~

Experimenteerdrift

Wanneer de onorthodoxe gitaarriffs en afwijkende ritmes naar voren komen, klinkt de band als Tool (zeker in het titelnummer), maar het rijke instrumentarium, de soms bizarre gitaarsolo’s en de experimenteerdrift van Porcupine Tree maakt zo’n vergelijking nutteloos. Instrumentaal klinkt de band op zijn best, zeker wanneer zich onverwachte combinaties voordoen: vaak duikt plotseling een mellotron of een piano tussen het gitaargeweld op, of neemt een akoestische gitaar de melodieën over. Wilsons heldere, soms vervormde zang imponeert niet altijd evenzeer, maar draagt soms bij tot het succes van de songs: zijn melodieuze zangpartijen (en soms surrealistische teksten) en overdub-harmonieën vormen een deel van de kracht van Mellotron Scratch en Open Car. Zelfs van de conventionele ballad Lazarus maakt hij met delicate stem een onverwacht schitterend nummer.

Opeth

Zanger Mikael Åkerfeldt van Opeth voorziet het album hier en daar van luister, en dit versterkt de overeenkomsten tussen de bevriende bands. De complexe gitaarpartijen, gebalanceerde, kraakheldere mix en dromerige sfeer van Opeth’s Deliverance – geproduceerd door Wilson – vind je ook op Deadwing terug. Een meer imposant gastoptreden is dat van Adrian Belew van Wilson’s helden King Crimson, die een aantal gitaarsolo’s speelt. Porcupine Tree blijft zich ontwikkelen, en biedt de avontuurlijke muziekliefhebber met Deadwing een schat aan muzikaal vernuft.

De doorzichtige, warme sound, vol razende drums, orgeltjes, overstuurd gierende gitaren, een fröbelende basgitaar, een mellotron en zelfs een dwarsfluit- je waant je in een parallel universum waar de tijd stil gestaan heeft. De jonge twintiger Gustav Ejstes, het brein achter éénmansproject Dungen, maakte vrijwel het gehele album op eigen houtje, en creëert met deze cd een wonderbaarlijk muzikaal spectrum. Zijn virtuoze psychedelica fungeert als ruggengraat voor onweerstaanbaar vrolijke popliedjes, zware melancholiek (het slotnummer), en alles wat zich daartussen bevindt, inclusief speelse, instrumentale jazz-uistapjes. Enkele gastmuzikanten (Fredrik Björling drumt op een paar tracks en klinkt als een nieuwe Keith Moon) voegen expertise toe met saxofoons, gitaar en achtergrondzang.

Enthousiasme

~

Naïef

Minder geslaagde elementen zijn de beperktheid van Ejstes’ nasale zang, de opzettelijk naïeve teksten (overigens allemaal in het Zweeds), het stuurloze gefröbel in Lejonet & kulan, en mogelijk de lengte van het album. Een plaat uit de jaren zestig of zeventig zou al gauw tien minuten korter hebben geduurd, en het ontbreken van een opvullingstrack als bovenstaande zou wellicht een nog sterker geheel opgeleverd hebben. Minieme kanttekeningen bij een zeldzaam sterk album, dat met de allerhoogste maatstaven beoordeeld dient te worden.

~

The Music

Voor wie gehoopt had dat QOTSA op Lullabies to Paralyze de spartaanse lijn van zijn voorganger zou doortrekken, wacht een teleurstelling. Wie daarentegen verder kijkt dan Songs for the Deaf (beslist doen!) ziet echo’s opdoemen van het uit 2000 afkomstige R en het titelloze debuut (1998). Waarschijnlijk schop ik nu tegen het zere been van een groot aantal collegae, maar stiekem vind ik de psychedelische jaren 70 rock van R en de stoner van het debuut interessanter dan rechttoerechtaan rocker Songs for the Deaf. De razernij van zijn voorganger lijkt op Lullabies to Paralyze definitief verdwenen. Daarvoor in de plaats de meligheid van R (incl. triangel). De toppers dit maal In My head, Little Sister, I never Came,In The Wolf en bonustrack Like a drug. Homme heeft klaarblijkelijk inspiratie geput uit het muzikale idioom van zijn Eagles of Death Metal collega Tim VanHamel, want in Skin on Skin hoor je duidelijk de Millionaire sound terug (wanneer komt DAT nieuwe album nou eens uit?), The blood is love is ouderwetse stoner en bij de drums van Broken Box zie ik in gedachten The Dandy Warhols voor me. Aangezien Lullabies to Paralyze beduidend meer overeenkomsten vertoont met de eerste twee QOTSA cd’s, is het lullig om te spreken van een slap aftreksel van Songs for the Deaf. Queens of the Stone Age is still alive!