Tag Archief van: landscape

Theater / Voorstelling

Oeverloze schermtijd maakt iedereen ongelukkig

recensie: Wunderbaum speelt live (online gaat het mis) – Wunderbaum/Theater Rotterdam
_S3A7152Sofie Knijff

Hoeveel uur zitten wij eigenlijk op een beeldscherm te kijken, per etmaal? En wat spoken we allemaal uit op sociale media? Waarom communiceren we trouwens zo nadrukkelijk via media zoals Whatsapp, terwijl we inmiddels toch wel weten dat dat een bron van misverstanden en ergernis is. En: worden we wel gelukkig van dat eindeloze gepruts op beeldschermpjes? Acteursgroep Wunderbaum maakt over ons online gedrag de voorstelling Wunderbaum speelt live (online gaat het mis).

Wunderbaum maakt met Wunderbaum speelt live (online gaat het mis) een muzikale voorstelling die het midden houdt tussen een klucht en een bloedernstige maatschappelijke aanklacht. Het handelsmerk van de groep zijn maatschappelijk geëngageerde voorstellingen, altijd rond een actueel thema. En vaak met een vette knipoog, ook al menen ze het wel degelijk bloedserieus.

Appgroep

Wunderbaum speelt live (online gaat het mis) begint met een hilarisch, uitgeschreven Whatsapp-gesprek tussen de ouders van een groepje middelbare scholieren, begeleid door live uitgevoerde, meeslepende muziek van percussionist Frank Rosaly.

De appende ouders lezen niet goed, gaan niet op elkaar in, beginnen over heel andere onderwerpen dan die waarvoor deze appgroep bedoeld is. Tegen de stapeling van online misverstanden is de enige remedie een gewone vergadering beleggen waarbij zowel ouders als leerlingen aanwezig zullen zijn, onder begeleiding van een leraar (Toto van Stekelenburg). De kritiek is direct duidelijk: van al die gemankeerde online communicatie wordt iedereen ongelukkig. Het gesprek zal dus live worden voortgezet.

Bekvechten

Plaats van handeling is een klaslokaal, op de grond afgebakend met behulp van een grijze speelvloer. Daarop stapelbare stoelen, erboven een systeemplafond met lichtblokken (licht en scenografie: Julian Maiwald).

De ouders hebben totaal geen zin in deze bijeenkomst; ze vinden die feitelijk zonde van hun tijd. Ze bekvechten, spreken voor hun beurt, spreken namens hun kinderen in plaats van die zelf aan het woord te laten. Het alfamannetje (Matijs Jansen). De cynische loser die dickpics verstuurt (Walter Bart). De carrièrebitch (Maartje Remmers) en haar partner (Wine Diericks). De faalangstige alleenstaande moeder (Marleen Scholten).

De scholieren die hun kinderen zijn, zijn pesters en gepesten. Arme en rijke kinderen. Kinderen met een psychisch rugzakje. Kinderen met gender-issues. (Mitchell Abionie, Elvis De Launey, Giari Knaapen, Lars van Nistelrooij, Marleen Sparreboom).

Op de hak

Doel van dit stuk is ons online gedrag op de hak nemen, een soort zedenschets geven van de huidige tijd (tekst: Annelies Verbeke). Een tijd waarin zowel ouders als kinderen extreem veel tijd verstoken aan turen naar een beeldscherm. Waarop online ‘bestaan’ even belangrijk is als in real life. Een tijd van appgroepen, van filmpjes maken en delen, van influencers, van op jacht zijn naar likes en volgers. Voor elk van deze elementen bestaat binnen het Nederlands een Engelse term, een afkorting, of een eufemisme.

Opmerkelijk is de manier waarop Wunderbaum ouders en kinderen portretteert. Al is de aanleiding voor de bijeenkomst een incident tussen de kinderen, het zijn de ouders die boos zijn, verontwaardigd, agressief. Die elkaar uitlachen, niet serieus nemen.
Het taalgebruik van de pubers staat bol van Engelse termen en gender-gejongleer, maar zij zijn degenen die empathisch zijn, naar elkaar luisteren. En die ook helemaal niet boos zijn over kleine ongelukjes, die elkaars gevoeligheden accepteren, excuses maken en die accepteren. De agressie zit niet bij de kinderen.

Focus

Jammer is dat de discussie in het klaslokaal focus mist en daardoor onvermijdelijk echt te lang duurt. De – vele – personages zijn eendimensionaal, niet goed uitgewerkt.
Lastig is dat er in dit grote gezelschap wordt gewerkt met microfoons die op de wang geplakt zitten. Doordat de acteurs uitwaaieren over het podium, moet de toeschouwer geregeld op zoek naar degene wiens mond beweegt om te weten wie aan het woord is.

Belangrijk en waardevol is niettemin dat dit een actuele voorstelling is met een scherpe maatschappelijke noodzaak: schermtijd. In de westerse wereld gaan per mens vele uren verloren met staren naar een beeldscherm. Onder scholieren is de invloed daarvan zo nadelig, dat de Nederlandse overheid per 1 januari 2024 het gebruik van mobiele telefoons door scholieren in het klaslokaal aan banden heeft gelegd. Of het tij nog te keren is? De tijd zal het leren.

 

Tekst: Annelies Verbeke
Spel: Mitchell Abionie, Elvis De Launey, Giari Knaapen, Lars van Nistelrooij, Marleen Sparreboom, Toto van Stekelenburg, Matijs Jansen, Walter Bart, Maartje Remmers, Wine Diericks, Marleen Scholten
Live muziek en compositie: Frank Rosaly
Scenografie: Julian Maiwald
Kostuumontwerp: Lotte Goos
Licht en scenografie: Julian Maiwald

Theater / Voorstelling

Oeverloze schermtijd maakt iedereen ongelukkig

recensie: Wunderbaum speelt live (online gaat het mis) – Wunderbaum/Theater Rotterdam
_S3A7152Sofie Knijff

Hoeveel uur zitten wij eigenlijk op een beeldscherm te kijken, per etmaal? En wat spoken we allemaal uit op sociale media? Waarom communiceren we trouwens zo nadrukkelijk via media zoals Whatsapp, terwijl we inmiddels toch wel weten dat dat een bron van misverstanden en ergernis is. En: worden we wel gelukkig van dat eindeloze gepruts op beeldschermpjes? Acteursgroep Wunderbaum maakt over ons online gedrag de voorstelling Wunderbaum speelt live (online gaat het mis).

Wunderbaum maakt met Wunderbaum speelt live (online gaat het mis) een muzikale voorstelling die het midden houdt tussen een klucht en een bloedernstige maatschappelijke aanklacht. Het handelsmerk van de groep zijn maatschappelijk geëngageerde voorstellingen, altijd rond een actueel thema. En vaak met een vette knipoog, ook al menen ze het wel degelijk bloedserieus.

Appgroep

Wunderbaum speelt live (online gaat het mis) begint met een hilarisch, uitgeschreven Whatsapp-gesprek tussen de ouders van een groepje middelbare scholieren, begeleid door live uitgevoerde, meeslepende muziek van percussionist Frank Rosaly.

De appende ouders lezen niet goed, gaan niet op elkaar in, beginnen over heel andere onderwerpen dan die waarvoor deze appgroep bedoeld is. Tegen de stapeling van online misverstanden is de enige remedie een gewone vergadering beleggen waarbij zowel ouders als leerlingen aanwezig zullen zijn, onder begeleiding van een leraar (Toto van Stekelenburg). De kritiek is direct duidelijk: van al die gemankeerde online communicatie wordt iedereen ongelukkig. Het gesprek zal dus live worden voortgezet.

Bekvechten

Plaats van handeling is een klaslokaal, op de grond afgebakend met behulp van een grijze speelvloer. Daarop stapelbare stoelen, erboven een systeemplafond met lichtblokken (licht en scenografie: Julian Maiwald).

De ouders hebben totaal geen zin in deze bijeenkomst; ze vinden die feitelijk zonde van hun tijd. Ze bekvechten, spreken voor hun beurt, spreken namens hun kinderen in plaats van die zelf aan het woord te laten. Het alfamannetje (Matijs Jansen). De cynische loser die dickpics verstuurt (Walter Bart). De carrièrebitch (Maartje Remmers) en haar partner (Wine Diericks). De faalangstige alleenstaande moeder (Marleen Scholten).

De scholieren die hun kinderen zijn, zijn pesters en gepesten. Arme en rijke kinderen. Kinderen met een psychisch rugzakje. Kinderen met gender-issues. (Mitchell Abionie, Elvis De Launey, Giari Knaapen, Lars van Nistelrooij, Marleen Sparreboom).

Op de hak

Doel van dit stuk is ons online gedrag op de hak nemen, een soort zedenschets geven van de huidige tijd (tekst: Annelies Verbeke). Een tijd waarin zowel ouders als kinderen extreem veel tijd verstoken aan turen naar een beeldscherm. Waarop online ‘bestaan’ even belangrijk is als in real life. Een tijd van appgroepen, van filmpjes maken en delen, van influencers, van op jacht zijn naar likes en volgers. Voor elk van deze elementen bestaat binnen het Nederlands een Engelse term, een afkorting, of een eufemisme.

Opmerkelijk is de manier waarop Wunderbaum ouders en kinderen portretteert. Al is de aanleiding voor de bijeenkomst een incident tussen de kinderen, het zijn de ouders die boos zijn, verontwaardigd, agressief. Die elkaar uitlachen, niet serieus nemen.
Het taalgebruik van de pubers staat bol van Engelse termen en gender-gejongleer, maar zij zijn degenen die empathisch zijn, naar elkaar luisteren. En die ook helemaal niet boos zijn over kleine ongelukjes, die elkaars gevoeligheden accepteren, excuses maken en die accepteren. De agressie zit niet bij de kinderen.

Focus

Jammer is dat de discussie in het klaslokaal focus mist en daardoor onvermijdelijk echt te lang duurt. De – vele – personages zijn eendimensionaal, niet goed uitgewerkt.
Lastig is dat er in dit grote gezelschap wordt gewerkt met microfoons die op de wang geplakt zitten. Doordat de acteurs uitwaaieren over het podium, moet de toeschouwer geregeld op zoek naar degene wiens mond beweegt om te weten wie aan het woord is.

Belangrijk en waardevol is niettemin dat dit een actuele voorstelling is met een scherpe maatschappelijke noodzaak: schermtijd. In de westerse wereld gaan per mens vele uren verloren met staren naar een beeldscherm. Onder scholieren is de invloed daarvan zo nadelig, dat de Nederlandse overheid per 1 januari 2024 het gebruik van mobiele telefoons door scholieren in het klaslokaal aan banden heeft gelegd. Of het tij nog te keren is? De tijd zal het leren.

 

Tekst: Annelies Verbeke
Spel: Mitchell Abionie, Elvis De Launey, Giari Knaapen, Lars van Nistelrooij, Marleen Sparreboom, Toto van Stekelenburg, Matijs Jansen, Walter Bart, Maartje Remmers, Wine Diericks, Marleen Scholten
Live muziek en compositie: Frank Rosaly
Scenografie: Julian Maiwald
Kostuumontwerp: Lotte Goos
Licht en scenografie: Julian Maiwald

Boeken / Fictie

Schemerzone: een verhaal tussen weemoed en lichtheid

recensie: Baumgartner - Paul Auster

De gelaagdheid van de onlangs bij de Bezige Bij verschenen roman Baumgartner van Paul Auster in de vertaling van Ronald Vlek laat zich niet in een paar zinnen duiden. Pijn, rouw en weemoed mengen zich met het ironische besef over de absurditeit van het leven en de nietigheid van het individu wiens leven uiteindelijk geregeerd wordt door de grillen van het toeval.

In de roman wordt het rumoer van de huidige maatschappij, die in handen geraakt van steeds meer en steeds gevaarlijker machtswellustelingen, gemengd met de tragedie van een generatie die niet in staat is geweest een ander kader te creëren. Een generatie die hoogstwaarschijnlijk gefaald heeft en zich uiteindelijk heeft teruggetrokken in haar intellectuele ivoren toren. Kan er nog iets gered worden uit de welhaast failliete erfenis van de babyboomers?

Het leven is slapstick

Professor Seymour Baumgartner heeft zijn vrouw verloren. Na negen jaar heeft hij zijn leven weer enigszins opgepakt maar ergens in zijn voelen en beleven is hij dood en niet in staat geweest de rouwfase af te sluiten.

We maken kennis met de hoogleraar Fenomenologie aan het begin van een gewone werkdag in zijn studeerkamer als hij even naar beneden loopt om een boek te halen en met zijn zus te bellen. Dit blijkt het begin van een reeks bizarre en komische slapstick-situaties die hem uiteindelijk zullen confronteren met een existentiële ervaring die leidt tot het herzien van zijn toekomst en zijn leven. Hij neemt het besluit met pensioen te gaan, een nieuw satirisch boek te schrijven en een huwelijksaanzoek aan zijn vriendin Judith te doen.

Judith Feuer is in veel opzichten het tegenovergestelde van zijn overleden vrouw Anna Blume. Ondanks hetzelfde geprivilegieerde milieu waarin beiden zijn opgegroeid, koos Anna voor een leven in ‘gedreven eenzaamheid’; afgesneden van de burgerlijke welvaart uit de wereld van haar ouders, vrijwillig geïsoleerd van de luidruchtige, gedigitaliseerde consumptiemaatschappij. Anna was auteur van prachtige poëzie maar weigerde deze uit te geven. Zij vertaalde liever werk van anderen en was niet geïnteresseerd in persoonlijk succes. Judith daarentegen is een jonge vrouw van de wereld, werkzaam in de filmindustrie. Zij ziet niet af van de privileges van de telg uit een welgestelde gezin en eist haar rol op in de samenleving. Vernedering valt Baumgartner ten deel als Judith zijn aanzoek afwijst.

Melancholische maanden later bemerkt Seymour dat de beschamende en verwarrende fase van fysieke en mentale aftakeling is aangebroken. Het is tijd voor zijn laatste hoofdstuk. In de vorm van Beatrix Coen keert het geluk nog eenmaal terug in het leven van professor Baumgartner. Seymour blijkt in staat een vaderlijke liefde te ontwikkelen voor deze jonge vrouw die – groot bewonderaar van zijn vrouw Anna – zich wil wijden aan een proefschrift dat de literaire nalatenschap van zijn vrouw eindelijk de eer zal geven die haar toekomt.

Weerkaatsingen

De caleidoscopische vertelstructuur in Baumgartner is een oneindig – en briljant – spiegelspel waarin het ene verhaal het andere reflecteert om telkens weer vernieuwde en veranderde betekenis te creëren. Auster maakt veelvuldig gebruik van de verhaal-in-het-verhaal techniek en de roman is verfijnd en rijk doorweven met verwijzingen naar de wereldliteratuur. Verbeelding, taal en lichaam dragen bij aan onze perceptie van de wereld zoals hij werkelijk is in het universum van Paul Auster. Alles wat er gezegd, geschreven, verbeeld, gevoeld en gedacht wordt, vormt – oneindig wederkerig – ons ervaren. Dit spiegelspel in onderlinge verbondenheid creëert de auteur niet alleen binnen de kaders van zijn roman maar ook met namen, begrippen en verhalen van de realiteiten daarbuiten. De dissonante factor toeval die Auster – zoals in veel van zijn werk – hieraan toevoegt, creëert naast dit alles een effect van destabiliserende ongrijpbaarheid van de realiteit.

Homo homini lupus

Eén van de vele verhaal-in-het-verhaal verhalen heeft plaats tijdens een reis van de protagonist door Oekraïne – het land  van herkomst van zijn familie aan moederskant. Als hij zich naar Stanislav – stad met de vele namen – begeeft, wordt hem daar door de plaatselijke rabbijn een verhaal verteld dat hem raakt. Nadat de door het Duitse leger verwoeste stad was verlaten door de bevolking ten tijde van de Tweede Wereldoorlog, werd deze plotseling bevolkt door enorme roedels wolven.

Sy beseft dat het belang van dit verhaal niet ligt in het feit of het daadwerkelijk zo gebeurd is of dat het ontstaan is in de verbeelding van de bewoners. Tragisch is in zijn beleving niet slechts dat wolven de oorlog symboliseren maar dat zij tevens een product daarvan zijn. Het rampzalige gevolg van oorlogen is dat deze – als een boemerang – wederom op macht en oorlog beluste individuen creëren. Een duidelijke verwijzing naar de Leviathan van Hobbes en naar antidemocratische en oorlogszuchtige tendensen op het actuele politieke wereldtoneel.

Melancholie, ouderdom, verval en rouw, machtswellust en oprukkend corrupt en autoritair leiderschap, de verhouding van het individu tot de samenleving; dat zijn de vraagstukken die zich opdringen aan de lezer van de magistrale roman Baumgartner van Paul Auster.

Theater / Voorstelling

Schoonheid in al haar facetten

recensie: Beauty Persists - Igone de Jongh

Igone de Jongh staat dit seizoen met alweer een derde eigen programma in de Nederlandse theaters. Na de programma’s I en Zin in Liefde, die bestonden uit verschillende korte choreografieën, gooit ze het met Beauty Persists over een andere boeg, namelijk een klassieke Triple Bill.  De drie balletten, drie verschillende interpretaties van schoonheid aldus de Jongh, zijn speciaal voor haar gecreëerd en worden voor het eerst opgevoerd.

Een Triple Bill is balletjargon voor een avondvullende voorstelling met drie korte, losstaande balletten van ongeveer twintig tot veertig minuten. Deze eeuwenoude traditie stamt nog uit de tijd van het hof van koning Louis XIV, waarin korte, abstracte balletten werden afgewisseld met langere dansen of pantomime optredens. De balletten in een Triple Bill verschillen vaak sterk van elkaar in dansstijl en emotie. Dit is ook het geval in Beauty Persists. Het programma bestaat uit een sobere en symmetrische choreografie, een snelle en dramatische groepsdans en tenslotte een emotioneel eindstuk.

De moderne start

Het eerste stuk start met een hoorbare, zuchtende ademhaling van twee dansers (Alexis Tutunnique en Oleksiy Grishun). De choreografie begint rustig en losjes, waarna de Jongh zich uiteindelijk bij het duo voegt. Hierop volgt een duet tussen Tutunnique en de Jongh, waarbij Grishun het tafereel aanschouwt en zich af en toe mengt in de dans. De solo van Tutunnique met daarin veel nadruk op grootse sprongen, is indrukwekkend. De dansers zijn gekleed in simpele kostuums, waardoor alle aandacht uitgaat naar de choreografie. Tutunnique en Grishun geven elk hun eigen draai aan de dans. Eerstgenoemde danst losser en vrijer. Grishun voert de choreografie ietwat strakker uit. Concluderend is de eerste choreografie van Igone’s ex-danspartner Marijn Rademaker een sober, maar dynamisch modern ballet dat het publiek veel vrijheid geeft om de betekenis van het geheel voor zichzelf in te vullen.

Het dynamische middenstuk

Na afloop van het eerste ballet wordt de ombouw van het decor gevuld met een ietwat willekeurige monoloog van Jongh op tape over haar eerste balletoptreden. Vier deuren worden op het podium geplaatst en één van de dansers maakt een omtrek van een van zijn collega’s met wit krijt, waarna een soort ‘crime scene’ wordt gecreëerd. Het is de aftrap van een dramatische choreografie van Didy Veldman, waarbij veel nadruk ligt op snelheid en clowneske gezichtsuitdrukkingen. Tijdens dit middenstuk voegen dansers Veronika Rakitina en Vladyslav Detiuchenko zich bij de Jongh en partner Tutunnique. De Jongh is zichtbaar minder snel dan de overige dansers, maar komt goed mee in de groepschoreografieën. Vooral Rakitina valt op in kracht en snelheid in haar dansen.

Een emotioneel slot

Het slot van dit drieluik is gecreëerd door choreografenduo Sasha Riva en Simone Repele, die eerder ook de choreografie van Igone’s vorige programma Zin in Liefde verzorgden. Het stuk begint indrukwekkend met de Jongh zittend aan een grote eettafel en voor zich uit starend met partner Tutunnique die excuses voor iets lijkt te maken. Toeschouwers die bekend zijn met de heftige gebeurtenissen in het privéleven van de Jongh in het afgelopen jaar, zullen ongetwijfeld met een andere bril naar dit ballet kijken. Rakitina en Detiuchenko zijn gekleed als witte schimmen, die wellicht de emoties van de twee hoofdpersonen verbeelden. Ondanks het afstandelijke begin tussen de twee dansers, dansen de Jongh en Tutunnique een emotioneel en liefdevol duet, waarin wederom gezichtsuitdrukkingen een belangrijke rol spelen. De Jonghs gracieuze dansen en expressieve gezicht komen in deze choreografie het beste tot hun recht.

Toegankelijk ballet voor de ‘net-niet-leek’

foto Lisa Wibier

Igone de Jongh is nog altijd een zeer goede danseres die uitblinkt in de controle van haar lichaam, maar bovenal is haar liefde voor de dans voelbaar tijdens het programma. Elke balletdanser(es) weet dat de dans troost kan bieden in moeilijke tijden en dit zal ongetwijfeld ook voor Igone het geval zijn. Ze wordt hierbij ondersteund door  een viertal talentvolle dansers. Beauty Persists is een aanrader voor balletliefhebbers die eens iets anders willen dan de standaard sprookjesballetten als het Zwanenmeer of de Notenkraker. Het programma is toegankelijk en heeft voldoende variatie om als ‘net-niet-leek’ te waarderen.

Film / Films

Onthutsende verwikkelingen van het ouderschap

recensie: El Castigo (2022) – Matías Bize
El-Castigo-Previously-Unreleased-_st_4_jpg_sd-lowFilmdepot

In een verrassend drama van Matías Bize zien we hoe ouders Mateo en Ana na een impulsief besluit in een tragedie belanden wanneer ze hun 7-jarige zoon Lucas kwijtraken in het bos. Tijdens hun zoektocht worden we meegenomen in de worstelingen van modern ouderschap en blijven we als kijker enigszins verbluft achter.

In El Castigo (‘De straf’) lukt het Bize om in een doorlopend shot en op één locatie met enkel vijf personages een nijpende spanning te creëren. Vanaf het begin van het verhaal krijgen we een beklemmend gevoel als we Ana en Mateo in de auto zien. Mateo vraagt zijn vrouw om alsjeblieft om te keren. Het stel is aanvankelijk onderweg naar Ana’s moeder, maar na een incident hebben ze zoontje Lucas twee minuten achtergelaten aan de rand van een verlaten bos in Chili. Als ze terugkomen is Lucas weg. Vragen die Bize laat opkomen in deze eerste minuten; wat heeft zich zojuist in de auto afgespeeld en waar is Lucas?

Noodlottige vermissing

Nu de ouders in een erg benarde situatie zijn verzeild, komen ook de imperfecties van hun huwelijk duidelijk aan het licht. Antonia Zegers zet als moeder Ana een ijzersterke rol neer en oogt als een harde en kille moeder. In tegenstelling tot haar panikerende man denkt Ana dat Lucas wraak probeert te nemen door zich te verstoppen. Haar koelte maakt langzaam plaats voor zichtbare paniek. In een bos dat steeds kouder en donkerder wordt, besluiten de ouders uiteindelijk de politie in te schakelen. Wanneer ze horen dat er ook poema’s in het bos leven, raken ze helemaal ten einde raad.

Complexe thema’s

Terwijl de ouders veroordeeld zijn tot afwachten in hun auto en de politie hun zoektocht overneemt, komt steeds meer oud zeer van de twee naar boven. Bize snijdt complexe thema’s aan waar menig gezin van nu mee worstelt. Ouders die bijvoorbeeld heel verschillend over opvoeding denken. Of waarvan de een (de vrouw) veel meer heeft moeten opgeven voor het grootbrengen van een moeilijk opvoedbaar en hoogbegaafd kind. De setting van de film houdt Bize eenvoudig. Onder de druk van schokkende bekentenissen wordt helder dat de ouders geen gezamenlijk front vormen en denken we als kijker na over de vraag: wat zijn de gevolgen als de verhoudingen binnen een huwelijk te scheef zijn geworden?

Taboes over opvoeden anno nu

Wat El Castigo zeer scherp etaleert, zijn thema’s omtrent het ouderschap waar nog steeds taboes over bestaan en die menig ouder niet zou durven aanroeren. Bize kaart universele vraagstukken aan omtrent opvoeding, vraagstukken die veel mensen toch schuwen, en dat doet hij allemaal binnen enkele vierkante meters van het Chileense bos. El Castigo laat je op verrassende wijze nadenken over je mogelijke eigen rol als ouder en houdt je aandacht vast tot aan de laatste genadeklap. De gevolgen van het hardop uitspreken van je ware gevoelens en durven zeggen wat eigenlijk niet gezegd hoort te worden, blijven lang na het kijken van deze film nasudderen. Een confronterende film voor eenieder die over de perikelen van het ouderschap mijmert.

Film / Films

In a galaxy not so far away

recensie: The Creator
THE CREATORFilmdepot

The Creator is een science fiction film geregisseerd door Gareth Edwards, bekend van Godzilla (2014) en Rogue One: A Star Wars Story (2016). De film gaat over de vooruitgang van AI, een bekend thema binnen het genre en nu relevanter dan ooit. Wat voor toekomst schetst de film? En is deze geloofwaardig? Je leest het hier.

Wetenschap en vooruitgang

In de niet al te verre toekomst is AI dusdanig geëvolueerd dat robots en simulants (robots die bijna niet te onderscheiden zijn van mensen) deel uitmaken van de maatschappij. Na een rampzalige gebeurtenis met miljoenen doden tot gevolg zegt de Amerikaanse regering het vertrouwen in de AI op. Robots en simulants mogen niet meer ontwikkeld worden. Overheidsinstanties in Azië weigeren daar gehoor aan te geven en gaan rustig door met de productie. En dat betekent oorlog.

Science (non-)fiction

De vooruitgang die wordt geboekt op het gebied van AI is ongekend. Met name in het afgelopen jaar heeft de toepasbaarheid van kunstmatige intelligentie veel terrein gewonnen. Zo kan het schrijven van teksten of het animeren van mensen nu volledig aan AI worden overgelaten, wat mede heeft geleid tot de stakingen onder schrijvers en acteurs in Hollywood.

Het concept van AI is de bakermat van het genre science fiction. Inmiddels zijn er genoeg klassiekers binnen het genre die ook dit thema behandelen. Of The Creator in de boeken komt te staan als een van de klassiekers valt nog te bezien (misschien pas jaren later met terugwerkende kracht, net als Blade Runner), maar de visuele pracht en indrukwekkende wereldbouw staan in ieder geval als een huis.

Verbluffend design

De wereld van The Creator is prachtig vormgegeven. Ten eerste speelt het verhaal zich voornamelijk af in Azië, waar de AI nog geproduceerd mogen worden. Dit klinkt logisch, maar de setting van menig science fiction film beperkt zich tot Amerika. Dat maakt dat The Creator meteen origineel oogt. De rijstvelden worden bewerkt door simulants en in kleine dorpjes leven robots en mensen met elkaar in harmonie. De integratie van mens en AI is naadloos in de wereld verwerkt. Er zijn religieuze bouwwerken ter ere van AI helden, begrafenissen voor robots, en kinderen en simulants die met elkaar spelen en lachen. De wereld druipt van de inspiratie en is schitterend in beeld gebracht. Met name de CGI ziet er levensecht uit. Dit is vrij ironisch, aangezien het de film, net als veel door AI en computers gemaakte creaties, ontbreekt aan inhoud en bezieling.

Vorm boven inhoud

Het minpunt is namelijk dat er weinig met de interessant vormgegeven wereld wordt gedaan. Het verhaal heeft geen verrassingen in petto en weet qua karakters weinig empathie op te brengen. Daar komt nog bij dat de zielloze dialoog alleen maar daar is om het plot vooruit te duwen. Grote namen als John David Washington (Tenet, BlacKkKlansman), Ken Watanabe (The Last Samurai, Inception), en Alison Janney (I, TonyaThe Help) doen een vergeefse poging het script tot leven te brengen.

Bioscoopfilm

Al met al is The Creator vanwege de originele uitstraling en schitterende beelden een echte bioscoopfilm. Het verhaal laat te wensen over, maar de visuele pracht en prikkelende wereldbouw zullen ongetwijfeld bijblijven en hopelijk meer van dit soort films teweegbrengen.

Film / Serie

Wonderlijk piratenavontuur in nieuw jasje

recensie: ONE PIECE (seizoen 1, 2023)

De populaire Japanse stripserie over piraten heeft de transitie van zwart-witte pagina’s naar een kleurrijke Amerikaanse live-actionproductie gemaakt. De reis van de zachtaardige piratenbende is duidelijk met veel liefde voor het originele werk gemaakt. De vermakelijke karakterdynamieken, ongekende worldbuilding en een hoop humor zorgen voor een sterke adaptatie.

Het epische verhaal van manga-artiest Oda Eiichiro begint wanneer de meest beruchte piraat van de wereld vlak voor zijn executie meldt dat al zijn rijkdommen en bezittingen op één plek opgeborgen zijn. Een nieuwe golf aan ontdekkingsreizigers raakt geïnspireerd om de schat, genaamd de one piece, te claimen. Geremd door een corrupte overheid, gevaarlijke zeeën en rivaliserende piratenbendes, lijkt er in jaren niemand een stap dichter bij de al dan niet bestaande prijs te komen. De jonge Monkey D. Luffy (Iñaki Godoy) beweert dat hij de one piece zal vinden. Alles wat hij nodig heeft is een schip, de juiste bemanning en een kaart die hem de weg wijst.

Een hartstochtelijke vaart

De bestverkochte mangaserie One Piece, die vanaf 1997 tot na de publicatie van deze recensie wekelijks wordt uitgebreid met een nieuw hoofdstuk, zou té langdradig en té absurdistisch zijn voor een ‘realistische’ televisieserie. De lust naar avontuur sijpelt echter succesvol door in elk van de acht afleveringen. Piraat zijn gaat volgens Luffy over ultieme vrijheid, wat betekent dat als iemand in de weg staat van jouw dromen, het uitgevochten zal moeten worden. De passie van Luffy is aanstekelijk en in zijn kinderlijk enthousiasme weet hij anderen te overtuigen om mee te gaan in zijn Odyssee, een sentiment dat ook de kijker raakt.

Hoewel de serie het kind in de televisiekijker probeert aan te spreken, is de onderliggende thematiek van tijd tot tijd vrij zwaar. Onderdrukking en racisme zijn terugkerende motieven, hoewel deze niet direct opvallen vanwege de fantasy setting. De serie weet het over het algemeen luchtig te brengen, maar is niet bang om sterk op de gevoelens van de kijker in te spelen. Veel personages verbergen wrok, leed en trauma achter hun glimlach. De momenten waarop Luffy hier doorheen weet te prikken zijn de sterkste en meest memorabele momenten in deze serie.

Originele casting

De 25 jaar oude (en groeiende) stripserie wordt gedragen door de expressieve en interessante personages. De Straw Hat Pirates – Luffy en zijn bemanning – zijn figuren waar kenners van de serie al jaren fan van zijn. Het is dus een zware taak voor acteurs om in de schoenen van deze geliefde personages te stappen. De vier eerste leden die in dit seizoen worden verzameld, Roronoa Zoro (Mackenyu Arata), Nami (Emily Rudd), Usopp (Jacob Romero Gibson) en Sanji (Taz Skylar), worden vertolkt door vrij onbekende acteurs. Zij lijken echter te zijn geboren om deze rollen te vervullen. Van indrukwekkende stunt-choreografie naar gezellig gekibbel, van ontroerende evenementen tot inspirerende monologen, de vijf jonge acteurs weten keer op keer de spijker op de kop te slaan. Ook de vele bijrollen, met name Mihawk (Steven Ward) en Buggy the Clown (Jeff Ward), spatten van het scherm.

Het gevoel van een wereldwijd avontuur wordt versterkt door de diverse cast. Ook de voertaal, Engels, is uiteenlopend door de afkomst en bijbehorende accenten van de acteurs. Schots, Zuid-Afrikaans, Mexicaans en Amerikaans zijn deel van de myriade aan klanken die de fictieve vier zeeën te bieden hebben.

Adembenemende sets

Een andere klus die showrunners Matt Owens en Steven Maeda te doen stond om de live-action serie levendig te maken, is het nabouwen van de vele uiteenlopende sets waarin het verhaal zich afspeelt. Elke set is tot in de details uitgedacht en aangekleed met verborgen referenties uit de serie. Van de enorme schepen, een functionerende circustent tot het landhuis van een miljonair, het lijkt alsof je door verschillende attracties van Disneyland of de Efteling loopt. Combineer dit met de magische soundtrack door Giona Ostinelli en Sonya Belousova en het plaatje is compleet.

Duivels fruit

In de wereld van ONE PIECE groeien zeldzame stukken fruit, devil fruit, die voor een hoge prijs op de zwarte markt verkocht kunnen worden. Op jonge leeftijd eet Luffy de Gum-Gum fruit, die ervoor zorgt dat hij zijn ledematen tot komische lengtes kan strekken. Je kan je voorstellen dat zulke vervormingen van het lichaam het goed zouden doen in een cartoon, maar iets lastiger te realiseren zijn met échte armen en benen. De met computer bewerkte beelden ogen meermaals niet fraai in combinatie met de rijkelijk aangeklede sets. Ook zijn de Fishmen (half vis, half mens), die een groot deel van de tweede helft van het seizoen bevolken, een doorn in het oog. De vreemde kostuums van deze meermannen kunnen bijdragen aan hun imago als bad guys, maar ook afbreuk doen aan het kijkplezier.

Het onbegonnen werk wordt vervolgd

Het eerste seizoen raast met een topsnelheid door het verhaal dat ongeveer de eerste honderd hoofdstukken van de bijna elfhonderd hoofdstukken lange manga omspant. Ook al moet er her en der wat van het originele materiaal overgeslagen of ingekort worden, ONE PIECE doet eer aan het gelijknamige bronmateriaal. Binnen een maand na de releasedatum maakte Oda bekend dat Netflix een tweede seizoen zal produceren. Zoals vele andere producties kan er echter pas aan gewerkt worden wanneer de tv-, theater- en streamingstakingen af zijn gelopen.

Behalve dat het publiek geduld moet hebben voor een tweede seizoen, is het duidelijk dat het volledige verhaal van One Piece nog lang niet verteld kan worden. Zelfs al heeft het eerste seizoen met haar wereldwijde première meer kijkers bereikt dan kijkcijferkanonnen Stranger Things en Wednesday, niemand kan voorspellen of ONE PIECE deze kijkers kan blijven boeien in seizoen twee, laat staan in de hypothetische vervolgseizoenen. Kijk zelf op Netflix of je wel of niet aan boord gaat voor het avontuur van Luffy en de Straw Hat Pirates.

Kunst
special: Een selectie uit zijn werk

Ode aan Erwin Olaf (2 juli 1959 – 20 september 2023)

De veel te jong overleden fotograaf Erwin Olaf is misschien wel de beste fotograaf die Nederland gekend heeft. Zijn veelzijdigheid, durf en het zoeken naar totale perfectie hebben hem tot grote hoogte doen stijgen. Olaf werd vooral bekend door zijn geënsceneerde, bijna schilderachtige settings waarbij geen detail onbelicht bleef. De beeldredactie van 8WEEKLY selecteerde enkele foto’s die de ontwikkeling die hij als fotograaf en als mens heeft doorgemaakt prachtig weergeven.

Erwin Olaf, Squares- Joy, 1985. Copyright Erwin Olaf. Courtesy Galerie Ron Mandos, Amsterdam.

De eerste twee foto’s behoren tot de bekendste werken uit zijn beginperiode, een tijd waarin de jonge fotograaf wilde choqueren. De naakte man met de spuitende champagnefles (1986) is zeer esthetisch in beeld gebracht. De tweede foto toont een model met parels in de mond (1986). Het was Olafs aanklacht tegen de overdaad aan luxe en weelde, het altijd maar meer willen.

Erwin Olaf, Squares- Pearls, 1986. Copyright Erwin Olaf. Courtesy Galerie Ron Mandos, Amsterdam.

 

Vanaf de jaren 2000 gaat Olaf verder de kant op van de geënsceneerde fotografie. Dit zie je mooi in foto’s drie en vier. Hij maakt de serie Berlin (2012) die teruggaat naar de periode van het interbellum. Zijn werk gaat over de relatie tussen kind en volwassene. Wat als kinderen de baas zouden zijn over volwassenen? De foto’s lijken net schilderijen. Hij heeft daarna nog vervolgseries gemaakt met Shanghai (2017) en Palm Springs (2018).

Erwin Olaf, Berlin – Freimaurer Loge Dahlem – 22nd of April, 2012. Copyright Erwin Olaf. Courtesy Galerie Ron Mandos, Amsterdam.

Erwin Olaf, Berlin – Stadtbad Neukölln – 23rd of April, 2012. Copyright Erwin Olaf. Courtesy Galerie Ron Mandos, Amsterdam.

Erwin Olaf, Im Wald – Der Schwan, 2020. Copyright Erwin Olaf. Courtesy Galerie Ron Mandos, Amsterdam.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Ook de zwartwit serie van Im Wald (2020) waarbij je in een soort surrealistische donkere omgeving terechtkomt, is werkelijk prachtig. Het laat zien hoe veelzijdig hij als kunstenaar is. De foto’s zijn genomen in de Duitse Alpen. Dit is uniek voor Olaf die eigenlijk vooral in de studio werkt.

 

Koning Willem-Alexander, Koningin Máxima en hun kinderen de Prinses van Oranje, Prinses Alexia en Prinses Ariane, 2018. Beeld: ©RVD – Erwin Olaf

Olaf maakte ook schitterende portretten. Meest bekend zijn die misschien wel die van het koningshuis. Deze reportage laat de koninklijke familie op een hele andere manier zien. Geen statische foto’s maar een lachende koning en koningin en wapperende haren bij de prinsessen (2018). Olaf kreeg er internationaal veel lof voor en de serie ging de hele wereld over.

 

 

 

 

 

 

 

Erwin Olaf, April Fool 2020 – 11.05am, 2020. Copyright Erwin Olaf, Courtesy Galerie Ron Mandos, Amsterdam.

Tenslotte een blik op zijn bijzondere zelfportretten. Olaf, die aan een longziekte leed, heeft zijn achteruitgang op indrukwekkende wijze vastgelegd (2009), zie de uitgelichte afbeelding bovenaan. Zo kun je zien dat hij op de eerste foto nog vitaal is en op de laatste foto zuurstof krijgt toegediend. Ook hiernaast geeft de fotograaf treffend weer wat hij doormaakt tijdens de corona-pandemie. De serie April Fool (2020) verbeeldt de angst en situatie waarin hij en wij gevangen zaten. De zelfportretten van Olaf als een neerslachtige clown met puntmuts die triest de camera inkijkt geven op geniale wijze uitdrukking aan het gevoel van veel mensen in deze periode.

We sluiten af met de foto uit de Berlin fotocollectie (2012). Je ziet hoe Erwin Olaf met de camera in zijn hand de trappen oploopt naar het licht. Hij wilde dat dit zijn afscheidsfoto zou worden. Een foto die alles samenvat in één beeld: bedankt voor alles, het is mooi geweest. Een betere foto had Olaf niet kunnen kiezen.

 

Erwin Olaf, Berlin – Olympia Stadion Westend, Selbstporträt – 25th of April, 2012. Copyright Erwin Olaf. Courtesy Galerie Ron Mandos, Amsterdam.

 

 

Meer weten over Erwin Olaf en zijn werk? Ontdek onderstaand enkele recensies die in ons 25-jarig bestaan over de kunstenaar werden geschreven:

https://8weekly.nl/special/overdonderende-dubbeltentoonstelling/

https://8weekly.nl/recensie/kunst/erwin-olaf-regressive-heden-en-verleden/

https://8weekly.nl/recensie/film/michiel-van-erp-erwin-olaf-on-beauty-and-fall-angst-om-de-regie-kwijt-te-raken/

Film / Films

Een glansrijk debuut

recensie: Past Lives - Celine Song

Past Lives is de debuutfilm van schrijver en regisseur Celine Song. Het verhaal gaat over twee jeugdvrienden wiens levens innig doch gecompliceerd met elkaar verstrengeld raken. De film werd onthuld op het Sundance Film Festival en heeft sindsdien alleen maar lof gekregen. Nu is de vraag: is dit romantisch drama zo overtuigend als wordt beweerd? De film doet haar reputatie eer aan.

Onbekend terrein

Koreaanse films zijn fundamenteel anders dan producties van westerse makelij. De culturele verschillen schijnen door in de manier van bijvoorbeeld verhaalvertelling, de editing, en de cinematografie. Films in dit genre vallen vaak in de categorie arthouse. Dit komt erop neer dat alle lagen van het format zorgvuldig worden vormgegeven, waarbij er dikwijls wordt afgeweken van de bekende en verwachte standaardontwerpen. Dergelijke films kunnen daardoor onwennig aanvoelen en wellicht niet bij iedereen in de smaak vallen. Past Lives komt hierin zowel kenners en nieuwkomers tegemoet. De film is tegendraads genoeg om af te wijken van de reguliere blockbuster, maar weet ook de doorsnee kijker mee te nemen in de thematiek en verhaalvertelling.

Subtiel en prikkelend

De romantiek staat centraal in Past Lives. Hoofdpersonages Hae Sung en Nora kennen elkaar van kinds af aan en zijn ervan overtuigd dat ze voor elkaar gemaakt zijn. Het lot trekt de twee uit elkaar. De film volgt het traject van beide levens, waarbij de vraag wat ze nu voor elkaar betekenen voortdurend onder de oppervlakte ligt. De chemie is onmiskenbaar tussen de twee leads (briljant vertolkt door Greta Lee en Teo Yoo), maar het karakter van hun band blijft onduidelijk. Hierin vindt de film haar kracht. Hoewel de twee hoofdpersonages niet continu met elkaar in contact zijn, blijft hun band een overkoepelend thema, zonder dat de dialoog te veel weggeeft. De film volgt beide personages in hun levens en weet de aandacht van de kijker voortdurend vast te houden.

Perfect afgestemd

De productie sluit naadloos aan bij de toon van de film. De editing geeft de film een kalme hartslag, precies genoeg om te kunnen genieten van de rustgevende maar scherpe cinematografie. Het is echter niet zo langzaam dat het begint te sukkelen. Dit alles wordt gedragen door de zwoele soundtrack van Christopher Bear en Daniel Rossen, met etherische tinten die perfect passen bij de filosofische elementen van de film.

Arthouse voor een breed publiek

Met Past Lives heeft opkomend schrijver/regisseur Celine Song een vliegende start gemaakt. Hoewel de stijl wat onwennig kan voelen voor mensen die opgegroeid zijn met westerse producties, weet de Koreaans-Canadese filmmaakster een prikkelende portie magie op het scherm te toveren. Een aanrader voor zowel de kritische als de doorsnee filmkijker.

Kunst / Expo binnenland

Jan Schoonhoven in een ander licht

recensie: Lothar Wolleh ziet Jan Schoonhoven - Museum Prinsenhof Delft

‘Het is wel mooi ofzo’, zegt een bezoeker tegen haar vriendin terwijl ze door de tentoonstelling Lothar Wolleh ziet Jan Schoonhoven slenteren. In dat ‘ofzo’ schuilt een licht ongenoegen. De kunst van Schoonhoven poogt emotieloos te zijn, maar is in het juiste licht zeker niet ‘expressieloos’. Het biedt uitkomst om door een andere lens te kijken naar zijn kunst. De fotograaf Lothar Wolleh krijgt dit voor elkaar.

Ontmoeting

De expositie begint met een aantal portretten gemaakt door Lothar Wolleh. Gelijk sta je oog in oog met een zelfverzekerde Jan Schoonhoven. Een horloge gemaakt door de twee heren springt als een van de weinige gebruiksvoorwerpen in de tentoonstelling in het oog. Achter glas, bevroren in de tijd, lijkt het de kiem te symboliseren van waaruit een artistiek avontuur aan het ontspruiten is. De strakke uitvoering vol rechthoekjes verwijst naar hun gezamenlijke fascinatie voor een specifieke kunststroming: de Zero-beweging. Sinds hun ontmoeting wandelen de twee mannen geregeld door Delft. Het ritme van de stad is dan ook terug te zien in de reliëfs van Schoonhoven die je in de tweede zaal tegemoet treden. De vroege reliëfs lijken onmiskenbaar op de dakjes van Delftse huisjes. De foto’s van Wolleh laten een andere kant zien van de stad. We zien de band die Schoonhoven heeft met Delft. In verstilde houdingen zien we hem lopen door steegjes en over pleinen. Er straalt een solitaire en vertrouwde sfeer uit de beelden.

De tijd nemen

Het valt op dat de foto’s van Wolleh een specifieke lichtinval hebben. Hij speelt met zwarte vlakken terwijl er een stille, haast poëtische sfeer heerst bij de gefotografeerde. De grote reliëfs van Schoonhoven lijken iets waar je in eerste instantie de tijd voor moet nemen. Pas na een aantal minuten kijken, raak je ontvankelijk voor de genuanceerde vormendans. De portretten van Schoonhoven die tussen de witte werken hangen maken je bewust van het feit dat deze reliëfs wel degelijk door een kunstenaar zijn gemaakt en niet uit een fabriek afkomstig zijn.

Nul-groep

Schoonhoven haalt vanaf eind jaren 50 steeds meer inspiratie uit de Zero-beweging. In Nederland richt hij daarom de Nul-groep op. Het huis waar hij met zijn vrouw Anita woont wordt het artistieke hart hiervan. Wolleh fotografeert de bijeenkomsten van de kunstenaars in het huis van het echtpaar. Het werk van Schoonhoven en de Nul-groep  streeft naar objectieve kunst. Dat betekent dat ze een tegenhanger willen zijn voor meer emotionele kunststromingen. Schoonhovens reliëfs en installaties worden groter en lijken ook steeds leger. Wollehs foto’s laten echter een rijk, emotioneel en intiem leven zien waaruit dit werk voortkomt. Er is een veelheid te zien aan mensen in het huis en de doorleefde uitdrukkingen van de Schoonhovens verklappen een artistiek nest rijk aan emotie. Al dit lijkt onderdeel te zijn geweest van het proces van de Nul-groep.

Steeds een ander licht

De band tussen de twee mannen lijkt in deze expositie meer op de voorgrond te treden dan de boodschap van het werk van Schoonhoven. Door de lens van Wolleh wordt de emotionele menselijke kant zichtbaar van Schoonhoven. De kant van initiator, kunstenaar, getrouwde man en vriend. Wolleh zet Schoonhoven letterlijk in een ander licht.

 

 

 

 

Kunst / Expo binnenland

‘Enter at own risk’: kunst met woorden van Rogier Roeters

recensie: Recensie: Rogier Roeters in Voorlinden

Deze zomer is het werk van de legendarische Alex Katz in Museum Voorlinden te zien. Zoals vooraf verwacht krijgt deze tentoonstelling volop aandacht van het publiek. Wat in het Wassenaarse museum echter het meest verrast is de speelse en soms controversiële tekenkunst van Rogier Roeters.

‘Enter at own risk. Luv you (ook als je doorloopt)’. Roeters verwelkomt zijn publiek met deze prikkelende tekst. Wat kun je na de entree verwachten? Een bezoekster loopt de zaal in en werpt met grote ogen een blik op haar vriendin. Gegiechel volgt. Weer een andere kijker zakt door zijn knieën om iets aandachtig te lezen en een fotootje te nemen. In een witte ruimte zijn tussen neonwerken vele honderden tekeningen in stift op de muur gepind. Ze worden bevolkt door abstracte figuren en alledaagse objecten. De bonte creaties krijgen een extra dimensie door teksten en woorden zoals ‘C’est la vie maar nu even niet’.

Rogier Roeters, Eend
Foto: Tomas van Oorschot

Verbinding
We betreden het universum van de Bossche kunstenaar en Instagram-sensatie Rogier Roeters (1980). De kunstenaar biedt een kijkje in het menselijke brein in een zoektocht naar wat ons allemaal verbindt. Tijdens een rondgang door de zaal krijg je in korte tijd allerlei emoties te zien, verwerkt in cartooneske tekeningen. In zijn grote ‘vitrine’ – er staat er ook een op zaal – etaleert hij onze onzekerheden, verlangens en irritaties. Roeters vertedert maar neemt tegelijkertijd zijn medemens schaamteloos en vol humor op de hak om te laten zien ‘dat we allemaal maar wat aankloten’. Veel bekijks krijgt een tekening met de tekst: ‘I went to the museum Voorlinden and all I got waren 623 fotos van mijzelf in een zwembad’. Hier verbeeldt Roeters het iconische kunstwerk van Leandro Erlich uit de vaste collectie, de natte droom voor de Instagrammers onder ons.

Aandachtstrekker
Roeters gaat geen onderwerp uit de weg: ijdelheid, hebzucht, vrouwelijke ongemakken, verveling, seks en zelfs reclamemerken komen voor in bizarre en soms rauwe associaties. Je wordt steeds gretiger om zijn hersenspinsels op papier te bekijken, want het ene werk is nog grappiger dan het andere. Kleine verrekijkers bieden uitkomst om ook de allerhoogste tekeningen in de ruimte te bekijken, want dit ‘gesammtskunstwerk’ schreeuwt om aandacht en slaagt daar vol overtuiging in. Na je bezoek wacht nog meer hedendaagse kunst in het museum zoals de bijzondere solo ‘It’s about time’ van Maarten Baas en de eerdergenoemde tentoonstelling met grote landschappen en iconische portretten van de 95-jarige Alex Katz.