~

Het werk van Theo van Gogh is al jaren van zeer hoge kwaliteit. Met beperkte middelen weet hij een verhaal vrijwel zonder uitzondering goed in beeld te brengen. Zelfs de opzienbarende film Submission part 1 is door Van Gogh geen botte propaganda, maar een interessant verhaal geworden. 06/05 is echter beter te vergelijken met die andere film waar Tomas Ross het scenario voor schreef: De nacht van Aalbers. Roddel en achterklap in de ambtelijke en politieke wereld in Den Haag zijn de basis van een spannende intrige. Wie was het nu die er achter die moord op zes mei zat? Een groepje fanatieke idioten uit Wageningen of misschien wel iemand anders?

Interessanter dan een spannende thriller

~

“U bent een minderwaardig persoon”

Los van het spannende verhaal is de manier waarop Van Gogh het in beeld heeft gebracht subliem. Specifiek de wijze waarop hij met camerastandpunten werkt is intrigerend. Op die manier blijft 06/05 elke minuut boeien. Wederom wordt duidelijk hoe raar er in Nederland op Fortuyn werd gereageerd. “Dit is geen gewoon rechts, dit is extreem-rechts,” zegt Rösenmoller. “Hierachter staat het huis van Anne Frank,” dweept Thom de Graaf met het leed van zijn voorouders. “U bent een minderwaardig persoon,” schelt Marcel van Dam. Van Gogh heeft erg veel moeite moeten doen om deze laatste beelden van de VARA te krijgen. Het zijn pijnlijke beelden die het fictieve verhaal van 06/05 een extra lading meegeven. Je zit regelmatig met de nekharen overeind te kijken en voelt die angst weer van de moord op Fortuyn. Cynisch genoeg voel je ook die angst weer van de moord op Van Gogh zelf…

Subtiele mix

Wat wel een groot nadeel is, is dat Van Gogh erg vaak met dezelfde acteurs werkt. Zo spelen Tara Elders (Zien, Najib en Julia) en Thijs Römer (Cool, Najib en Julia) wederom een hoofdrol. Ook Johnny de Mol (Cool) draaft weer op. Dit maakt de film minder vernieuwend dan hij had kunnen zijn. Toch heeft Theo van Gogh met 06/05 een goede laatste film afgeleverd. Hij weet subtiel een mix te maken tussen fictie en realiteit en bovendien een spannende thriller af te leveren. Helaas zullen we deze gezonde roker voortaan moeten missen in de Nederlandse filmwereld.

06/05 is vanaf eind januari te zien in de bioscoop.

~

Ce jour-là speelt zich af ‘in de nabije toekomst’, waarin Zwitserland eigendom is geworden van een soort junta van rijke families. Livia (Elsa Zylberstein) is de dromerige en labiele dochter, en bovenal erfgename van zo’n familie. Zij fantaseert over ‘ce jour-là’, de dag van haar leven, die zich in de sterren zou hebben aangekondigd. Wat deze dag haar precies moet brengen, is echter haar, noch de kijker duidelijk. Zoals gebruikelijk neemt haar familie meewarig kennis van haar hersenspinsels. In hun reactie schuilt echter, zoals gaandeweg blijkt, hun wetenschap dat Livia deze dag, omwille van het kapitaal dat op haar naam staat, het loodje moet leggen.

Ontmoeting

~

Suikerspiegel

De moord is gepland met de precisie van een Zwitsers uurwerk (voortdurend horen we ook allerhande klokken tikken en luiden), maar dit plan blijkt helaas niet besteed aan Emil en Livia. Met even grote precisie ontvouwt Ruiz vervolgens de prettig gestoorde ontsporing van dit plan. De filmgeschiedenis heeft er met Pointpoirot weer een waanzinnige seriemoordenaar met allure bij. Hij lijdt aan diabetes, en voortdurend peilt hij zijn bloedsuikerspiegel – en het liefst ook nog die van zijn slachtoffers (ook in deze metingen, in deze ‘spiegel’, komt het thema van normale en afwijkende waarden naar voren). Aan zijn onberekenbaarheid geeft Ruiz vorm door middel van een soort slapstick-horror, de we kennen van andere Franse films. Om er één te noemen: C’est arrivé près de chez vous – maar zijn stijl grijpt feitelijk terug op de wijze waarop Godard c.s. van simpele B-film thema’s films maakten die tegelijkertijd onderhoudend en intelligent zijn.

Niets doen

En waar blijft de arm der wet in dit geheel? De corruptie en de hebzucht waarvan de maatschappij waarin Ce jour-là zich afspeelt is verzadigd, zijn geen expliciete thema’s voor Ruiz. Zij worden zijdelings blootgelegd door Livia en Emil. Maar hiertoe is ook een mooie rol weggelegd voor het lokale politieduo. De twee rechercheurs zien zich op de bewuste dag geconfronteerd met de ontsnapping van de beruchte Pointpoirot. Na een eerste krantje-met-koffie rijst er zowaar een idee over de te volgen strategie: “Niets doen.” “Niets doen?” luidt het antwoord, “dat is geen idee, maar werkelijkheid.” En daarmee kunnen de heren prima uit de voeten. Met grote toewijding leggen zij zich toe op de lunch, en op het biljartspel. Wanneer de ondergeschikte zijn chef hierin keer op keer verslaat, komt de chef met een verklaring: “Jij wint omdat je vooruitdenkt, terwijl ik met mijn gedachten steeds in het heden van spel zit.” Hetzelfde zou gezegd kunnen worden van Livia en Emil. Maar uiteindelijk blijkt hun tegenwoordigheid van geest in het spel van list en bedrog waarin zij betrokken worden hun grote kracht te zijn.

Onbevangenheid

De grote kracht van Ce jour-là schuilt uiteindelijk in de ogenschijnlijke luchtigheid van het verhaal. Livia en Emil zijn weerloze slachtoffers van een doortrapt spel om de macht, dat schijnende en gruwelijke proporties aanneemt. Maar precies in hun onbevangenheid vinden zij een vorm van weerbaarheid, die hen tot sympathieke helden maakt. En zo is de film: schrijnend maar komisch, onbevangen en toch scherp. Raul Ruiz betoont zich aldus (wederom) een doortrapt filmmaker, die het verdient dat Ce jour-là ook buiten het festival in de roulatie genomen wordt.