Muziek / Achtergrond
special: Het nieuwe concertseizoen
Hans Roggen

Van de middeleeuwen tot nu

Ze rollen zo langzamerhand in de brievenbus: de brochures voor het nieuwe concertseizoen 2022-2023. En de aankondigingen op social media komen ondertussen ook binnen, met het verzoek data vrij te houden. Concerten, series en festivals die lopen van middeleeuwse muziek, via de gouwe ouwe tot werken waarvan de inkt nog nat is. Een voorproefje. 

Een middeleeuwse legende

Soms ontstaan er interessante dwarsverbanden. Om te beginnen de ‘Hildegarddag’ van de Organisatie Oude Muziek, op 25 februari 2023 in TivoliVredenburg in Utrecht en een dag later in het Muziekgebouw aan ’t IJ in Amsterdam. Een hele dag gewijd aan ‘een middeleeuwse legende’. Met een scratch voor amateurzangers, de film Vision, een lezing door de gerenommeerde Vlaamse musicus Hendrik Vanden Abeele, onder meer dirigent van vocaal ensemble Psallentes en onderzoeker aan de Universiteit Leiden, en twee concerten door achtereenvolgens Ars Choralis Coeln en het Triburtina Ensemble.

Precies een maand later, op 25 maart 2023, brengt de sopraan Barbara Hannigan in het kader van de NTR ZaterdagMatinee in het Amsterdamse Concertgebouw samen met de legendarische pianisten Katia en Marielle Labèque een vertaling van ‘de impact die de muziek van de Duitse abdis en mystica destijds had (…) naar de eenentwintigste eeuw’. Met licht, soundscapes en projectie.
In december dit jaar staat Hannigan voor het eerst voor het Koninklijk Concertgebouworkest als dirigent. Zij verheugt zich er vooral op deel uit te maken van de prachtige klank van het orkest, zoals ze in een interview met artistiek directeur Ulrieke Niehoff vertelde tijdens de seizoenpresentatie op 28 maart jl. via Zoom.

Grote Zaal en Het Koninklijk Concertgebouworkest

Een gouwe ouwe

Een gouwe oude blijkt komend concertseizoen Johannes Brahms te zijn; zijn naam duikt overal op, al valt 190 jaar geleden geboren-zijn toch niet echt een kroonjaar te noemen. Bij het Koninklijk Concertgebouw Orkest dirigeert John Eliot Gardiner in mei 2023 de vier symfonieën die Brahms componeerde, verdeeld over twee avonden (3 en 5 mei). Een ‘bonusserie’ volgens spreekstalmeester Dominic Seldis tijdens voornoemde presentatie onder leiding van een dirigent die het beste uit het orkest naar boven haalt.
Ook in het Muziekgebouw aan ’t IJ in Amsterdam zijn bijvoorbeeld verschillende concerten met de kamermuziek van Brahms gepland, waaronder een marathon op 5 november 2022 met als centrale gast zowel ’s middags als ‘s avonds de pianiste Elisabeth Leonskaja.  

Festivals

Ook de festivals hopen komend concertseizoen weer ‘los’ te kunnen gaan. Variërend van het Festival Oude Muziek in Utrecht tot November Music in ’s-Hertogenbosch en alles wat daar qua muziekstijlen, periodes en provincies tussen zit.
Het Festival Oude Muziek (FOMU) richt de aandacht dit jaar van 26 augustus – 4 september op ‘Galanterie(s)’, met name op de zonen van Joh. Seb. Bach. Co-curator is dit jaar prof. dr. Rosa Braidotti (Universiteit Utrecht), die al verschillende edities van het festival als interessante gastspreker optrad.
In 2022 vindt ook weer het Internationaal Van Wassenaer Concours plaats. Van 31 augustus t/m 2 september tijdens het FOMU, met dit jaar de focus op klassiek en romantisch repertoire.

Qua tijd (september) volgt het Gaudeamus Festival bijna naadloos op het FOMU. Hier gaat het om ‘hét festival voor nieuwe muziek van jonge en experimentele makers’. Op 7 september 2022 is de opening night. Hier treedt dan het Asko|Schönberg op in samenwerking met de Ensemble Academie en Wu Wei (cheng). In VredenburgTivoli in Utrecht, ook het hart van het FOMU.

Wie zijn hart wil ophalen aan nog meer hedendaagse muziek, kan terecht bij November Music (van 3 t/m 13 november 2002). De centrale componist is dit jaar Joey Roukens, over wie 8WEEKLY al eerder schreef. Aan hem is onder meer de opdracht gegeven tot het schrijven van het jaarlijkse Bosch Requiem.
Op 15 oktober gaat overigens in een serie van de AVROTROS in VredenburgTivoli Roukens’ Eerste symfonie in première, uitgevoerd door het Rotterdams Philharmonisch Orkest onder leiding van André de Ridder. En op 11 mei 2023 danst Het Nationale Ballet de première van de ‘dansthriller naar het beroemde boek van Oscar Wilde: Dorian’ op muziek van diezelfde Joey Roukens.

Festivals om altijd goed in de gaten te houden zijn het Februari Festival in het nieuwe Amare in Den Haag, het ‘huis voor cultuur, educatie, events en ontmoeting’, het Peter de Grote Festival in Groningen (20 t/m 30 juli), dat tegen die tijd overigens waarschijnlijk een naamsverandering heeft ondergaan, en ‘Musica Sacra’ in Maastricht (14 t/m 18 september 2022) met als thema ‘Exodus’.
En houd – nu we het over nieuwe concertzalen hebben – ook de programmering van Musis Arnhem in de gaten! Als ze daar een gigant als pianist Grigory Sokolov weten te strikken (10 juni 2022), is dat een belofte voor een interessant concertseizoen 2022-2023! 

Niet in Arnhem maar wel in Enschede (31 maart), Oldenzaal (1 april) en Zwolle (2 april 2023) voert Phion, het orkest van Gelderland en Overijssel Bachs Matthäuspassion uit onder leiding van barokspecialist Reinhard Goebel. Dat belooft spannend te worden!

Alle hokjes te boven

Zoals we begonnen met interessante dwarsverbanden, zo eindigen we met een ensemble dat een paar keer te horen is komend seizoen, en dat met hun opname van Bachs Matthäus Passion op Harmonia Mundi dit seizoen hoge ogen gooide. Merlijn Kerkhof schreef er in de Volkskrant het volgende over: ‘Wie in een stuk waarvan iedere noot tien keer is omgekeerd nog zo kan verrassen, behoort tot de groten. En wie alleen al het openingskoor beluistert, moet vaststellen dat Pichon aardig groot is.’ Raphaël Pichon is dirigent van Pygmalion. Zij komen onder meer naar het Muziekgebouw aan ’t IJ in Amsterdam en voeren dan werk uit van de voorgangers van Joh. Seb. Bach, zoals in het FOMU navolgers van hem te horen zijn. Op 7 februari en 8 april 2023.

En dan zijn nog lang niet alle brochures en aankondigingen binnen! Zo ontbreekt nog veel vocale (koor en opera) muziek, maar dat we wat hebben in te halen, dat is duidelijk.