We kunnen vragen om cookies op uw apparaat te plaatsen. We gebruiken cookies om ons te laten weten wanneer u onze websites bezoekt, hoe u met ons omgaat, om uw gebruikerservaring te verrijken en om uw relatie met onze website aan te passen.
Klik op de verschillende rubrieken voor meer informatie. U kunt ook enkele van uw voorkeuren wijzigen. Houd er rekening mee dat het blokkeren van sommige soorten cookies van invloed kan zijn op uw ervaring op onze websites en de services die we kunnen bieden.
Deze cookies zijn strikt noodzakelijk om u diensten aan te bieden die beschikbaar zijn via onze website en om sommige functies ervan te gebruiken.
Omdat deze cookies strikt noodzakelijk zijn om de website te leveren, heeft het weigeren ervan invloed op het functioneren van onze site. U kunt cookies altijd blokkeren of verwijderen door uw browserinstellingen te wijzigen en alle cookies op deze website geforceerd te blokkeren. Maar dit zal u altijd vragen om cookies te accepteren/weigeren wanneer u onze site opnieuw bezoekt.
We respecteren volledig als u cookies wilt weigeren, maar om te voorkomen dat we u telkens opnieuw vragen vriendelijk toe te staan om een cookie daarvoor op te slaan. U bent altijd vrij om u af te melden of voor andere cookies om een betere ervaring te krijgen. Als u cookies weigert, zullen we alle ingestelde cookies in ons domein verwijderen.
We bieden u een lijst met opgeslagen cookies op uw computer in ons domein, zodat u kunt controleren wat we hebben opgeslagen. Om veiligheidsredenen kunnen we geen cookies van andere domeinen tonen of wijzigen. U kunt deze controleren in de beveiligingsinstellingen van uw browser.
Deze cookies verzamelen informatie die in geaggregeerde vorm wordt gebruikt om ons te helpen begrijpen hoe onze website wordt gebruikt of hoe effectief onze marketingcampagnes zijn, of om ons te helpen onze website en applicatie voor u aan te passen om uw ervaring te verbeteren.
Als u niet wilt dat wij uw bezoek aan onze site volgen, kunt u dit in uw browser hier uitschakelen:
We gebruiken ook verschillende externe services zoals Google Webfonts, Google Maps en externe videoproviders. Aangezien deze providers persoonlijke gegevens zoals uw IP-adres kunnen verzamelen, kunt u ze hier blokkeren. Houd er rekening mee dat dit de functionaliteit en het uiterlijk van onze site aanzienlijk kan verminderen. Wijzigingen zijn pas effectief zodra u de pagina herlaadt
Google Webfont Instellingen:
Google Maps Instellingen:
Google reCaptcha instellingen:
Vimeo en Youtube video's insluiten:
De volgende cookies zijn ook nodig - U kunt kiezen of u ze wilt toestaan:
U kunt meer lezen over onze cookies en privacy-instellingen op onze Privacybeleid-pagina.
Disclaimer en privacybeleid
Alleen charme is niet meer genoeg
In rap tempo verovert het Noorse Kaizers Orchestra Nederland. Vorig jaar vielen ze geweldig op op Eurosonic en daarna ging het in rap tempo opwaarts in de vaart der volkeren: Vera, Lowlands, de Melkweg en dan nu weer Vera. De Noren hadden Groningen uitgezocht als start voor hun nieuwe tournee. Kaizers Orchestra en Groningen hebben wat met elkaar en de verwachtingen waren dan ook hoog gespannen.
~
Ruim voor het begin van de voorstelling stond er al een rij voor de ingang. Sommige fans van het eerste uur probeerden op het laatste moment nog een kaartje te bemachtigen. Een van die fans raadde het concert enthousiast af: “Zo leuk is het helemaal niet hoor!” Verderop probeerde er een met een vergelijkbaar trucje iemand een kaartje te ontfutselen: “Als je het een keer gezien hebt, is het steeds hetzelfde.” Deze laatste figuur bleek met zijn opmerking onbedoeld dicht bij de waarheid te komen.
Frivole mengelmoes
~
Janove Rat Kaizer
Maar het was op deze donderdagavond vooral meer van hetzelfde. Het publiek was verwachtingsvol toegestroomd en hoopte op een spetterende avond. Zanger Janove Rat Kaizer deed zijn best het publiek op zijn hand te krijgen en het zal hem ook best gelukt zijn, maar niet met de hele zaal. Daarvoor stonden toch te veel mensen te wachten op iets wat eigenlijk niet kwam, of niet genoeg kwam. Maar wat dat dan precies was, is niet zo gemakkelijk te zeggen.
Innemend
Kaizers Orchestra is een innemende band en bij hun muziek kun je bijna niet stil blijven staan. Maar het lijkt erop dat deze twee dingen vanzelfsprekend zijn geworden voor het publiek. Kaizers enthousiasme kennen we nu wel, lijkt de opvatting, en de muziek kennen we ook. Het is nog steeds goed, maar het publiek wil meer. En het lijkt erop dat Kaizers Orchestra donderdagavond in Vera wel meer wilde bieden, maar niet zo goed wist wat dan precies.
Nieuw kunstje?
Het uitgebreide voorstellingsrondje, waarbij elk bandlid een bombastisch-komische introductie krijgt, kenden we al van eerdere voorstellingen, en dat werkte dus niet echt. Toen Janove Rat Kaizer vertelde dat hij zijn dochtertje, nu twee maanden, Vera had genoemd, leek het even goed te komen. Maar daarna was het weer meer van hetzelfde. Wel met veel vuur en inzet en enthousiasme gespeeld, daar niet van, maar gewoon niet zo spetterend. Moet Kaizers met een nieuw kunstje komen of is het Groningse publiek verwend geworden?
Moegespeeld
Voor wie Kaizers Orchestra nog niet kent, is elk concert een openbaring. Maar de fans, en die schare groeit snel in Nederland, kennen de hoempamelodieën van de Noren nu zo onderhand wel. Kaizers staat straks op Pinkpop. Het is te hopen dat ze zichzelf, en het Nederlandse publiek, voor die tijd niet moegespeeld hebben.
Kaizers Orchestra
Gezien op donderdag 29 januari 2004 in Vera, GroningenMisschien ook iets voor u
Ane en haar gitaar
Ane Brun is een blonde Noorse die in Stockholm woont. Haar gitaar noemt ze Morgan en haar debuut CD Spending Time With Morgan. Ze zou dit jaar op Eurosonic optreden. Maar omdat het aanbod aan Noorse kwaliteit dit jaar zo groot was, moest ze genoegen nemen met een “unplugged” sessie in een Groningse platenzaak. Daar wist ze mij samen met Morgan te betoveren.
Haar CD klinkt wat minder spartaans. Strijkers, een tweede stem; het klinkt allemaal wat gladder dan in die bewuste Groningse platenzaak. Ane Brun kan veel met haar stem. In de opener Humming One Of Your Songs klinkt ze als Sinead O’Connor terwijl ze in andere songs als Ilse de Lange, Mathilde Santing of Norah Jones klinkt. Uit mijn voorbeelden blijkt wel dat we hier met een uitzonderlijk goede zangeres te maken hebben die bovendien ook niet aan een bepaalde stijl vastzit.
dEUS
Ze zegt zelf beïnvloed te zijn door Nick Drake en Joni Mitchell. Deze twee artiesten zijn niet toevallig ook de grote voorbeelden van Tom Barman, het creatieve brein van dEUS. Vooral in songs als het prachtige One Off en Headphone Silence vraag ik me serieus bij de intro af of ik niet per ongeluk de CD van Guy van Nueten en Tom Barman in de CD wisselaar heb gedaan.
Dijk
Mijn enige kritiek op deze CD is dat het snel wat saai wordt. Ik bedoel, onze baby slaapt er goed op, daar niet van. Maar na twee draaibeurten verlang ik naar wat stevigers. Voor de rest is Ane Brun een uitzonderlijk talent uit Noorwegen met een dijk van een stem die volgend jaar gewoon op het hoofdpodium van Eurosonic moet staan.
Ane Brun
Album: Spending Time with MorganMisschien ook iets voor u
Laag na laag na laag
.
Sidney Orr, de hoofdpersoon uit Orakelnacht, is zelf schrijver. Hij heeft zijn beroep een tijd niet kunnen uitoefenen omdat hij erg ziek was. Maar op de dag dat hij in een papierwinkel van een Chinese eigenaar een blauw Portugees opschrijfboek koopt, begint hij weer. Het wordt een stormachtig verhaal, hij lijkt er helemaal door in beslag genomen. Ondertussen gaat het slecht met zijn goede vriend John Trausse, ook schrijver, en zijn vrouw Grace, die raar reageert de laatste tijd. Hij is echter vooral in de ban van het nieuwe verhaal dat hij gaat schrijven en de vreemde gebeurtenissen die ondertussen voorvallen.
Fabel over de tijd
In Orakelnacht worden fictie en fictie vermengd. John Trausse raadt Sid aan een verhaal te schrijven over een man uit een passage uit de Flitcraft-episode van de schrijver Daniel Hammett. Het gaat over een man die uit het leven stapt en verdwijnt. In het verhaal dat Sid aan het schrijven is, krijgt een redacteur een manuscript aangeboden van een schrijfster uit de jaren twintig, genaamd Orakelnacht. Naar aanleiding van dit manuscript en de kleindochter van de schrijfster die het manuscript aanbiedt, besluit de redacteur zijn leven aan andere wending te geven. Interessanter is wat Sid schrijft over het soort roman dat Orakelnacht (het manuscript) moet worden. Het wordt ‘een korte filosofische roman over het voorspellen van de toekomst, een soort fabel over de tijd’. Over het manuscript wordt niet veel meer geschreven, wanneer Sid vast raakt in zijn verhaal over de redacteur. De omschrijving van het manuscript wordt nu echter een omschrijving voor het soort roman dat Orakelnacht is geworden.
Möring
Een belangrijk idee van deze roman is het voorspellende karakter dat woorden kunnen hebben. Zoals John Trausse tegen Sid zegt: ‘Misschien is dat wel de essentie van schrijven, Sid. Niet het rapporteren van gebeurtenissen uit het verleden, maar dingen laten gebeuren in de toekomst.’ En Sid heeft dat idee ook aan het eind van het boek; de vreemde gebeurtenissen die hem overkwamen, het koortsachtige schrijven voorspelden zijn toekomst. Sid schrijft deze roman echter tien jaar later. De zaken die hij als voorteken beschouwt, verklaart hij dan met verhalen uit het verleden, die hij beter begrijpt doordat hij een overzicht van de gebeurtenissen heeft. Hij reconstrueert het verleden en dicht in het verleden een rol toe aan de toekomst. Maar hij wist al wat hem te wachten stond, toen hij het boek schreef, waardoor het idee dat woorden een voorspellende kracht kunnen hebben minder goed aangetoond is. De zaken waarvan Sid onder de indruk is keren later inderdaad terug, maar ze zijn gecomponeerd door de schrijver, hij maakte de verbindingen en liet het verhaal lopen zoals het gebeurde. Toch was ik eerst wel onder de indruk van het idee, al had ik iets soortgelijks ook bij Marcel Möring gelezen in In Babylon.
Onverklaarbaar
In die zin is Orakelnacht misschien een beetje een teleurstelling. Bijzonder is het wel dat de roman een andere roman in zich heeft en tegelijkertijd ook weer aanzetten voor andere romans in zich heeft, door gebeurtenissen die niet helemaal worden verteld en onverklaarbaar blijven. In die zin keert Auster terug naar zijn bekende thema’s zoals toeval en lot. En hij speelt ook met het gegeven schrijver te zijn, bezig te zijn met een boek, terwijl hij dat ondertussen ook is, evenals Sid. En het is interessant te bedenken wat er eerder was, de roman die Sid probeert te schijven of deze roman.
Vloeiend
Opvallend is ook het notenapparaat in het boek. Op verschillende bladzijden zijn er uitgebreide toelichtingen bij een korte mededeling. De toelichting is vaak wel leuk om te lezen, maar misschien niet relevant genoeg bevonden om in het verhaal zelf verteld te worden. Het heeft ook een grappig, misschien onbedoeld effect. Doordat de noten over verschillende pagina’s lopen en niet meer synchroon lopen met de toelichting bij de passage uit het verhaal, worden het verhaal waaruit deze roman bestaat en het verhaal dat Sid aan het schrijven is vermengd. De beide romans gaan door elkaar lopen en soms is dat verwarrend. De gevoelens van Sid zijn door zijn ziekte soms nog wat ongecontroleerd, maar mooi beschreven. Door de veelheid aan gebeurtenissen is het een vloeiend boek geworden, zij het dat de functie of rol van sommige gebeurtenissen of personen me nog niet helemaal duidelijk is geworden. Ondanks de verborgen zoektocht naar het schrijven blijft Auster een goede verteller en lijdt het verhaal niet aan de experimenten van de schrijver.
Prijs: € 16,95
Bladzijden: 206
ISBN: 90-295-0378-5
Misschien ook iets voor u
Een geniale biografie van een gekke componist
Het boek Simon Silber ziet er wat onopvallend en onooglijk uit. Het heeft het formaat van een cd en in een rood rondje op de voorkant staat ‘werken voor piano solo’. Wie door de eerste bladzijden bladert komt een lijst met werken tegen, verdeeld over vier cd’s, met inbegrip van de tijdsduur van elk stuk. Daarna een wat plechtige inleiding die aankondigt dat dit de erfenis van de relatief onbekende componist Simon Silber is. Je begint je af te vragen waar je aan begint: een biografie van een volslagen onbekende, die ook nog eens volslagen onbekende muziek heeft gecomponeerd.
Maar zet door! Lees verder! Want na die wat gezwollen inleiding begint een in alle opzichten bijzonder boek: een combinatie van biografie, roman en muziekbeschrijving. Tijdens het lezen van het boek betrap je jezelf erop dat je zou willen dat het echt gebeurd was en dat je de muziek van Silber zou kunnen horen.
Wonderkind
Simon Silber werd op 17 oktober 1958 geboren in Forest City, even voor zijn tweelingbroer Scooter. Simon en Scooter worden door hun vader onderworpen aan een krankzinnig streng regime om ze de beste pianisten en wonderkinderen van deze eeuw te laten worden. Maar vader Silber speelde vals: hij benoemde Simon tot zijn lievelingskind en gaf hem de meeste aandacht en training. Dat klinkt misschien mooi, maar Silber Sr. was meer dan geobsedeerd door het succes van zijn kind: hij dwong zijn zoon om 24 uur per dag naar Beethoven te luisteren, sloot hem op in een kelder om hem te harden en dwong hem tot de meest idiote gebruiken en rituelen, zoals het elke avond spelen van één akkoord dat de dag samen moest vatten.
Wanneer de biograaf Norm ten tonele verschijnt is Silber Sr. al een aantal jaren dood en leven Simon en Scooter in onmin met elkaar. De wat cynische Norm is ingehuurd om het levensverhaal van Silber, het muzikale genie, op te schrijven en hij begint daar in eerste instantie vol goede moed aan. Maar al snel blijkt dat Silber geen gewone componist is. Hij houdt er zo zijn eigen ideeën over muziek op na, experimenteert met hele trage of juist hele snelle stukken en is bezig met een sonate die een hele dag moet beschrijven en ook net zo lang moet duren.
Windorgels, honden en ijskarren
Silber vult zijn dagen met de meest vreemdsoortige experimenten: hij schiet kraaien dood en gebruikt de geluidsopnamen ervan als muziekstuk, hij componeert pianowerken van drie seconden lang en schrijft muziek die precies past op zijn regelmatige autoritje over de Route 111. Biograaf Norm probeert intussen meer aan de weet te komen: over het desastreus verlopen pianoconcours dat Silbers lancering had moeten zijn, over Silbers ziekelijke neiging alles waarvan het geluid hem irriteert te stelen, te vermoorden of onklaar te maken (windorgels, honden, ijskarren) en over Silbers vreemde broer Scooter, die zich al een leven lang achtergesteld voelt en regelmatig bij Silber langskomt om geld van hem te eisen en hem met de dood te bedreigen.
Miskende talenten
Het leven van Silber is op zichzelf al interessant genoeg, maar de schrijver voegt aan de biografie ook persoonlijke noten van de biograaf Norm toe. Silber en hij onderhouden een haat-liefderelatie, waarbij de haat en liefde geheel en al van Norms kant komen en Silber zich gedraagt met een soort vanzelfsprekende onverschilligheid tegenover deze vriendschap. Norm heeft, voordat hij biograaf werd, een boek met aforismen geschreven en beschouwt zichzelf als een licht miskend talent. De overeenkomsten tussen hem en Silber zijn groot: beide beoefenen hun kunst in de marge en beide zijn op zoek naar een zekere vorm van erkenning, die ze beiden ontberen. Silber belt regelmatig naar het lokale radiostation om daar met vervormde stem zijn eigen werken aan te vragen. Norm doet wanhopig zijn best om artistiek en onbereikbaar te lijken, maar wanneer hij een echte bewonderaar vindt, gaat dat helemaal fout. Alle verwikkelingen komen uiteindelijk samen in een hoogst originele climax met een bijzonder staartje.
De biografie van Silber is opgebouwd als een boekje dat een cd-box begeleidt: elk hoofdstuk is een beschrijving van een van de werken van de componist, en na die beschrijving volgt een stuk over de origine van de compositie en andere wederwaardigheden, die je langzaam maar zeker duidelijk maken wat Silber van plan is: aan het einde van het boek zal hij eindelijk de zo verlangde waardering en aandacht krijgen. De opbouw in muziekstukken lijkt weinig ruimte te laten voor plotontwikkeling, maar de schrijver springt daar handig mee om: via de muziek en de compositie(methode) leer je op natuurlijke wijze de idioot erachter kennen.
Muziek?
Simon Silber ziet er misschien niet uit als een meesterwerk, het is het wel. Het is jammer dat het formaat en de kaft ervoor zorgen dat het boekje niet erg opvalt in de boekwinkel, maar dat is absoluut onterecht. Dit boek zit op een geniale wijze in elkaar: biografie, roman en muziekbeschrijving in één. Dat de opzet, uitwerking en inhoud zo goed op elkaar inwerken is nog het best te merken wanneer je aan het lezen bent: je begint je onwillekeurig af te vragen waar de cd met de werken Silber is, zodat je er eens naar kunt luisteren. Een beter bewijs voor de kracht van Simon Silber is er niet.
Prijs: € 19,95
Bladzijden: 348
ISBN: 90 5000 472 5
Misschien ook iets voor u
Groot dansspektakel met weinig inhoud
“Hier wordt gevreeën en gefeest, hier wordt gezopen als een beest.” Een zin uit het musicalliedje De Koningen, dat 12 weken op nummer 1 stond in de Belgische hitlijst. Het moge duidelijk zijn: Shakespeares Romeo en Julia is niet meer wat hij geweest is. En of we daar nou blij mee moeten zijn…
Origineel was het idee in ieder geval niet om dit liefdesdrama weer eens uit de kast te trekken. Vele toneelgroepen waagden zich eerder aan deze van oorsprong Franse productie en slechts zelden konden de vele varianten mij bevredigen. De voorstellingen waren vaak nogal saai, er werd slecht in geacteerd of het ontbrak aan originaliteit. Aan regisseur Redha de schone taak om het nu eens anders aan te pakken.
~
Flikflakken
En dat heeft hij gedaan. Romeo en Julia is een modern jasje gestoken en trekt nu na een zegetocht in Frankrijk, Canada en België door ons land. Dit muziekspektakel is groots aangepakt. Ruim dertig mensen die op het toneel zingen en dansen op hippe muziek. De blauwe Montecchi’s (de familie van Romeo) gaan de rode Capuletti’s (de familie van Julia) regelmatig te lijf en dat zorgt voor chaos. Dat kan ook niet anders als er zoveel mensen op het podium staan. Vrouwen die met hun lange haren wapperen, mannen die de ene flikflak na de andere maken, vrouwen die elkaar het haar uit het hoofd trekken, en mannen die er lustig op los trappen. De voorstelling is voortdurend in beweging en dat is in het begin leuk om naar te kijken, maar bij belangrijke scènes hadden de overige acteurs wel een stapje terug mogen doen zodat de handelingen beter zichtbaar waren, bijvoorbeeld tijdens het duel en de dood van Mercutio.
Het dansen staat centraal in deze musical. Er worden verschillende stijlen gebruikt. En eerlijk is eerlijk: het is een lust om naar te kijken. De choreografie zit ontzettend goed in elkaar en de timing van de dansers is perfect. Dat, in combinatie met de moderne bombastische muziek, maakt deze musical extra toegankelijk voor jongeren.
Jip en Janneketaal
Maar wat is er met de teksten gebeurd? Is Shakespeare zware kost? Nee hoor: “Want Romeo houdt van Julia”. De meeste teksten zijn zo kinderlijk eenvoudig dat het tenenkrommend is. En het erge is dat die zinnetjes dan ook nog een aantal keren herhaald worden in een liedje. Johan Verminnen, die de love-songs naar het Nederlands vertaalde heeft slechts een paar mooie, gevoelige poëtische zinnen over gelaten. Het is te hopen dat Gerrit Komrij het beter doet met zijn vertaling voor de toneelgroep Amsterdam, die in maart ook nog eens met een Romeo en Julia aan komt zetten. Het verhaal in de moderne productie van Musical Hall wordt verder niet netjes uitgewerkt. Ze vonden het niet nodig om alle delen van het verhaal mooi af te ronden en stapten soms wel erg snel over bepaalde kwesties heen. Ze besteden liever aandacht aan te lange liedjes waarin de liefde in korte eenvoudige zinnen wordt bezongen.
~
Inhoud
De musical Romeo en Julia ziet er gelikt uit. Een degelijk Italiaans decor, mooie kostuums en een prachtige choreografie maken de voorstelling vooral een lust voor de ogen. Maar kom op zeg, dat is niet het enige waarvoor je naar de voorstelling Romeo en Julia komt kijken. Waar zijn die prachtige teksten? Het is ze gelukt om het publiek te verrassen met hun dansshow met power, maar ze hebben zichzelf verloren in de inhoud. Laat Shakespeare maar slapen.
Romeo en Julia is nog tot en met 4 april te zien in Nederland.
Romeo en Julia
Artiest: Music Hall & GlemGezien op dinsdag 27 januari 2004 in Luxor theater, Rotterdam
Misschien ook iets voor u
Degelijk vakmanschap van oude rot Friedkin
Regisseur William Friedkin, bekend van de klassiekers The Exorcist en The French Connection, vertelt aan het begin van zijn audiocommentaar bij The Hunted hoe hij jaren geleden de tracker (spoorzoeker) Tom Brown tegenkwam. Brown, die de kunst van de Indianen had geleerd, kon aan een paar platgetrapte grassprietjes in een weiland niet alleen zien wat voor een persoon daar langs was gekomen, maar ook hoe hij zich daarbij voelde. Friedkin raakte bevriend met Brown, en was zo onder de indruk van de man en zijn talenten dat hij graag een film over hem wilde maken.
~
Kat en muis
The Hunted is een simpele maar zeer vakkundig gemaakte thriller. Eigenlijk bestaat de film uit één lange achtervolging, en dat is gezien Friedkins verleden (The French Connection bevat een van de beroemdste auto-achtervolgingen uit de filmgeschiedenis) wel aan hem besteed. Er zit vrijwel geen grammetje vet aan het verhaal: elke scène komt zonder omhaal van woorden voort uit de voorgaande, en je blijft als kijker anderhalf uur geboeid kijken naar het kat- en muisspelletje tussen leraar en leerling. Tommy Lee Jones en Benicio Del Toro zijn als de twee spoorzoekers aan elkaar gewaagd, en de bloedmooie Connie Nielsen in de rol van FBI-agent mag met recht de Sharon Stone voor de 21ste eeuw worden genoemd.
David Fincher
Friedkin leerde het vak bij het maken van documentaires, en dat is te zien aan zijn speelfilms. Hij vertelt in de bijgeleverde extra’s op deze dvd dat hij zijn actiescènes bijvoorbeeld nooit van tevoren uittekent, maar hun vorm en structuur altijd laat afhangen van de lokatie waarin ze zich afspelen. Dit staat haaks tegenover de aanpak van een moderne filmmaker als David Fincher, die voor een relatief “kleine” film als Panic Room vrijwel elk beeldje vooraf liet visualiseren. Het resultaat in het geval van The Hunted is een spannende film die door de losse cameravoering en ruimte voor improvisatie sterk geworteld is in de jaren 70.
The Hunted kan niet tippen aan Friedkins meesterlijke werk van dertig jaar geleden (en welke film kan dat wel?), maar laat wel zien dat een filmmaker-op-leeftijd nog steeds in staat is interessante films af te leveren. Degelijk vakmanschap, daarmee is The Hunted nog het beste te beschrijven.
The Hunted
Regie: William FriedkinJaar: 2024
Distributeur: Buena Vista Home Video
Misschien ook iets voor u
Voor u geselecteerd door de auteur:
Onder een dikke wollige deken
Beste Hafid,
Vergeef me mijn vrijpostigheid en vergeef me het feit dat ik je niet rechtstreeks aanspreek, maar via een open brief. Ik voel namelijk de behoefte je een vraag te stellen en naar goede gewoonte van de literatuurkritiek wend ik me tot de open brief. Ik zal me beperken tot een bepaalde kwestie, maar wees me van dienst opdat ik je boeken weer met evenveel plezier zal lezen als je onvolprezen Momo.
De titel is dus al gevallen: Momo, het boek waarmee ik je leerde kennen. Deze mysterieuze novelle pakte me, greep me en liet me niet meer los. En dat was vreemd want er waren bladzijden bij waarvan ik niets begreep. Noch de handeling, noch de taal was me helder. Er schemerden vage figuren door het lommer die beschikten over het leven van Momo, maar hoe en waarom kon niemand me vertellen. Op de een of andere manier lukte het je om me te overtuigen dat dit ook niet nodig was. Waarom zou ik precies moeten weten hoe de gedachtegang van de schrijver in elkaar zat? Juist dit vormde de kracht van het boek en Momo steeg voor mij ook uit boven de al even bizarre bladzijden van Peter Verhelst. Anders dan bij jou leek deze Vlaamse mysticus veel meer te bedoelen dan er stond, en die pretentie ging me op een gegeven moment tegenstaan.
Natuurlijk was er nog die andere component. Je bent de vaandeldrager van de eerste generatie ‘allochtone’ Nederlandstalige schrijvers en terwijl ik het schrijf weet ik dat ik het niet zo moet formuleren, maar het is waar. En stel je voor: een Marokkaan die de Nederlandstaligen eens confronteert met de poëzie van hun eigen taal. Geen bladzijde kon je omslaan of er stonden drie woorden op die niet eens voorkomen in Van Dale maar waarvoor je alleen terecht kan in het Woordenboek der Nederlandse taal. Ik denk dat in ons taalgebied alleen Joris Note het je nadoet, maar ik dwaal af.
Waar het om gaat, Hafid, is je laatste boek, Paravion. Met dit boek wil je meer zeggen. De grappige vondst van de titel (par avion) laat al meteen zien in welke problematiek je je zal vastbijten. Het gaat om twee landen. Het ene land is mooi, warm, stoffig, maar arm en onderontwikkeld (de mensen zien niet voor niets de aanduiding ‘luchtpost’ aan voor de naam van het land), het andere is rijk, druk, amoreel, maar onwetend (hoeveel Nederlandse lezers zouden de verklaring van deze titel immers in de Franse taal hebben gezocht?). Kortom de verhouding tussen het land van duizend-en-een nacht en dat van de polder.
Maar dan raak ik het spoor bijster. Je vertelt een verhaal over drie generaties Baba Baloek, een dynastie van, zo blijkt later, ex-slaven, waarvan één lid aan het begin van het verhaal een brief krijgt uit Paravion die hij niet hoeft te laten voorlezen omdat de inhoud als vanzelf tot hem komt. En dat is nog maar het begin. Het ene wonder heeft zich nog niet voltrokken of het volgende staat al weer voor de deur. En dan heb ik het nog niet eens over de pagina’s waarop deze zelfde Baba Baloek de reis naar het beloofde land maakt per vliegend tapijt, of die waarop zijn zoon in onbegrijpelijke woorden onder een boom ligt.
Ik weet het, je neemt ons mee naar een sprookjesland, tenminste, naar het land waarvan wij een veel te romantisch beeld hebben. Met je wollige taal zet je al die vooroordelen, maar ook de tekortkomingen van het land en zijn volk extra dik aan. Ik weet het, maar het werkt niet meer, misschien juist vanwege het feit dat je er nu zo overduidelijk iets mee bedoelt. In plaats van dat je me verbijstert, irriteer je me deze keer. Ik weet al op pagina één wat je me wilt laten voelen en op pagina vier ben ik ermee klaar. Wat volgt zijn bladzijdenlange beschrijvingen van een droomland waarin trieste dingen gebeuren, maar ik moet eerder aan De vlaschaard van Streuvels denken dan aan Momo. Of met andere woorden: eerder aan de voorbeschikte wereld uit een negentiende eeuwse roman dan aan een beschrijving (hoe poëtisch ook) van de hedendaagse problematiek.
Ik vind het jammer, want de roman heeft een sterke opzet. Je laat zien dat de Nederlanders een verkeerd beeld hebben van het land waarvandaan de gastarbeiders komen, maar je laat ook zien wat er fout gaat in de integratie. En net daar werkt je stijl wèl. Ook de pagina’s die in Amsterdam (Paravion) spelen, schrijf je op de jou kenmerkende manier, maar hier hebben ze symboolwaarde. De Moreanen (weer een goede vondst) houden vast aan oude tradities die ook in het land van herkomst aan het vervagen zijn. Ze kijken met een dromerige, verwrongen blik naar de zondige samenleving in hun nieuwe land. Dat zijn fantastische momenten, maar had je boek niet in het geheel zo sterk kunnen zijn als je afstand had gedaan van die kennelijk onbedwingbare dwang tot wollig schrijven?
Beste Hafid, het is een oprechte vraag en het liefste dat ik wil is een helder antwoord op deze kwestie.
Een toegenegen lezer
Bladzijden: 220
Misschien ook iets voor u
Het Nut van ’t Algemeen
Voor Sinterklaas kreeg een vriendin een zingende taartschep. Wanneer je op het knopje drukte, kwam er Happy Birthday uit het handvat. Hoewel ik nog nooit zingende taartscheppen had gezien, keek ik er niet echt van op. Totdat ik erachter kwam dat de zingende taartschep in de ban was gedaan als een Nutteloos Product.
~
Energie
De zingende taartschep is een nutteloos product. Maar moet je je daar ook nutteloos over opwinden? Kun je je energie niet beter gebruiken? Bekijk het eens van de andere kant. De bedenkers van zingende taartscheppen en andere Nutteloze Producten hebben gepoogd een bijdrage te leveren aan een leukere wereld. En een aantal van deze uitvinders zijn daar wonderwel in geslaagd. Want er valt heel wat te lachen als je een selectie van die nutteloze producten op aarde op een rijtje zet.
~
En wat dacht je van een peper-en-zoutstel in de vorm van een dolfijn en een haai. En ze maken ook nog geluid! De haai doet het muziekje van Jaws en het plastic zoutvat imiteert Flipper. Nutteloos is in sommige gevallen een eufemisme.
Zoem!
Van een lange dag op kantoor krijg je soms hoofdpijn. Dan zou je wel een massage kunnen gebruiken. De uitvinder van de Massage Stylus combineerde een massage-apparaat met het basis-kantoorartikel: de pen. En dan krijg je, inderdaad, een massagepen. De pen ziet eruit als alle andere, maar zoemt zachtjes en je kunt hem tegen je hoofd houden. Of ergens anders, inderdaad, maar de Massage Stylus wordt uitdrukkelijk aangeprezen als kantoorartikel. Het is overigens maar de vraag of een vibrerende balpen je hoofdpijn nu wegneemt of alleen maar verergert. Misschien kun je hem toch beter op een andere manier gebruiken.
Nutteloos of hersenloos?
~
Van een meer doordachte aard is de EZ-dvd van het bedrijf Flexplay. Zij spelen in op het terugbrengen van gehuurde dvd’s. Dat kost tijd en vaak extra geld omdat je te laat bent. Met de EZ-dvd koop je (voor een lage prijs) een dvd, die je vervolgens acht uur kunt bekijken. Daarna niet meer, want dan is er een zwarte laag overheen gekomen.
Dat je gehuurde dvd’s niet terug hoeft te brengen is een smoesje om mensen geld uit de zak te kloppen. Waarschijnlijk is EZ-dvd bedacht om illegaal kopiëren te beperken, maar in die acht uur die je de dvd kunt bekijken kun je hem ook kopiëren. Nutteloos met hoofdletters.
Miljoenendeal
~
Het Nut van ’t Algemeen
~
Zo zie je maar weer: alles op aarde heeft nut. En anders bedenk je het nut maar.
Link: Een nutteloze afwaskwast
Link: Jawel, een nutteloze snoekbaars
Link: Volslagen nutteloze hindoe
Lachwekkende monsters in de sneeuw
Mijn fascinatie voor Stephen King eindigde na mijn eindexamen VWO. Het was alsof er een knop werd omgezet: in de pakweg tien jaar voor dat moment had ik vrijwel elke roman en verhalenbundel van de man verslonden alsof het mijn dagelijkse bordje Brinta was, maar daarna was de maat blijkbaar vol. Ik heb het nog wel eens geprobeerd met latere boeken als Rose Madder en Desperation, maar de vonk was er gewoon niet meer. Lange tijd heb ik geloofd dat het door mijzelf kwam (met het studentenleven kwamen andere interesses en gewoonten, en daar paste de populaire horror van King niet meer bij), maar sinds kort weet ik dat het door de kwaliteit van zijn boeken komt. Eerdere romans als The Shining, The Stand en It worden terecht beschouwd als klassiekers in het genre (en voor sommige van zijn titels ook buiten dat genre), maar zijn latere werk is niet meer zo bijzonder en voelt op een bepaalde manier verwaterd aan. Of, om Bilbo aan te halen: als boter dat over een te groot stukje brood is gesmeerd.
Dreamcatcher moet wel het dieptepunt in Kings oeuvre zijn. Ik heb het boek niet gelezen, maar het verhaal zoals dat in de film wordt verteld is een clichématige mengelmoes van It, de film Outbreak en een slechte aflevering van The X-Files. Na het zien van Dreamcatcher kan ik me heel goed voorstellen dat King met pensioen wil, zoals hij nu al een paar keer heeft aangekondigd. Hij heeft genoeg met zijn boeken verdiend, en omdat hij zijn hoogtepunt allang voorbij is, kan hij maar beter meteen stoppen.
Vreemde entiteit
Vreemd genoeg begint Dreamcatcher ijzersterk: het hele eerste uur is leuk, intrigerend, goed geacteerd en op bepaalde plaatsen gruwelijk spannend. Het verhaal draait om vier vrienden die door een gebeurtenis in hun jeugd voorspellende gaven hebben gekregen. Op hun jaarlijkse uitje naar de bergen ontdekken ze een vreemde entiteit in het bos, een buitenaardse levensvorm die het heeft gemunt op mensen. Tot zover niets bijzonders, en regisseur Lawrence Kasdan weet de clichés van zijn onderwerp aardig goed te omzeilen. Maar dan verschijnt de Mysterieuze Overheidsinstelling die al tientallen jaren jacht maakt op buitenaardse wezens, onder leiding van Morgan Freeman.
Van de pot gerukt
Vanaf dat moment is de film ten dode opgeschreven. De gebeurtenissen worden steeds lachwekkender, de leiding van de regeringseenheid blijkt natuurlijk zo corrupt als de pest en de visuele effecten lijken wel gegenereerd op een oude Commodore 64, met als absolute hoogtepunt het volslagen belachelijke einde dat je gezien moet hebben om te geloven. De makers van de dvd waren zelfs zo dom het originele einde van de film op te nemen in de verwijderde scènes. Dit slot is iets minder ‘verrassend’ (lees: van de pot gerukt), maar duizend keer aannemelijker dan de puinhoop die nu in de film is terechtgekomen. Ik weet niet wie verantwoordelijk was voor die beslissing, maar hij of zij verdient een snel en oneervol ontslag.
Wanproduct
Onder invloed van de abominabele kritieken die de film in de pers kreeg, bevat de dvd weinig extra materiaal. Naast de al eerder genoemde verwijderde scènes kun je nog een interview met Stephen King bekijken (die zowaar nog een paar vriendelijke woorden over dit wanproduct uit weet te brengen) en een kleine documentaire over de visuele effecten. Als ik effectenhuis ILM was geweest, had ik mijn naam van de titelrol laten schrappen, en al zeker niet hebben meegewerkt aan zo’n featurette.
Sterkte
Het is duidelijk: Dreamcatcher is geen aanrader. Wat zo veelbelovend begon, wordt in de tweede helft volkomen onderuit gehaald door een absurd verhaalverloop en nog veel ergere special effects. Mocht je de film ondanks alle bovenstaande waarschuwingen toch willen zien, dan wens ik je alle sterkte.
Dreamcatcher
Regie: Lawrence KasdanJaar: 2024
Distributeur: Warner Home Video
Misschien ook iets voor u
Voor u geselecteerd door de auteur:
Multi-culti
Er zijn twee manieren waarop een Italiaan het ouderlijk huis kan verlaten: getrouwd of dood. Italiaanse stellen begroeten elkaar uitgebreid, maar hebben elkaar niets te zeggen. Eten doen ze het liefst uit de eigen moestuin en vrouwen eindigen discussies door de man met de vlakke hand in het gezicht te slaan. Zo stort Mambo Italiano een lading clichés over je heen, en toch heb je het idee naar een verfrissende komedie te kijken.
~
Over de zeik
Alle ellende begint wanneer Angelo Barbarini (Luke Kirby), thirty-something, de ongeschreven regel breekt: hij gaat op zichzelf wonen terwijl hij ongetrouwd is, èn nog leeft. Dat zijn nieuwe huisgenoot Nino (Peter Miller) eigenlijk zijn minnaar is, durft hij zijn conservatieve ouders niet te vertellen. “It will kill them”, zegt zijn zus – single, ook in de dertig en braaf thuiswonend – om er daarna enthousiast op te laten volgen: “Tell them!” Het gevolg laat zich raden: ouders over de zeik, Nino zoekt op aandringen van zijn moeder toch maar een meisje en Angelo’s hysterische zus zet haar tocht langs psychiaters onverminderd voort.
Ondersteboven
Een romantische komedie over cultuurverschillen, dat klinkt inderdaad als My Big Fat Greek Wedding. Met het verschil dat deze Canadese film over een immigrantengezin velen malen grappiger, menselijker en verrassender is. Dat je met een glimlach de bioscoop verlaat, heeft niet zozeer te maken met het verhaal. Echt gewaagd wordt het niet – tenzij je nog erg ondersteboven raakt van een homostel dat elkaar overigens nauwelijks aanraakt.
Winterdepressie
Nee, die glimlach heeft eerder te maken met de felle kleuren die van het scherm lijken te spatten. Met de tot in de details uitgewerkte campy jaren zeventig-decors. Met de karakters die net zo kleurrijk en overdreven zijn als hun interieur, maar toch sympathiek blijven. Met het vrolijke, soms Amélie-achtige camerawerk. Met de grappen die net boven het voorspelbare uitstijgen. Met het ‘ze leefden nog lang en gelukkig’-einde. Mambo Italiano is een feel good movie in zijn puurste vorm. Wie desalniettemin bestand blijft tegen zoveel vrolijkheid, heeft de winterdepressie goed te pakken.
Mambo Italiano
Regie: Ginette RenoJaar: 2024
Misschien ook iets voor u
Voor u geselecteerd door de auteur: