3D-ode aan de vroege film

Martin Scorsese maakt een prachtige ode aan de vroege film. Gebaseerd op het fantasierijke boek The Invention of Hugo Cabret trakteert Scorsese de kijker op een kleurrijke 3D-familiefilm die geworteld is in de historie.

Met zijn eerste 3D-film geeft Scorsese een reflectie op de technische vooruitgang van de film. Het opnameproces is sterk afgeleid van de oude 2D-wereld van George Meliès, filmpionier aan het begin van de twintigste eeuw. Meliès kleurde zijn zwart-witbeelden in met voor die tijd spectaculaire autochrome kleuren. Hetzelfde gebeurde bij Hugo, de film werd met deze kleuren uitgedacht en werden er in de post-productie aan toegevoegd.

Dromen gemaakt door film
De film begint als een goede familiefilm met veel mimegrapjes en stereotypen. In de jaren dertig leeft de jongen Hugo (Asa Butterfield) tussen de muren van een Parijs’ station. Hij windt iedere dag de vele klokken in het station op, maar niemand die hem kent. Van zijn overleden vader (Jude Law) heeft hij een automaton gekregen, een ouderwetse robot die kan schrijven. Tenminste, als hij gerepareerd is. Hugo steelt regelmatig radartjes uit een speelgoedwinkeltje op het station om de automaton aan het werk te krijgen. Totdat de eigenaar (Ben Kingsley) Hugo en zijn technische tekeningen te pakken krijgt. Om zijn tekeningen terug te krijgen sluit Hugo vriendschap met Isabelle die bij de eigenaar woont.

Pas verderop in de ontwikkeling van de film wordt de prachtige verhaallijn van George Meliès door de wereld van Hugo geweven. De man was een genie van de vroege film, maar eindigde zowel in de film als in werkelijkheid als stationsverkoper. Het geeft Scorsese de kans om de verwondering uit te spreken over de dromen die gemaakt worden door film. Uit elke porie van de film spreekt de wonderbaarlijke inspiratie die Meliès als vroege filmmaker op volgende generaties naliet. Het benadrukt de overeenkomst tussen Meliès’ en Scorseses bijzondere fantasie, door voortschrijdende techniek tot iets bijzonders gemaakt. De regisseur vertaalt dit zelfs letterlijk in de automaton die pas werkt als een sleutel met een hart erin wordt gestoken.

Meliès vindingrijkheid in 3D
Scorsese stelt daarbij een vraag bij de technische vooruitgang van het filmvak. In de 3D-uitvoering van het boek van Selznick plaatst hij Hugo in een decor van radartjes die de wereld gaande houden, letterlijk vertaald in alle uurwerken die hij opwindt. Hij gebruikt de pioniers van de cinema om inhoud te geven aan een film die gedraaid is op een 3D-camera waarvan alleen nog een prototype beschikbaar was. Hij lijkt met het verhaal te willen zeggen dat alle film een ziel nodig heeft, zoals de automaton alleen kan starten met een hart. Het is een oproep aan moderne filmmakers om de historie niet te vergeten.

Een opvallend kenmerk van Hugo is de saturatie van de 3D-beelden, de vele intense kleuren spatten van het scherm. De regisseur en zijn director of photograhy wilden de 3D-effecten voort laten komen uit de 2D-wereld van Meliès. De gehele vormgeving van de film vindt zijn basis in de vindingrijkheid en kleurrijkheid van de pioniers van de film.

Niet alleen Meliès is hierin een referentie. Scorsese geeft zijn fascinatie voor stokoude 3D-films ruim baan, het is een filmstroming met een veel langere historie dan de meesten weten. Hij liet zijn gehele crew Wax House van André Toth en Afred Hitchcocks Dial M for Murder zien. Hoogtepunt van de film zijn de ‘re-enactment’ van scènes uit het oeuvre van Meliès. Hierin zie je de wens van iedereen die betrokken was bij het maken van Hugo om de historie te doen herleven. Hugo is de droom van Meliès die in een modern 3D-jasje weer tot leven geroepen wordt.