Muziek / Album

Paartje Punk

recensie: Paartje Punk

Ondanks de aanwezige verschillen zijn punk en hardcore in mijn ogen altijd vrij dicht bij elkaar liggende muziekstromingen geweest waarbij het de gewoonte is dat er tegen het (of in ieder geval een) systeem geschopt wordt. Dit is in ieder geval de eerste intentie geweest waaruit de muziek ontstond. Tegenwoordig merk je echter dat men ook binnen de scene vaak kritiek levert op elkaar en hamert op de saamhorigheid die aanwezig hoort te zijn, maar dit schijnbaar steeds minder is.

7seconds – Take it back, take it on, take it over! (Side One Dummy)

Heartfelt – The Plague of Today

Nu heb ik mezelf nooit heel erg bezig gehouden met punk en hardcore op cd. Natuurlijk ga je er sneller van fietsen op het moment dat het op je walkman staat maar live spreekt deze muziek toch veel meer aan. De energie van de muziek moet van het podium afspatten en het publiek van begin tot eind laten rondrennen met slingerende armen en benen. Althans, de optredens die ik heb meegemaakt van dit soort bands leidden toch meestal tot dit soort taferelen. Maar goed, toch liggen hier twee cd’s klaar om beluisterd te worden. Eén van een veteraan binnen de Amerikaanse scene en één van een jonkie in de Nederlandse. Play…

7seconds

~

In de jaren 80 was 7seconds één van de grondleggers van de punkrockscene aan de West Coast van Amerika. Heden ten dage bestaat de band uit Reno, Nevada nog steeds en mag zich daarmee tot één van de langst levende bands uit de scene rekenen. De tijd heeft dit viertal echter nog niet vermoeid, dat nog steeds genoeg energie heeft om hun kritiek op de huidige stand van zaken van o.a. de politiek te leveren. In krap een half uur worden er 17 songs doorheen gejaagd zoals een echte punkband betaamt. Energieke snelle songs waarbij slechts na een kwartier even wat gas wordt teruggenomen. Verder zijn de enige rustpunten de af en toe om de hoek kijkende bas- en drumbreaks.

Het geluid zelf is lekker stevig en wat zeker een pluspunt is, is dat alle instrumenten duidelijk te horen zijn. Daarnaast draagt de juist melodieuze zang van Kev Seconds goed bij aan de energie van de nummers en zorgt er ook voor dat ze lang blijven hangen.

Heartfelt

De door platenmaatschappij Shield Records netjes bijgeleverde bio vermeldt dat deze punkcore band sinds 2002 actief is en in 2003 voor het eerst van zich liet horen met de mcd Explosive. Heden ten dage klinkt deze Nederlandse band met hun tweede mcd The Plague of Today nog steeds explosief. Snelle scheurende akkoorden worden rondgeblazen en de zang klinkt lekker agressief. Tekstueel worden er een hoop frustraties uitgegooid en natuurlijk wordt de politiek niet ongemoeid gelaten. Het geheel wordt vanzelfsprekend op tempo gespeeld en de nummers halen ook hier amper de twee minuten. Wel jammer is dat het geluid wat mat klinkt, gelukkig boet de muziek hierdoor qua agressiviteit niks aan in, maar een wat voller geluid zou de band zeker ten goed komen.

Of de cd net zo over het land zal trekken als de zwarte dood in vroeger tijd deed blijft afwachten, aan het enthousiasme van band en platenmaatschappij zal het echter niet liggen.

Boeken / Achtergrond
special: Edmund Burke en de hedendaagse relevantie van het sublieme

Een sublieme tsunami

Hoe kan het dat we bij het zien van de torenhoge en allesverwoestende golven van de aanstormende tsunami een soort huiverend genot kunnen ervaren, terwijl we tegelijkertijd weten dat er honderden mensen gestorven zijn door dit natuurgeweld? Dit kan doordat we in zo’n geval te maken hebben met het sublieme. Over dit vreemde en moeilijk grijpbare fenomeen is vooral in de achttiende eeuw heel wat gedebatteerd, en nog steeds is het onderwerp van discussie. Dit debat kan een verhelderend licht laten schijnen over de dubbelzinnige emotie die we ervaren bij het zien van de tsunami. De inzichten van Edmund Burke (1729-1797), een van de belangrijkste schrijvers over het sublieme, kunnen daarbij als uitgangspunt dienen.

~

Toen in 1674 het antieke traktaat Peri Hupsous (Over het sublieme) van Longinus in het Engels vertaald werd, ontstond er in Groot-Brittannië een uitvoerig debat over het sublieme dat vrijwel de hele 18e eeuw voortduurde. Het sublieme werd destijds dan ook niet voor niets “het meest verwarde en verwarrende esthetische concept van deze tijd” genoemd. Een van de belangrijkste bijdragen aan het debat was het uitvoerige essay Een filosofische onderzoek naar de oorsprong van onze denkbeelden over het sublieme en het schone van Edmund Burke dat in 1757 verscheen. Hoewel het traktaat op enkele punten achterhaald is, geldt het nog steeds als een van de meest verhelderende en gezaghebbende teksten over het sublieme. Recentelijk heeft Wessel Krul het op uitstekende wijze in het Nederlands vertaald en van een verhelderende inleiding voorzien.

Verschrikking

In het dagelijks taalgebruik wordt de term ‘subliem’ veelal gebruikt om uit te drukken dat iets geweldig of fenomenaal is; daarbij wordt echter slechts één eigenschap van het sublieme belicht terwijl het belangrijkste wordt vergeten. Volgens Burke is het sublieme niet alleen overdonderd en groots, maar is het ook altijd verbonden met een bepaalde vorm van verschrikking:

Dingen die vreselijk zijn om te zien, zijn ook altijd subliem, of zij nu angst aanjagen door hun enorme afmetingen of niet; want iets gevaarlijks kunnen we nooit geringschatten of als onbeduidend beschouwen.

Voorwaarde daarbij is wel dat de dreiging die van het sublieme uitgaat, nooit werkelijk gevaarlijk is. Als watermassa’s van de Niagara watervallen zich met veel geweld naar beneden storten, is dat afschrikwekkend. Zolang je er niet te dichtbij komt, zullen ze je echter niet verpletteren en daardoor zijn ze tegelijkertijd ook subliem.

Pijn

~

De hartstocht die wordt veroorzaakt door het sublieme duidt Burke aan met de term verbazing (astonishment). Volgens hem is de verbazing een toestand waarin de geest volledig overmand wordt door een zekere mate van ontzetting:

In deze omstandigheden wordt de geest zo volledig in beslag genomen door het object dat hij niets anders kan overwegen, en bijgevolg ook niet kan nadenken over het object dat hem bezig houdt. Hierdoor ontstaat de grote macht van het sublieme, dat niet door redelijk denken wordt veroorzaakt, maar er aan voorafgaat, en ons met onweerstaanbare kracht meesleept.

Het sublieme is zo groots dat het de toeschouwer volledig overweldigt, deze overweldiging is een vorm van pijn. Toch is deze pijn niet onaangenaam. Het is dezelfde vorm van pijn die je kunt ervaren bij het zien van een uitgestrekt en zonovergoten landschap dat pijn aan je ogen doet, maar prachtig is om te zien. Zulke pijn ontvlucht je niet, maar zoek je juist op.

Hartstochten

Om de hartstocht die door het sublieme veroorzaakt wordt te kunnen begrijpen, ontwikkelt Burke met groot enthousiasme en inlevingsvermogen een omvangrijke theorie van de hartstochten. Elk van de menselijke hartstochten is volgens Burke óf op behoud van de gemeenschap óf op zelfbehoud gericht. De hartstochten die te maken hebben met het behoud van de gemeenschap (medelijden, seksuele genoegens) vinden hun oorsprong in genoegen en zijn verbonden met de schoonheid (dat door Burke streng wordt gescheiden van het sublieme) en positief genoegen. De hartstochten die te maken hebben met het zelfbehoud (angst, opluchting), draaien volledig om pijn en gevaar en zijn verbonden met het sublieme en het wegnemen van pijn en gevaar. Deze laatste hartstochten ontstaan telkens als wij zelf in het gedrang komen en we verpletterd dreigen te worden, zonder dat dit vervolgens daadwerkelijk gebeurt.

De tsunami

De dubbelhartige emotie die bij ons wordt opgewekt door het natuurgeweld van de tsunami, wordt nu, met Burke in het achterhoofd, enigszins begrijpelijk. Voor ons, als afstandelijke toeschouwers, zijn de verpletterende watermassa’s net zo angstaanjagend als voor de slachtoffers, maar omdat wij op een veilige afstand staan ervaren we naderhand een vreemdsoortige vorm van genot. Dit heeft niets te maken met een cynische vorm van leedvermaak, maar komt veeleer

~

voort uit een soort vreugdevolle afschuw, een gevoel van veiligheid vermengd met schrik. In eerste instantie worden we volledig overdonderd door dat machtige natuurgeweld. Als deze overweldigende ervaring weggeëbd is, blijft er een sterk gevoel achter dat in ons binnenste nagloeit. Dit gevoel is enigszins vergelijkbaar met de opluchting die iemand ervaart als hij net aan een haai is ontsnapt. De dubbelzinnigheid van onze emoties wordt veroorzaakt doordat we ook daadwerkelijk twee verschillende dingen ervaren: schrik gevolgd door opluchting.

Andreas Gursky

Niet alleen natuurverschijnselen als de tsunami behoren tot het domein van het sublieme. Ook de kunst zit vol met sublieme verschijnselen. Het meest evident zien we dit in kunstwerken waar het sublieme natuurgeweld wordt afgebeeld, maar ook andere vormen van kunst kunnen tot het sublieme gerekend worden. Zo heeft de duitse fotograaf Andreas Gursky digitaal gemanipuleerde, maar uiterst sublieme foto’s gemaakt van industriële gebouwen. In het hierboven afgebeelde Shanghai (2000) zien we een gebouw dat door de consequent gebruikte geeltinten en de wervelende cirkelstructuur een oneindige en in zichzelf besloten aanblik krijgt. Het bewustzijn stuit nergens op een rand die het object begrenst en vindt geen rustpunt, waardoor er een subliem effect ontstaat.

Leni Riefenstahl

~

Ook in de film komt het sublieme nogal eens voor. Een van de beste voorbeelden hiervan is te zien in de nazi-propagandafilms van Leni Riefenstahl (1902-2003). Het nazisme was geobsedeerd door esthetica en Hitler noemde zichzelf een kunstenaar. Terwijl alles in Hitlers handen uitgroeide tot lachwekkende kitsch, wist Leni Riefenstahl in haar propagandafilms de juiste toon aan te slaan wat ervoor zorgde dat haar dubieuze films uitgroeiden tot uitstekende voorbeelden van het sublieme. In Olympia (1938), haar beroemde tweedelige film over de Olympische Spelen in Berlijn in 1936, wordt er een gestileerde representatie van geïdealiseerde menselijke lichamen gegeven, waartussen elk verschil lijkt te zijn uitgewist. We zien bijvoorbeeld een onmetelijk veld met halfnaakte lichamen die in hetzelfde ritme een sport beoefenen. Door de eindeloze herhaling van lichamen wordt er een oneindigheid en een perfectie gesuggereerd die het bewustzijn nauwelijks kan bevatten. Er wordt een beeld geschetst dat door zijn indrukwekkendheid en veelomvattendheid uitermate subliem is.

Ondanks het feit dat het sublieme nu veel minder in de belangstelling staat dan in de achttiende eeuw, is het nog steeds een relevant concept dat zowel in de werkelijkheid als in de kunst van belang is. Burkes traktaat vormt een boeiende en nog steeds leesbare inleiding in dit intrigerende concept en is het bestuderen meer dan waard.

Edmund Burke – Een filosofische onderzoek naar de oorsprong van onze denkbeelden over het sublieme en het schone
Vertaald, ingeleid en van aantekeningen voorzien door Wessel Krul
Historische Uitgeverij, 2004
ISBN: 90 6554 1926
Prijs: € 24,95

Boeken / Fictie

Snel en lekker

recensie: Simon de Waal - Cop vs. Killer

Simon de Waal is geen onbekende bij het grote publiek. Hij is sinds 1990 verantwoordelijk voor meer dan 125 scenerio’s voor film en tv. Hij schreef en schrijft voor series als Baantjer, Unit 13 en Grijpstra & De Gier. Met de film Lek, waar hij ook aan meeschreef, won hij zelfs een Gouden Kalf voor Beste Scenario. En nu is er dan voor het eerst een roman van zijn hand verschenen.

Het moge duidelijk zijn waar dit boek over gaat. Een titel als Cop vs Killer laat weinig aan de verbeelding over. In deze roman probeert rechercheur Frank Spinola de meedogenloze crimineel Mirko Narain achter slot en grendel te krijgen. En deze Mirko probeert op zijn beurt uit de handen van Frank én uit handen van de vele vijanden, die een grote crimineel nu eenmaal maakt, te blijven. Het kat-en-muisspel tussen deze twee personen vormt de kern van het verhaal.

Simpel

Dat het niet zo simpel ligt als ik hiervoor schetste is mooi meegenomen. Het verhaal is namelijk een stuk complexer en daardoor ook spannender dan ik in de voorgaande alinea aangaf. Zoals het een goed Nederlands rechercheteam betaamt zit er een lek in het team. Hierdoor wordt Franks werk er niet makkelijker op. Niet alleen moet hij achter Mirko aan, maar hij moet het ook nog eens een lek in de eigen organisatie zien te dichten. Ook Mirko heeft meer aan zijn hoofd dan alleen de plaagstootjes van Frank en zijn team. Aanslagen op zijn leven en overvallen op zijn drugstransporten houden hem behoorlijk bezig. Als van de beide mannen ook nog eens de families in het spel worden betrokken lopen de emoties behoorlijk hoog op. Zelfs de koelbloedige Mirko begint menselijke trekjes te vertonen. Een moment waarop Frank alles op alles zet om Mirko te grazen te nemen.

Snel

~

Cop vs Killer is vlot geschreven. Het leest als een goedlopende aflevering van Baantjer. Het verhaal speelt zich af in vijf dagen, maar zo lang doe je niet over het boek zelf. De snelheid die je van een scenarioschrijver mag verwachten zit er ook in dit boek goed in. Er is geen moment dat het verhaal stilvalt. Zonder poespas en in vlotte stijl wordt het verhaal verteld. In het begin was ik nog even bang dat het allemaal té oppervlakkig bleef, té veel Baantjer. Maar het boek leest te lekker weg om je aan eventueel gebrek aan diepgang te storen. Zo is het bijvoorbeeld eigenlijk al meteen duidelijk wie het lek is binnen Franks team. Maar door er nog snel een wending tegenaan te gooien en het geheel net iets anders aan te kleden dan verwacht, pakt dat toch niet storend uit.

Literair

Cop vs Killer is dan weliswaar geen zware literaire thriller waarin de emoties en beweegreden van de betrokkenen aan een grondige analyse worden onderworpen, maar het is wel een lekker vlot lezend verhaal over twee mannen die elk op hun eigen wijze proberen hun werk zo goed mogelijk uit te oefenen, met hun eigen codes en principes. Dus voor alle liefhebbers van een goed lezende politieroman én alle kijkers van al die politieseries op tv, en dat zijn er nogal wat: Cop vs. Killer is een boek om van te genieten.

Muziek / Album

Ouderwets lekker

recensie: ...And You Will Know Us By The Trail Of Dead - Worlds Apart

.

~

In dit geval is het vervelend dat Trail of Dead reeds een ‘moordplaat’ op zijn naam heeft staan, namelijk het in 2002 verschenen Source tags and Codes. Daarop borduurde het viertal voort op de sound van bands als Sonic Youth en Dinosaur Jr, waarbij genadeloos hard en zonder omkijken uit de bocht werd geschoten. Een rem kende deze Texaanse racewagen niet. Een begrenzer trouwens ook niet! Helaas zijn er maar weinig bands die dit juweeltje naderhand hebben weten te evenaren. In dat opzicht legt Trail of Dead de lat voor zichzelf bij dit album wel bijzonder hoog.

Duidelijke signatuur

Worlds Apart kan daarom ook niet aan zijn voorganger tippen, al komt hij wel degelijk dicht in de buurt. Op het album staan twaalf nummers plus twee bonustracks die we al kunnen kennen van de uit 2003 afkomstige EP The Secret of Elena’s Tomb. De Trail of Dead-signatuur is ook ditmaal duidelijk aanwezig: een klassieke opener, een pianoballade, een ode aan de viool, ingetogen intro’s gevolgd door veel bombast, kindergelach en natuurlijk veel doffe drums, en het schitterende artwork in de cd-layout maar niet te vergeten. Verder lijkt het alsof de zang op Worlds Apart iets naar voren is gehaald, waar die in het verleden nog wel eens dreigde te verzuipen tussen al het gitaargeweld. Helaas in de eerste vijftien minuten net iets meer folk dan uw recensent lief is (Worlds Apart, The Rest Will Follow), maar vanaf Caterwaul worden de registers gelukkig helemaal opengetrokken, waarbij je muzikaal moet denken aan de hoogtijdagen van de Smashing Pumkins en in de zang af en toe zelfs de invloed van New Order (A Classic Arts Showcase, All Saints Day) en Tears For Fears (The Best) valt te ontwaren. Zijn we toch weer terug bij de jaren 80.

Tekstueel gezien luidt de boodschap zo ongeveer: kijk niet om in wrok, maar leg je neer bij de situatie en beschouw het verleden als een mooie herinnering: “What’s done is done, no reason to apologize” (Let it Dive). Al met al een heerlijk schijfje, niet zo geniaal als zijn voorganger, maar die was ook werkelijk ongekend. Dat verhaal over de ‘eindejaarslijstjes’ klinkt ineens zo gek nog niet.

Muziek / Album

Met kop en krachtige schouders

recensie: Kirsten - Vanilla

Kirsten is terug met een nieuwe plaat, getiteld Vanilla. Voor degene die nog nooit van deze jonge singer/songwriter gehoord heeft: Kirsten van de Grinten komt uit Haarlem en is al jarenlang verslingerd aan haar akoestische gitaar. Dat leidde aan het begin van deze eeuw tot het prima debuut The Chick Singer. Laten we het er maar op houden dat zij haar artiestennaam koos toen de Starmaker/Idols-hype nog niet tot grote hoogten was gekomen. Want laat een ding duidelijk zijn: Kirsten maakt muziek die stukken interessanter is dan de muziek van al die verschrikkelijke noem-me-maar-bij-mijn-voornaam-Idols bij elkaar.

~

Net als op The Chick Singer speelt de akoestische gitaar, die zij bespeelt à la Ani diFranco en Dave Matthews, de belangrijkste rol. Naast Kirstens stem natuurlijk, want die is prachtig, vooral in combinatie met die gitaar. Wie haar ooit heeft horen spelen zal dat zonder meer beamen. Haar liedjes zijn weer van hetzelfde niveau, dat wil zeggen erg sterk, maar het is moeilijk te zeggen in welke richting Kirsten het precies zoekt. Haar liedjes lijken hitgevoelig, maar of het ook om echte klappers gaat weet ik niet. Aan de andere kant is een gedeelte van de plaat wel iets uitdagender, maar ook de alternatieve muziekliefhebber zal niet direct toehappen. Waarschijnlijk te commercieel, zoals dat dan wordt genoemd.

Middle of the Road

Kirsten moet het hebben van wat wij the middle of the road noemen. En als je Vanilla bekijkt in die context, dan steekt deze relatief kleine vrouw met kop en krachtige schouders boven de concurrentie uit. Vanilla kent, op een wat flauwe intro-variant van Mary Had A Little Lamb na, geen zwakke momenten. De liedjes, veelal de relationele sfeer beschrijvend, mogen er stuk voor stuk wezen. Ze gaat zelfs nog wel een stapje vooruit in vergelijking tot haar debuut. Met name dankzij de uitstekende productie en de subtiele geluidseffecten die hier en daar zeer succesvol zijn toegevoegd. Dus als je The Chick Singer kon waarderen, dan is dit een verplichte aankoop.

Ik wil hier dan ook graag een lans breken voor deze songwriter. Haar muziek is een stuk beter dan wat wij doorgaans in Nederland onder onze neus gewreven krijgen in dit segment van de markt. Slinger die Kirsten maar de ether in.

Muziek / Album

Niks mis met oude metal

recensie: Hammerfall - Blood Bound (single)

In de jaren 80 was het binnen de Heavy Metal vrij normaal dat iedereen in leren pakje rondliep en cd’s maakte met titels als Kings of Metal, Triumph of Steel (Manowar) en Defenders of Faith (Judas Priest). Allen vrij episch getinte albumtitels waarin ook vaak een zekere krijgslust in doorklonk. Blood Bound is ook zo’n soort titel, echter, het betreft hier een cd-single uitgebracht in 2005 door het Zweedse Hammerfall. Deze single is een voorproefje op het komende album; Chapter V: Unbent, Unbowed, Unbroken. Niettemin klinkt in beide titels nog steeds de true heavy metal spirit door.

Metaaaaaal

Wat ook direct duidelijk wordt als de eerste riffs van het nummer Blood Bound inzetten is dat deze Zweden de heavy metal nog steeds hoog in het vaandel hebben staan. Wat volgt is een aaneenschakeling van herkenningspunten die deze stijl maken tot wat het is. Galopperende gitaarlijnen, hoog uithalende zanglijnen en af en toe een samenzang die doet vermoeden dat een stel krijgers met getrokken zwaarden door je speakers heen wandelen terwijl ze woeste strijdkreten over het slachtveld doen schallen.

~

Ondanks dit alles klinkt Hammerfall wel een stukje moderner dan voorheen en hoor je tegen het einde van het nummer een solo voorbij komen die sterk doet denken aan het nummer Dismiss the Cynics van In Flames (Reroute to Remain). De band van Jesper Strömblad, tevens medeoprichter van, jawel, Hammerfall. Edoch, als dit nummer representatief is voor de rest van het aankomend album dan mag gesteld worden dat Hammerfall er weer in geslaagd is een gedegen plaat af te leveren die de fans van heavy metal zeker zal bekoren.

Bonus

Naast de normale versie van Blood Boundstaan er op dit schijfje ook nog een karaoke versie van het nummer en een live uitvoering van The Metal Age. Dit laatste nummer is komt oorspronkelijk van de debuut CD Glory to the Brave (1997). De karaoke versie van Blood Bound is verbonden aan een heuse competitie. Hij/zij die een meet & greet met de band wil winnen voor de op handen zijnde tour in april hoeft slechts zijn/haar versie van Blood Bound in te sturen inclusief eigen vocalen. Een buitenkansje voor dus voor zij die kunnen zingen.

Boeken / Fictie

Belangrijke nuances

recensie: Claire Polders - De onfeilbare

.

Amber is een pas afgestudeerde vrouw die nu bezig is met haar eerste baan. Ze heeft een leuk leven, geld om te besteden, vrienden. Zo ziet ze nog een aantal vrienden van de kunstacademie, met wie ze gesprekken over het leven voert. Door deze gesprekken voelt ze soms dat het leven dat ze nu leidt niet precies is zo als als ze zou willen. Gevoed door haar fascinatie voor Frankrijk, vertrekt ze na een one night stand met een Fransman halsoverkop naar Parijs. Na een wat teleurstellende ontmoeting met de ‘minnaar’ ontmoet ze Cleo in een kroeg. Amber heeft meteen veel bewondering voor haar en de rest van de week trekken ze veel met elkaar op. Er ontstaat een heftige vriendschap tussen deze wereldwijze vrouw en de wat onzekere Amber. Na een paar maanden vertrekkken ze naar New York om een nieuw leven op te bouwen. Dit gaat allemaal wel goed, hoewel er soms wat vreemde dingen gebeuren, die Amber niet helemaal kan plaatsen. Tot ze er achter komt dat Cleo dingen heeft verzonnen.

Na een barre tocht door de regen waren we voldoende verkwikt om thuis ons gesprek voort te zetten. Misschien is het beter als ik het woord ‘monoloog’ gebruik. Ik heb namelijk niet veel gezegd. In vergelijking met de wereldvrouw die ik tegenover me zag, voelde ik me onnozel en saai en om haar niet te vervelen, woog ik al mijn woorden. Ik keurde de meeste af.

Verborgen identeit

Identiteit speelt een belangrijke rol in deze roman. Wat is identiteit? Wanneer ken je iemand? Wie ben ik? Het zijn vragen waar Amber zich mee bezig houdt. In haar gesprekken met Cleo probeert ze te formuleren wie ze is en hoe ze in de wereld staat. Waarheid is erg belangrijk voor haar. Een van haar manieren om de waarheid te kennen, heeft te maken fotografie: Amber maakt veel portretten. In een portet kan ze het ware gezicht van die persoon zien en zijn/haar identiteit ontdekken, die anders misschien verbloemd zou kunnen worden. De camera vangt echter de ziel en de persoonlijkheid, volgens Ambers theorie. Tijdens de vriendschap met Cleo wordt ze echter ook met dingen geconfronteerd, waar ze niet goed raad mee weet of die ze niet verwacht had. Cleo blijkt iemand anders te zijn dan ze zich voordoet.

Sadder but wiser

De vragen over identiteit en wie je bent, of wanneer je iemand kent, hangen samen het een soort volwassen worden van Amber. In die zin is De onfeilbare eigenlijk een Bildungsroman. Haar oude kaders worden veranderd. De onzekerheid van Amber en de bewondering die ze voor Cleo heeft leiden tot vriendschap, maar deze twee eigenschappen is ze aan het einde van het verhaal kwijt. De ideeën of gedachten van Amber over de wereld om haar heen, lijken toch niet geheel te kloppen, of zijn op verschillende manieren te interpreteren.
Doordat het verhaal vanuit Ambers perspectief is geschreven, zijn de analyses die ze van zichzelf maakt en de veranderingen van dichtbij te volgen. Hoewel Amber voortdurend kleine vooruitblikken en aanwijzingen geeft over wat er gaat gebeuren of wanneer het mis zal gaan, ben je als lezer toch soms oprecht verrast door sommige gebeurtenissen. Ondanks de vooruitwijzingen blijft De onfeilbare spannend.

Genrekwestie

Door de overvloed aan vrouwenliteratuur die de laatste tijd verschijnt, vraag je je bij elke boek geschreven door een vrouw af met wat voor soort boek je te maken hebt. Is het een roman met literaire kwaliteiten of is het een amusant boek, dat niet uitsteekt boven de vrouwenromans over jonge vrouwen en hun problemen. De titel De onfeilbare lijkt wat in een verkeerde richting te wijzen. Het is het een niet erg aantrekkelijke titel en lijkt wat allesomvattend. Maar in de loop van het boek wordt duidelijk dat ook dit begrip, toegepast op de personages, onderhevig is aan verandering, even als de twee hoofdpersonen Amber en Cleo. In haar taalgebruik is Polders echter niet altijd even origineel. Er zitten veel huilscenes in, die niet erg subtiel worden beschreven, maar veel cliché’s bevatten.

Dit is ook het geval in de vriendschap van Amber en Cleo. Er is eerst heel duidelijk een zwakker iemand, Amber als teken van een niet gelijkwaardige vriendschap. Ook de jaloezie die de twee voor elkaar voelen is welbekend, evenals het idee datdingen soms niet zijn zoals ze misschien lijken. Daar tegenover staat dat de karakters wel goed uitgewerkt zijn en dat Amber en Cleo beide een duidelijke ontwikkeling door maken. Ook de korte filosofische bespiegelingen over hoe ze in het leven staan zijn interessant om te lezen. De ruimtes zijn ook belangrijk en uitgewerkt, zo hebben de verschillende delen de titel van een stad. Elke stad staat voor een bepaalde levensfase, of een bepaald gevoel. Zo staat Parijs voor het avontuur en de verandering, terwijl Amsterdam meer voor de rust staat, voor dingen-die-hetzelfde-blijven.

Het verschil
Hoewel Polders misschien niet op alle punten overtuigt, zoals in taalgebruik bijvoorbeeld, is De onfeilbare een bijzondere roman. Het is zeer boeiend geschreven en het verhaal zit goed in elkaar. Zoals in een detective vallen sommige dingen in elkaar. Een ander interessant aspect is dat de manier waarop Amber anders in de wereld komt te staan, vol nuances is. Er zijn niet twee kanten, evenals dat Cleo niet slecht genoemd kan worden, hoewel ze Amber bedroog. Die nuancering maakt het verhaal interessant, omdat er geen echt slachtoffer is en de vraag wie er nu goed of slecht was onbeantwoord blijft. Het zijn deze nuances die het verschil maken tussen chicklit en een echt boek.

Film / Films

Een suikerzoet Amsterdam

recensie: Flirt

Na het zien van Flirt zou je bijna vergeten dat er ook lelijke mensen rondlopen in Amsterdam. En dat het er wel eens regent. En dat er normaal gesproken géén vuurwerk is als je er staat te zoenen. Flirt, de debuutfilm van Jaap van Eyck (oud-medwerker van Eddy Terstall, mede-scenarist van de film) overtuigt in vrolijkheid.

~

Lex (Egbert Jan Weeber) danst bijna over straat, kan elke vrouw krijgen en woont in een fantasiestad die verdomd veel lijkt op Amsterdam. De zon schijnt, de kleuren zijn vrolijk. Hij wordt ook nog eens verliefd op Ankie (Lidewij Mahler), wiens kleurrijke huis en karakter direct de herinnering oproepen aan haar Franse ‘zusje’ Amélie. Probleem is dat zij – in tegenstelling tot hij – geen enkele behoefte voelt om bij anderen te blijven slapen. Nou ja, probleem? Zijn relatie met de ruimdenkende Ankie komt pas onder druk te staan door de gefrustreerde documentairemaakster Kim (Rifka Lodeizen) die zelf bedrogen is door haar wederhelft. Ze is vastberaden Lex te ontmaskeren als man met bindingsangst.

Vlak geheel

~

Flirt overtuigt niet met het verhaal. Het uitgangspunt is interessant als klucht of als drama, maar het resultaat is geen van beiden. Soms is het hard lachen – de vreemdgaande Youssef (Javier Guzman) is hilarisch – en soms is het even serieus, maar het geheel blijft wat vlak. Bij vlagen is het zelfs wat langdradig. Ook Weeber overtuigt niet als womanizer. Voor iemand boven de twintig is het onmogelijk om je voor te stellen dat al die bloedmooie vrouwen bij bosjes voor hem vallen. En dat hij daar vervolgens weinig tot niets mee uitspookt.

Cynici

Natuurlijk kun je heel zuur doen over deze bezwaren. De hardcore cynici houden het waarschijnlijk ook geen half uur vol in de bioscoop. Je kunt er ook voor kiezen deze zoete Nederlandse romcom een kans te geven. En je te verliezen in de kleurrijke karakters, het mooie weer en het fijne van de hoofdstad in de zomer. Dat Amsterdam en de liefde in het echt niet zo mooi zijn, dat weet je wel, maar toch overtuigt Flirt je. Voor eventjes.

Film / Films

Nagelbijten zonder spanning

recensie: Birth

In een zaal van een ziekenhuis besluit een arts een college. Hij maakt duidelijk niet in reïncarnatie te geloven en spreekt over “onzin. En verder geen vragen. Ik moet mijn kilometers nog doen.” De arts wil snel naar huis, weg van de vragen van studenten en zijn kilometers lopen. In de volgende scène van de film volgt de camera de jogger. In een besneeuwd landschap legt de arts zijn meters af. Onder een brug neemt hij even pauze, zakt door zijn benen en sterft.

~

Tien jaar na het overlijden van haar eerste echtgenoot heeft Anna, een rol van Nicole Kidman, een beslissing genomen. Ze wil niet verder rouwend door het leven, heeft haar jawoord gegeven aan haar vriend Joseph en denkt daarmee een keuze te maken voor het geluk. Op dat moment stapt een 10-jarige jongen haar huis binnen. Hij zegt haar overleden echtgenoot Sean te zijn, adviseert haar niet te trouwen en beweert smoorverliefd op haar te zijn. De jongen weet details die Anna alleen met haar overleden echtgenoot heeft gedeeld. Hij neemt haar onder meer mee naar de tunnel.

Kortsluiting

~

Nicole Kidman heeft al verschillende prijzen gewonnen voor haar rol in Birth. In 2004 behaalde ze een nominatie op het filmfestival van Venetië. Kidman lijkt een garantie voor succes en is een van de hedendaagse actrices die rollen voor het uitzoeken heeft. In Birth speelt Kidman, ondanks de prijzen en de juichende recensies in Amerika, nogal vlak. Als een soort prijswinnares van een anorexiawedstrijd schrijdt ze door het beeld en door het in het scenario geschreven leven. Kidman geeft weinig invulling aan emoties, raakt op een ongeloofwaardige manier in de war van de verhalen van de jonge Sean en lijkt bij elke verhaalwending van haar stuk gebracht.

Zenuwen

De rol van Sean wordt gespeeld door de jonge Cameron Bright. Hij veroorzaakt kortsluiting in een aantal levens om zich heen. Hij is de enige die bij alle spanningen, onduidelijkheden en beschuldigingen rustig blijft. Hij is de rust zelve, althans zolang hij Sean speelt. In een van de scènes belandt hij in bad bij Anna en legt zijn hand op de rand. En dan ziet de kijker in de bioscoop de nageltjes van deze acteur. Een filmrol spelen, naakt in bad met Kidman, het blijkt veel van de zenuwen te vergen. Bright bijt in het echte leven nagels en doet dat tot over de nagelriem. Het is grappig dat dit soort details aan de aandacht van regisseur Jonathan Glazer zijn ontsnapt.

Branding

Terug naar het verhaal. Uiteindelijk lijkt het huwelijk tussen Anna en haar vriend Joseph plaats te kunnen vinden. Regisseur Glazer tovert een aantal bochten uit de hoge hoed. Via een geheime minnares, een aantal begraven brieven en andere verhaalwendingen komt het verhaal ten einde. Voor de toeschouwer blijft er slechts verbijstering over. Bij de aftiteling is er slechts het woord “onzin” dat blijft hangen. En daarmee is Birth rond. De eerste en de laatste scène lopen vrijwel naadloos in elkaar over. De toeschouwer heeft 100 minuten naar gebakken lucht en “onzin” gekeken. De enige die op tijd de juiste beslissing heeft genomen is de overleden echtgenoot. Na een fris partijtje joggen is hij erbij gaan liggen om verder geen deel te hoeven uitmaken van deze film.

Film / Films

Creatief met borduurnaald

recensie: Brodeuses

De kleine gebaren. De Franse film Brodeuses is een film vol details, intieme observaties en menselijke gebaren. Twee personages, een dorpje in Frankrijk, een eenvoudig verhaal en een oog voor mooie plaatjes. Het maken van een film lijkt soms eenvoudig. Regisseuse Eléonore Faucher maakt met Brodeuses duidelijk al die elementen te hebben verzameld voor een fraai opgenomen en mooi vertelde, verrassende Franse film.

~

Het verhaal is eenvoudig. Claire, amper 17 jaar, woont al een aantal maanden zelfstandig. Ze heeft telefonisch contact met haar ouders en ziet af en toe haar jongere broer. Ze werkt in een supermarkt en buiten op het land. Ze snijdt kool en ruilt deze tegen konijnenhuiden. Door deze huiden te versieren komt ze aan inkomen. Na een vrijpartij met de slagersjongen uit diezelfde supermarkt blijkt ze zwanger. Deze jongeman wil voor de abortus betalen, maar verder geen verantwoordelijkheid dragen. Claire, roodharig, sproeten en kleurig gekleed, deelt haar geheim verder alleen telefonisch met haar verhuisde vriendin. Ze maakt kennis met mevrouw Melikian, stijlvol en zwart gekleed en komt bij deze borduurster (brodeuse) in dienst. Mevrouw Melikian heeft haar zoon verloren bij een motorongeluk en rouwt nog.

Leeftijdsloos

~

Twee vrouwen die samen werken aan een tafel en een eigen verhaal hebben. Langzaam worden details duidelijk en blijken de twee vrouwen gesteld op elkaar. Respect en vriendschap blijken leeftijdsloos. Claire vertelt te willen bevallen als mevrouw X om daarna haar kind af te staan. Mevrouw Melikian vertelt het verhaal van haar zoon, ontmoet een vriend van haar zoon die bij het ongeluk betrokken was en leert door Claire om te gaan met haar verdriet. In een van de laatste scènes neemt Claire een besluit over het kind.

Bouwstenen

Eléonore Faucher debuteert met deze bioscoopfilm. In 2000 begon ze met het schrijven van het scenario. Vier jaar (in Frankrijk) of vijf jaar (in Nederland) later komt de film in de bioscopen. Brodeuses is een kleine film met twee goed uitgewerkte personages. Twee vrouwen die een verhaal te vertellen hebben. Het grote leeftijdsverschil en de verschillen in achtergrond blijken bouwstenen voor een steeds hechter wordende relatie. Claire overwint met haar charme, achteloosheid en jeugdige enthousiasme de scepsis van haar oudere werkgeefster. Mevrouw Melikian toont Claire het belang van creativiteit, maar ook van oprechtheid. Het verlies van haar zoon tekent haar leven en is voor Claire de les, dat kinderen belangrijk mogen zijn.

Van alledag

Naast deze twee vrouwen zijn de overige personages in de film niet echt uitgewerkt. De ouders van Claire, de slagersjongen en haar broertje spelen marginale rollen en komen in beeld om het verhaal verder te helpen. De thema’s zijn in lang niet alle gevallen vrolijk, maar wel van alledag. Lola Naymark (Claire) en Ariane Ascaride (mevrouw Melikian) spelen twee mooie vrouwen. Faucher is er bovendien in geslaagd het verhaal prachtig in beeld te brengen. Er wringt geen scène, geen beeld lijkt overbodig en het verhaal ontwikkelt zich volkomen logisch. Brodeuses, of: hoe borduren en alledaagse gebeurtenissen kunnen leiden tot een verrassende film.