Muziek / DVD

Intiem en uniek wordt verknipt concert

recensie: Heather Nova - Live at the Union Chapel

Het bezoeken van een concert is wezenlijk anders dan het beluisteren van een CD, dat zal iedere concertganger beamen. Je gaat namelijk voor meer dan enkel de muziek naar het optreden. Wat dat betreft springt Heather Nova er helemaal uit, omdat zij haar shows altijd iets extra’s meegeeft. De manier waarop zij haar optredens doet geeft je als toeschouwer een intiem en uniek gevoel. Als je ooit een concert van deze engel uit Bermuda heb gezien weet je precies wat ik bedoel. Haar optredens zijn een fenomeen, en het kon niet lang uitblijven voordat er één op DVD werd vastgelegd.

~

De Union Chapel in Londen is een geliefd oord voor artiesten om een optreden te doen. De intieme sfeer van de voormalige kerk heeft al onderdak geboden aan bijvoorbeeld Procul Harum en recenter aan Björk, Tori Amos en Marillion. De vijf maanden zwangere Nova doet er op 12 september 2003 een semi-akoestisch optreden. Uit verschillenden bronnen heb ik vernomen dat dit wederom een indringend en intiem optreden is geweest.

Onuitwisbare indruk

~

Het noodlot wil dat op de dag van het concert Johnny Cash overleed en Nova draagt dan ook het nummer You Left Me a Song aan hem op. De warme sfeer van Nova’s concerten komt hierin heel expliciet naar voren. Daarnaast springt ook het nummer Drink It In er uit. Nova lijkt alle emoties die ze in dit lied heeft gestopt opnieuw te beleven. Dat is een unieke ervaring en ook in je eigen huiskamer weet ze een onuitwisbare indruk achter te laten. Ik word wederom stil als ik haar zie zingen: wat een vrouw!

Eenzijdig beeld

Des te meer spijt het me dat op de DVD slechts een selectie van 37 minuten van het concert opgenomen is. De rest is er met een grote kartelschaar uit gesloopt. Dit maakt dat je de DVD niet als één concert beleeft maar als een serie live-opnamen. Opvallend is dat enkel die delen waarin de nummers van haar laatste album Storm worden gespeeld overeind zijn gebleven. 8WEEKLY schreef over dit album dat “het vaak moeilijk is om een climax in de nummers te vinden”. Gelukkig blijft Nova op het podium veel charisma hebben en ze wijst je met gemak de weg door haar nieuwe materiaal. Toch is het jammer dat je zo een eenzijdig beeld krijgt van het concert. Bij een concert van Heather Nova hoort gewoon af en toe een stapje terug naar het klassieke Maybe an Angel en Truth and Bone. Om een DVD uit te brengen die drie weken opgenomen is na de release van Storm met enkel de nummers waar het publiek nog hoorbaar aan moet wennen is rampzalig.

Intimiteit benadrukt

~

Het geluid en beeld van het concert is overigens erg goed. Er is echter wel voor gekozen om regelmatig over te stappen op zwart-wit beelden, zodat de sfeer wordt opgeroepen die de lay-out van Storm ook uitstraalt. Jammer is dat deze wisselingen soms onverwacht lijken te komen, wat een onrustig effect geeft. Hierbij is echter het camerawerk wel heel goed, je zit erg dicht op Heather Nova, wat de intimiteit van het concert benadrukt.

Storm revised

Na het concert speelt Nova nog twee nummers (New Love en Every Time) achter de schermen. Hier blijkt maar weer dat ze enkel een gitaar nodig heeft om met haar stem een compositie degelijk neer te zetten. Tevens vinden we als extra de sensuele video van Drink It In en het iets minder speciale promovideootje van River of Life. Tot slot kunnen we het nog een nog niet eerder uitgebrachte nummer Photograph beluisteren, dat wordt geïllustreerd door een zichzelf herhalend rijtje foto’s. Het is overigens een lekker stevig nummer dat zeker niet misstaan had als B-kantje. Op deze DVD, die eigenlijk meer de naam Storm Revised verdient, staat het onverdiend verloren weggemoffeld.

“Geknip, geplak en gekleur”

Heather Nova heeft vaker live-optredens op CD uitgebracht. Zo kwam bijvoorbeeld in Nederland haar doorbraak met de single Maybe an Angel waar als bonus zes live-nummers op stonden (inmiddels zijn deze tracks opnieuw uitgebracht als Live at the Milky Way). Ook het albumBlow uit 1993 en het sublieme Wonderlust uit 1998 bevatten prima opgebouwde live-optredens. Ik vind het daarom ook moeilijk te begrijpen dat Nova haar concert in the Union Chapel zo triest op DVD zet. Het lijkt eerder een manier om te zeggen: “Zie je wel? Mijn album Storm is niet zo slecht als iedereen zegt, luister maar!” Dat vind ik erg spijtig, want ik had nu eindelijk een mooie weergave willen zien van een prachtig concert van een fantastische artiest. Helaas is door al dit geknip, geplak en gekleur weinig meer van die sfeer overeind gebleven.

Muziek / Album

We hadden er meer van verwacht

recensie: Prodigy - Always Outnumbered, Never Outgunned

We hebben er eventjes op moeten wachten (het laatste wapenfeit, The Fat of the Land dateert alweer van 1997), maar uiteindelijk is ie er dan toch; de nieuwe cd van The Prodigy, Always outnumbered, never outgunned. Oorspronkelijk gepland voor de winter van 2002. Het proefballonnetje Baby’s got a temper (met Keith Flint) werd door de critici echter genadeloos neergesabeld, waarna perfectionist Liam Howlett besloot dat het anders moest, back to basics werd het credo. Dat betekende in ieder geval voorlopig exit Maxim en Keith en terug naar de manier waarop het allemaal begon: alleen achter de laptop. Op Always outnumbered, never outgunned horen we gastbijdragen van Noel en Liam Gallagher (van die ene Britpopband), Kool Keith (deed ook al mee op The Fat’s Diesel Power), actrice Juliette Lewis (!), the Ping Pong Bitches (!), Twista en Paul Jackson. Een mooie mix van gevestigde namen en onbekend talent. Verder horen we in de geest van de jaren negentig veel samples. Of het een evenwichtig album oplevert, is iets anders.

~

Er werd op voorhand gedacht dat het moeilijk zou worden om het geniale The Fat of The Land te evenaren. En dat blijkt dus wel, want al is Howlett zelf erg over Always outnumbered, never outgunned te spreken, natuurlijk ga je hem onbewust vergelijken. En dan blijkt het album al snel niet zo sterk als zijn voorganger.

One by one

Less is more kan geweldige resultaten opleveren, maar Memphis Bells, Medusa’s Path (met een sample van Robin ‘Jaydee’Albers) en You’ll be under my wheels zijn net eventjes te kaal en te nietszeggend. Wake up call rocks met dank aan Kool Keith, Action Radar doet wel heel erg denken aan de jaren tachtig new wave en als Paul Jackson dan ook nog eens gaat schreeuwen als een Ian Curtis on speed dan ben ik verkocht. Juliette Lewis is voor ondergetekende de ontdekking van Always outnumbered, never outgunned en vooral Hot Ride is puur genieten. Spitfire legt het helaas af tegen Firestarter, Phoenix werd in de Oor omschreven als ‘Hollands Glorie, deel 2: Love Buzz van Shocking Blue, beatsgewijs’ . Mooi nummer, alleen die beat irriteert mateloos. Van The way it isis het enige noemenswaardige dat de baslijn gejat is van Michael Jackson’s Thriller, Get up get off is ronduit vervelend, het door Liam Gallagher trashy gezongen Shoot down memoreert wel erg duidelijk aan Aphex Twin en Girls (een aanstekelijke mix van electro en breakbeats) is terecht verkozen tot eerste single.

Op de kaart

Het eindoordeel luidt: te wisselvallig om echt indruk te maken. Zeer zeker geen slecht album, maar van Howlett mag je meer verwachten. En over het al dan niet evenaren/overtreffen van The Fat of the Land hoeven we het niet eens te hebben. The Prodigy heeft zichzelf weer op de kaart gezet, maar daar is alles ook wel mee gezegd. Misschien verwachtten we ook wel gewoon te veel.

Film / Films

Happy Meals

recensie: Super Size Me

In Super Size Me eet Morgan Spurlock, regisseur en hoofdrolspeler, dertig dagen achter elkaar drie keer per dag alleen maar voedsel van McDonalds. Aan het begin van zijn experiment laat hij zich uitgebreid testen door artsen en diëtisten en blijkt Morgan een gezonde Amerikaanse man in uitstekende lichamelijke en geestelijke gezondheid. Hij heeft zich voorgenomen van elke McDonalds-maaltijd op de menukaart minstens één te hebben gegeten, en dan bij voorkeur de ‘supersize’-uitvoering ervan. Hier hoeft Morgan meestal zelf niet om te vragen: de medewerkers van McDonalds gaan er bij voorbaat al van uit dat Morgan voor supersize gaat en vragen dit alleen nog even voor de vorm aan hem. Aan het eind van het experiment is Spurlock twaalf kilo aangekomen, zijn zijn lever en bloedsuikerspiegel zorgwekkend veranderd, heeft hij volgens eigen zeggen last van depressies en klaagt zijn vriendin over zijn afnemende seksuele prestaties.

~

We zien hoe hij elke dag enthousiast en driftig zijn tanden zet in een hamburger, dubbele hamburger en driedubbele hamburger, een verkeerd gevallen Happy Meal uitbraakt op een parkeerplaats, meespeelt met kinderen in de McDonalds-speeltuin en plezier heeft met de McDonalds-clown. Hij vraagt aan McDonalds-medewerkers of er informatie beschikbaar is over de voedingswaarden van de producten en interviewt op straat klanten over hun eetgedrag. Hij probeert een interview te organiseren met een hooggeplaatste medewerkster van McDonalds en laat zich tussendoor meerdere keren medisch testen, waaruit blijkt dat zijn lichamelijke conditie razendsnel vermindert en het vetpercentage van zijn lichaam zienderogen stijgt.

Cijfers

~

Spurlock wisselt zijn persoonlijke ervaringen in de film af met fragmenten en gesprekken met voedingsdeskundigen, artsen, diëtisten, critici van de fast-foodcultuur en lobbyisten voor de fast-foodindustrie. Hij lardeert zijn verhaal met een duizelingwekkende hoeveelheid cijfers over fast food, van het aantal mensen dat wereldwijd dagelijks een McDonalds maaltijd eet, het bedrag dat McDonalds jaarlijks aan reclame uitgeeft, tot aan het aantal McDonalds-filialen in Amerika en het verschil in het bedrag dat wereldwijd in 1972 en in 2003 werd uitgegeven aan fast food.

Ad rem

Spurlocks documentaire is snel gefilmd en gemonteerd. De shots en interviews zijn kort en bondig. De beelden, cijfers, shots en interviews wisselen elkaar in razend tempo af. Grappig bedoelde cartoons en flitsende popmuziek moeten zorgen voor voldoende afwisseling in de film. Spurlock lijkt zich vooral te hebben voorgenomen de kijker geen moment te willen vervelen met lange uitwijdingen over slechte eetgewoonten of lange opsommingen van cijfers over fast food. Spurlock toont zich een geestige hoofdrolspeler in zijn eigen film. Hij is ad rem, prettig ironisch, persoonlijk en ontwapenend in zijn optredens en zijn boodschap is even simpel als positief. Hij wil uitdragen dat de uiteindelijke macht voor veranderingen in de fast-foodindustrie bij de klanten ligt. Iedereen kan elke dag besluiten niet meer naar McDonalds te gaan.

Suggestie

~

Toch is Super Size Me niet de indringende en boeiende shock doc geworden die het had kunnen zijn. Een zwak punt, waarmee Spurlock zich op voorhand al in de problemen brengt, is dat het uitgangspunt van Super Size Me te voorspelbaar is om een interessante en indringende documentaire te maken over slechte eetgewoonten. Het is niet nieuw dat vet voedsel slecht is voor de mens, en dat te veel vet consumeren – en helemaal dertig dagen achter elkaar met een frequentie van drie keer per dag – nog slechter is. De conclusies van zijn experiment zijn volkomen voorspelbaar. Aan het eind van de film lijkt Spurlock dit zelf ook te realiseren en wil hij zijn critici alvast voor zijn door de opmerking te maken dat zijn experiment erg extreem is en wel tot de onthutsende aftakeling van zijn lichaam had moeten leiden. Hij pareert deze te verwachten kritiek met de opmerking dat er toch erg veel mensen zijn die dagelijks heel veel eten bij McDonalds. Hiermee suggereert hij dat zij dus welhaast eenzelfde soort lichamelijke aftakeling doormaken als hij in die dertig dagen heeft ervaren en wil hen waarschuwen. Helaas verzuimt Spurlock deze bewering met feiten en cijfers te onderbouwen, waardoor het door hem beweerde slechts een suggestie blijft.

19.000 hamburgers

Wat volledig mist in de documentaire is aandacht voor de sociale context van de slechte eetgewoonten van mensen. Spurlock speurt wel de achterliggende visie van de fast-foodbedrijven na en legt hun strategie bloot, hij gaat echter volledig voorbij aan de motieven en achtergronden van de klanten van McDonalds en de vraag waarom zij dagelijks de gang naar hun fast-fooddealer maken. Hierin komt Spurlock niet verder dan een interview met een man die trots beweert dat hij inmiddels al wel 19.000 hamburgers van McDonalds heeft verorberd en twee pubers die simpelweg de negatieve berichten over fast food ontkennen.

Spurlock ervaart, registreert en interviewt. Hij zoekt bevestiging voor iets wat hij op voorhand al vermoedde. De documentaire is een verslag hiervan. Dit levert een onderhoudende, grappige film op over een serieus onderwerp. Van argumentatie en verdere uitdieping van het onderwerp is geen sprake. Onduidelijk blijft in hoeverre hij lijdt aan depressies. Hij beweert dit wel, maar laat geen psycholoog of psychiater aan het woord om zijn gemoedstoestand te onderzoeken. Tegelijkertijd mist hij daarmee een interessante kans om in de film een gedragswetenschapper een mogelijk verband te laten leggen tussen slechte eetgewoonten en depressiviteit. Uiteindelijk blijkt Spurlocks film precies te zijn als de maaltijden die hij bekritiseert: snel, mooi vormgegeven, een bevrediging voor het moment, zonder diepere indruk te maken. Gewoon een smakelijk hapje.

Boeken / Fictie

Dan liever de pot op!

recensie: De nationale onzinomnibus

In Groningen is het humoristische tijdschrift Van Speijk al jaren een begrip. Met grote onregelmatigheid komt het blad al sinds 1996 uit. Het is op allerlei plaatsen in de stad te koop, zoals platenzaken en stripwinkels, maar een echt grote oplage kreeg het tijdschrift nooit. Sommige nummers werden zelfs collectors items en dat, samen met de landelijk doorbraak van de rubriek Nooit grappig in het radioprogramma Stenders Vroeg, is vast de reden geweest om een verzameling van de beste artikelen te maken. Hoewel je beter ‘de grootste onzin’ kunt zeggen.

Schrikpony

‘Onzin’ is namelijk het concept en meteen ook het belangrijkste kenmerk van Van Speijk. Dan liever de lucht in is een verzameling van de meest idiote en absurdistische stukjes die je kunt bedenken. Gekke nieuwsberichtjes, de horoscoop van het sterrenbeeld ‘schrikpony’, rare advertenties, fotostripjes (die ook achterop de Groninger Universiteitskrant te vinden zijn) en ‘gewone’ stripjes van onder andere het Groninger collectief Lamelos, worden afgewisseld met langere verhalen en strips.

Zozozo

Die absurde stukjes doen de lezer soms onbedaarlijk lachen, maar op een gegeven moment is het allemaal wat te veel. Meer dan 10 pagina’s achter elkaar lezen is een flinke opdracht. Gelukkig bevat de bundel ook wat langere korte verhalen, die hoewel natuurlijk wat maf, eigenlijk leuker zijn om te lezen. Maar de echte pareltjes bevinden zich onder de strips. Hier zijn wat betere moppen te vinden, zoals een hilarische waarin een agent drie pagina’s (en in de strip 24 uur) lang ‘zozozo’ zegt tegen een net aangehouden hardrijder en dan besluit met ‘…dus wij hebben haast’. Topper is de strip Gunjana, van Maarten Vande Wiele en Stefan Nieuwenhuis, die niet alleen prachtig is getekend, maar voor de verandering ook nog eens een echt verhaal heeft.

Maar wie nog meer?

Het boek Dan liever de lucht in, is genoemd naar de uitspraak van de Nederlandse zeeheld Van Speijk die in 1831 zijn boot, met zichzelf er op, opblies om te voorkomen dat het schip in handen van Belgische opstandelingen kwam. Deze Nederlandse volksheld is de enige die door ons nog herinnerd wordt van de oorlog met België en dat gebeurt ook bij deze bundel. Stefan Nieuwenhuis wordt namelijk als enige op het omslag genoemd, en dat is wel logisch omdat hij het meeste heeft geschreven en het boek ook heeft opgemaakt, maar het doet toch wat af aan de inbreng van de andere inbrengers, zoals Sam Peeters van Lamelos die de meeste illustraties en strips in de bundel heeft getekend.

Naar de pot!

De verzameling absurdistische grapjes van Dan liever de lucht in is eigenlijk te gek om te beschrijven. Weliswaar zijn lang niet alle grapjes even begrijpelijk of even leuk, maar van sommige mededelingen of plaatjes krijg je keer op keer een glimlach om je mond (een schaars geklede dame op de motorkap van een sportauto: ‘Jéétje, die fotograaf lijkt echt sprékend op Noam Chomsky, zeg!’). Eigenlijk is het ook een beetje te veel gevraagd om alles in één keeer te lezen. Het is een boek waar je daarom beter zo nu en dan eens iets uit kunt snoepen. Vandaar dat je het eigenlijk het liefst meteen naar de wc moet verbannen. Om er vervolgens uren op te blijven zitten.

Muziek / Achtergrond
special:

Lord of the Rings in Concert

Donderdag 9 september stond het Amsterdamse Concertgebouw in het teken van The Lord of the Rings. Het Nederlands Theater Orkest speelde verschillende muziekstukken gebaseerd op J.R.R. Tolkiens meesterwerk. Grote troef was de aanwezigheid van Saruman himself: Christopher Lee droeg enkele gedichten voor en zong zelfs een liedje! 8WEEKLY sprak vóór het concert met dirigent Jules van Hessen en componist Johan de Meij.

Jules van Hessen (foto: Paul Huf)

Jules van Hessen is de dirigent en mede-oprichter van het Nederlands Theater Orkest, dat voornamelijk in opdracht voor bedrijven werkt. Zo nu en dan is er ruimte voor eigen projecten, zoals Cinema Musica, waarbij Franse zwijgende films live begeleid werden, en samenwerkingen met Johnny Logan, Trijntje Oosterhuis en Mathilde Santing. Johan de Meij werkte van 1984 tot 1988 aan de Symphony no. 1: The Lord of the Rings, die integraal zal worden uitgevoerd tijdens het concert. Andere werken van hem zijn Wind in the Willows (naar het boek van Kenneth Grahame), The Big Apple (geïnspireerd op New York) en Casanova.

Een hele avond Lord of the Rings-muziek. U moet wel een grote fan zijn.

Van Hessen: Het boek heeft inderdaad een belangrijke plaats ingenomen in mijn jeugd en ik ben altijd een liefhebber van Tolkien gebleven. Maar het programma is min of meer toevallig ontstaan. Een maand of drie geleden waren we aan het brainstormen over een nieuw project en opeens kwam iemand met The Lord of the Rings. We hadden de symfonie van Johan de Meij al eens gespeeld, maar toen we op onderzoek uitgingen bleken er letterlijk honderden muziekstukken te zijn die waren geïnspireerd op de werken van Tolkien, van Led Zeppelin tot het Tolkien Ensemble. En natuurlijk de filmmuziek, zowel van de recente trilogie als van de tekenfilms uit de jaren 70. We zouden wel zeven avonden hebben kunnen vullen, maar de muziek moest natuurlijk wel gespeeld kunnen worden door een symfonieorkest. Heavy metal viel dus af, maar we hebben uiteindelijk een programma samengesteld met veel verschillende soorten muziek.

Johan de Meij

Er zullen tijdens het concert grote stukken van Howard Shore worden gespeeld. Wat zijn de verschillen tussen zijn filmmuziek en de symfonie van Johan de Meij?

Van Hessen: Niets ten nadele van Howard Shore, want ik vind zijn muziek prachtig, maar het is jammer dat de muziek zo weinig “Tolkien” is. De muziek zou onder elke Hollywood-film gezet kunnen worden en nog steeds goed passen. Ze hadden beter Johans muziek kunnen gebruiken!
De Meij: Ik heb met mijn symfonie geprobeerd de beelden uit het boek op te roepen, terwijl Shore de taak had om de beelden van de film te ondersteunen. Dit is een essentieel verschil. Ik denk daarom ook niet dat mijn muziek had gewerkt voor de films: er zou dan te veel nadruk op liggen en de beelden overstemmen. Dit is niet de functie van filmmuziek. Overigens heb ik in 1996, toen ik hoorde van het filmproject, wel een cd en de partituur naar Peter Jackson gestuurd. Ik kreeg netjes een briefje terug van de regisseur waarin hij me bedankte voor de suggestie maar ze al waren voorzien.

Hoe is de symfonie eigenlijk ontstaan? U kende het boek natuurlijk al van haver tot gort.

De Meij: Nee, integendeel: ik had het boek nog nooit gelezen toen ik in 1984 aan de symfonie begon! Ik was op zoek naar een inspiratiebron voor mijn eerste grote, substantiële werk. Ik kende het boek van naam en reputatie en ben het gaan lezen met de bedoeling er muziek bij te schrijven. De eerste noten die ik opschreef waren die van A Journey in the Dark, het hoofdstuk over de mijnen van Moria. Van daaruit ontstonden de andere thema’s, zoals die voor Gandalf, Gollum en de hobbits. Ik heb vier jaar aan het stuk gewerkt en het was meteen een wereldwijd succes; binnenkort komt de twintigste cd-opname uit. Ik wist niet dat The Lord of the Rings zo’n grote aanhang had!

Christopher Lee speelt een belangrijke rol tijdens het concert. Hoe hebben jullie hem hiervoor weten te strikken?

Van Hessen: Via het Deense Tolkien Ensemble kwamen we in contact met Christopher Lee, die graag mee wilde werken. Lee werkte mee aan hun laatste cd, waar hij het bekende ringgedicht voorleest (“One ring to rule them al…”) en ook het lied Treebeard’s Song zingt. Tijdens het concert zullen we deze stukken ook gaan spelen. Het Ensemble heeft de gedichten en liedjes van Tolkien op muziek gezet, muziek zoals die in Middle-earth geklonken zou kunnen hebben. In tegenstelling tot De Meij en Shore, die de wereld van Tolkien proberen uit te drukken zoals wij mensen er tegenaan kijken. En zo is de cirkel weer rond.

The Lord of the Rings In Concert
9 september 2004
Concertgebouw, Amsterdam, Grote Zaal
Aanvang 20:15, entree: € 35
Kaartverkoop: Uitlijn, 0900-0191
Meer informatie: lordoftheringsinconcert.nl

Film / Films

Herhaling van zetten

recensie: La Mala Educación

.

~

In diverse landen in Europa lopen processen tegen de katholieke kerk. Kinderen die hielpen bij het opdragen van de mis, zouden zijn misbruikt door priesters en kerkelijke leiders. In een bisdom in Oostenrijk werd zelfs een computer vol kinderporno gevonden. Het Vaticaan moest dit schoorvoetend toegeven en gelastte een onderzoek. In Spanje is de katholieke kerk belangrijk want kinderen krijgen er onderricht. Nu blijkt dat deze lessen niet alleen religieus van aard waren. Ook in Spanje werd er vol lust naar de lichamen van kinderen gekeken en konden de opvoeders hun handen zo af en toe niet thuis houden.

Fantasie

In La Mala Educación (De Slechte Opvoeding) krijgt filmregisseur Enrique Goded (Fele Martinez) bezoek van een oude schoolvriend. Ignacio (Gael Garcia Bernal) heeft een verhaal geschreven en wil dat de regisseur het leest. Natuurlijk zou hij graag zien dat het verhaal verfilmd wordt en misschien zit er dan ook een rolletje voor hem in. In het verhaal leest de regisseur over zijn jaren op een internaat en zijn ontluikende liefde voor zijn oude schoolvriend. De liefde werd in de kiem gesmoord door een jaloerse priester, die Enrique van school verwijderde en zich vergreep aan Ignacio. Deze vertelt dat het begin van het verhaal zijn herinneringen zijn en dat de latere ontwikkelingen in het verhaal ontsproten zijn aan zijn fantasie.

Verschillen

De toeschouwer in de bioscoop ziet de beelden van het internaat, terwijl de filmregisseur leest. Deze leest over zijn relatie met Ignacio, maar ook over de daden van de priester. Hij besluit op onderzoek te gaan en de toeschouwer krijgt een tweede versie van hetzelfde verhaal voorgeschoteld. De verhalen van Ignacio en de priester verschillen natuurlijk. Daarbij worstelt Enrique met het idee om het verhaal te verfilmen.

Almodóvar speelt aanvankelijk op een fascinerende manier met de van hem bekende thema’s seksualiteit, macht en liefde. De ontluikende liefde tussen de twee jongens vindt zijn weerslag in de actualiteit. Enrique besluit de film te gaan maken, wat de derde laag in het verhaal vormt. De herinneringen in het script, de actualiteit van het eigen onderzoek en de filmversie van een en hetzelfde verhaal worden door Almodóvar door elkaar heen gesneden.

Travestiet

Is La Mala Educación daarmee een meesterwerk, waarin actuele thema’s worden aangesneden? Er worden mooie plaatjes geschoten, de herenliefde is af en toe aandoenlijk in beeld, Ignacio blijkt een leuke travestiet, de priester een vaardig leugenaar. Al met al aandoenlijk en leuk, maar het schiet niet op. De toeschouwer in de bioscoop krijgt drie keer hetzelfde verhaal en voelt van ver aankomen dat elke versie op details zal verschillen. Niet alleen in de katholieke kerk wordt het eigen straatje echt schoon geveegd. Als toeschouwer is er vooral de angst dat er nog een vierde laag is, nog meer puzzelstukjes te voorschijn zullen worden getoverd, nog meer zetten herhaald zullen worden.

Eenvoud

In de aftiteling meldt Almodóvar impliciet dat hij als regisseur actief zal blijven. Het is te hopen, dat hij een wat eenvoudiger script zal schrijven, en een ‘gewone’, wat minder gekunstelde film zal gaan maken met de van hem bekende thema’s.

Theater

Prangende tepels en rimpelsauriërs

recensie: Jochem Myjer - Adéhadé

“Hoe kom je zo druk, hoe kom je zo druk, hoe kom je zo druk!” Dit lijkt de rode lijn te zijn in het optreden van Jochem Myjer. Adéhadé, zijn tweede theaterprogramma, heeft een razend tempo en is erg afwisselend. Myjer schiet van interessante woordspelingen, naar mooi cabaret, naar goede liedjes en dit allemaal vooral in een hoge snelheid. Sinds deze maand staat hij op het podium met zijn nieuwe show Yeee-haa! en na het kijken van zijn vorige voorstelling op deze DVD krijg je daar direct al zin in.

~

Myjer is in 1977 geboren in Leiden. Zijn studie biologie in Groningen blijkt echter toch niet te zijn wat hij wil, en uiteindelijk belandt hij weer in zijn geboorteplaats. In 1997 speelt hij tijdens het Groninger Studenten Cabaretfestival de hele Stadsschouwburg plat. De winst van dit gerenommeerde festival zorgt er dan ook voor dat hij in 1998 begint te toeren met zijn eerste show Gegabber. De volwassen opvolger van deze show Adéhadé is nu op DVD uitgebracht.

‘Broekie’

~

Als er een optreden van een cabaretier in een klein afzetgebied als Nederland op DVD verschijnt is dit optreden vaak al een gegarandeerd succes. Het zal dan ook niemand verbazen dat het optreden van Jochem Myjer erg goed is. Hij is theatraal sterk en weet mooie uitdrukkingen op zijn gezicht te toveren, maar is bovenal heel grappig. Hij heeft niet de illusie dat hij inhoudelijk mensen diepere gedachten mee kan geven als ‘broekie’ zo zei hij ooit in een interview met BNN, dat ook op deze schijf staat, maar hij wil zorgen dat mensen een leuke avond hebben. Dat lukt hem uitstekend.

Prangende tepels

Het cabaret van Jochem Myjer bestaat hoofdzakelijk uit een groot verbaal deel, maar hij maakt ook veelvuldig gebruik van alle beschikbare theatertechnieken om zijn verhaal kracht bij te zetten. Wat vooral duidelijk naar voren komt, is het fysieke deel van het cabaret. Myjer is in staat met zijn lichaam bewegingen te maken die er zelfs in ‘slow motion’ nog snel uit zien. Zo speelt hij op een gegeven moment een vrouw van wie de biologische klok al enige tijd tikt. De manier waarop hij de rammelende eierstokken en haar prangende tepels portretteert is subliem.

Sympathiek

Deze leuke, jonge cabaretier kan het ver schoppen in de toekomst, mede dankzij zijn voordurend sympathieke indruk die hij weet achter te laten. Als hij het over bejaarden als ‘rimpelsauriërs’ heeft dan klinkt dat grappig en niet lomp. Vergelijk het met een rijksdaalder onderspuitende Hans Teeuwen: Teeuwen is bot, maar Myjer blijft sympathiek. Deze karaktereigenschap maakt dat hij een veel breder publiek zal aanspreken dan enkel jongeren. Wat mij betreft is hij een waardige opvolger voor Herman Finkers. Leuk cabaret voor de hele familie.

Nieuwe generatie

Als je regelmatig een cabaretvoorstelling ziet, wordt zelfs een natuurlijk goedlachs iemand als ikzelf iets zuurder. Mijn lezer verwacht ook van mij dat ik een voorstelling kritisch zal bekijken. Bij Jochem Myjer zaten mijn mondhoeken echter weer ruim een half uur op hun oude plek, niet ver van mijn oorlelletje. Geen grote verhalen, geen bombastische liederen met overdreven dramatiek die slechts dienen om de grappen beter uit te laten komen. Myjer ramt door, loopt door en praat door. Hij werkt naar een visuele climax toe en heeft leuke verbindende elementen zoals een flitspaal en zijn klikken met de tong. Wat hij laat zien is duidelijk cabaret van een nieuwe, jonge generatie. Niet bot en lomp, maar gewoon erg grappig.

Film / Films

De alomvattende twist

recensie: The Village

M. Night Shyamalan brak in 1999 door met The Sixth Sense. Hij werd genomineerd voor twee Oscars en won verschillende andere prijzen voor de thriller die bekend staat om zijn verrassende einde. Ook Unbreakable (2000), en vooral Signs uit 2002 waren succesvol en weer was er sprake van twist endings waarin alles samen kwam – inmiddels een handelsmerk van de regisseur. Shyamalan maakt vooral films die mensen verdeelt. De een vindt de man die ook wel ’the next Steven Spielberg’ wordt genoemd briljant, de ander verlaat zwaar verontwaardigd de bioscoop. Nu is Shyamalan terug met zijn zoals gewoonlijk zelf geschreven The Village, een film die nu al meer verdeeldheid zaait dan zijn vorige films bij elkaar.

~

Het is 1897. In de dichte bossen van Pennsylvania ligt een dorpje waarvan de bewoners een pact hebben gesloten met de wezens die in de omringende bossen leven: zij komen niet in het bos, de wezens komen niet in het dorp. Lucius Hunt (Joaquin Phoenix) is een stille, introverte jongen die heimelijk verliefd is op de dochter van een van de dorpsoudsten, de blinde Ivy Walker (gespeeld door Bryce Dallas Howard – de dochter van regisseur Ron Howard). Lucius is ervan overtuigd dat, mits hij goede bedoelingen heeft, hij de bossen rondom het dorp kan betreden om in de steden nieuwe medicijnen te kopen. En ook al wordt het hem door ’the elders’ verboden, Lucius betreedt toch de bossen, met alle gevolgen van dien. Wat volgt is een sfeervolle film met een paar van de vreemdste plotwendingen die je ooit zult tegenkomen.

Mondje dicht

~

Hoe schrijf je een recensie over een film waar je eigenlijk niets over mag vertellen? The Village is, meer nog dan The Sixth Sense, Unbreakable en Signs, een film die in zijn geheel lijkt te draaien om het onverwachte einde. Dat einde weggeven, of welke andere plotwending dan ook, zou de hele film verpesten, en dat is niet iets waar ik op uit ben. In plaats daarvan zal ik een aantal zaken rechtzetten, waardoor je misschien iets meer van de film zal kunnen genieten.

Geen horror

Om te beginnen wordt The Village gepromoot als een horrorfilm. Naar mijn mening volstrekt onterecht. Het is begrijpelijk dat ze een film onder Shyamalans naam omdopen tot horror, simpelweg omdat het dan meer verkoopt, maar op deze manier gaan mensen met bepaalde verwachtingen de bios in en komen er vervolgens bedrogen uit. Dat kan niet de bedoeling zijn. Net zoals veel mensen van Signs een soort Independence Day 2 verwachtten en werden teleurgesteld, moet je van The Village geen bloederige horrorfilm verwachten. Helaas is dat niet voor alle bezoekers van de film duidelijk…

Sfeerbeelden

~

Doordat mensen blijkbaar een of andere aktie-horrorfilm verwachtten, hoorde ik al snel een paar mensen door de bioscoop schreeuwen dat The Village saai zou zijn. Ik heb me echter geen moment verveeld. Shyamalan is erg goed in het opbouwen van een beklemmende sfeer – iets dat Signs voor mij een van de engste films maakt die ik ooit heb gezien. Niet dat The Village het engheidniveau van Signs of zelfs The Sixth Sense haalt, maar toch weet Shyamalan ook dit keer weer een heel specifieke sfeer neer te zetten. Vooral in de eerste helft van de film wordt het verhaal langzaam opgebouwd en zijn het vooral sfeerbeelden die de film interessant maken. De tweede helft van The Village zit vol plotwendingen en ook de engste scène uit de film is hier te vinden. Toch is er iets dat The Village tegenhoudt om naast die ene scène echt eng te zijn.

Blind gestaard

Zoals ik eerder zei lijkt de film in zijn geheel te draaien om het einde, waardoor de film aan kracht verliest. Het zou een hele enge film kunnen zijn, maar verder dan spannend komt het niet. Dit is vooral te wijten aan het feit dat bepaalde plotinformatie op opvallend rare momenten in film wordt onthuld, waardoor dat wat de film eng had kunnen maken als sneeuw voor de zon verdwijnt – namelijk de angst voor het onbekende. Neem die onzekerheid weg en weg is de angst. De film had veel meer kunnen zijn als Shyamalan zich niet zo had blind gestaard op het einde van The Village, en zelfs de cast met onder andere Sigourney Weaver, William Hurt en Adrien Brody kan daar niets aan veranderen.

Rondspoken

Na het zien van The Village ben ik ervan overtuigd dat je de film niet moet zien als een film, maar als een uitstapje. Vergeet al je verwachtingen, laat alle logica varen, zet je over je teleurstellingen heen die je onvermijdelijk tijdens de film zal oplopen en laat je vermaken en verrassen. Op deze manier zal The Village zich ontpoppen tot een sfeervol liefdesverhaal met een allesomvattende twist. En wat je uiteindelijk ook van de film vindt, één ding is zeker: hij zal in ieder geval nog een paar dagen in je hoofd blijven rondspoken.

Theater / Achtergrond
special: Maar wat is er te zien?

Eindelijk weer de theaters in!

Begint het bij jou ook weer te kriebelen? Bij ons wel! Het nieuwe theaterseizoen staat voor de deur en wij hebben al veelbelovende voorstellingen aangekruist in onze theaterboekjes. Na het bezoeken van voorstellingen op verschillende zomerfestivals zijn we er klaar voor om de theaters in te trekken. Om je alvast een idee te geven van wat er onder meer te zien is, zullen wij je vanaf nu regelmatig wat tips geven. Vandaag: de hoogtepunten van de zomerfestivals en de voorstellingen die in reprise gaan.

De festivals

Op de verschillende zomerfestivals hebben we veel mooie voorstellingen gespot. Een absolute topper was Eva van Growing up in Public. Jammer genoeg speelt Eva verder niet in de theaters, maar 5 september voert het Utrechtse gezelschap voor het Utrechts Uitfeest Eva nog tweemaal op. En het is dan gratis toegankelijk.

Een mooie voorstellingen die nog wel speelt is De leeuw van Vlaanderen van het Belgische Union Suspecte. Dit ontroerende, maar niet moralistische stuk over integratie en de moeilijkheden voor immigranten speelt vooral in België, maar komt incidenteel naar Nederland. Een absolute aanrader.

~

Eveneens Belgisch is de virtuoze circus- dansvoorstelling Le vertige du papillon van Feria Musica. Dit stuk speelt alleen met kerst in Nederland, dus als nu eens echt iets leuks met de ‘gezellige dagen’ wilt, dan moet je naar De Lawei in Drachten.

Een stuk dat je komend seizoen zeker moet zien is De Kruistochten van Toneelgroep Amsterdam. Dit is geen geschiedenisverhaal, maar een vijf(!) uur durende voorstelling over womanizer Norman. Laat de vijf uur je niet afschrikken: het stuk is zo goed dat je er in het theater niks van merkt.

Play it again!

Zoals elk jaar gaan er ook nu weer een paar voorstellingen in reprise. We frissen graag je geheugen even op met stukken die wij eerder voor je hebben gerecenseerd. Was die voorstelling nou wel of niet de moeite waard om alsnog te gaan zien?

ZT Hollandia – Vrijdag

~

Ontspoorde situaties in de voorstelling Vrijdag, met de tekst van Hugo Claus. Het heeft iets weg van een soap, maar het is gelukkig wel veel serieuzer. Het onderwerp van dit toneelstuk is seksualiteit. Wij zijn van mening dat het een interessant, goed gebracht stuk is, maar wel iets aan de lange kant.
Speelperiode: 8 september – 16 oktober 2004
Lees hier onze uitgebreide recensie

ZT Hollandia – La Musica twee

Minder enthousiast waren we over een ander stuk van dit gezelschap; La Musica twee. Een stuk over een gescheiden man en vrouw dat ook al eens in 1991 werd opgevoerd, is in een nieuw jasje gestoken. Heel slecht wordt er niet geacteerd in dit toneelstuk, maar het raakt het publiek niet. Als het publiek regelmatig moet gapen, is dat natuurlijk nooit een goed teken.
Speelperiode: 16 september – 25 september 2004
Lees hier onze uitgebreide recensie

Noord Nederlands Toneel – De luitenant van Inishmore

Het is al weer twee jaar geleden dat het NNT deze hilarische slapstickvoorstelling opvoerde. De Luitenant van Inishmore gaat de problemen van het gescheiden Ierland. De voorstelling bestaat uit geweld, heel veel geweld. Twee jaar terug maakte de dierenbescherming zich zelfs druk over een kat die door een acteur mishandeld zou worden. Benieuwd of dat nu weer zoveel ophef teweeg brengt.
Speelperiode: 14 september 2004 – 29 april 2005
Lees hier onze uitgebreide recensie

Ruud de Graaf Theaterproducties – Zeg eens aaa

~

Foto: Roy Beusker
Ze zijn niet weg te krijgen uit het theater, maar ze zijn dan ook wel heel leuk: de bijna complete cast van Zeg eens aaa. “Met de assistente van dokter Van der Ploeg!” Ja, ook Mien Dobbelsteen is er weer bij. Als je naar deze moderne uitvoering gaat kijken, zul je tot de conclusie komen dat het bijna net zo leuk is als toen op televisie.
Speelperiode: 15 september – 21 november 2004
Lees hier onze uitgebreide recensie

De Bloeiende Maagden – I.N.R.I.

Een gedurfde voorstelling vanwege de stelling; God is perfect. En hoe zit het nou met het ware verhaal van Jezus Christus? Wij vinden deze voorstelling een aanrader, want deze oude rotten in het vak weten hoe ze het publiek moeten bespelen. Het stuk is heel compleet met muziek, zang en dans. En het enthousiasme waarmee zij op het toneel staan is aanstekelijk.
Speelperiode: 18 september – 4 december 2004
Lees hier onze uitgebreide recensie

Rob Kamphues – Oersoep

~


Bij dit stuk kreeg onze redacteur haast tranen in de ogen. En dat was niet van het lachen, maar van het huilen. We kunnen hier kort over zijn: Kamphues slaat de plank in zijn vijfde theatershow volledig mis!
Speelperiode: 10 maart – 28 mei 2005
Lees hier onze uitgebreide recensie

Growing up in public – Coming out

In dit stuk worstelen zeven jongeren met hun seksualiteit. Deze voorstelling van het normaal door ons zo bejubelde gezelschap weet met dit stuk niet te overtuigen. De tekst is wel oké, maar aan het spel schort nog het een en ander. Maar wie weet hebben ze daar inmiddels aan gewerkt?
Speelperiode: maart/april 2005
Lees hier onze uitgebreide recensie

Joop van den Ende Theaterproducties – Lion King

~


Geen reprise, maar wel een stuk dat al in het vorige theaterseizoen te zien was. Een musical die voorlopig nog niet uit het Circustheater weg is te krijgen: The Lion King. Al is het alleen maar om nog een beetje geld terug proberen te verdienen die deze dure, maar mooie musical met zich mee bracht. Een bijzonder spektakel dat jong en oud aanspreekt.
Speelperiode: nog zeker te zien in 2005
Lees hier onze uitgebreide recensie

Boeken / Strip

Ronddwalen in het doolhof van de geest

recensie: Jan Vriends - The pianist/Labyrinth

De overkoepelende titel van dit album, ‘An adventure of JanJaap’, geeft direct aan dat uitgeverij Bries geen genoegen neemt met enkel het Nederlands taalgebied. En waarom ook niet. Niet geschoten is altijd mis, luidt een bekende zegswijze.

~

Dit eerste dubbelalbum van het multitalent Jan Vriends bestaat uit twee aparte delen met elk een eigen cover. Het eerste verhaal, The pianist, is voorgepubliceerd in Zone 5300. Dit deel toont ons meteen de verbluffende tekencapaciteiten van de auteur. Zichtbaar moeiteloos mengt hij diverse stijlen door elkaar. Het resultaat is een aantrekkelijk geheel dat oogt als een heuse animatiefilm.

Bizar?

We maken kennis met JanJaap, alter ego en tevens muze van de tekenaar. Op geraffineerde wijze speelt Jan Vriends, die zelf de rol van de pianist voor zijn rekening neemt, met begrippen als fictie en werkelijkheid. Tevens creëert hij zijn eigen hype. Net als tijdens de Tante Leny-expositie in Rotterdam, waar hij als stunt een vitrine vol JanJaap-parafernalia had opgesteld, wemelt het ook in het boek van de JanJaap-merchandise. In de wereld van Jan Vriends kan namelijk alles. Zo kan het zelfs gebeuren dat de auteur slechts een verzinsel blijkt te zijn van zijn eigen protagonist. Bizar? Welzeker. Maar tegelijkertijd is het een bewijs van de creatieve kwaliteit van de auteur.

Heilige graal

Ook in het tweede verhaal Labyrinth volgen we JanJaap tijdens zijn zoektocht naar inspiratie. Wat volgt is een adembenemend avontuur vol wanhoop, gruwel en humor. In het gezelschap van een hond en een sanseveria dwaalt onze held rond in het doolhof van zijn geest, op zoek naar zijn heilige graal. Uiteraard ontmoeten we de nodige opmerkelijke creaturen en zijn we getuige van enkele verrassende karakterontwikkelingen. Zo af en toe schemert het werk van Lewis Trondheim door de passages heen. Echter, zonder afbreuk te doen aan de eigen kenmerkende stijl.

Jan Vriends bewijst eens te meer de kneepjes van het vak als geen ander te beheersen. Met het personage van JanJaap heeft hij tevens een belangrijke troef in handen. Want dat deze sympathieke dromer het hart van menig lezer zal veroveren, moge duidelijk zijn.