88-71 | 70-54 | 53-36 | 35-19 | 18-01

53: The Libertines – The Libertines

Weinigen hadden na alle issues rond zanger/gitarist Pete Doherty nog zo’n goede plaat verwacht van The Libertines. Tijdens/na het enorme succes van het debuut raakte deze verslaafd aan drugs en een stortvloed aan incidenten vulde, vooral de Britse, media. De vreemdste verhalen doen de ronde. Doherty heeft ingebroken in het huis van zijn kompaan Carl Barât, en werd daarvoor opgepakt; een gevangenisstraf volgde. De meeste concerten werden gecancelled of met een vervanger gespeeld. Toch was daar in augustus 2004 het tweede album. Veel teksten behandelen de ontstane situatie tussen de beide frontmannen. Hoewel enkele nummers net iets teveel rammelen, is het algemene niveau nog steeds hoog. Klasbakken als o.a. ‘Can’t Stand Me Now’ en ‘Music When The Light Go Out’ doen een draak als ‘Don’t Be Shy’ snel vergeten. The Libertines bevat tevens weer vele koortjes, die, samen met de rammelende gitaarsound, kenmerkend zijn voor de sound van de band. Soms klinken de songs echter enigszins onvoltooid. Ook Doherty doet af en toe zijn best om zo vals en brabbelend mogelijk te zingen. Hij speelt nu in zijn nieuwe band, Babyshambles. De ‘moeilijke tweede’ van The Libertines album bleek zeker een van de beste albums van 2004. (Koen ter Heegde)

52: Six Feet Under (tweede seizoen)

Het gebeurt maar zelden dat een tv-serie dezelfde kwaliteit, diepgang, kracht en schoonheid heeft als een avondvullende topfilm. Naast David Lynch’s onovertroffen Twin Peaks en Wolfgang Petersens Das Boot kan slechts een handjevol series zich hierop beroemen. De door American beauty-scenarist Alan Ball bedachte serie Six Feet Under, waarvan recentelijk het tweede seizoen op dvd uitkwam, kan echter zonder aarzelen aan dit rijtje van meesterlijke series worden toegevoegd. De serie draait om de begrafenisonderneming Fischer & Sons die geleid wordt door de broertjes David en Nate. Elke aflevering begint met een sterfgeval die vervolgens bij David en Nate terecht komt, die door hun complexe, voortdurend op de rand van een crisis staande relaties soms nauwelijks aan hun werk toekomen. De dvd-box is ook bij dit tweede seizoen weer bijzonder goed gevuld. Het bevat maar liefst vijf schijfjes met daarop dertien afleveringen, waarvan er vijf voorzien zijn van een audiocommentaar door de scenaristen, de regisseurs, en de maker Allan Ball. Verder is er ook nog de ongebruikelijke documentaire ‘Making of a Working Stiff: Live as a Dead Body’ toegevoegd waarin wordt getoond hoe de lijken uit de serie worden gemaakt. (Het derde seizoen is vanaf januari op Nederland 3 te zien.) (Martijn Boven)

51: Nick Cave – Abattoir Blues / The Lyre of Orpheus

Nick Cave is weer samen met zijn band The Bad Seeds. Niet dat ze uit elkaar waren, maar op dit dubbelalbum zijn ze werkelijk samen. Voorganger Nocturama leek een bij elkaar geraapt zooitje waarop Cave soms achter zijn piano kroop en een nummer speelde dat op Boatman’s Call niet had misstaan terwijl even later de gitaren scheurden. Op de afzonderlijke nummers was niets aan te merken, maar de eenheid ontbrak. Op deze dubbellaar past echter alles bij elkaar. Dat lijkt mede te komen door het vertrek van Blixa Bargeld, waarmee Cave meer dan twintig jaar had samengewerkt. Door Bargelds vertrek lijken de Bad Seeds ontdaan van een storende presentatiedrang, en spelen ze gewoon erg mooie liedjes. Opvallende extra op deze plaat is de aanwezigheid van een gospelkoor. Zowel op het meer rockende Abattoir Blues als in het rustiger The Lyre of Orpheus combineert het koor prettig met Cave’s duistere stem. (Jan Auke Brink)

50: The Village

Inmiddels kennen we M. Night Shyamalan en zijn films die draaien om het verrassende einde: The Sixth Sense, Unbreakable en Signs. The Village is een passende vierde in de rij, want ook hier draait het om de twist ending. Het is jammer dat Shyamalan zijn hele film ophangt aan het einde en op rare momenten de spanning compleet weghaalt door belangrijke informatie te geven. Een horrorverhaal is The Village niet en in bepaalde opzichten is de film behoorlijk teleurstellend. Maar wie zich kan losmaken van verwachtingen en vooroordelen kan in The Village een sfeervol liefdesverhaal met een allesomvattende twist vinden. En wat je uiteindelijk ook van de film vindt, één ding is zeker: hij zal in ieder geval nog een paar dagen in je hoofd blijven rondspoken. (Els Bertens)

49: John Frusciante – Shadows Collide with People

Na het uitbrengen van Shadows Collide with People kondigde John Frusciante, de man die de Peppers al jaren lang over de drempel van ‘de moeite waard’ tilt, aan om voor het einde van dit jaar nog eens zes platen uit te brengen. De critici dachten: eerst zien dan geloven. Maar de sceptici moeten toegeven dat het niet bij woorden is gebleven, want als er goed geteld is, ligt volgens de aankondiging zijn zesde nu in de winkel. En het gekke is dat hij vanaf het schitterende Shadows Collide with People steevast een bepaald niveau weet te halen waar de Peppers jaloers op zullen zijn. Toch is de eerste van dit jaar nog steeds de grootste topper. Subtiel gitaargepiel wordt afgewisseld met hier en daar de meest simpele maar o zo rake tekst. Die combinatie en vanwege de opener Carvel, dat de essentie van Rock’n’Roll in zich heeft, maakt het album tot één van de mooiste van dit jaar. De ongelovige Thomas moet zelf maar eens gaan luisteren. (Niek Hofstetter)

48: Dmitri Bakin – Redenen om te leven

Er zijn schrijvers wiens taak, verdienste en enige reden van bestaan gelegen is in het oproepen van de meest kwaadaardige, tirannieke en gedrochtelijke personages. Zulke schrijvers, weerspannigen uit roeping, dopen hun pen in de drek, die zich op de bodem van het bestaan in grote getale verzameld heeft, en beschrijven hun maagdelijk papier met ziekte en zonde. De raadselachtige rus, Dmitri Bakin, behoort met zijn fascinerende verhalenbundel Redenen om te leven ongetwijfeld tot deze superieure categorie uit de gelederen der schrijvers. Bakin weet als geen ander een klimaat vol haat en wantrouwen of een wereld doortrokken van kou en verrotting, op te roepen. Hij doet dit in lange, extatische zinnen die zijn verhalen een tijdloze, mythische dimensie geven zonder daarbij in overdrijving te vervallen. Terwijl Russische collega’s als Vladimir Sorokin en Viktor Jerofejev hun toevlucht zoeken in de vaak zielloze, provocerende softporno is hier een universeel schrijver opgestaan wiens proza een enorme spanwijdte heeft. Laten we, tot bloedens toe op onze blote knieën gelegen, bidden dat hij zijn roeping waardig zal zijn en ons in de toekomst nog veel van zulke redenen om te leven zal geven. (Martijn Boven)

47: Gravenhurst – Flashlight Seasons

Tussen het gitaargeweld van 2004 was er één plaat die opviel door de volledige afwezigheid van noise. Gravenhurst is het pseudoniem van de Engelse troubadour Nick Talbot en hoewel Flashlight Seasons technisch gezien een re-release is, werd hij dit jaar door Warp uitgebracht en door een groter publiek ontdekt. De tien prachtnummers op Flashlight Seasons worden gekenmerkt door Talbots spaarzame gitaargetokkel en zijn hoge, ijle stem, die de breekbare liedjes nog mooier maken. Het enige minpunt is eigenlijk The Ice Tree, dat wel heel sterk doet denken aan Annie’s Song van John Denver. Desondanks een meesterlijk album. (Melson Zwerver)

46: E.T.A. Hoffmann – Klaas Vaak en andere verhalen

Alhoewel de Duitse romantiek een van de meest vruchtbare perioden uit de geschiedenis van de literatuur was, is het merendeel van de Duitse romantici allang vergeten. Dit komt vermoedelijk doordat de rijkdom van de Duitse romantiek toch vooral gelegen was in de theoretische overdenking en de kritische beschouwing van de literatuur en veel minder in de literaire voortbrengselen zelf. De verhalen van Ernst Theodor Amadeus Hoffmann (1776-1822) – recentelijk opnieuw verschenen in een nuchtere en uiterst leesbare vertaling van Anton Haakman – zijn daarop een positieve uitzondering. Met energieke geestkracht weet Hoffmann een wonderlijke en unheimliche wereld op te roepen vol groteske figuren die zowel afstotend als betoverend zijn. Wie eenmaal begint te lezen wordt direct meegesleept naar de afgrondelijk diepten van de verbeelding en ontmoet daar zowel een demonische versie van Klaas Vaak, als een pop die op kunstmatige wijze tot leven is gewekt, als ook een tragische notenkraker die een kwaadaardige muizenkoning moet verslaan. Hoffmann was hiermee in feite de uitvinder van het fantastische verhaal waarmee latere Amerikaanse schrijvers als Washington Irving en Edgar Alan Poe beroemd zijn geworden. Net als hen weet Hoffmann een aangename huivering in je gemoed te verwekken, zodat je ademloos doorleest. (Martijn Boven)

45: Kazuo Koike en Goseki Kojima – Samurai Executioner

De liefhebber van de betere literair-cinematische comic mag de Amerikaanse uitgever Dark Horse op zijn blote knieën bedanken voor het vertalen van deze 30 jaar oude klassieker. Het duo van de sensatie-literator Koike en wijlen tekengenie Kojima, dat ook het fenomenale Lone Wolf and Cub op zijn naam heeft staan, biedt meedogenloos, sober geweld in een waardige cultuurhistorische context. Op de grens van comic en Kurosawa-cinema balancerend vertelt Samurai Executioner een serie verhalen rondom titelheld Asaemon, de stoïcijnse beul van het shogunaat in het middeleeuwse Japan. Het berechten van pederasten en moordenaars is hier aan de orde van de dag, en hun gruweldaden worden op schitterende wijze verweven met de geschiedenis van Japan, morele stof tot nadenken en persoonlijke drama’s. Er staan nog negen delen van de reeks op het programma. (Paul Caspers)

44: Ayreon – The Human Equation

De fameuze nieuwe rockopera ‘ The Human Equation ‘ van Arjen Lucassen mocht in 2004 dan eindelijk het levenslicht zien. In een interview met 8WEEKLY legde Lucassen uit dat hij geen noot kan lezen of schrijven, maar dat muziek bij hem gewoon voor kippenvel moet zorgen. En kippenvel bezorgt ‘The Human Equation’ je zeker. Het verhaal van een man in coma die door alle emoties heen wordt gesleept en langzaam het grote drama uit zijn leven weer voor ogen kan zien. Deze CD is eigenlijk een film gemaakt met muziek: een groots drama. Laten we hopen dat Lucassen dit soort meesterwerken vaker zal blijven maken. (Joost van Hoek)

43: Kasabian – Kasabian

Nog net op tijd verschenen om opgenomen te worden in de jaarlijstjes. 8weekly recensent Tsjalling Venema vergeleek de zang van zanger Tom Meighan met ‘de nasale zeurstem van Tim Burgess van The Charlatans en de wat rauwere strot van Shaun Ryder van The Happy Mondays’. Omdat we dol zijn op vergelijkingsmateriaal noemen we hier ook meteen maar even de andere invloeden: The Stone Roses, Joy Division, New Order, Black Rebel Motorcycle Club, The Verve en Kula Shaker. Dat u even weet waar u het plaatsen moet. Psychedelische dance rock, of zoiets. Ongetwijfeld door de Britse pers uitgeroepen tot de nieuwste hype. In dit geval kunnen we er mee leven. Een heerlijk debuut! (Lennard Dost)

42: Der Untergang

Adolf Hitler wordt algemeen beschouwd als de verpersoonlijking van Het Kwaad. Een film waarin de menselijke kant van Hitler wordt belicht is bij voorbaat al controversieel en spraakmakend. Der Untergang is een waarheidsgetrouw verslag van de laatste dagen van Hitler in zijn bunker in Berlijn. De film toont de beklemming van het morele gevangenschap waarin de nazi-top en Hitlers volgelingen verzeild raakten, toen duidelijk werd dat de grote zaak waarin zij geloofden onhaalbaar bleek. De film slaagt er in de waanzin van de Tweede Wereldoorlog terug te brengen naar de persoonlijke levens van Hitler en zijn naaste volgelingen. Der Untergang toont vooral de mens Hitler, maar slaagt er niet in zijn persoonlijkheid te verdiepen en te voorzien van interessante psychologie. Der Untergang is desondanks een belangrijke film, die stimuleert meer te willen weten over de vraag wie de mens Adolf Hitler was en welk verband er zou kunnen worden gelegd tussen zijn persoonlijkheidsontwikkeling en de verschrikkingen die hij teweeg bracht. (René Swint)

41: De Kruistochten (Toneelgroep Amsterdam)

Deze trilogie is er één om van te genieten, al betekent dat dat je vijf uur in het theater moet doorbrengen. Het is de moeite waard. In deze relatiekomedie van Alan Ayckbourn wordt uitstekend geacteerd en bovendien is het stuk naast grappig ook op de juiste momenten een beetje wrang. In De Kruistochten (ook wel bekend als The Norman Conquests) wordt drie maal de gebeurtenissen van een weekend vanuit een ander perspectief verteld. Saai? Nee, integendeel. De gesprekken zijn intrigerend en elk stuk brengt heel veel moois. Alle gaten worden opgevuld en er wordt naar antwoorden gezocht op de opgeroepen vragen als: hoe lang is liefde houdbaar en hoe overleef je het huwelijk? Het toneelstuk blijft verrassen, keer op keer. Een succesvol nummer voor regisseur Ivo van Hove, van wie je het eigenlijk niet verwacht dat hij zo’n komedie als deze brengt omdat hij bekend staat om zijn minder vrolijke stukken. Zijn eerste van vier geregisseerde huwelijksdrama’s is geslaagd. (Nathalie van Eck)

40: Within Temptation – The Silent Force

Voor het eerst na hun succesalbum Mother Earth komt Within Temptation in het najaar van 2004 met een nieuwe plaat. Voor dit album geldt dat de nummers je meeslepen als een goede roman. Within Temptation is wat dat betreft een goede verhalenverteller: je kunt er nooit genoeg van krijgen. The Silent Force onderstreept dit alleen maar en doet je verlangen naar het volgende album. (Joost van Hoek)

39: Spring, Summer, Fall, Winter… and Spring

In de films van Kim Ki-duk staan vaak personages centraal die worstelen met hun innerlijke demonen, ze zijn daarbij geneigd tot excessief geweld ten opzichte van zichzelf en anderen. In Spring, Summer, Fall, Winter … and Spring keert het thema van de innerlijke verscheurdheid van de mens terug in de sprookjesachtige setting van een diepe, dicht beboste vallei. In die vallei leven een boeddhistische monnik en zijn leerling in een tempeltje dat op een meer drijft. Hun conversatie is minimaal en de monnik houdt er enkele onorthodoxe opvoedingsmethoden op na, die getuigen van wijsheid en inzicht maar die niet kunnen voorkomen dat zijn de gewelddadige neigingen van zijn leerling in een moord uitmonden. Vol compassie en subtiele humor schildert Kim Ki-duk in prachtige beelden de levensloop van de leerling, naar analogie van het verloop der seizoenen. De poëtische fabel die zo ontstaat ontleent zijn kracht aan de verstilde precisie waarmee de innerlijke conflicten van een alleszins aardse jongeman worden geschetst. Dit maakt Spring, Summer… tot een fenomenale meditatie die het juiste evenwicht vindt tussen de contemplatieve rust van de boeddha en de rusteloze zelfkwelling van de gewone mens. (Martijn Boven)

38: Mark Newson – Design in het Groninger Museum

Eigenlijk is het een schande dat design anno 2004 door veel critici nog steeds wordt beschouwd als het ondergeschoven kindje van de kunstsector. Terwijl kunst inhoudelijke uitspraken zou doen, is design voor hen niets meer dan de vorm. Laten we daarom hopen dat juist die mensen dit jaar de overzichtstentoonstelling van Australisch designer Mark Newson in het Groninger Museum hebben bezocht. Die zou namelijk wat dat betreft wel eens een eye-opener kunnen zijn. Newson wordt gerekend tot de meest invloedrijke ontwerpers van dit moment. Wat uit de tentoonstelling naar voren kwam, is dat design wel degelijk kan reflecteren. In dit geval greep Newson voornamelijk terug op de vormentaal uit de jaren 60. Is dat essentieel om goede kunst/design voort te brengen? In mijn ogen wel. Ook al valt niet te ontkennen dat er wordt vooral teruggegrepen op een eerdere vorm, een vorm zonder inhoud bestaat natuurlijk niet… (Lennard Dost)

37: Peter Terrin – Vrouwen en kinderen eerst

Omdat 8weekly ook niet altijd met beide benen in de realiteit staat, is Vrouwen en kinderen eerst van Peter Terrin terechte op deze eindejaarslijst terecht gekomen. Niemand weet de scheiding tussen werkelijkheid en verbeelding zo goed weer te geven als hij. Bij het lezen van zijn boeken zit je voortdurend met de vraag of datgene wat je leest wel echt gebeurt of alleen plaatsvindt in het hoofd van het personage. De surrealistische sfeer die hij hiermee oproept doet je denken aan de schilderwerken van Dali. Maar dan gecombineerd met de geraffineerde verdraaiingen van het (on)mogelijke van Escher. De verwrongen beelden en verborgen betekenissen staren je aan, maar vertellen nooit het hele verhaal. Na het lezen van een boek van Peter Terrin blijf je jezelf nog lang afvragen wat nu eigenlijk fictie is en wat fantasie. (Erik Meijers)

36: Robert Roth – Someone, Somewhere

In 1995, toen de grunge-beweging op zijn gat lag, kwam er ineens dat duistere meesterwerk uit Seattle: Fast Stories… From Kid Coma van Truly, de excentrieke band met wortels in Soundgarden en de Screaming Trees. Het brein achter die unieke door kenners gelauwerde gitaarband was echter Robert Roth, die nu zo’n zes jaar na het ter ziele gaan van zijn band met een solo-album op de proppen komt. En wat een album werd het, deze volstrekt tijdloze verzameling licht psychedelische liedjes. Someone, Somewhere is een soort kaleidoscoopvoorstelling van vijftig jaar rockgeschiedenis, waarin Pink Floyd, surreële teksten, New York-rock, jaren 60-psychedelica, de gruisgitaren van Truly, orgeltjes, trompetten en curieuze loops samengesmeed worden tot een ijzersterk, zelfverzekerd geheel. Dit éénmansproject (Roth schreef, zong, speelde en produceerde vrijwel alles en nam ook nog eens alles zelf op) is het product van een fascinerende muzikant die bijzonder veel in zijn mars heeft. Voer voor de avontuurlijke muziekliefhebber. (Paul Caspers)