Wie zijn de liefhebbers van deze nieuwe nieuwheid? Jonge kunstenaars, computernerds, bandjesspotters, journalisten en feestgangers op zoek naar nieuwe kicks. De grote afwezigen zijn hippe mensen (want nerd gehalte te hoog) en dertig-achtige cultuurliefhebbers met jasje en bril (want literair gehalte te laag). Wat mag je verwachten? Buzz woord is al een tijdje minimal. Minder is meer. Daar wordt in dit festival naar hartelust mee gestoeid, maar ook zwaar mee overdreven. Ook is er ruim plaats voor ‘het experiment’. Dat kan geweldig goed uitpakken, maar veroorzaakt nog vaker heel wat spierpijn aan de rechter dan wel de linker wenkbrauw. Ja, het bezoeken van een festival als State X vergt een behoorlijke portie ruimdenkendheid. Veel acts zijn erg extreem in hun performance en passen in veel gevallen totaal niet bij elkaar.

Pipslab

Misantropisch stemgeluid

Een mooi voorbeeld is de chronologisch vanzelfsprekende overgang van het absurdistische muziektheater Pipslab naar de legendarische avant garde pionier Pere Ubu. Bij de eerste drijven een groep jongens op alle mogelijke manieren de spot met wasmiddelenreclames. Strijkijzers en centrifuges zijn omgebouwd tot elektronische percussie, de hoofdpersonen gaan verkleed als karikaturen uit de reclames. Ze vechten met elkaar, in koor zingen ze Zappiaanse liedjes over welk wasmiddel het beste is en filmen ter plekke feedbackloops om het later in de voorstelling naadloos te laten aansluiten op het verdere verloop van hun hilarische show. Een bezoekje aan Pere Ubu vervolgens is zwaar af te raden, wil je je blije stemming behouden. Zeer secuur plant de band met theatrale elektronica en het misantropische stemgeluid van zanger David Thomas een acute depressie in je hoofd. Het maakt de felgekleurde beelden van verlate vakantieoorden op de achtergrond extra grimmig.

Afgetrapte apparatuur

Een simpele oplossing voor dit combinatieprobleem, zoals het zorgvuldig uitkiezen van de perfecte zaal en daar blijven hangen, biedt ook bij dit festival geen soelaas. Je wilt immers toch graag iets te zappen en te slenteren hebben. Dat vergt gelukkig niet al te veel moeite, omdat elke zaal gemakkelijk te betreden is, gezien de prettige bezoekersdichtheid. Ook hoef je nooit ver te lopen omdat alles geconcentreerd plaatsvindt in en rond Het Paard van Troje. In de grote zaal van Het Paard zien we vooral de gevestigde namen zoals Millionaire en Nid & Sancy, beide uit België. Millionaire brengt een explosieve set vol goedgemikte stoner. Dit is misschien wel de enige act van het hele festival die iets brengt dat gewoon ‘ouderwets goed’ is. Nid & Sancy klinken als goed rockende electro dj’s, maar ze zien er uit als een band zoals The Kills. Er komt slechts afgetrapte apparatuur aan te pas. Ze klinken dus niet alleen geweldig, ze zien er ook nog eens geweldig uit.

Pipslab

De hardste die je ooit gehoord hebt

Ook het vermelden waard zijn The Bug met MC Ras B en Tikiman. Met z’n drieën stoppen ze ragga en dub samen met hardcore en breakbeats in de elektrische gehaktmolen. Keihard klinkt het. Maar nog lang en lang niet zo hard als de hardste band die je ooit gehoord hebt. En dan heb ik het niet over een of andere metalband, maar over The Locust. De vorm die ze hebben gekozen voor hun geluid is mathcore. Je vraagt je af hoe een band zo’n hard geluid kan voortbrengen dat elke zintuiglijke waarneming je vergaat. Merkwaardige ervaring. Hoe zou het zijn in de oefenruimte met deze fijne jongens? Technoproducer/-professor Cristian Vogel vormt in zijn doktersjas een fijne subtiele tegenpool voor het terrorisme van The Locust. Minimale beats brengen de voorste rijen van technomuziek-adepten in opperste staat van verrukking.

De grote zaal is ook de plek die het langst open blijft om te dansen op grootheden als Mike Paradinas of T. Raumschmiere. Het zijn de echte feestgangers die overblijven om dansend het festival af te sluiten. Paradinas, ook wel bekend als Mu-Ziq en oprichter van het electro label Planet Mu, brengt een ingewikkelde mix van breakbeat en andere verfrommelde geluiden, maar dat weerhoudt de feestgangers er niet van om massaal te gaan dansen. T. Raumschmiere de volgende dag is een stuk toegankelijker. Hij is in een milde bui en bouwt zijn lange set op met disco, electro en sluit af met fijne knalbeats, zonder dat het ‘vet geluid’, waar hij om bekend staat, echt overtuigend wordt zoals we van hem gewend zijn.

Pere Ubu

Schuwe bands

De kleine zaal heeft zich gespecialiseerd in artiesten die het moeten hebben van minimale klanken. Hier vind je de hardcore nerds. De rest heeft hier niets te zoeken. Het Engelse Vibracathedral Orch. maakt het de niet-kenners wel heel moeilijk. Introvert en met de rug naar het publiek gekeerd laten ze de hele set lang één toon op het publiek los. Je wacht geduldig op een hoogtepunt, een ontlading. Die dus niet komt. Alsof je nodig moet poepen, maar het lukt niet, dat gevoel. Nu zijn er hier meer schuwe bands te vinden die zichzelf verstoppen en de versterkers hun zegje laten doen, maar het is niet allemaal even ontoegankelijk. Met een beetje goede wil kun je nog een heel eind weg trippen op The Psychic Paramount die wel een duidelijke opbouw aanbrengen in hun uitgestrekte gitaarlandschappen.

Een zeemanssprookje

Het Paard Café biedt een podium aan de kleinere of lokale bandjes. Aux Raus is een goede vervanger voor het onlangs ontbonden Suicidal Birds. Zanger Sebastiaan van dit gabberpunkduo uit Amsterdam bespringt bij de eerste noot al hondsbrutaal zijn publiek en de bar. Glazen, asbakken en zelfs barkrukken vliegen in de rondte door zijn provocatieve ge-apekooi. Op het hoogtepunt springt hij op de nek van een enorme security beer, die zich verder weinig van hem aan trekt. Aux Raus is een wervelwind. Met veel schade achteraf. Een heel andere café ervaring is het muzieksprookje van Hank & Lilly. De setting is een soort minitheater. Samen met hun vrienden gaan ze verkleed als personages uit Waterworld, een hertje, een zeemeermin en een matroos. Ze vertellen een zeemanssprookje in allerlei theatrale liedjes waarbij ze zichzelf begeleiden op drums, cello en trompet. Poppenkast, maar dan voor volwassenen. Onder de trap naar de grote zaal zit nog een schattig klein podiumpje verstopt dat precies groot genoeg is voor rare eenmansacts zoals DJ Koffergrammofoon (ziet er uit zoals het klinkt). Een prettige plek om even neer te strijken met je vrienden en je verstaanbaar te kunnen maken.

Pere Ubu

Tot het game over er op volgt

Wat veel mensen niet weten is dat in de schaduw van Het Paard van Troje heel interessante donkere clubs verstopt zitten. Aan linkerkant zit PG 8. Dat is een galerie, met daaronder een ruime danskelder. Daar draaien voor de gelegenheid dj’s als D44N & Source hun dansplaatjes om kleine groepjes mensen te vermaken die nieuwsgierig naar binnen en weer naar buiten druppelen. Echt los gaat het hier niet. Liever hangt men op de grote kussens of de gigantische opblaasbananen, onder het genot van een Japans miso soepje of een portie sushi.

De rechterbuur van Het Paard is Club one four, die is omgetoverd in een retro spelcomputerparadijs. In twee zalen zijn rekwisieten te bewonderen van vergeten symbolen uit de jeugd van de bezoekers. Remote controlers als zitkussens, kartonnen Mario’s en Pacman spelen op de muur. Drie schaars geklede dames met maskers van bekende politica duelleren als levende game heldinnen, tot het game over er op volgt. Op de podia zijn interessante bands te bewonderen zoals The Most Serene Republic. Deze Canadese labelgenoten van Broken Social Scene, die eerder op de avond in de grote zaal speelden, brengen voel-je-goed pop en dat is wel lekker, als je al het geëxperimenteer even helemaal zat bent.

Uiteindelijk heeft iedereen ruimschoots zijn deel gehad op dit zeer geslaagde festival. Bandjesspotters hebben veel nieuw talent kunnen ontdekken, jonge kunstenaars konden inspiratie opdoen, computernerds konden hun vingers aflikken bij de nieuwste piepkraakapparatuur, de feestgangers hebben hun nieuwe kicks gekregen en ik mijn verhaal. Nagenieten van dit festival kan binnenkort op de site van State X New Forms, waarop je bijna alle live performances gratis kunt downloaden.