Film / Films

Degelijk vakmanschap van oude rot Friedkin

recensie: The Hunted

Regisseur William Friedkin, bekend van de klassiekers The Exorcist en The French Connection, vertelt aan het begin van zijn audiocommentaar bij The Hunted hoe hij jaren geleden de tracker (spoorzoeker) Tom Brown tegenkwam. Brown, die de kunst van de Indianen had geleerd, kon aan een paar platgetrapte grassprietjes in een weiland niet alleen zien wat voor een persoon daar langs was gekomen, maar ook hoe hij zich daarbij voelde. Friedkin raakte bevriend met Brown, en was zo onder de indruk van de man en zijn talenten dat hij graag een film over hem wilde maken.

~

Het wachten was alleen op een goed script, en toen dat op zekere dag op zijn bureau plofte in de vorm van The Hunted, wist hij dat het moment was aangebroken. Het verhaal van The Hunted is eenvoudig: Aaron Hallam, een jonge militair van een speciale Amerikaanse legereenheid, draait door nadat hij in Kosovo te veel onschuldige mensen heeft afgeslacht zien worden. Terug in Amerika begint hij in het wilde weg mensen te vermoorden omdat hij het onderscheid tussen medestander en vijand niet meer kent. L.T. Bonham, de man die hem ooit zijn technieken bijbracht, is de enige persoon die hem aankan en wordt door de FBI ingeschakeld om hem te vangen.

Kat en muis

The Hunted is een simpele maar zeer vakkundig gemaakte thriller. Eigenlijk bestaat de film uit één lange achtervolging, en dat is gezien Friedkins verleden (The French Connection bevat een van de beroemdste auto-achtervolgingen uit de filmgeschiedenis) wel aan hem besteed. Er zit vrijwel geen grammetje vet aan het verhaal: elke scène komt zonder omhaal van woorden voort uit de voorgaande, en je blijft als kijker anderhalf uur geboeid kijken naar het kat- en muisspelletje tussen leraar en leerling. Tommy Lee Jones en Benicio Del Toro zijn als de twee spoorzoekers aan elkaar gewaagd, en de bloedmooie Connie Nielsen in de rol van FBI-agent mag met recht de Sharon Stone voor de 21ste eeuw worden genoemd.

David Fincher

Friedkin leerde het vak bij het maken van documentaires, en dat is te zien aan zijn speelfilms. Hij vertelt in de bijgeleverde extra’s op deze dvd dat hij zijn actiescènes bijvoorbeeld nooit van tevoren uittekent, maar hun vorm en structuur altijd laat afhangen van de lokatie waarin ze zich afspelen. Dit staat haaks tegenover de aanpak van een moderne filmmaker als David Fincher, die voor een relatief “kleine” film als Panic Room vrijwel elk beeldje vooraf liet visualiseren. Het resultaat in het geval van The Hunted is een spannende film die door de losse cameravoering en ruimte voor improvisatie sterk geworteld is in de jaren 70.

The Hunted kan niet tippen aan Friedkins meesterlijke werk van dertig jaar geleden (en welke film kan dat wel?), maar laat wel zien dat een filmmaker-op-leeftijd nog steeds in staat is interessante films af te leveren. Degelijk vakmanschap, daarmee is The Hunted nog het beste te beschrijven.

Boeken / Fictie

Onder een dikke wollige deken

recensie: Hafid Bouazza - Paravion

Beste Hafid,
Vergeef me mijn vrijpostigheid en vergeef me het feit dat ik je niet rechtstreeks aanspreek, maar via een open brief. Ik voel namelijk de behoefte je een vraag te stellen en naar goede gewoonte van de literatuurkritiek wend ik me tot de open brief. Ik zal me beperken tot een bepaalde kwestie, maar wees me van dienst opdat ik je boeken weer met evenveel plezier zal lezen als je onvolprezen Momo.

De titel is dus al gevallen: Momo, het boek waarmee ik je leerde kennen. Deze mysterieuze novelle pakte me, greep me en liet me niet meer los. En dat was vreemd want er waren bladzijden bij waarvan ik niets begreep. Noch de handeling, noch de taal was me helder. Er schemerden vage figuren door het lommer die beschikten over het leven van Momo, maar hoe en waarom kon niemand me vertellen. Op de een of andere manier lukte het je om me te overtuigen dat dit ook niet nodig was. Waarom zou ik precies moeten weten hoe de gedachtegang van de schrijver in elkaar zat? Juist dit vormde de kracht van het boek en Momo steeg voor mij ook uit boven de al even bizarre bladzijden van Peter Verhelst. Anders dan bij jou leek deze Vlaamse mysticus veel meer te bedoelen dan er stond, en die pretentie ging me op een gegeven moment tegenstaan.

Natuurlijk was er nog die andere component. Je bent de vaandeldrager van de eerste generatie ‘allochtone’ Nederlandstalige schrijvers en terwijl ik het schrijf weet ik dat ik het niet zo moet formuleren, maar het is waar. En stel je voor: een Marokkaan die de Nederlandstaligen eens confronteert met de poëzie van hun eigen taal. Geen bladzijde kon je omslaan of er stonden drie woorden op die niet eens voorkomen in Van Dale maar waarvoor je alleen terecht kan in het Woordenboek der Nederlandse taal. Ik denk dat in ons taalgebied alleen Joris Note het je nadoet, maar ik dwaal af.

Waar het om gaat, Hafid, is je laatste boek, Paravion. Met dit boek wil je meer zeggen. De grappige vondst van de titel (par avion) laat al meteen zien in welke problematiek je je zal vastbijten. Het gaat om twee landen. Het ene land is mooi, warm, stoffig, maar arm en onderontwikkeld (de mensen zien niet voor niets de aanduiding ‘luchtpost’ aan voor de naam van het land), het andere is rijk, druk, amoreel, maar onwetend (hoeveel Nederlandse lezers zouden de verklaring van deze titel immers in de Franse taal hebben gezocht?). Kortom de verhouding tussen het land van duizend-en-een nacht en dat van de polder.

Maar dan raak ik het spoor bijster. Je vertelt een verhaal over drie generaties Baba Baloek, een dynastie van, zo blijkt later, ex-slaven, waarvan één lid aan het begin van het verhaal een brief krijgt uit Paravion die hij niet hoeft te laten voorlezen omdat de inhoud als vanzelf tot hem komt. En dat is nog maar het begin. Het ene wonder heeft zich nog niet voltrokken of het volgende staat al weer voor de deur. En dan heb ik het nog niet eens over de pagina’s waarop deze zelfde Baba Baloek de reis naar het beloofde land maakt per vliegend tapijt, of die waarop zijn zoon in onbegrijpelijke woorden onder een boom ligt.

Ik weet het, je neemt ons mee naar een sprookjesland, tenminste, naar het land waarvan wij een veel te romantisch beeld hebben. Met je wollige taal zet je al die vooroordelen, maar ook de tekortkomingen van het land en zijn volk extra dik aan. Ik weet het, maar het werkt niet meer, misschien juist vanwege het feit dat je er nu zo overduidelijk iets mee bedoelt. In plaats van dat je me verbijstert, irriteer je me deze keer. Ik weet al op pagina één wat je me wilt laten voelen en op pagina vier ben ik ermee klaar. Wat volgt zijn bladzijdenlange beschrijvingen van een droomland waarin trieste dingen gebeuren, maar ik moet eerder aan De vlaschaard van Streuvels denken dan aan Momo. Of met andere woorden: eerder aan de voorbeschikte wereld uit een negentiende eeuwse roman dan aan een beschrijving (hoe poëtisch ook) van de hedendaagse problematiek.

Ik vind het jammer, want de roman heeft een sterke opzet. Je laat zien dat de Nederlanders een verkeerd beeld hebben van het land waarvandaan de gastarbeiders komen, maar je laat ook zien wat er fout gaat in de integratie. En net daar werkt je stijl wèl. Ook de pagina’s die in Amsterdam (Paravion) spelen, schrijf je op de jou kenmerkende manier, maar hier hebben ze symboolwaarde. De Moreanen (weer een goede vondst) houden vast aan oude tradities die ook in het land van herkomst aan het vervagen zijn. Ze kijken met een dromerige, verwrongen blik naar de zondige samenleving in hun nieuwe land. Dat zijn fantastische momenten, maar had je boek niet in het geheel zo sterk kunnen zijn als je afstand had gedaan van die kennelijk onbedwingbare dwang tot wollig schrijven?

Beste Hafid, het is een oprechte vraag en het liefste dat ik wil is een helder antwoord op deze kwestie.

Een toegenegen lezer

8WEEKLY

Het Nut van ’t Algemeen

Artikel:

Voor Sinterklaas kreeg een vriendin een zingende taartschep. Wanneer je op het knopje drukte, kwam er Happy Birthday uit het handvat. Hoewel ik nog nooit zingende taartscheppen had gezien, keek ik er niet echt van op. Totdat ik erachter kwam dat de zingende taartschep in de ban was gedaan als een Nutteloos Product.

~

De vereniging Jongeren Milieu Aktief is een campagne gestart tegen nutteloze producten. Op MissKoop.nl kun je stemmen op het meest waardeloze product. De taartschep staat onbedreigd op nummer één. De reacties liegen er niet om: de taartschep is een schoolvoorbeeld van ondoordacht consumentisme. Anonieme klagers: “Happy birthday zelf zingen is gratis en leuker! Zonde van de batterijen”, en “Van dat plastic had men ook een nuttig (medisch?) instrument kunnen maken!”. Allemaal waar.

Energie

De zingende taartschep is een nutteloos product. Maar moet je je daar ook nutteloos over opwinden? Kun je je energie niet beter gebruiken? Bekijk het eens van de andere kant. De bedenkers van zingende taartscheppen en andere Nutteloze Producten hebben gepoogd een bijdrage te leveren aan een leukere wereld. En een aantal van deze uitvinders zijn daar wonderwel in geslaagd. Want er valt heel wat te lachen als je een selectie van die nutteloze producten op aarde op een rijtje zet.

~

Jij vond een zingende taartschep nutteloos? Je kunt ook een zingend taartbord kopen of zelfs een plastic taart die uit zichzelf zingt.
En wat dacht je van een peper-en-zoutstel in de vorm van een dolfijn en een haai. En ze maken ook nog geluid! De haai doet het muziekje van Jaws en het plastic zoutvat imiteert Flipper. Nutteloos is in sommige gevallen een eufemisme.

Zoem!

Van een lange dag op kantoor krijg je soms hoofdpijn. Dan zou je wel een massage kunnen gebruiken. De uitvinder van de Massage Stylus combineerde een massage-apparaat met het basis-kantoorartikel: de pen. En dan krijg je, inderdaad, een massagepen. De pen ziet eruit als alle andere, maar zoemt zachtjes en je kunt hem tegen je hoofd houden. Of ergens anders, inderdaad, maar de Massage Stylus wordt uitdrukkelijk aangeprezen als kantoorartikel. Het is overigens maar de vraag of een vibrerende balpen je hoofdpijn nu wegneemt of alleen maar verergert. Misschien kun je hem toch beter op een andere manier gebruiken.

Nutteloos of hersenloos?

~

Sommige nutteloze dingen zijn alleen maar bedacht om andere mensen geld uit te laten geven. Waarmee het dus eigenlijk geen nutteloze dingen meer zijn. Neem bijvoorbeeld Golf Pro In A Bottle. De naam zegt het al: met dit flesje word je een professioneel golfer. Smeer de pasta op je golfclub en je prestaties gaan met sprongen vooruit! Een hole in one voor de bedenker van dit product, maar waarschijnlijk niet voor de argeloze – of hersenloze? – gebruiker.

Van een meer doordachte aard is de EZ-dvd van het bedrijf Flexplay. Zij spelen in op het terugbrengen van gehuurde dvd’s. Dat kost tijd en vaak extra geld omdat je te laat bent. Met de EZ-dvd koop je (voor een lage prijs) een dvd, die je vervolgens acht uur kunt bekijken. Daarna niet meer, want dan is er een zwarte laag overheen gekomen.
Dat je gehuurde dvd’s niet terug hoeft te brengen is een smoesje om mensen geld uit de zak te kloppen. Waarschijnlijk is EZ-dvd bedacht om illegaal kopiëren te beperken, maar in die acht uur die je de dvd kunt bekijken kun je hem ook kopiëren. Nutteloos met hoofdletters.

Miljoenendeal

~

Dat je het met nutteloze dingen ook heel ver kunt schoppen, blijkt uit het succesverhaal van Peter Hodgson. Vlak na de Tweede Wereldoorlog zochten de Amerikanen naar een chemische vervanging voor rubber. Ze vonden een elastisch goedje dat je in vorm kon kneden en dat kon stuiteren, maar het had eigenlijk geen nut. Hodgson besloot het aan kinderen te verkopen en bedacht de naam Silly Putty. De multifunctionele kauwgum bestaat nu al ruim vijftig jaar en hoewel het officieel nog steeds een nutteloos product is, heeft Hodgson er wel miljoenen mee verdiend.

Het Nut van ’t Algemeen

~

Zo zijn de dingen nog niet zo nutteloos als ze soms lijken. Mocht het niet werken of geen functie hebben, dan kun je er in een aantal gevallen nog wel om lachen. Je druk maken om nutteloosheid is een nutteloze bezigheid. Bekijk liever met wat voor creativiteit mensen aan de slag gaan. Nog een voorbeeldje, om het af te leren. Ooit gehoord van Octodog? Nee, dat is geen hond met acht poten, maar een hotdogsnijder. En wat voor een! Maak van je knakworst een octopus met dit handige, nutteloze apparaatje. Hoewel, nutteloos? Vele Amerikaanse kindertjes stikken in hotdogs, en dus kun je ze maar beter kleinsnijden. Met een Octodog!
Zo zie je maar weer: alles op aarde heeft nut. En anders bedenk je het nut maar.

Film / Films

Lachwekkende monsters in de sneeuw

recensie: Dreamcatcher

Mijn fascinatie voor Stephen King eindigde na mijn eindexamen VWO. Het was alsof er een knop werd omgezet: in de pakweg tien jaar voor dat moment had ik vrijwel elke roman en verhalenbundel van de man verslonden alsof het mijn dagelijkse bordje Brinta was, maar daarna was de maat blijkbaar vol. Ik heb het nog wel eens geprobeerd met latere boeken als Rose Madder en Desperation, maar de vonk was er gewoon niet meer. Lange tijd heb ik geloofd dat het door mijzelf kwam (met het studentenleven kwamen andere interesses en gewoonten, en daar paste de populaire horror van King niet meer bij), maar sinds kort weet ik dat het door de kwaliteit van zijn boeken komt. Eerdere romans als The Shining, The Stand en It worden terecht beschouwd als klassiekers in het genre (en voor sommige van zijn titels ook buiten dat genre), maar zijn latere werk is niet meer zo bijzonder en voelt op een bepaalde manier verwaterd aan. Of, om Bilbo aan te halen: als boter dat over een te groot stukje brood is gesmeerd.

Dreamcatcher moet wel het dieptepunt in Kings oeuvre zijn. Ik heb het boek niet gelezen, maar het verhaal zoals dat in de film wordt verteld is een clichématige mengelmoes van It, de film Outbreak en een slechte aflevering van The X-Files. Na het zien van Dreamcatcher kan ik me heel goed voorstellen dat King met pensioen wil, zoals hij nu al een paar keer heeft aangekondigd. Hij heeft genoeg met zijn boeken verdiend, en omdat hij zijn hoogtepunt allang voorbij is, kan hij maar beter meteen stoppen.

Vreemde entiteit

Vreemd genoeg begint Dreamcatcher ijzersterk: het hele eerste uur is leuk, intrigerend, goed geacteerd en op bepaalde plaatsen gruwelijk spannend. Het verhaal draait om vier vrienden die door een gebeurtenis in hun jeugd voorspellende gaven hebben gekregen. Op hun jaarlijkse uitje naar de bergen ontdekken ze een vreemde entiteit in het bos, een buitenaardse levensvorm die het heeft gemunt op mensen. Tot zover niets bijzonders, en regisseur Lawrence Kasdan weet de clichés van zijn onderwerp aardig goed te omzeilen. Maar dan verschijnt de Mysterieuze Overheidsinstelling die al tientallen jaren jacht maakt op buitenaardse wezens, onder leiding van Morgan Freeman.

Van de pot gerukt

Vanaf dat moment is de film ten dode opgeschreven. De gebeurtenissen worden steeds lachwekkender, de leiding van de regeringseenheid blijkt natuurlijk zo corrupt als de pest en de visuele effecten lijken wel gegenereerd op een oude Commodore 64, met als absolute hoogtepunt het volslagen belachelijke einde dat je gezien moet hebben om te geloven. De makers van de dvd waren zelfs zo dom het originele einde van de film op te nemen in de verwijderde scènes. Dit slot is iets minder ‘verrassend’ (lees: van de pot gerukt), maar duizend keer aannemelijker dan de puinhoop die nu in de film is terechtgekomen. Ik weet niet wie verantwoordelijk was voor die beslissing, maar hij of zij verdient een snel en oneervol ontslag.

Wanproduct

Onder invloed van de abominabele kritieken die de film in de pers kreeg, bevat de dvd weinig extra materiaal. Naast de al eerder genoemde verwijderde scènes kun je nog een interview met Stephen King bekijken (die zowaar nog een paar vriendelijke woorden over dit wanproduct uit weet te brengen) en een kleine documentaire over de visuele effecten. Als ik effectenhuis ILM was geweest, had ik mijn naam van de titelrol laten schrappen, en al zeker niet hebben meegewerkt aan zo’n featurette.

Sterkte

Het is duidelijk: Dreamcatcher is geen aanrader. Wat zo veelbelovend begon, wordt in de tweede helft volkomen onderuit gehaald door een absurd verhaalverloop en nog veel ergere special effects. Mocht je de film ondanks alle bovenstaande waarschuwingen toch willen zien, dan wens ik je alle sterkte.

Film / Films

Multi-culti

recensie: Mambo Italiano

Er zijn twee manieren waarop een Italiaan het ouderlijk huis kan verlaten: getrouwd of dood. Italiaanse stellen begroeten elkaar uitgebreid, maar hebben elkaar niets te zeggen. Eten doen ze het liefst uit de eigen moestuin en vrouwen eindigen discussies door de man met de vlakke hand in het gezicht te slaan. Zo stort Mambo Italiano een lading clichés over je heen, en toch heb je het idee naar een verfrissende komedie te kijken.

~

Mambo Italiano is een van de twee multi-culti-komedies die deze week in de Nederlandse bioscopen verschijnt. Wat publiciteit betreft zal deze film wel helemaal ondergesneeuwd raken door die andere, Shouf Shouf Habibi. Eigenlijk is dat jammer. Deze Canadese produktie, een bewerking van een toneelstuk, verdient het niet om onopgemerkt te verdwijnen.

Over de zeik

Alle ellende begint wanneer Angelo Barbarini (Luke Kirby), thirty-something, de ongeschreven regel breekt: hij gaat op zichzelf wonen terwijl hij ongetrouwd is, èn nog leeft. Dat zijn nieuwe huisgenoot Nino (Peter Miller) eigenlijk zijn minnaar is, durft hij zijn conservatieve ouders niet te vertellen. “It will kill them”, zegt zijn zus – single, ook in de dertig en braaf thuiswonend – om er daarna enthousiast op te laten volgen: “Tell them!” Het gevolg laat zich raden: ouders over de zeik, Nino zoekt op aandringen van zijn moeder toch maar een meisje en Angelo’s hysterische zus zet haar tocht langs psychiaters onverminderd voort.

Ondersteboven

Een romantische komedie over cultuurverschillen, dat klinkt inderdaad als My Big Fat Greek Wedding. Met het verschil dat deze Canadese film over een immigrantengezin velen malen grappiger, menselijker en verrassender is. Dat je met een glimlach de bioscoop verlaat, heeft niet zozeer te maken met het verhaal. Echt gewaagd wordt het niet – tenzij je nog erg ondersteboven raakt van een homostel dat elkaar overigens nauwelijks aanraakt.

Winterdepressie

Nee, die glimlach heeft eerder te maken met de felle kleuren die van het scherm lijken te spatten. Met de tot in de details uitgewerkte campy jaren zeventig-decors. Met de karakters die net zo kleurrijk en overdreven zijn als hun interieur, maar toch sympathiek blijven. Met het vrolijke, soms Amélie-achtige camerawerk. Met de grappen die net boven het voorspelbare uitstijgen. Met het ‘ze leefden nog lang en gelukkig’-einde. Mambo Italiano is een feel good movie in zijn puurste vorm. Wie desalniettemin bestand blijft tegen zoveel vrolijkheid, heeft de winterdepressie goed te pakken.

Boeken / Fictie

Moskou: grauw en bruisend

recensie: Nieuwe roman van Pieter Waterdrinker

.

Voor een citaat in zijn debuutroman Danslessen is Pieter Waterdrinker door de burgemeester van Zandvoort voor de rechter gesleept wegens antisemitisme. Maar in zijn nieuwe boek Een Hollandse romance doet hij er alles aan dat deze keer te voorkomen.

~

In het nawoord doet schrijver/journalist Pieter van der Sloot – hij publiceert onder de achternaam van z’n moeder – nadrukkelijk afstand van de uitlatingen van de personages uit z’n boek. Hij wil niet nog eens verantwoordelijk gesteld worden voor de uitspraken die personages in het verhaal doen.
Maar in één geval draaft hij daarin iets te ver door. Het verhaal speelt zich af in de periode waarin Pim Fortuyn vermoord is. Maar de naam Fortuyn wordt geen enkele maal genoemd. Daarentegen komen we steeds de benaming ‘Kale Dandy’ tegen. Het is duidelijk wie bedoeld wordt, maar als Waterdrinker het beestje bij de naam genoemd zou hebben, was het moeilijker hard te maken dat alle personages uit het boek fictief zijn. Dit vervangende ‘Kale Dandy’ is een beetje storend, maar gezien de juridische trammelant die Waterdrinker achter zich heeft liggen – hij is uiteindelijk wel vrijgesproken – is het begrijpelijk.

Journalist

Net als de hoofdpersoon uit het boek heeft Waterdrinker jarenlang in Moskou vertoeft, en die verbondenheid met de Russische hoofdstad is goed merkbaar. De gevoelens die hoofdpersoon Joost Schlingemann voor de stad koestert vormen misschien wel het best uitgewerkte liefdesverhaal in dit boek. Het beeld dat van Moskou geschetst wordt is een totaal ander beeld dan ik in eerste instantie van die stad had. En het grauwe, saaie en koude afstandelijke dat bij mij opgeroepen werd bij het noemen van het woord Moskou, is inmiddels vervangen door het beeld van een bruisende metropool met vele boeiende contrasten binnen haar gelederen.

Waterdrinker, journalist voor De Telegraaf laat zichzelf in het boek vertegenwoordigen door Menno Sikkelberg, een journalist die voor de sensatiekrant Het Volksblad werkt. En uit de ideeën die Joost over Menno heeft blijkt de frustratie van een schrijver die serieus genomen wil worden. De stereotypen ten opzichte van journalisten van kranten zoals Het Volksblad – lees: De Telegraaf – vliegen je om de oren. En dat met het nodige cynisme. Pieter van der Sloot is duidelijk een man die zich koste wat het kost af wil zetten tegen het algemene beeld van een roddeljournalist.

Verhaal

Maar er wordt ook nog een verhaal verteld in Een Hollandse romance. Joost is een succesvol reclameman die privé de nodige problemen ondervindt. Zijn huwelijk ligt in puin en zijn vrouw is met hun zoon Max terug naar Nederland. Joost stopt met werken en stort zich op de drank en op vrouwen. Die vrouwen lijken steeds een kruising tussen zijn eerste grote liefde en z’n vrouw. Maar ondanks zijn rijkdom, de drank, de seks en de feesten, lijkt de manisch-depressieve Joost niet bepaald gelukkig. En langzaam maar zeker gaat hij z’n vrouw steeds meer missen en, belangrijker nog: steeds meer waarderen.

En zo lijkt het verhaal zich naar een bepaald einde te verplaatsen. Maar niets is minder waar. Het verhaal verplaatst zich namelijk nergens naar toe. Het verhaal houdt gewoon op te bestaan. Op een bepaald moment zijn de bladzijden op. En daarmee is dan het verhaal beëindigd. Een open einde dat zijn gelijke niet kent. Een einde dat me dus ook niet echt kon bekoren.

Sfeer

De sfeer aan die door Van der Sloot/Waterdrinker wordt neergezet sprak me echter zeer aan. De sfeer van een grote, logge, corrupte stad, die ondanks alle minpunten een intense schoonheid uitstraalt. De beschrijving van het hedendaagse Rusland wekt een bepaalde lust in je op. Een lust om zelf deel te nemen aan de beleving die Rusland heet. En als een boek zoiets bij je los maakt is het in mijn ogen een goed boek. En dan is het verhaal daar ondergeschikt aan.

Film / Films

Plastic poppetjes in een realistische wereld

recensie: Lara Croft Tomb Raider: The Cradle of Life

.

Natuurlijk is de film dom, oppervlakkig en een schaamteloze kopie van Raiders of the Lost Ark. Ook het verhaal doet er weinig toe: de zoektocht naar de legendarische Doos van Pandora fungeert slechts als bindmiddel voor een serie grote en kleinere actiescènes. Wat dat betreft wijkt Tomb Raider 2 weinig af van de succesformule waarmee vrijwel elke grote actie-/avonturenfilm van de laatste twintig jaar is gemaakt.

Verfrissend

Wat Tomb Raider 2 iets boven de grijze middenmoot doet uitsteken, is het realisme van de beelden. Jan de Bont blijkt zijn visuele instinct nog niet te zijn kwijtgeraakt en drong er bij de studio op aan zo veel mogelijk echte locaties te gebruiken en zo veel mogelijk stunts voor de camera te laten uitvoeren, het liefst door de acteurs zelf. En het was al die moeite waard: waar je in de meeste andere blockbusters de pixels om de oren vliegen, zijn de actiescènes in Tomb Raider 2 verfrissend in hun realisme. Maar eerlijk is eerlijk: het is een mager lichtpuntje in een genre dat bekend staat om zijn kopieerdrift en clichématigheid.

Stapje terug

Toch heb ik mijn vetrouwen in Jan de Bont weer terug, en dat komt met name door het intelligente audiocommentaar dat hij voor deze dvd insprak. Ondanks zijn irritante stemgeluid vertelt hij boeiend over de technische kanten van het maken van deze film. Het zou interessant zijn om te zien wat het resultaat zou zijn als hij, net als Paul Verhoeven, besluit een stapje terug – en daardoor juist vooruit – te zetten, en zijn duidelijk aanwezige talenten als visueel filmmaker zou gaan benutten voor een persoonlijker project.

Perfect pakket

Naast De Bonts commentaar vinden we ook nog de geijkte extra’s als featurettes over de acteurs, de stunts, de visuele effecten en de muziek, een trailer en een paar gesneuvelde scènes. Deze dvd is dan ook een perfect pakketje voor wie van grootscheepse actie houdt.

Muziek / Album

Tonight, live, probably sold out

recensie: Tom Barman & Guy van Nueten - Live

De periode waarbij veel gouden dingen uit België kwamen, duurt nog altijd voort. Tijdens de lange sabbatical van dEUS schijnt de rest van België hun startmotor niet nodig te hebben. Admiral Freebee boert goed en Millionaire staat makkelijk op eigen benen. De broertjes Dewaele van Soulwax zijn uitermate cool, ook buiten de grenzen van Europa, en Mintzkov Luna is de doorbraak nabij. In de tussentijd zitten de heren van dEUS niet stil. Vive la Fète is een goedlopend zijproject van bassist Mommens en Tom Barman verbaasde de wereld met zijn filmdebuut Anyway the Wind Blows. Ook werkte Barman mee aan de plaat Short Stories van Lilium en had hij daarnaast nog even tijd om het melkkoetje in de vorm van akoestische sessies nog lucratiever te maken, door de plaat Live uit te brengen.

De discussie kan worden aangegaan of er iets met dit plaatje aan het oeuvre van dEUS wordt toegevoegd. Misschien moet je Live meer zien als iets van Barman zelf. Maar het lijkt er nogal op dat het een poging is om de fans nog even tevreden te houden. Ze krijgen namelijk één nieuw nummer te horen, zoals ze dat daarvoor kregen in de vorm van het schitterende Nothing Really Ends dat pronkte op de verzamelaar No More Loud Music. Op Live brengt Barman het nieuwe Luxury ten gehore. Een losse flodder of een nummer dat het nieuwe dEUS-album gaat aankondigen?

Essentie

Ondanks de eventuele discussie over goedmakers en zij het al meer, moet toch gezegd worden dat het van grote klasse is wat er op Live wordt gedaan. Barman gaat met schnabbelpianist Van Nueten, bekend van onder andere The Sands, Daan en Mitsoobishy Jacson, terug naar de essentie van muziek. De essentie die Barman vroeger opzocht toen hij als straatmuzikant nummers van Nick Drake en Joni Mitchell speelde.

Muzikale helden

De plaat opent met River van diezelfde Mitchell, maar Barman weet het lied met nog meer gevoel te brengen dan Mitchell dat ooit deed. Ook de gedurfde cover van Drakes River Man is zeer fraai. Er wordt op de plaat nog meer muzikale helden geëerd, want ook nummers van J.J. Cale, Serge Gainsbourg, David Bowie en Captain Beefheart, worden ten gehore gebracht. Gelukkig besteedt Barman ook aandacht aan zijn eigen werk. Grandioos worden Right as Rain, Serpentine en Magdalena gespeeld. Barman is van mening dat je pas kunt spreken van een goed nummer als het zijn kracht weet te behouden wanneer het akoestisch wordt gespeeld. Deze mening gaat het beste op bij het nummer Everybody’s Weird. Normaal gesproken klinkt het uiterst bombastisch, maar het blijft ook in akoestische vorm recht overeind.

Superaudio

dEUS gaf met de dvd No More Video al aan dat het van nieuwe technische snufjes houdt. Barman toont het met Live opnieuw. Het is een dubbele plaat geworden die bestaat uit een gewone geluidsopname en een superaudio-gedeelte. Dat laatste deel is in zijn geheel opgenomen tijdens een optreden in de stadsschouwburg van Rotterdam. De andere nummers zijn afkomstig van allerlei verschillende optredens die Barman in 2001 en 2002 gaf.

Genieten

Live is een heel mooie aanvulling op het werk van het goddelijke uit Antwerpen. Een plaat die is gemaakt in een periode waarin de band het te druk had met andere dingen. Dingen die vriend en vijand blijven verbazen. Bijvoorbeeld het project van Barman en C.J. Bolland, die samen als Magnus onder andere de theme song van Anyway the Wind Blows maakten. Maar dat neemt niet weg dat er met spanning wordt gewacht op iets nieuws van dEUS. Tot die tijd kun je genieten van Live. Want genieten, dat is het wel.

Muziek / Album

Mad World blijft het topstuk

recensie: Gary Jules - Trading Snakeoil for Wolftickets

Eigenlijk is Trading Snakeoil for Wolftickets van singer/songwriter Gary Jules alweer een oudje. Het album werd namelijk al in 2001 uitgebracht in de Verenigde Staten. Waarom dan nu toch in Nederland en de rest van Europa? Natuurlijk omdat de Tears For Fears-cover Mad World erop staat, als afsluiter. Het nummer werd een enorme hit over de gehele wereld dankzij de soundtrack van Donnie Darko. En eerlijk is eerlijk, Jules en zijn compagnon Michael Andrews maakten van het wat pompeuze jaren tachtig-nummer een breekbaar, eigentijds meesterwerkje.

~

En hoe zit het dan met de rest van het album? Het eerste dat je meteen te binnen schiet bij het luisteren naar de opener Broke Window is: Paul Simon. En ook verder op de plaat kun je bijna niet om deze vergelijking heen. Ook roept de muziek van Jules associaties op met de folkpop van Counting Crows in nummers als DTLA (Down Town Los Angeles) en The Princess Of Hollywood Way. Jules maakt kortom zeer toegankelijke middle-of-the-road folkmuziek, met hoorbare invloeden uit het verre en nabije verleden. Dit maakt Trading Snakeoil for Wolftickets mooi, rustgevend, doch weinig urgent.

Twee ingrediënten

De zachte stem van Jules past perfect bij zijn dromerige getokkel: zie hier de twee belangrijkste ingrediënten van het album. Helaas gaan die ingrediënten op een gegeven moment wel een keer vervelen. Je kunt de plaat best een paar keer in het geheel beluisteren, maar op den duur slaat de verveling toe. Daar kan geen Mad World of bonustrack meer wat aan veranderen. Wel kent het album een aantal prachtige, zeer ontroerende momenten en een paar echte feelgood-songs, genoeg om Trading Snakeoil for Wolftickets een fractie boven de middelmaat uit te tillen. Nummers als No Poetry, Umbilical Town en Something Else zijn echt de moeite waard en DTLA zal zonder meer een aanstekelijke single worden.

Windeieren

Toch blijft Mad World het topstuk van het album en dat is vooral jammer omdat dit het enige nummer is dat niet door Gary Jules zelf is geschreven. Het zal hem echter geen windeieren hebben gelegd, want de single heeft enorm verkocht. Ook zullen de twee mannen van Tears for Fears er niet slechter van zijn geworden. Wellicht zijn ze er zelfs wel door geïnspireerd, want het gerucht gaat dat Curt Smith en Roland Orzabal weer bij elkaar zijn en dat zij weer een plaat gaan maken. Ik ben benieuwd.

Film / Films

Onwaarschijnlijke piratenhit

recensie: Pirates of the Caribbean: The Curse of the Black Pearl

Boeken, tv-series, obscure Franse films en videospelletjes: de voedingsbodem voor nieuwe Hollywoodfilms is rijk. Afgelopen zomer werd daar een nieuwe inspiratiebron aan toegevoegd. Het leek de studiobazen bij Disney namelijk wel een leuk idee om een van hun populairste attracties, Pirates of the Caribbean, als uitgangspunt te nemen voor een film in een genre dat al tientallen jaren op sterven na dood leek: de piratenfilm. Ik ken weinig mensen die niet in een cynische lachbui schoten toen ze dit nieuws hoorden. Maar het gegrinnik verstomde al gauw toen de cijfers binnenrolden. Pirates of the Caribbean was een enorme hit, en niet alleen bij het publiek: op dit moment staat de film op nummer 230 in de IMDb Top 250, nog boven erkende meesterwerken als JFK en The Sweet Hereafter.

~

Hoewel dat een beetje te veel eer is voor deze ultieme popcornfilm, staat het toch als een paal boven het zeewater dat Pirates meer dan twee uur dolle pret is. Dit is vooral te danken aan de heerlijk overacterende hoofdrolspelers en het verhaal, dat tegen alle verwachtingen in niet eens zo heel slecht is. Natuurlijk draait het zoals in elke piratenfilm om een schat, een mooie jonge vrouw en een slechte kapitein, maar Pirates voegt daar een bovennatuurlijk element aan toe. Door de vloek uit de titel is de bemanning van het schip de Black Pearl onsterfelijk geworden, wat betekent dat de piraten in het maanlicht eruitzien als half vergane skeletten. Voeg daar nog Johnny Depp aan toe, die zijn geweldige rol van de altijd dronken kapitein Jack Sparrow speelde met Rolling Stone Keith Richard in het achterhoofd.

Gatenkaas

Alles klopt gewoon aan deze film, en dat is wel eens verfrissend na al die blockbusters met verhaaltjes die eerder lijken op gatenkaas dan Camembert, als je begrijpt wat ik bedoel. Dit is waarschijnlijk toe te schrijven aan het feit dat er ‘maar’ vier schrijvers aan de film meewerkten, in tegenstelling tot veel moderne grote actiefilms die soms wel vijftien schrijvers verslijten in een poging de film zo aantrekkelijk mogelijk te maken voor het publiek – geen wonder ook dat de plots van die films volledig uitgekauwd zijn als ze eenmaal het scherm bereiken. Maar Pirates blijft op vrijwel alle momenten leuk, hoewel de film best een kwartiertje korter had mogen zijn.

Teveel gelul

Voor zo’n grote bioscoophit mag je een uitgebreide dvd verwachten, en Disney stelt met Pirates of the Caribbean niet teleur. Allereerst zijn daar maar liefst drie audiocommentaren: de eerste met regisseur Gore Verbinski en ster Johnny Depp, de tweede met acteurs Keira Knightley en Jack Davenport, aangevuld met een apart opgenomen interview met producent extraordinaire Jerry Bruckheimer, en het derde commentaar is van de schrijvers Stuart Beattie, Ted Elliot, Terry Rossio en Jay Wolpert. Nu is me al vaak opgevallen dat acteurs de minst interessante mensen op een filmset zijn, en ook hier hadden de makers er beter aan gedaan de eerste twee commentaren te combineren. Er wordt gewoon teveel geluld en te weinig echte informatie gegeven om dik twee uur naar te moeten luisteren. Het schrijversteam praat daarentegen wel over interessante zaken als structuur, karakterontwikkeling en de opzet van actiescènes.

Weinig diepgravend

De tweede disc uit deze mooi verpakte set staat vol met leuke maar weinig diepgravende mini-documentaires over de standaardonderwerpen: de voorbereiding, de acteurs, de stunts en visuele effecten, de muziek, enzovoort. We hebben het allemaal al eens eerder gezien, hoewel de sfeer op de set er bijzonder vrolijk uitziet. Jerry Bruckheimer is al jaren een enthousiast amateurfotograaf en hij mag ook op deze dvd zijn kiekjes laten zien met begeleidend commentaar. Het Logboek van een schip laat in amateurbeelden de reis zien van de Lady Washington, een replica van een 18e-eeuws schip dat van Los Angeles naar de Cariben werd gevaren om daar dienst te doen als het heldenschip Interceptor. Al met al krijg je met deze dvd een degelijke maar weinig vernieuwende blik op het maken van een grote Hollywoodfilm.

Gezien de bezoekersaantallen die de film afgelopen jaar trok, is de kans groot dat je de film al eens gezien hebt. Je weet dus zelf wel of je Pirates of the Caribbean nog eens wilt zien in je eigen huiskamer. Voor de mensen die hem gemist hebben, is het ook niet moeilijk: Pirates is een van de vermakelijkste films van de afgelopen tijd, en je hoeft voor deze piraten niet eens naar Disneyland!