Tag Archief van: landscape

Film / Serie

Wonderlijk piratenavontuur in nieuw jasje

recensie: ONE PIECE (seizoen 1, 2023)

De populaire Japanse stripserie over piraten heeft de transitie van zwart-witte pagina’s naar een kleurrijke Amerikaanse live-actionproductie gemaakt. De reis van de zachtaardige piratenbende is duidelijk met veel liefde voor het originele werk gemaakt. De vermakelijke karakterdynamieken, ongekende worldbuilding en een hoop humor zorgen voor een sterke adaptatie.

Het epische verhaal van manga-artiest Oda Eiichiro begint wanneer de meest beruchte piraat van de wereld vlak voor zijn executie meldt dat al zijn rijkdommen en bezittingen op één plek opgeborgen zijn. Een nieuwe golf aan ontdekkingsreizigers raakt geïnspireerd om de schat, genaamd de one piece, te claimen. Geremd door een corrupte overheid, gevaarlijke zeeën en rivaliserende piratenbendes, lijkt er in jaren niemand een stap dichter bij de al dan niet bestaande prijs te komen. De jonge Monkey D. Luffy (Iñaki Godoy) beweert dat hij de one piece zal vinden. Alles wat hij nodig heeft is een schip, de juiste bemanning en een kaart die hem de weg wijst.

Een hartstochtelijke vaart

De bestverkochte mangaserie One Piece, die vanaf 1997 tot na de publicatie van deze recensie wekelijks wordt uitgebreid met een nieuw hoofdstuk, zou té langdradig en té absurdistisch zijn voor een ‘realistische’ televisieserie. De lust naar avontuur sijpelt echter succesvol door in elk van de acht afleveringen. Piraat zijn gaat volgens Luffy over ultieme vrijheid, wat betekent dat als iemand in de weg staat van jouw dromen, het uitgevochten zal moeten worden. De passie van Luffy is aanstekelijk en in zijn kinderlijk enthousiasme weet hij anderen te overtuigen om mee te gaan in zijn Odyssee, een sentiment dat ook de kijker raakt.

Hoewel de serie het kind in de televisiekijker probeert aan te spreken, is de onderliggende thematiek van tijd tot tijd vrij zwaar. Onderdrukking en racisme zijn terugkerende motieven, hoewel deze niet direct opvallen vanwege de fantasy setting. De serie weet het over het algemeen luchtig te brengen, maar is niet bang om sterk op de gevoelens van de kijker in te spelen. Veel personages verbergen wrok, leed en trauma achter hun glimlach. De momenten waarop Luffy hier doorheen weet te prikken zijn de sterkste en meest memorabele momenten in deze serie.

Originele casting

De 25 jaar oude (en groeiende) stripserie wordt gedragen door de expressieve en interessante personages. De Straw Hat Pirates – Luffy en zijn bemanning – zijn figuren waar kenners van de serie al jaren fan van zijn. Het is dus een zware taak voor acteurs om in de schoenen van deze geliefde personages te stappen. De vier eerste leden die in dit seizoen worden verzameld, Roronoa Zoro (Mackenyu Arata), Nami (Emily Rudd), Usopp (Jacob Romero Gibson) en Sanji (Taz Skylar), worden vertolkt door vrij onbekende acteurs. Zij lijken echter te zijn geboren om deze rollen te vervullen. Van indrukwekkende stunt-choreografie naar gezellig gekibbel, van ontroerende evenementen tot inspirerende monologen, de vijf jonge acteurs weten keer op keer de spijker op de kop te slaan. Ook de vele bijrollen, met name Mihawk (Steven Ward) en Buggy the Clown (Jeff Ward), spatten van het scherm.

Het gevoel van een wereldwijd avontuur wordt versterkt door de diverse cast. Ook de voertaal, Engels, is uiteenlopend door de afkomst en bijbehorende accenten van de acteurs. Schots, Zuid-Afrikaans, Mexicaans en Amerikaans zijn deel van de myriade aan klanken die de fictieve vier zeeën te bieden hebben.

Adembenemende sets

Een andere klus die showrunners Matt Owens en Steven Maeda te doen stond om de live-action serie levendig te maken, is het nabouwen van de vele uiteenlopende sets waarin het verhaal zich afspeelt. Elke set is tot in de details uitgedacht en aangekleed met verborgen referenties uit de serie. Van de enorme schepen, een functionerende circustent tot het landhuis van een miljonair, het lijkt alsof je door verschillende attracties van Disneyland of de Efteling loopt. Combineer dit met de magische soundtrack door Giona Ostinelli en Sonya Belousova en het plaatje is compleet.

Duivels fruit

In de wereld van ONE PIECE groeien zeldzame stukken fruit, devil fruit, die voor een hoge prijs op de zwarte markt verkocht kunnen worden. Op jonge leeftijd eet Luffy de Gum-Gum fruit, die ervoor zorgt dat hij zijn ledematen tot komische lengtes kan strekken. Je kan je voorstellen dat zulke vervormingen van het lichaam het goed zouden doen in een cartoon, maar iets lastiger te realiseren zijn met échte armen en benen. De met computer bewerkte beelden ogen meermaals niet fraai in combinatie met de rijkelijk aangeklede sets. Ook zijn de Fishmen (half vis, half mens), die een groot deel van de tweede helft van het seizoen bevolken, een doorn in het oog. De vreemde kostuums van deze meermannen kunnen bijdragen aan hun imago als bad guys, maar ook afbreuk doen aan het kijkplezier.

Het onbegonnen werk wordt vervolgd

Het eerste seizoen raast met een topsnelheid door het verhaal dat ongeveer de eerste honderd hoofdstukken van de bijna elfhonderd hoofdstukken lange manga omspant. Ook al moet er her en der wat van het originele materiaal overgeslagen of ingekort worden, ONE PIECE doet eer aan het gelijknamige bronmateriaal. Binnen een maand na de releasedatum maakte Oda bekend dat Netflix een tweede seizoen zal produceren. Zoals vele andere producties kan er echter pas aan gewerkt worden wanneer de tv-, theater- en streamingstakingen af zijn gelopen.

Behalve dat het publiek geduld moet hebben voor een tweede seizoen, is het duidelijk dat het volledige verhaal van One Piece nog lang niet verteld kan worden. Zelfs al heeft het eerste seizoen met haar wereldwijde première meer kijkers bereikt dan kijkcijferkanonnen Stranger Things en Wednesday, niemand kan voorspellen of ONE PIECE deze kijkers kan blijven boeien in seizoen twee, laat staan in de hypothetische vervolgseizoenen. Kijk zelf op Netflix of je wel of niet aan boord gaat voor het avontuur van Luffy en de Straw Hat Pirates.

Film / Serie

Wonderlijk piratenavontuur in nieuw jasje

recensie: ONE PIECE (seizoen 1, 2023)

De populaire Japanse stripserie over piraten heeft de transitie van zwart-witte pagina’s naar een kleurrijke Amerikaanse live-actionproductie gemaakt. De reis van de zachtaardige piratenbende is duidelijk met veel liefde voor het originele werk gemaakt. De vermakelijke karakterdynamieken, ongekende worldbuilding en een hoop humor zorgen voor een sterke adaptatie.

Het epische verhaal van manga-artiest Oda Eiichiro begint wanneer de meest beruchte piraat van de wereld vlak voor zijn executie meldt dat al zijn rijkdommen en bezittingen op één plek opgeborgen zijn. Een nieuwe golf aan ontdekkingsreizigers raakt geïnspireerd om de schat, genaamd de one piece, te claimen. Geremd door een corrupte overheid, gevaarlijke zeeën en rivaliserende piratenbendes, lijkt er in jaren niemand een stap dichter bij de al dan niet bestaande prijs te komen. De jonge Monkey D. Luffy (Iñaki Godoy) beweert dat hij de one piece zal vinden. Alles wat hij nodig heeft is een schip, de juiste bemanning en een kaart die hem de weg wijst.

Een hartstochtelijke vaart

De bestverkochte mangaserie One Piece, die vanaf 1997 tot na de publicatie van deze recensie wekelijks wordt uitgebreid met een nieuw hoofdstuk, zou té langdradig en té absurdistisch zijn voor een ‘realistische’ televisieserie. De lust naar avontuur sijpelt echter succesvol door in elk van de acht afleveringen. Piraat zijn gaat volgens Luffy over ultieme vrijheid, wat betekent dat als iemand in de weg staat van jouw dromen, het uitgevochten zal moeten worden. De passie van Luffy is aanstekelijk en in zijn kinderlijk enthousiasme weet hij anderen te overtuigen om mee te gaan in zijn Odyssee, een sentiment dat ook de kijker raakt.

Hoewel de serie het kind in de televisiekijker probeert aan te spreken, is de onderliggende thematiek van tijd tot tijd vrij zwaar. Onderdrukking en racisme zijn terugkerende motieven, hoewel deze niet direct opvallen vanwege de fantasy setting. De serie weet het over het algemeen luchtig te brengen, maar is niet bang om sterk op de gevoelens van de kijker in te spelen. Veel personages verbergen wrok, leed en trauma achter hun glimlach. De momenten waarop Luffy hier doorheen weet te prikken zijn de sterkste en meest memorabele momenten in deze serie.

Originele casting

De 25 jaar oude (en groeiende) stripserie wordt gedragen door de expressieve en interessante personages. De Straw Hat Pirates – Luffy en zijn bemanning – zijn figuren waar kenners van de serie al jaren fan van zijn. Het is dus een zware taak voor acteurs om in de schoenen van deze geliefde personages te stappen. De vier eerste leden die in dit seizoen worden verzameld, Roronoa Zoro (Mackenyu Arata), Nami (Emily Rudd), Usopp (Jacob Romero Gibson) en Sanji (Taz Skylar), worden vertolkt door vrij onbekende acteurs. Zij lijken echter te zijn geboren om deze rollen te vervullen. Van indrukwekkende stunt-choreografie naar gezellig gekibbel, van ontroerende evenementen tot inspirerende monologen, de vijf jonge acteurs weten keer op keer de spijker op de kop te slaan. Ook de vele bijrollen, met name Mihawk (Steven Ward) en Buggy the Clown (Jeff Ward), spatten van het scherm.

Het gevoel van een wereldwijd avontuur wordt versterkt door de diverse cast. Ook de voertaal, Engels, is uiteenlopend door de afkomst en bijbehorende accenten van de acteurs. Schots, Zuid-Afrikaans, Mexicaans en Amerikaans zijn deel van de myriade aan klanken die de fictieve vier zeeën te bieden hebben.

Adembenemende sets

Een andere klus die showrunners Matt Owens en Steven Maeda te doen stond om de live-action serie levendig te maken, is het nabouwen van de vele uiteenlopende sets waarin het verhaal zich afspeelt. Elke set is tot in de details uitgedacht en aangekleed met verborgen referenties uit de serie. Van de enorme schepen, een functionerende circustent tot het landhuis van een miljonair, het lijkt alsof je door verschillende attracties van Disneyland of de Efteling loopt. Combineer dit met de magische soundtrack door Giona Ostinelli en Sonya Belousova en het plaatje is compleet.

Duivels fruit

In de wereld van ONE PIECE groeien zeldzame stukken fruit, devil fruit, die voor een hoge prijs op de zwarte markt verkocht kunnen worden. Op jonge leeftijd eet Luffy de Gum-Gum fruit, die ervoor zorgt dat hij zijn ledematen tot komische lengtes kan strekken. Je kan je voorstellen dat zulke vervormingen van het lichaam het goed zouden doen in een cartoon, maar iets lastiger te realiseren zijn met échte armen en benen. De met computer bewerkte beelden ogen meermaals niet fraai in combinatie met de rijkelijk aangeklede sets. Ook zijn de Fishmen (half vis, half mens), die een groot deel van de tweede helft van het seizoen bevolken, een doorn in het oog. De vreemde kostuums van deze meermannen kunnen bijdragen aan hun imago als bad guys, maar ook afbreuk doen aan het kijkplezier.

Het onbegonnen werk wordt vervolgd

Het eerste seizoen raast met een topsnelheid door het verhaal dat ongeveer de eerste honderd hoofdstukken van de bijna elfhonderd hoofdstukken lange manga omspant. Ook al moet er her en der wat van het originele materiaal overgeslagen of ingekort worden, ONE PIECE doet eer aan het gelijknamige bronmateriaal. Binnen een maand na de releasedatum maakte Oda bekend dat Netflix een tweede seizoen zal produceren. Zoals vele andere producties kan er echter pas aan gewerkt worden wanneer de tv-, theater- en streamingstakingen af zijn gelopen.

Behalve dat het publiek geduld moet hebben voor een tweede seizoen, is het duidelijk dat het volledige verhaal van One Piece nog lang niet verteld kan worden. Zelfs al heeft het eerste seizoen met haar wereldwijde première meer kijkers bereikt dan kijkcijferkanonnen Stranger Things en Wednesday, niemand kan voorspellen of ONE PIECE deze kijkers kan blijven boeien in seizoen twee, laat staan in de hypothetische vervolgseizoenen. Kijk zelf op Netflix of je wel of niet aan boord gaat voor het avontuur van Luffy en de Straw Hat Pirates.

Kunst
special: Een selectie uit zijn werk

Ode aan Erwin Olaf (2 juli 1959 – 20 september 2023)

De veel te jong overleden fotograaf Erwin Olaf is misschien wel de beste fotograaf die Nederland gekend heeft. Zijn veelzijdigheid, durf en het zoeken naar totale perfectie hebben hem tot grote hoogte doen stijgen. Olaf werd vooral bekend door zijn geënsceneerde, bijna schilderachtige settings waarbij geen detail onbelicht bleef. De beeldredactie van 8WEEKLY selecteerde enkele foto’s die de ontwikkeling die hij als fotograaf en als mens heeft doorgemaakt prachtig weergeven.

Erwin Olaf, Squares- Joy, 1985. Copyright Erwin Olaf. Courtesy Galerie Ron Mandos, Amsterdam.

De eerste twee foto’s behoren tot de bekendste werken uit zijn beginperiode, een tijd waarin de jonge fotograaf wilde choqueren. De naakte man met de spuitende champagnefles (1986) is zeer esthetisch in beeld gebracht. De tweede foto toont een model met parels in de mond (1986). Het was Olafs aanklacht tegen de overdaad aan luxe en weelde, het altijd maar meer willen.

Erwin Olaf, Squares- Pearls, 1986. Copyright Erwin Olaf. Courtesy Galerie Ron Mandos, Amsterdam.

 

Vanaf de jaren 2000 gaat Olaf verder de kant op van de geënsceneerde fotografie. Dit zie je mooi in foto’s drie en vier. Hij maakt de serie Berlin (2012) die teruggaat naar de periode van het interbellum. Zijn werk gaat over de relatie tussen kind en volwassene. Wat als kinderen de baas zouden zijn over volwassenen? De foto’s lijken net schilderijen. Hij heeft daarna nog vervolgseries gemaakt met Shanghai (2017) en Palm Springs (2018).

Erwin Olaf, Berlin – Freimaurer Loge Dahlem – 22nd of April, 2012. Copyright Erwin Olaf. Courtesy Galerie Ron Mandos, Amsterdam.

Erwin Olaf, Berlin – Stadtbad Neukölln – 23rd of April, 2012. Copyright Erwin Olaf. Courtesy Galerie Ron Mandos, Amsterdam.

Erwin Olaf, Im Wald – Der Schwan, 2020. Copyright Erwin Olaf. Courtesy Galerie Ron Mandos, Amsterdam.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Ook de zwartwit serie van Im Wald (2020) waarbij je in een soort surrealistische donkere omgeving terechtkomt, is werkelijk prachtig. Het laat zien hoe veelzijdig hij als kunstenaar is. De foto’s zijn genomen in de Duitse Alpen. Dit is uniek voor Olaf die eigenlijk vooral in de studio werkt.

 

Koning Willem-Alexander, Koningin Máxima en hun kinderen de Prinses van Oranje, Prinses Alexia en Prinses Ariane, 2018. Beeld: ©RVD – Erwin Olaf

Olaf maakte ook schitterende portretten. Meest bekend zijn die misschien wel die van het koningshuis. Deze reportage laat de koninklijke familie op een hele andere manier zien. Geen statische foto’s maar een lachende koning en koningin en wapperende haren bij de prinsessen (2018). Olaf kreeg er internationaal veel lof voor en de serie ging de hele wereld over.

 

 

 

 

 

 

 

Erwin Olaf, April Fool 2020 – 11.05am, 2020. Copyright Erwin Olaf, Courtesy Galerie Ron Mandos, Amsterdam.

Tenslotte een blik op zijn bijzondere zelfportretten. Olaf, die aan een longziekte leed, heeft zijn achteruitgang op indrukwekkende wijze vastgelegd (2009), zie de uitgelichte afbeelding bovenaan. Zo kun je zien dat hij op de eerste foto nog vitaal is en op de laatste foto zuurstof krijgt toegediend. Ook hiernaast geeft de fotograaf treffend weer wat hij doormaakt tijdens de corona-pandemie. De serie April Fool (2020) verbeeldt de angst en situatie waarin hij en wij gevangen zaten. De zelfportretten van Olaf als een neerslachtige clown met puntmuts die triest de camera inkijkt geven op geniale wijze uitdrukking aan het gevoel van veel mensen in deze periode.

We sluiten af met de foto uit de Berlin fotocollectie (2012). Je ziet hoe Erwin Olaf met de camera in zijn hand de trappen oploopt naar het licht. Hij wilde dat dit zijn afscheidsfoto zou worden. Een foto die alles samenvat in één beeld: bedankt voor alles, het is mooi geweest. Een betere foto had Olaf niet kunnen kiezen.

 

Erwin Olaf, Berlin – Olympia Stadion Westend, Selbstporträt – 25th of April, 2012. Copyright Erwin Olaf. Courtesy Galerie Ron Mandos, Amsterdam.

 

 

Meer weten over Erwin Olaf en zijn werk? Ontdek onderstaand enkele recensies die in ons 25-jarig bestaan over de kunstenaar werden geschreven:

https://8weekly.nl/special/overdonderende-dubbeltentoonstelling/

https://8weekly.nl/recensie/kunst/erwin-olaf-regressive-heden-en-verleden/

https://8weekly.nl/recensie/film/michiel-van-erp-erwin-olaf-on-beauty-and-fall-angst-om-de-regie-kwijt-te-raken/

Film / Films

Een glansrijk debuut

recensie: Past Lives - Celine Song

Past Lives is de debuutfilm van schrijver en regisseur Celine Song. Het verhaal gaat over twee jeugdvrienden wiens levens innig doch gecompliceerd met elkaar verstrengeld raken. De film werd onthuld op het Sundance Film Festival en heeft sindsdien alleen maar lof gekregen. Nu is de vraag: is dit romantisch drama zo overtuigend als wordt beweerd? De film doet haar reputatie eer aan.

Onbekend terrein

Koreaanse films zijn fundamenteel anders dan producties van westerse makelij. De culturele verschillen schijnen door in de manier van bijvoorbeeld verhaalvertelling, de editing, en de cinematografie. Films in dit genre vallen vaak in de categorie arthouse. Dit komt erop neer dat alle lagen van het format zorgvuldig worden vormgegeven, waarbij er dikwijls wordt afgeweken van de bekende en verwachte standaardontwerpen. Dergelijke films kunnen daardoor onwennig aanvoelen en wellicht niet bij iedereen in de smaak vallen. Past Lives komt hierin zowel kenners en nieuwkomers tegemoet. De film is tegendraads genoeg om af te wijken van de reguliere blockbuster, maar weet ook de doorsnee kijker mee te nemen in de thematiek en verhaalvertelling.

Subtiel en prikkelend

De romantiek staat centraal in Past Lives. Hoofdpersonages Hae Sung en Nora kennen elkaar van kinds af aan en zijn ervan overtuigd dat ze voor elkaar gemaakt zijn. Het lot trekt de twee uit elkaar. De film volgt het traject van beide levens, waarbij de vraag wat ze nu voor elkaar betekenen voortdurend onder de oppervlakte ligt. De chemie is onmiskenbaar tussen de twee leads (briljant vertolkt door Greta Lee en Teo Yoo), maar het karakter van hun band blijft onduidelijk. Hierin vindt de film haar kracht. Hoewel de twee hoofdpersonages niet continu met elkaar in contact zijn, blijft hun band een overkoepelend thema, zonder dat de dialoog te veel weggeeft. De film volgt beide personages in hun levens en weet de aandacht van de kijker voortdurend vast te houden.

Perfect afgestemd

De productie sluit naadloos aan bij de toon van de film. De editing geeft de film een kalme hartslag, precies genoeg om te kunnen genieten van de rustgevende maar scherpe cinematografie. Het is echter niet zo langzaam dat het begint te sukkelen. Dit alles wordt gedragen door de zwoele soundtrack van Christopher Bear en Daniel Rossen, met etherische tinten die perfect passen bij de filosofische elementen van de film.

Arthouse voor een breed publiek

Met Past Lives heeft opkomend schrijver/regisseur Celine Song een vliegende start gemaakt. Hoewel de stijl wat onwennig kan voelen voor mensen die opgegroeid zijn met westerse producties, weet de Koreaans-Canadese filmmaakster een prikkelende portie magie op het scherm te toveren. Een aanrader voor zowel de kritische als de doorsnee filmkijker.

Kunst / Expo binnenland

Jan Schoonhoven in een ander licht

recensie: Lothar Wolleh ziet Jan Schoonhoven - Museum Prinsenhof Delft

‘Het is wel mooi ofzo’, zegt een bezoeker tegen haar vriendin terwijl ze door de tentoonstelling Lothar Wolleh ziet Jan Schoonhoven slenteren. In dat ‘ofzo’ schuilt een licht ongenoegen. De kunst van Schoonhoven poogt emotieloos te zijn, maar is in het juiste licht zeker niet ‘expressieloos’. Het biedt uitkomst om door een andere lens te kijken naar zijn kunst. De fotograaf Lothar Wolleh krijgt dit voor elkaar.

Ontmoeting

De expositie begint met een aantal portretten gemaakt door Lothar Wolleh. Gelijk sta je oog in oog met een zelfverzekerde Jan Schoonhoven. Een horloge gemaakt door de twee heren springt als een van de weinige gebruiksvoorwerpen in de tentoonstelling in het oog. Achter glas, bevroren in de tijd, lijkt het de kiem te symboliseren van waaruit een artistiek avontuur aan het ontspruiten is. De strakke uitvoering vol rechthoekjes verwijst naar hun gezamenlijke fascinatie voor een specifieke kunststroming: de Zero-beweging. Sinds hun ontmoeting wandelen de twee mannen geregeld door Delft. Het ritme van de stad is dan ook terug te zien in de reliëfs van Schoonhoven die je in de tweede zaal tegemoet treden. De vroege reliëfs lijken onmiskenbaar op de dakjes van Delftse huisjes. De foto’s van Wolleh laten een andere kant zien van de stad. We zien de band die Schoonhoven heeft met Delft. In verstilde houdingen zien we hem lopen door steegjes en over pleinen. Er straalt een solitaire en vertrouwde sfeer uit de beelden.

De tijd nemen

Het valt op dat de foto’s van Wolleh een specifieke lichtinval hebben. Hij speelt met zwarte vlakken terwijl er een stille, haast poëtische sfeer heerst bij de gefotografeerde. De grote reliëfs van Schoonhoven lijken iets waar je in eerste instantie de tijd voor moet nemen. Pas na een aantal minuten kijken, raak je ontvankelijk voor de genuanceerde vormendans. De portretten van Schoonhoven die tussen de witte werken hangen maken je bewust van het feit dat deze reliëfs wel degelijk door een kunstenaar zijn gemaakt en niet uit een fabriek afkomstig zijn.

Nul-groep

Schoonhoven haalt vanaf eind jaren 50 steeds meer inspiratie uit de Zero-beweging. In Nederland richt hij daarom de Nul-groep op. Het huis waar hij met zijn vrouw Anita woont wordt het artistieke hart hiervan. Wolleh fotografeert de bijeenkomsten van de kunstenaars in het huis van het echtpaar. Het werk van Schoonhoven en de Nul-groep  streeft naar objectieve kunst. Dat betekent dat ze een tegenhanger willen zijn voor meer emotionele kunststromingen. Schoonhovens reliëfs en installaties worden groter en lijken ook steeds leger. Wollehs foto’s laten echter een rijk, emotioneel en intiem leven zien waaruit dit werk voortkomt. Er is een veelheid te zien aan mensen in het huis en de doorleefde uitdrukkingen van de Schoonhovens verklappen een artistiek nest rijk aan emotie. Al dit lijkt onderdeel te zijn geweest van het proces van de Nul-groep.

Steeds een ander licht

De band tussen de twee mannen lijkt in deze expositie meer op de voorgrond te treden dan de boodschap van het werk van Schoonhoven. Door de lens van Wolleh wordt de emotionele menselijke kant zichtbaar van Schoonhoven. De kant van initiator, kunstenaar, getrouwde man en vriend. Wolleh zet Schoonhoven letterlijk in een ander licht.

 

 

 

 

Kunst / Expo binnenland

‘Enter at own risk’: kunst met woorden van Rogier Roeters

recensie: Recensie: Rogier Roeters in Voorlinden

Deze zomer is het werk van de legendarische Alex Katz in Museum Voorlinden te zien. Zoals vooraf verwacht krijgt deze tentoonstelling volop aandacht van het publiek. Wat in het Wassenaarse museum echter het meest verrast is de speelse en soms controversiële tekenkunst van Rogier Roeters.

‘Enter at own risk. Luv you (ook als je doorloopt)’. Roeters verwelkomt zijn publiek met deze prikkelende tekst. Wat kun je na de entree verwachten? Een bezoekster loopt de zaal in en werpt met grote ogen een blik op haar vriendin. Gegiechel volgt. Weer een andere kijker zakt door zijn knieën om iets aandachtig te lezen en een fotootje te nemen. In een witte ruimte zijn tussen neonwerken vele honderden tekeningen in stift op de muur gepind. Ze worden bevolkt door abstracte figuren en alledaagse objecten. De bonte creaties krijgen een extra dimensie door teksten en woorden zoals ‘C’est la vie maar nu even niet’.

Rogier Roeters, Eend
Foto: Tomas van Oorschot

Verbinding
We betreden het universum van de Bossche kunstenaar en Instagram-sensatie Rogier Roeters (1980). De kunstenaar biedt een kijkje in het menselijke brein in een zoektocht naar wat ons allemaal verbindt. Tijdens een rondgang door de zaal krijg je in korte tijd allerlei emoties te zien, verwerkt in cartooneske tekeningen. In zijn grote ‘vitrine’ – er staat er ook een op zaal – etaleert hij onze onzekerheden, verlangens en irritaties. Roeters vertedert maar neemt tegelijkertijd zijn medemens schaamteloos en vol humor op de hak om te laten zien ‘dat we allemaal maar wat aankloten’. Veel bekijks krijgt een tekening met de tekst: ‘I went to the museum Voorlinden and all I got waren 623 fotos van mijzelf in een zwembad’. Hier verbeeldt Roeters het iconische kunstwerk van Leandro Erlich uit de vaste collectie, de natte droom voor de Instagrammers onder ons.

Aandachtstrekker
Roeters gaat geen onderwerp uit de weg: ijdelheid, hebzucht, vrouwelijke ongemakken, verveling, seks en zelfs reclamemerken komen voor in bizarre en soms rauwe associaties. Je wordt steeds gretiger om zijn hersenspinsels op papier te bekijken, want het ene werk is nog grappiger dan het andere. Kleine verrekijkers bieden uitkomst om ook de allerhoogste tekeningen in de ruimte te bekijken, want dit ‘gesammtskunstwerk’ schreeuwt om aandacht en slaagt daar vol overtuiging in. Na je bezoek wacht nog meer hedendaagse kunst in het museum zoals de bijzondere solo ‘It’s about time’ van Maarten Baas en de eerdergenoemde tentoonstelling met grote landschappen en iconische portretten van de 95-jarige Alex Katz.

Film / Serie

Een moeilijk afscheid van de geniale zwarte comedy

recensie: Serie Barry (seizoen 4)
BarryHBO en Warner Bros. Discovery

Het laatste seizoen van de enerzijds hilarische, anderzijds bloedstollende HBO serie Barry sluit op memorabele wijze het verhaal af van huurmoordenaar Barry, die hoopte zijn donkere verleden in te ruilen voor een carrière als acteur.

Na uit het leger te zijn gestapt weet Barry (Bill Hader) niet waar zijn kwaliteiten in het leven liggen. Zijn uitzonderlijke vaardigheid met vuurwapens is niet ontsnapt aan de aandacht van Monroe Fuches (Stephen Root), een manipulatieve familievriend met connecties op de zwarte markt. Hij neemt Barry onder zijn hoede en zet hem aan het werk als huurmoordenaar. In het eerste seizoen behandelt Barry zijn baan niet anders dan een kantoorbaan. Hij komt op tijd, voert efficiënt zijn opdrachten uit en na het werk ploft hij lusteloos op de bank. Is dit alles wat het leven hem te bieden heeft?

Tijdens een klus raakt hij verzeild in een proefoptreden van zijn doelwit, dat lid is van een lokale toneelschool. Barry, enigszins uit het veld geslagen omdat zijn werkdag niet verloopt zoals gepland, krijgt een enorme opleving door het matige optreden dat hij geeft aan de klas van ex-acteur Gene Cousineau (Henry Winkler). Ook toont de ijverige, doch onzekere, beginnende actrice Sally Reed (Sarah Goldberg) interesse in hem. Het enige wat hem te doen staat is zijn missie uitvoeren en er opent warempel een plek in de klas. Nu moet hij enkel nog zijn huidige baan opzeggen. Als dat hem lukt, kan hij beginnen met zijn nieuwe leven. Dit blijkt toch moeilijker dan Barry had ingeschat…

Een somber einde voor iedereen

Barry is al meerdere keren met een Emmy Award bekroond in de comedy categorie. Hoewel er in het eerste seizoen voornamelijk gelachen kon worden om de absurdistische setting, laat het laatste seizoen weinig ruimte over voor luchtigheid. Elk personage heeft inmiddels een hoop ongelukkige dingen meegemaakt en er gaat geen eind aan de ellende komen.

Barry zit vast vanwege de moord op Cousineau’s vriendin. Cousineau, die hier lange tijd niets vanaf wist, heeft enigszins zijn leven weten te herpakken na deze traumatische ervaring. Nu hij weet dat Barry, zijn protegé en vriend, verantwoordelijk is voor de moord, is Cousineau’s leven volledig zinloos als hij geen wraak op Barry kan nemen.

Sally, die in haar relatie met Barry ook betrokken is geraakt bij een moord, lijkt ook op geen enkele manier meer op haar vrolijke en naïeve zelf uit de vorige seizoenen. We zien haar in dit seizoen worstelen om zichzelf te herpakken als professionele regisseur en actrice, maar keer op keer denkt ze terug aan de moord waar ze medeverantwoordelijk voor is.

Deze donkere tonen zijn niet altijd even makkelijk om naar te kijken. Soms wordt zelfs in dezelfde scène een goede grap gevolgd door beelden die neigen naar horror. De serie geeft de kijker geen tijd om een positie te bepalen, wat ervoor zorgt dat je aan het scherm gekluisterd blijft. Omdat de serie ons heeft weten te binden aan de personages door hun beste en grappigste zelf te presenteren, is het moeilijk om niet te blijven kijken hoe hun gecompliceerde verhalen zullen eindigen.

Van komedie naar meeslepend drama

De humor van de serie leeft voort in het personage NoHo Hank (Anthony Carrigan), lid van de Tsjetsjeense maffia die Barry de opdracht gaf om de toneelspeler te vermoorden. Carrigans vertolking van deze naïeve goedzak is een genot om naar te kijken, zelfs met alle tegenspoed in de serie. De evolutie van het personage is bizar, maar bevat ook de meest romantische relatie die de serie te bieden heeft.

Barry is bijna het tegenbeeld van deze evolutie te noemen. Zijn keuzes en acties maken het door de seizoenen heen steeds moeilijker om hem te vergeven. Zijn relaties met Sally en Cousineau worden puur in stand gehouden door emotionele manipulatie. Als het aan Sally en Cousineau lag, waren alle banden met Barry al verbroken. Niet alleen de mensen om hem heen, maar ook de camera distantieert zich van Barry. Barry krijgt minder schermtijd en minder monologen in het laatste seizoen dan de seizoenen ervoor. De kijker wordt als het ware weggetrokken van de protagonist, waardoor Barry meer als de antagonist van het verhaal beschouwd kan worden. Deze stilistische vertelwijze is te danken aan Bill Hader. Hij speelt niet alleen hoofdpersonage Barry, hij is ook de regisseur van het volledige laatste seizoen en zelfs de schrijver van de seizoensopener en -finale.

Ook dit jaar maakt Barry kans op verschillende Emmy Awards, met nominaties voor Bill Hader als schrijver, regisseur en acteur. De originele wijze waarop Hader ons meeneemt in het verhaal van zijn antiheld is niet altijd even mooi, wel continu erg grappig en absoluut je tijd waard. Barry is te zien op HBO Max.

Theater / Interview
special: 25 jaar Ernst, Bobbie en Trend Media

Ernst en Bobbie al 25 jaar soepkippen en vrienden

Zing jij tijdens het schoonmaken ook weleens ‘We maken schoon, schoon, hartstikke schoon’? Of als je iets doms doet: ‘Je bent een soepkip, soep, soep, soeper de soep’. Dan heb je vast warme herinneringen aan Ernst en Bobbie, die onlangs de Buma Kindermuziekprijs in ontvangst mochten nemen. In 25 jaar is er veel veranderd, maar Ernst en Bobbie niet.

Wat maakt dit succesvolle duo zo tijdloos? En hoe hou je 25 jaar samenwerken op hoog niveau leuk? Deze en nog veel meer andere vragen schoten redacteuren Malin en Joris door het hoofd toen ze hoorden dat hun jeugdhelden Ernst en Bobbie, net als 8WEEKLY zelf, dit jaar hun 25-jarig jubileum vieren. Tijd voor een interview dus.

Gewapend met een heleboel vragen, oude foto’s uit het jaar 2000 en zelfs een oud toegangskaartje, gaan Malin en Joris op bezoek bij Trend Media in Utrecht, het productiebedrijf van Erik van Trommel (Ernst) en Gert-Jan van den Ende (Bobbie). Ze mogen dit iconische duo interviewen over de afgelopen 25 jaar en over hun toekomstplannen.

Aan de basis ligt vriendschap

‘Het begon allemaal in de fietsenwinkel van mijn vader in Scheveningen,’ vertelt Gert-Jan, ‘Erik liet daar zijn brommertje repareren en ik had bij mijn vader een bijbaantje. Zo ontstond onze vriendschap.’ Beide jongens hadden bandjes en zijn creatief. Gert-Jan maakte grappige liedjes voor zijn elf jaar jongere zusje. Ook andere mensen vonden hun liedjes erg leuk.

Erik: ‘We wisten dat het Juliana Kinderziekenhuis een tv-zender had voor zieke kinderen. Dat leek ons wel wat en we hebben ons daar als vrijwilligers aangemeld. Toen hebben we veel opgetreden en veel vlieguren gemaakt.’

Gert-Jan: ‘Daar hebben we veel van geleerd. We konden fouten maken en onszelf verbeteren. Toen we later op televisie kwamen vroegen mensen zich af waar wij ineens vandaan kwamen en hoe het kwam dat we zo goed waren. Ernst en Bobbie waren al tien jaar in de maak, voordat ze op tv kwamen. In deze tijd hebben we dus veel kunnen oefenen.’

Aanvankelijk wil geen theater het duo programmeren. Ze zijn ‘niet cultureel genoeg’, vertellen de heren lachend. Ernst, Bobbie en de rest  is dan al populair op televisie en de heren besluiten dan maar een sporthallentour te doen. Dit is een succes. De tv-show blijkt een goed uithangbord voor hun theatershow en om de twee jaar hebben ze een nieuwe show, met de liedjes van televisie. Dit gaat jaren zo door: ‘Wij dachten op een gegeven moment dat de populariteit na 10 jaar wel zou afnemen, maar dat is niet gebeurd.’

Tweede generatie Ernst en Bobbie fans

Redacteuren Malin en Joris in 2000 bij  een theatershow van Ernst en Bobbie

De oude foto’s die Malin en Joris uit hun persoonlijke archief hebben meegenomen, roepen meteen herinneringen op. Gert-Jans oog valt op de telefoon op het podium en hij weet ook al scherp vast te stellen om welke voorstelling het gaat: hun eerste theatershow. Een paar andere foto’s zijn van de tweede. Fans van het eerste uur dus. Ook het gesigneerde toegangskaartje uit 2000 roept herinneringen op: ‘Vroeger printten én sneden we de kaartjes zelf. Kijk, ze zijn niet helemaal recht.’

Dat die eerste generatie fans ondertussen ruim volwassen is, was hun al eerder opgevallen.  Erik: ‘Nu zitten er soms groepjes 25-jarigen in het publiek. Zonder dat ze kinderen mee hebben. In het begin dachten we dat het misschien een opdracht was van een studentenvereniging. Of dat ze kwamen om vervelend te doen. Maar niets is minder waar, ze komen om jeugdherinneringen op te halen en weten alles mee te zingen.’ Hoewel de heren elke twee jaar een nieuwe theatershow bedenken, zijn die liedjes namelijk hetzelfde gebleven – dat zijn allemaal de bekende nummers van de tv-serie.

Gert-Jan vertelt dat hij ook merkt dat het gaat om een specifieke generatie. Van zijn drie kinderen is het met name de 28-jarige Laura bij wie je maar één knopje in hoeft te drukken en ze zingt alle liedjes mee, die kent de teksten haast beter dan Gert-Jan en Erik zelf.  Ze vinden het beiden mooi en grappig om te zien welke invloed zoiets kan hebben op een kinderleven en dat het blijkbaar je hele leven meegaat. Erik legt uit dat ze het ook nooit zo bedoeld hebben, ze waren daar niet mee bezig of met cultuur, maar ze maakten gewoon wat ze zelf leuk vinden en merkten dat kinderen daarom moesten lachen.

Malin constateert dat er nu echt een tweede generatie Ernst en Bobbie fans is opgestaan. Volwassenen die blij zijn als ze zelf een kind krijgen, want dan kunnen ze weer, lekker nostalgisch, naar Ernst en Bobbie. Op die manier is een vriendin van Gert-Jans dochter al drie keer bij een show geweest. Erik knikt instemmend en vindt dat heel bijzonder.

Publieksinteractie als magische formule

Ticket uit het jaar 2000 met handtekeningen

In de 25 jaar dat Gert-Jan en Erik actief zijn als Ernst en Bobbie is er aan hun publiek en de aanpak van hun shows weinig veranderd. Alleen sommige ouders zijn veranderd. Erik: ‘Nu zien we soms ouders die met hun mobieltje in de weer zijn tijdens de show. Dat valt op, want hun hele gezicht is opgelicht door hun telefoon. Die pakken we dan wel eens af. Achteraf krijgen ze die natuurlijk terug.’

De kinderen van rond de zes jaar zijn hetzelfde gebleven, die hebben nog geen telefoon of sociale media en ze hebben weinig last van invloeden van buitenaf. Die doen nog steeds actief mee met de hele show. Gert-Jan en Erik vinden die publieksinteractie het belangrijkste onderdeel van de theatershows, de kinderen moeten vermoeider de zaal verlaten dan zijzelf. Liedjes meezingen, ballen de zaal ingooien, poppenkast acts, alles om het publiek actief te krijgen en te houden. Die formule is al jaren succesvol voor de shows van Ernst en Bobbie, maar ze passen dit idee ook toe binnen de andere concepten van Trend Media. Die interactie is steevast onderdeel van Trend Media shows, of je nu naar Juf Roos, Bing of Checkpoint Theater gaat.

Ernst en Bobbie: internationaal?

Dat de heren hun vak en die magische formule goed door hebben, is te merken aan het succes van hun bedrijf Trend Media. Ze vertellen dat ze blijven kijken naar wat populair is bij kinderen en wat daarvan nog geen theatershow heeft. Vervolgens willen ze dan hun ideeën pitchen bij de makers, zodat ze hopelijk die licentie kunnen krijgen. Erik: ‘Dat is een mooi en spannend proces, want de makers geven ‘hun baby’ uit handen aan ons.’ Gert-Jan: ‘In Nederland helpt onze reputatie als Ernst en Bobbie dan wel, maar soms halen we concepten uit het buitenland en daar kennen ze ons niet. Vaak laten we dan pas in het derde gesprek fragmenten zien van onze eigen shows en dan is men telkens verbaasd en blij verrast.’

Ze nodigen deze buitenlandse makers soms ook uit in hun publiek, en die weten dan niet wat ze overkomt.  Erik: ‘Die interactie en voornamelijk de reactie die dat oproept bij het publiek, dat is ongekend.’ Dit is ook het geval bij de theatershows over Bing, die tv-serie is een groots internationaal succes en er is veel interesse in hun theatershow over het konijn. Onlangs is hun show over Bing zelfs naar Polen gehaald. Gert-Jan vertelt dat dat wel een gaaf gevoel is, dat dan je zelfgemaakte liedjes ineens in het Pools worden opgevoerd.

Samen uit, samen thuis

In 2000 gingen Malin en Joris al als fans op de foto

Herhalingen van de seizoenen van Ernst, Bobbie en de rest zijn nog steeds elke zaterdagochtend op televisie te zien, de theatershows zijn nog steeds uitverkocht en ook online wordt het duo veel bekeken. De formule lijkt dus tijdloos, maar hoe lang kunnen de heren nog door? Kunnen we ooit een vergelijkbare zoektocht als het tv-programma ‘K2 zoekt K3’ kunnen verwachten? Beide heren zijn heel duidelijk: nee. Hun insteek is altijd een ‘samen uit, samen thuis’-verhaal geweest, als de een aangeeft te willen stoppen, dan is dat het einde. Ze zijn niet van plan om opvolgers te zoeken. Erik: ‘We willen door gaan zolang het leuk is en het is leuk zolang er nog enthousiast publiek komt. Maar doorgaan tot ons 96e gaat ook weer wat te ver.’

Erik en Gert-Jan zitten nog vol energie en ideeën voor de producties van Trend Media en juist daardoor blijven ze ook enthousiast optreden als Ernst en Bobbie. Het is een gouden combinatie als werk. Gert-Jan: ‘Voor ons is Ernst en Bobbie meer een hobby geworden. Doordeweeks werken we aan theaterproducties voor ons bedrijf Trend Media en in het weekend, als andere mensen op het sportveld staan, staan wij twee keer een theatershow op te voeren.

Belangrijke les van André van Duin

Erik vertelt dat hij ooit André van Duin heeft ontmoet. Hij legt uit dat hij toen, net als Malin en Joris nu, ook nerveus was, omdat hij ineens oog in oog met zijn idool stond. En wat doe je als je nerveus bent? Dan flap je er soms iets onhandigs uit. Erik: ‘Ik zei door de zenuwen zomaar dat we wilden stoppen op ons hoogtepunt.’  Hierop zei André van Duin dat hij dat onzin vond, je moet stoppen wanneer je het zelf wil of het zelf niet meer leuk vindt. Daarbij, hoe definieer je wat je hoogtepunt is?

Gert-Jan legt uit dat je zelf vaak niet ziet wat het hoogtepunt is: ‘Gaat het dan om kijkcijfers? Dat schommelt en komt altijd met ups and downs. Gaat het om het winnen van bepaalde prijzen? Nee, uiteindelijk is het belangrijkste dat je zelf nog plezier hebt in wat je doet.’ Een les die gedurende het interview vaker naar voren komt.

De toekomst van een iconisch duo

Ook voor Ernst en Bobbie zitten de heren nog vol ideeën. Natuurlijk hebben ze al veel gedaan, van prijswinnende tv- en theatershows, een film, cd’s en zelfs poppen en eigen merchandise. Ze kijken ook verder. Gert-Jan: ‘We hebben onderzocht of een animatieserie iets is, maar dat blijkt toch wat ingewikkeld.’ Ook werden ze getipt, door één van hun contacten bij Studio 100, over Rewind Parties, nostalgische feesten voor volwassen die losgaan bij optredens van hun jeugdhelden, zou dat niet iets zijn voor hen? Erik: ‘Een interessant concept, dat gaan we verder uitzoeken.’

Erik en Gert-Jan vervelen zich dus geen moment en kunnen al hun creativiteit kwijt.  Ze zitten nog vol ideeën en één van de producties gaat dus zelfs internationaal. De basis van Ernst en Bobbie is vriendschap en daar vloeien allerlei ideeën uit voort. Maar hoe blijf je, ook als vrienden, na 25 jaar je werk zo succesvol volhouden? Het geheim: ‘We focussen ons niet op Ernst en Bobbie maar juist op de rest.’

Kunst / Expo binnenland

De Bentvueghels: niet beroemd maar berucht

recensie: De Bentvueghels - Centraal Museum Utrecht

Na het succes van Utrecht, Caravaggio en Europa heeft het Centraal Museum opnieuw een tentoonstelling gewijd aan Nederlandse schilders in Italië. Deze keer gaat de tentoonstelling niet over Utrechtse navolgers van de beroemde schilder Caravaggio, maar over het beruchte kunstgenootschap de Bentvueghels.

In de zeventiende eeuw reisden veel Nederlandse schilders naar Rome om kunstschatten uit de renaissance en de Romeinse oudheid met eigen ogen te aanschouwen. Ze waren ver van huis, in een land waarvan ze de taal niet spraken en niemand kenden. Hoe houd je je dan staande? Dat doe je door steun, houvast en herkenning te zoeken bij mensen die in hetzelfde schuitje zitten als jij. Zodoende zag het kunstenaarsgenootschap de ‘Bentvueghels’ in de vroege zeventiende eeuw het levenslicht in Rome.

De Bentvueghels

Willem Doudijns (toegeschreven aan), Inwijding van een nieuw lid van de Bentvueghels te Rome, ca. 1660, Collectie Rijksmuseum, Amsterdam, Aankoop met steun van de Stichting tot Bevordering van de Belangen van het Rijksmuseum

De eerste zaal geeft een mooie introductie op wie de Bentvueghels waren. Eenmaal lid kon je rekenen op steun, eventueel hulp bij het binnenhalen van opdrachten en was er alle ruimte voor grappen en grollen. Zo onderging elke schilder die toetrad een ontgroeningsritueel waarna hij een bijnaam kreeg, variërend van Nestelgath (vetergat) voor de Delftse schilder Leonard Bramer (1596-1674) tot Copia (afdruk) voor de Utrechtse schilder Jacob de Heusch (1656-1701). Laatstgenoemde werd door zijn Bentbroeders plagend Copia genoemd, omdat velen vonden dat hij het werk van zijn oom te nauwgezet navolgde.

In de zalen die volgen worden leden van de Bentvueghels met hun ‘Bentnaam’ uitgelicht. Lopend door de zalen wordt duidelijk waarom de Bentvueghels zo berucht waren. Schilderijen van kroeggevechten, openbare dronkenschap en ontgroeningsrituelen: het is duidelijk dat de Bentvueghels zorgden voor opschudding en dat ze zichzelf zagen als een bende ‘wilde vogels’ die zich nergens wat van aantrok. Grote namen uit de kunstgeschiedenis passeren de revue, zoals Jan Asselijn (1610-1652) en Samuel van Hoogstraten (1627-1678), naast minder bekende namen.

De zalen zijn prachtig vormgegeven met silhouetten van Romeinse ruïnes, waar de goudgele Italiaanse landschappen van de Bentvueghels doorheen schemeren. Zo waan je je heel even in een van hun Italiaanse landschappen, maar écht dichterbij de Bentvueghels kom je niet.

Aan de oppervlakte

Bartholomeus Breenbergh, Capriccio met Romeinse Ruïnes, Sculpturen en een haven, 1650, © Carmen Thyssen Collection, Madrid and © Museo Nacional Thyssen-Bornemisza Madrid

De tentoonstelling slaagt erin om een goede indruk te geven van hoe de Bentvueghels als broederschap functioneerde, maar trekt bezoekers niet ver de diepte in. Veel schilderijen in de tentoonstelling dateren uit de periode na een Italiëverblijf van Bentleden, waardoor er aan veel schilderijen niet echt een diepgaand verhaal is gekoppeld over hun periode in Italië. Dat terwijl er juist zo veel te vertellen is over de Bentvueghels, zoals over hun vriendschappen, wederzijdse invloeden, rivaliteiten en ambities. Ook ontbrak de bekende schilder Otto Marseus van Schrieck (1620-1678), met als Bentnaam ‘de Snuffelaer’, in de tentoonstelling. Marseus van Schrieck oogstte onder tijdgenoten veel lof met zijn schilderijen van bosgrondjes, ook wel bekend als sottobosco. Hij was daarmee een pionier in zijn vak en de invloed van zijn werk is bijvoorbeeld duidelijk zichtbaar in het (latere) werk van zijn collega Bentlid Willem van Aelst (1627-1683).
Ook blijft in de tentoonstelling onderbelicht voor wie de Bentvueghels werkten. Welke Bentleden waren het meest succesvol op Italiaanse bodem? Hoe liep het eigenlijk af met de Bentvueghels die besloten om in Italië te blijven? En beloofde een Italiëreis daadwerkelijk meer roem zodra schilders na enkele jaren weer terug waren in de Nederlanden? Vragen, antwoorden en verhalen die voor bezoekers interessant kunnen zijn, maar die niet worden verteld. Ook de objectomschrijvingen in zaalteksten zijn vrij formeel en blijven daardoor erg aan de oppervlakte steken. Daardoor komen de Bentvueghels in deze tentoonstelling niet echt tot leven.

Naar Italië

Hoewel de schilderijen uit de Italiaanse periodes van Bentleden een groot gemis zijn op deze overzichtstentoonstelling, maakt de gevarieerde mix aan objecten wel iets goed. Naast schilderijen vind je in de tentoonstelling ook beeldhouwwerken, zoals gipsen afgietsels van Romeinse beelden en een kopie van de beroemde Laocoöngroep uit de Romeinse oudheid. Allemaal sculpturen waar de Bentvueghels van zouden watertanden. Door de vormgeving van de zalen en variëteit aan objecten geeft deze tentoonstelling vooral een goede globale impressie van de Bentvueghels als schildersgroep en hun interesses (binnen en buiten het schildersatelier). Maar geïndividualiseerde diepgang en verhalen ontbreken.

Kunst / Expo binnenland

Hoeren, helden en hedendaagse overwegingen

recensie: Verborgen betekenissen - SieboldHuis Leiden
Scholten Collectie

In het Japanmuseum SieboldHuis in Leiden kun je een duik nemen in de schitterende Japanse prentkunst van de late achttiende en negentiende eeuw. Het museum exposeert ruim 120 werken uit die periode, plus diverse gerelateerde objecten. Esthetisch voldeden en voldoen de prenten aan de allerhoogste eisen, maar anno 2023 roepen ze ook culturele vragen op.

Het jaar 1765 wordt algemeen gezien als beginpunt van de bloeitijd van de Japanse prentkunst, omdat toen de eerste volledige veelkleurige (brokaat)prenten werden gedrukt. Het maken van een prent was een vrij complex proces waar verschillende partijen aan te pas kwamen: uitgever, kunstenaar, houtsnijder en drukker. Op de website van het SieboldHuis en in de tentoonstelling vind je een leuke instructieve video over het totale productieproces. In de achttiende eeuw was er een gegoede burgerij ontstaan die maar al te graag bereid was om diep in de buidel te tasten voor fraaie afdrukken. Het resultaat was een heuse ‘prentindustrie’ die aan de lopende band zeer hoogwaardige prenten voor de vrije markt produceerde.

De tentoonstelling in het SieboldHuis – Verborgen betekenissen. Vrouwen en mannen in de Japanse prentkunst – zoomt in op deze creatieve explosie. Uit de jaren 1765-1865 zijn 123 topstukken geselecteerd die qua stijl en thematiek representatief zijn voor de hoogtijdagen van deze kunstvorm.

Utagawa Kuniyoshi (1797–1861), Kashiwade no Hanoshi, uit de serie Achthonderd helden van onze nationale Suikoden, vroege jaren 1830, Collectie Paul Beliën

‘Vrouwen en mannen’

In de getoonde werken herken je snel de populaire thema’s: mooie vrouwen, erotiek, historische en mythische helden en gevierde toneelspelers. Zoals de ondertitel van de expositie ook aangeeft, draait het in de eerste plaats om mensen – vrouwen en mannen. Maar in de tentoonstelling wordt gauw duidelijk dat de prentenmakers een heel specifiek beeld van die vrouwen en mannen schetsen.

In het eerste deel van de expositie zien we vooral vrouwen, en dan met name schoonheden van Yoshiwara, het erotische uitgaansdistrict van Edo (het huidige Tokyo). Terecht plaatst het SieboldHuis een kritische kanttekening bij deze prenten. Mooie afdrukken van happy hookers gaan ver voorbij aan de armoede en seksuele slavernij waar veel van de afgebeelde vrouwen onder leden. In de Japanse, masculiene standenmaatschappij waren zowel sociale als persoonlijke relaties strak gereguleerd. Prostitutie werd er alom als een normale uitlaatklep beschouwd, maar dit neemt natuurlijk niet weg dat de beeldvorming op de prenten zeer eenzijdig is. Iets wat je trouwens evengoed van moderne porno kunt zeggen.

Mannen zijn in de prenten verbonden aan de strijd of het toneel. Ze zijn vaak afgebeeld als historische of mythische helden en daarbij uitgedost met fraaie tenues en wapens. Ook prenten van beroemde acteurs waren zeer geliefd en werden massaal gedrukt. Actrices zijn nergens te bekennen in dit gedeelte, want acteren was alleen toegestaan voor mannen. Zij speelden desnoods ook de vrouwenrollen.

Doorspekt met betekenissen

De prenten zijn in een goede conditie en vele zien eruit alsof ze gisteren zijn gedrukt, verfijnd in tekening en kleur. Interessant is dat ze vaak ook doorspekt zijn met min of meer verborgen betekenissen. Tijdgenoten konden er allerlei verwijzingen in vinden naar bijvoorbeeld bekende verhalen, gedichten of toneelstukken. Soms is er ook sluikreclame in gestopt, zoals voor een bepaald gezichtspoeder. Wij herkennen hier natuurlijk weinig van. Gelukkig heeft het SieboldHuis veel werk gestoken in verklarende teksten bij de prenten. Dit brengt weliswaar het nodige leeswerk met zich mee, maar het geeft de zeer verzorgde expositie een waardevolle verdieping. Een mooie en tot nadenken stemmende tentoonstelling.

 

Film / Films

Een film zacht als groen fris Iers glooiend gras

recensie: The Banshees of Inisherin
The Banshees of InisherinCopyright 2022 Searchlight Pictures

The Banshees of Inisherin vertelt over een vriendschap die verzandt op de kusten van een fictief Iers eiland. Twee voormalige vrienden verzeilen in een absurde strijd om vriendschap en erkenning.

Colin Farrell en Brendan Gleeson spelen weer een interessant duo zoals in de debuutfilm In Bruges (2008) van regisseur Martin McDonagh. Regisseur McDonagh biedt de kijker met The Banshees of Inisherin een Oscarwaardige film.

Wachten op het onvermijdelijke

Colm – ook wel ColmSunnyLarry genoemd – voelt de tijd voorbijdrijven. Hij wil enkel nog muziek componeren met zijn viool en hij wil geen tijd meer besteden aan saaie gesprekken met zijn vriend Pádraic. Terwijl hij een einde maakt aan de vriendschap met de simpele ziel, speelt hij vol passie elke avond muziek in de enige pub op het eiland.

In de verte hoor je kanonschoten weerklinken vanaf het vaste land: de Ierse Burgeroorlog is volop aan de gang. Het eiland lijkt wel afgesloten te zijn: omgeven door een stolp waarin de buitenwereld nauwelijks kan binnentreden. In deze idylle wordt de eenvoud doorbroken door een vriendschap die op de klippen loopt. Beide vrienden durven niet meer toe te geven dat ze ondanks hun verschillen toch niet zonder elkaar kunnen.

Even melancholisch als een Ierse stout

De impasse tussen een simpele man die vooral met zijn dieren bezig is en een melancholische zolderkamerfilosoof die alleen maar componeren wil, mondt uit in absurde situaties. En net in het absurde schuilt realisme.

Het zijn juist de knotsgekke gebeurtenissen die leiden tot reflectie. Een dronken gesprek tussen twee voormalige vrienden verandert in poëzie. Iedereen op het eiland lijkt zich te vervelen. En wanneer het kookpunt bereikt is, wanneer een impasse de gemeenschap doet opschudden, ontstaat er iets moois. Juist dan, ontstaat poëzie. Net als bij een gedicht, vul je zelf de betekenis aan en interpreteer je. Net als bij een gedicht, weet je dat je naar poëzie kijkt, al kan je niet benoemen waarom.

‘God geeft niet om kleine ezels’

Regisseur Martin McDonagh laat de situatie meer en meer ontsporen. Net zoals in zijn vorige film Three Billboards Outside Ebbing, Missouri (2017) vertrekt de film met een simpel hoofdplot en escaleert de beginsituatie. Het dispuut tussen twee vrienden zorgt voor zoveel vraagstellingen, maar ook humoristische situaties.

Naast de schitterende dialogen, is ook het acteerwerk van hoog niveau. De zus van Pádraic, gespeeld door Kerry Condon, en de dwaze Dominic, vertolkt door Barry Keoghan, vullen de twee protagonisten perfect aan en geven kleur aan het tragikomische verhaal.

Kortom: The Banshees of Inisherin verdient alleen maar applaus. Na de release verschenen er terecht vele positieve recensies. De hoge verwachtingen werden niet alleen ingelost, maar zelfs overtroffen. De film toont wat een film moet zijn: meeslepend en doorspekt met inhoud en symboliek die je als kijker zelf moet invullen.

 

Gezien in: Cinema Zed Vesalius, Leuven

Nog te zien tot: 28 februari 2023