Maar zet door! Lees verder! Want na die wat gezwollen inleiding begint een in alle opzichten bijzonder boek: een combinatie van biografie, roman en muziekbeschrijving. Tijdens het lezen van het boek betrap je jezelf erop dat je zou willen dat het echt gebeurd was en dat je de muziek van Silber zou kunnen horen.

Wonderkind

Simon Silber werd op 17 oktober 1958 geboren in Forest City, even voor zijn tweelingbroer Scooter. Simon en Scooter worden door hun vader onderworpen aan een krankzinnig streng regime om ze de beste pianisten en wonderkinderen van deze eeuw te laten worden. Maar vader Silber speelde vals: hij benoemde Simon tot zijn lievelingskind en gaf hem de meeste aandacht en training. Dat klinkt misschien mooi, maar Silber Sr. was meer dan geobsedeerd door het succes van zijn kind: hij dwong zijn zoon om 24 uur per dag naar Beethoven te luisteren, sloot hem op in een kelder om hem te harden en dwong hem tot de meest idiote gebruiken en rituelen, zoals het elke avond spelen van één akkoord dat de dag samen moest vatten.

Wanneer de biograaf Norm ten tonele verschijnt is Silber Sr. al een aantal jaren dood en leven Simon en Scooter in onmin met elkaar. De wat cynische Norm is ingehuurd om het levensverhaal van Silber, het muzikale genie, op te schrijven en hij begint daar in eerste instantie vol goede moed aan. Maar al snel blijkt dat Silber geen gewone componist is. Hij houdt er zo zijn eigen ideeën over muziek op na, experimenteert met hele trage of juist hele snelle stukken en is bezig met een sonate die een hele dag moet beschrijven en ook net zo lang moet duren.

Windorgels, honden en ijskarren

Silber vult zijn dagen met de meest vreemdsoortige experimenten: hij schiet kraaien dood en gebruikt de geluidsopnamen ervan als muziekstuk, hij componeert pianowerken van drie seconden lang en schrijft muziek die precies past op zijn regelmatige autoritje over de Route 111. Biograaf Norm probeert intussen meer aan de weet te komen: over het desastreus verlopen pianoconcours dat Silbers lancering had moeten zijn, over Silbers ziekelijke neiging alles waarvan het geluid hem irriteert te stelen, te vermoorden of onklaar te maken (windorgels, honden, ijskarren) en over Silbers vreemde broer Scooter, die zich al een leven lang achtergesteld voelt en regelmatig bij Silber langskomt om geld van hem te eisen en hem met de dood te bedreigen.

Miskende talenten

Het leven van Silber is op zichzelf al interessant genoeg, maar de schrijver voegt aan de biografie ook persoonlijke noten van de biograaf Norm toe. Silber en hij onderhouden een haat-liefderelatie, waarbij de haat en liefde geheel en al van Norms kant komen en Silber zich gedraagt met een soort vanzelfsprekende onverschilligheid tegenover deze vriendschap. Norm heeft, voordat hij biograaf werd, een boek met aforismen geschreven en beschouwt zichzelf als een licht miskend talent. De overeenkomsten tussen hem en Silber zijn groot: beide beoefenen hun kunst in de marge en beide zijn op zoek naar een zekere vorm van erkenning, die ze beiden ontberen. Silber belt regelmatig naar het lokale radiostation om daar met vervormde stem zijn eigen werken aan te vragen. Norm doet wanhopig zijn best om artistiek en onbereikbaar te lijken, maar wanneer hij een echte bewonderaar vindt, gaat dat helemaal fout. Alle verwikkelingen komen uiteindelijk samen in een hoogst originele climax met een bijzonder staartje.

De biografie van Silber is opgebouwd als een boekje dat een cd-box begeleidt: elk hoofdstuk is een beschrijving van een van de werken van de componist, en na die beschrijving volgt een stuk over de origine van de compositie en andere wederwaardigheden, die je langzaam maar zeker duidelijk maken wat Silber van plan is: aan het einde van het boek zal hij eindelijk de zo verlangde waardering en aandacht krijgen. De opbouw in muziekstukken lijkt weinig ruimte te laten voor plotontwikkeling, maar de schrijver springt daar handig mee om: via de muziek en de compositie(methode) leer je op natuurlijke wijze de idioot erachter kennen.

6. Verkeerd verbonden 1.22

Iemand die geluid op zichzelf al haat, en plotselinge geluiden in het bijzonder, zal vreemden die zijn telefoon laten rinkelen door per ongeluk zijn nummer te draaien zeker haten. In 1982 nam Silber een tijdlang de moeite dergelijke bellers te vragen welk nummer ze hadden willen bellen om dat op een speciaal kladblok te noteren nadat hij de hoorn erop had gegooid. […] Verkeerd verbonden is een soort numerieke tegenhanger van de alfabetische truc van de Babbage-transformaties: een transcriptie van al deze verkeerde nummers, uitgevoerd op een druktoetspaneeltje, niet in numerieke volgorde maar in de volgorde waarin onze componist ze had genoteerd. […] Uit de regels volgens welke het stuk is gecomponeerd is het telefoonnummer van de componist af te leiden.

Muziek?

Simon Silber ziet er misschien niet uit als een meesterwerk, het is het wel. Het is jammer dat het formaat en de kaft ervoor zorgen dat het boekje niet erg opvalt in de boekwinkel, maar dat is absoluut onterecht. Dit boek zit op een geniale wijze in elkaar: biografie, roman en muziekbeschrijving in één. Dat de opzet, uitwerking en inhoud zo goed op elkaar inwerken is nog het best te merken wanneer je aan het lezen bent: je begint je onwillekeurig af te vragen waar de cd met de werken Silber is, zodat je er eens naar kunt luisteren. Een beter bewijs voor de kracht van Simon Silber is er niet.