Film / Films

Schrijfster eist haar plek op

recensie: Colette (vod/dvd)

Het lijkt wel een hype, maar dat zou het genre tekort doen. Het laatste jaar stapelen de biografische films over schrijfsters zich op. En daarmee zien we dat de thema’s van #MeToo en #TimesUp een vaste plek in het filmlandschap hebben verworven.

Mary Shelley, de schrijfster van Frankenstein, kreeg haar film. Lee Israel vervalste brieven van mannelijke schrijvers en schitterde in het zwartkomische Can you ever forgive me?. In Becoming Astrid zagen we de jonge jaren van Pipi Langkous-bedenkster Astrid Lindgren.

En dan waren er nogal wat fictieve schrijfsters die worstelden en (meestal) bovenkwamen. De vrouw achter de Nobelprijswinnaar in The Wife, de would-be dichteres in The Kindergarten Teacher, en Engelse schrijfster met de mannennaam in The Guernsey Literary and Potto Peel Society.  Allemaal – fictief of niet fictief – hebben ze te maken met mannelijke onderschatting of zelfs onderdrukking.

Schandaalsucces

De meest interessante film in het genre hebben we dan nog niet eens genoemd. Colette gaat over de de Franse schrijfster met diezelfde naam (1873-1954). De film concentreert zich op de jaren dat zij zich als schrijfster ontplooit. Colette (Keira Knightley) is aanvankelijk een bleu meisje uit de provincie. Wanneer ze trouwt met de oudere womanizer Henry Gathier-Villars (Dominic West) en naar Parijs verhuist, bloeit ze op. Henry publiceert goedverkopende bellettrie onder de naam Willy.

Maar, wanneer hij in een writers block belandt, neemt zijn jonge vrouw het over. Ze schrijft onder zijn naam een serie over de opgroeiende Claudine waarin alle streken van haar schuinmarcherende en liegende man zijn verwerkt. Vanwege de openlijk seksuele ondertoon van de romans worden de boeken in het Parijs rond de eeuwwisseling een groot schandaalsucces.

Emancipatie

Regisseur Wash Westmoreland (Still Alice) neemt alle ruimte om de complexe relatie tussen Willy en Colette te schetsen. Hij is een egocentrische macho die haar gebruikt als muze, tegelijkertijd geeft hij haar de kans om te schrijven. Haar schaamteloze proza doet het bijzonder goed in het losbandige fin-de-siècle. De twee kunnen aanvankelijk niet met en niet zonder elkaar leven. Mede omdat Willy haar in het openbaar geen enkele credit gaf als ghostwriter van zijn romans en zij geen enkel recht kon doen laten gelden op haar eigen werk.

Wanneer Colette uiteindelijk voor zichzelf en de totale vrijheid kiest, krijgt de film een bredere context dan alleen dit interessante, particuliere leven. Colette begint te experimenteren met open relaties, erotiek, travestie en lesbische liefde. Dan valt ook de rol die de schrijfster had in de emancipatie van vrouwen en homoseksuelen op zijn plaats. Zelfs voor Parijse begrippen moet het een schok zijn geweest toen Colette zich in mannenpakken ging kleden en een relatie aanging met de transgender markies Izzie.

De film is extatisch vormgegeven waarbij de Parijse bohemiensfeer rond 1900 met nachtclubs en revues bijzonder goed is getroffen. Keira Knightley doet waar ze als actrice het beste in is. Haar rollen in kostuumdrama’s voelen nooit ouderwets, als kijker kunnen we heel natuurlijk meegaan in de metamorfose van haar karakter. Als publiek uit de 21-ste eeuw verplaatsen we ons aan de hand van Knightley ruim een eeuw terug in de tijd en begrijpen dit tijdperk zowaar even. Dat maakt van Colette een uitstekend kostuumdrama. En die films over de levens van schrijfsters, daar mogen er veel meer van worden gemaakt.