acteurs beginnen hun spel tussen de toeschouwers. Zigzaggend door de rijen stoelen in de zaal, willen ze eerst een aantal dingen ‘rechttrekken’. Ze hebben geen hekel aan de rijken, maar aan armoede en onrechtvaardigheid. Ze – de zogeheten ‘Robinisten’ – houden nog steeds stand in Sherriwood Forest. Hun fort wordt bedreigd door een voorstel van koning Jan (komisch vertolkt door Steef de Bot met geblondeerd glitterhaar), die het bos graag wil teruggeven aan ‘wandelaars en uw spelende kinderen’. Daar steken Robin Hood en zijn gevolg – lady Marian, Justice, Tuck en Little John – uiteraard een stokje voor.

Alle masculiniteit weggepoetst

In deze voorstelling is Robin Hood niet de standvastige held die zijn woord tot het volk richt, maar heeft hij een spreekbuis: Justice. Deze in rokachtige creatie gehulde, lange man (zijn geslacht is discutabel) met pareloorbel, brengt gedurende de voorstelling een onophoudelijke ergernis naar boven. De prachtige teksten die Joachim Robbrecht heeft geschreven en die op zichzelf kunstwerkjes van woorden zijn, worden door Justice’ bombastische stemgeluid verkracht tot gewetenloze, boze uitspraken. Voornamelijk Justice zorgt ervoor dat je het gevoel krijgt dat de voorstelling te lang, maar dan ook véél te lang duurt (wat ook werkelijkheid wordt). Daarnaast wordt het spel van Tuck gekenmerkt door hysterie: de kleine broeder is een speelbal onder de andere Robinisten (waaronder de macho, Rambo-achtige Little John, gespeeld door Dalorim Wartes) en het irriteert dat hij niet op een rustige wijze zijn verhaal kan doen. Daarin is lady Marian, gespeeld door Camilla Siegertsz, niet zijn gelijke. Siegertsz zet een krachtige lady Marian neer, die in vertwijfeling is over haar rol tussen de mannen in het bos.

Als één personage enige redelijkheid in dit toneelstuk brengt, is lady Marianne het wel, tezamen met Chiem Vreeken die de rol van Boer Bastian op zich neemt. Terwijl Hood en Justice zich achter hun idealen verschuilen, sluit Boer Bastian een compromis met koning Jan. Hij voelt zich gebaat bij een deal met de koning, omdat hij het hoog tijd vindt dat er weer rust in Engeland komt. De ietwat sullige boer komt des te krachtiger over, omdat hij op overtuigende, zelfverzekerde en bedachtzame manier het woord tot het publiek richt. Daarmee doet hij recht aan de tekst van Robbrecht: de theaterdialogen kunnen in alle rust beter floreren en krijgen zo de erkenning die meer dan terecht is.

Artistiek in negatieve zin

Bewondering en verafschuwing voor de personages wisselen elkaar in rap tempo af. Hoofdpersonage Robin Hood komt pas laat ten tonele, maar doet dat in stijl: gehuld in een zwarte, zeer strakke legging en met een knalroze blouse zit hij nonchalant op de ‘grote reus’. Overduidelijk is de Robin Hood uit de verfilming Men in tights een inspiratiebron geweest voor kostuumontwerpster Femke van Neerven. Overigens heeft deze Hood weinig gemeen met de Middeleeuwse uitbuiter uit Sherriwood. Hood heeft al zijn masculiniteit na achthonderd jaar verloren, is snel op zijn teentjes getrapt en huppelt als een Scapino-danser over het podium. Zowaar dit een anti-sprookje is, heeft het ook een typische anti-held: deze held is het vechten moe en wil liever ‘vrijen’ met lady Marian dan dat hij zich op het strijdveld bevindt. Richting het einde toe, wordt deze Hood steeds komischer. Ook het moment waarop Justice aan Tuck uitlegt hoe de Middeleeuwse economie eruit zag – uitgedrukt in het bezit van kippen – werkt enigszins op de lachspieren. Het feit dat de komende grappen bijna alleen maar bestaan uit woordspelingen op dit minilesje (bijvoorbeeld ‘dat is het hele eieren eten’), is dan weer iets voor de hand liggend.

Naast toneel, komen ook andere disciplines terug in dit toneelstuk zoals een greintje moderne dans en zang. De voorstelling oogt zeer artistiek door het bijzonder vormgegeven decor, de special effects en de frivole kostuums, maar niet altijd in positieve zin. De veelheid aan disciplines werkt vooral de vaagheid van deze voorstelling in de hand. Na anderhalf uur is mijn concentratie compleet weggevaagd en blijft het onduidelijk wat nu het doel of nut is van deze voorstelling. Gedeeltelijk valt dit terug te vinden in het programmaboekje (het pr-materiaal is overigens wél fantastisch en leuk bedacht), maar een positiever gevoel over dit anti-sprookje brengt het niet teweeg. Vooral een medelijdend gevoel voor schrijver Robbrecht blijft hangen: zijn werken hebben zo te horen veel meer potentie, maar de uitvoering is écht ondermaats. Ik zou graag de woorden van de artistieke leiding willen terugdraaien: “What Oostpool stole frome us, we’re gonna steal it back for Disney.”