Overzicht verslag IFFR 2005

In dit artikel:
The Green Hat | Bin-jip | 69 Sixty Nine | El cielo gira | Nobody Knows |
Pink Ribbon | Season of the Horse | Primer | Goddess | My Summer of Love | Casshern

The Green Hat (Lu mao zi)

(Fendou Liu • China, 2003)

Het regiedebuut van de Chinese Liu is een vreemde eend in de bijt. De film begint als een energieke actiefilm over drie bandieten, maar na een goed half uur wordt het trio achtergelaten en komt er een geheel nieuwe hoofdpersoon in beeld: een seksueel gefrustreerde politieagent. In de resterende speeltijd worden het drama van zijn onzekerheden, zijn ontrouwe vrouw en de confrontatie met de man die een verhouding met haar heeft, met veel zwarte humor uit de doeken gedaan. Liu heeft een imposant gevoel voor stijl, timing en acteursregie en maakt gebruik van uitstekende, op het witte doek debuterende toneelspelers. De opgewekte regisseur weet te vertellen dat het aanvankelijk de bedoeling was om drie verhalen in de film te verwerken, maar dat het laatste het niet gehaald heeft. Dat verklaart de onnatuurlijke cesuur, maar doet niets af aan dit schitterend en zelfverzekerd geregisseerde pareltje, dat overigens aangekocht is en later dit jaar in de bioscopen zal gaan draaien. (Paul Caspers)

Bin-jip

(Ki-duk Kim • Zuid-Korea, 2004)

Twee paar voeten op een corrupte weegschaal die 0 kilo aangeeft. De meisjesvoeten zijn van een fotomodel, de echtgenote van een gefrustreerde zakenman die zijn woede zowel op zijn golfballetjes als op zijn vrouw afreageert. De jongensvoeten zijn van een zonderlinge knaap die ’s nachts in verlaten huizen verblijft. Hij steelt niets, maar voltrekt slechts enkele eigenzinnige rituelen en neemt tijdelijk een gedeelte van de identiteit van de bewoner over. Als hij vertrekt, laat hij alles keurig achter. Op een dag ontmoet hij tijdens een van zijn ‘inbraken’ bovengenoemd fotomodel. Ze vluchten en blijven bij elkaar, want samen wegen ze niets. Hun zwijgzame samenzijn wordt wreed verstoord als ze op een nacht worden ontdekt. Het meisje gaat terug naar haar echtgenoot en de jongen komt in het gevang. Daar perfectioneert hij zijn techniek. Opnieuw verrast de Koreaanse regisseur Ki-duk Kim met een minimalistische fabel over verwrongen mensen op zoek naar tederheid. Humor en geweld wisselen elkaar af in deze pijnlijke, maar tegelijkertijd tedere film, die het verdient om de publieksprijs te winnen. (Martijn Boven)

69 Sixty Nine

(Sang-il Lee • Japan, 2004)

Lichtvoetig Japans vermaak biedt 69 Sixty Nine, een verfilming van de roman van cultauteur Ryu Murakami, over scholieren aan het einde van de jaren 60. De kleurrijke film biedt met al zijn vluchtige actie en humor een zeer energieke combinatie een sentimenteel tijdsbeeld en een verheerlijking van jeugdige dwaasheid. Met veel technische foefjes en overdreven humor maakte de Koreaans-Japanse regisseur Lee een flitsende, maar inhoudelijk lege publieksfilm. (Paul Caspers)

El cielo gira

(Mercedes Alvarez • Spanje, 2004)

Regisseur Alvarez keerde terug naar het kleine dorp waar ze meer dan dertig jaar geleden als laatste kind werd geboren. In El cielo gira legde ze met een minime crew en zeer beperkte middelen het leven vast van de slechts veertien overgebleven dorpsbewoners. De film is een registratie van het eenvoudige bestaan van deze oude mensen op het Spaanse platteland. Ze leven met elkaar en met de de dag, met de seizoenen die nog resten en hun herinneringen, zonder enkele illusie over hun eigen kleine plaats in de geschiedenis en in de wereld. Maar ook zonder drama en verbittering, en met een ontroerende menselijkheid. De trage, schilderachtige beelden laten je kijken naar iets wat gaat verdwijnen. Niet romantisch, wel realistisch, teder, waardig en vol mededogen. Prachtig, en terecht bekroond met een Tiger Award. (Ellen op de Weegh)

Nobody Knows (Daremo shiranai)

(Kore-Eda Hirokazu • Japan, 2004)

Vier Japanse kinderen in een tweekamerappartementje, met een uithuizige moeder die niet genoeg aandacht voor haar kinderen kan opbrengen. Hebben we hier te maken met een zielige rondgang langs hulpinstanties waarbij iedereen langzaam maar zeker getraumatiseerd raakt? Allerminst. Akira, met zijn twaalf jaar de ‘vader’, besluit dat het zonder moeder ook kan, als ze maar zuinig en stil doen, want de verhuurders weten niet dat er vier kinderen alleen in het gebouw wonen. De camera registreert feilloos hoe Akira zijn best doet om het huishouden draaiende te houden, terwijl alle hoop op terugkeer van de moeder langzaam maar zeker vervliegt. Gas, licht, water, alles wordt afgesloten, maar de kinderen blijven het steeds net redden. Je wilt de voorbijgangers voortdurend toeroepen dat ze iets moeten doen aan de verloedering van de vier, maar tegelijk weet je dan dat hun sprookje afgelopen is. Een spanningsveld dat je ruim twee uur gevangen weet te houden. (Els Bertens)

Pink Ribbon

(Fujii Kenjiro • Japan, 2004)

De wereld van de zogeheten pink films, Japanse softporno, wordt uitvoerig uit de doeken gedaan in deze boeiende documentaire. De film biedt onder meer een interview met de inmiddels gelauwerde regisseur Kiyoshi Kurosawa, die zijn loopbaan met zulke films begon, een uitgebreide, verbijsterende blik op de choreografie van een verkrachtingsscene, en gesprekken met coryfeeen uit de vergane gloriedagen van de pink films. De kijker krijgt een interessant beeld van de geschiedenis van de roze films, de onmogelijke restricties waarmee de makers moeten werken en de creativiteit die daaruit voortvloeit, de enorme markt voor het product en de bizarre censuur die erop toegepast wordt. De auteursporno van weleer lijkt weliswaar verdwenen, maar wie deze twee uur durende documentaire gezien heeft, zal waarschijnlijk met heel andere ogen naar een Japanse seksfilm kijken. (Paul Caspers)

Season of the Horse (Ji feng zhang de ma)

(Ning Cai • China, 2005)

Een man op de steppen van Mongolië houdt van zijn paard. Dat is het simpele uitgangspunt voor een aangrijpend, maar neutraal gefilmd portret van een herder die geen herder meer mag zijn, en die achtereenvolgens zijn land, zijn kind, zijn vrouw, zijn paard en tenslotte zijn waardigheid verliest. Dit alles wordt door de camera vastgelegd zonder ook maar een moment sentimenteel over te komen. Integendeel, je krijgt juist bewondering voor de arme maar trotse herder die zo koppig weigert in te zien dat het leven zoals hij dat kende, voorbij is. Als hij na een vechtpartij in een bar gewond raakt, en vervolgens in Ghengis Khan-kostuum model moet staan voor een schilderij voelt de herder zichzelf belachelijk. Wanneer de schilder met rode verf het verband om zijn kop wat opleukt, is de ondergang compleet, maar de kijker weet beter: diepe eerbied is op zijn plaats. (Els Bertens)

Primer

(Shane Carruth • USA, 2004)

Het is ongelofelijk maar waar. De wiskundestudent Shane Carruth knutselde Primer voor $7000 op zijn computer in elkaar. Het resultaat was een behoorlijk ingenieuze, maar zeker geen foutloze film die duidelijk geïnspireerd is op de stijl van Darren Arnofsky’s π. De film begint heel plotseling. We horen een voice-over die op gebiedende toon iets inspreekt op een antwoordapparaat. “Ga zitten. Schrijf dit op,” eist de stem. Dan ontrolt zich langzaamaan het verhaal van Aaron (gespeeld door Carruth zelf) en Abe (David Sullivan) die in hun garage een verbluffende uitvinding doen: een tijdmachine. Af en toe geeft de voice-over commentaar. “Het geval was waardevol, daar waren ze zeker van.” Terwijl Abe en Aaron het apparaat in eerste instantie zien als een middel om veel geld te verdienen, worden hun tijdreizen steeds meer een experiment in de manipulatie en beheersing van het verleden. Aaron gaat zelfs zo ver dat hij via een van zijn dubbelgangers aan zichzelf probeert te ontsnappen, om zo een nieuw leven te kunnen beginnen. Langzamerhand wordt ook duidelijk wie de stem op het antwoordapparaat is. Die ontdekking vereist echter een goede concentratie en enig gepuzzel. Qua inventiviteit haalt de film het niet bij Memento; de puzzel blijkt relatief eenvoudig te zijn. Van een regisseur die met zo weinig geld zo’n overtuigende film kan maken, kunnen we echter nog heel wat verwachten. (Martijn Boven)

Goddess (Boginya: kak ya polyubila)

(Renata Litvinova • Rusland, 2004)

Hitchcock meets Madonna in Twin Peaks, opgetekend voor Vogue. Litvinova schreef voor Goddess het scenario, regisseerde, en zweeft zelf ook nog eens in de hoofdrol over het scherm als de intuïtieve, hooggehakte rechercheur Faina. Het resultaat is een detective, een thriller en een surrealistische videoclip in een. Het onsamenhangende verhaal wordt goedgemaakt door de art-directie en de soundtrack. Verpletterend veel stijl en schoonheid zorgen ervoor dat je blijft kijken, al vroeg ik me wel af wat de oogverblindende Litvinova me precies wil vertellen. Het gaat over liefde, zoveel is zeker. Dat is belangrijk genoeg, en daar denk ik in dit geval graag nog even over na. (Ellen op de Weegh)

My Summer of Love

(Pawel Pawlikowski • United Kingdom, 2004)

Het verhaal van My Summer of Love is eigenlijk behoorlijk standaard: een meisje uit de upper-class ontmoet een meisje dat aan de onderkant van de samenleving bungelt, ze worden verliefd op elkaar en beloven elkaar eeuwige trouw, totdat… Aanleiding genoeg tot artistieke en diepgravende bespiegelingen over standsverschillen en lesbische liefde, met een cynisch-komische ondertoon. Wanneer je het als kijker dan ook nog moet doen met schokkerige beelden die behoorlijk afleiden, vraag je je af wat My Summer of Love boven de middelmaat hijst. Het antwoord ligt bij God, althans: bij de broer van het arbeidersmeisje, die na zijn gevangenisperiode als een herboren christen door het leven gaat. De rol van Phil, die door acteur Paddy Considine overigens geen seconde wordt geparodieerd, is oneindig veel interesanter dan het wat dunne liefdesverhaaltje van de meisjes. Je zou zulke figuren vaker op het witte doek moeten zien. (Els Bertens)

Casshern

(Kiriya Kazuak • Japan, 2004)

Oorlogen tussen continenten, gentechnologie, veredeling van het menselijke ras, daaruit voortvloeiende mutantenopstanden en het einde van de mensheid. Omdat aan het verhaal van Casshern nauwelijks een touw vast is te knopen, kun je maar beter gewoon kijken. Ruim twee uur duurt dit spetterende science-fictionverhaal, dat er waanzinnig stijlvol uitziet: decors die doen denken aan het fin de siècle, waarin Star Wars– en Terminator-achtige gevechten zich afspelen. Dit alles wordt dan op een verbluffende wijze in beeld gebracht: Casshern ziet eruit als een woeste manga-strip. Gevechten bestaan uit shots waarin de strijders een pose aannemen, terwijl overbelichting en kleurverzadiging de bewegingen suggereren. Is die trukendoos genoeg om van Casshern een goede film te maken? Als je begrijpelijke verhaallijnen onbelangrijk vindt, kun je genieten van ruim twee uur visual candy. (Els Bertens)

Overzicht verslag IFFR 2005

In dit artikel:
La nuit de la vérité
|
La fausse suivante
|
La mort du jeune aviateur Anglais
|
Hawaii, Oslo
|
The World
|
Zwarte zwanen
|
Brothers
|
Two Syllables Behind
|
La niña santa

La nuit de la vérité

(Fanta Régina Nacro • Frankrijk/Burkina Faso, 2004)

Schubben. Net als een python. Dat hebben de Nayak volgens dorpsgek Tomoto op hun armen. Wild gebarend trakteert hij een groepje kokende vrouwen op zijn verhalen over deze slang-mensen. Deze ‘monsters’ zijn echter leden van een rivaliserende clan. En voor deze ‘monsters’ staan de vrouwen te koken. Een feestmaal om de vrede te vieren na een jarenlange burgeroorlog. Feilloos legt de debuterende regisseuse Fanta Nacro met deze scène uit La nuit de la vérité de vinger op de zere plek. Hij illustreert met welke problemen veel Afrikaanse samenlevingen na genocide en burgeroorlog kampen. Hier moeten de Nayak, na jarenlang als monsters te zijn afgeschilderd, opeens onthaald worden als vrienden. Moet je vergeven of vergeten? En hoe moet dat als je bloedeigen zoon gruwelijk is afgeslacht door de mensen met wie je aan tafel zit? Alles tijdens de maaltijd krijgt daardoor een benauwende extra lading. Een nieuwe explosie van geweld hangt voortdurend in de lucht. Een drum, een dorpsgek: alles kan het wankele evenwicht verbreken. Door La nuit de la vérité word je meegezogen in een maatschappij waar angst en wantrouwen regeren. Het is daarmee een gruwelijke, maar vooral heel intense kijkervaring. (Floortje Smit)

La fausse suivante

(Benoit Jaquot • Frankrijk, 1999)

Regisseur Jaquot zelf was het niet eens met de vertoning van deze film tijdens zijn oeuvre-overzicht op het IFFR. Hij vond de bewerking van het boek van De Marivaux een te zware kluif voor een niet-Franstalig publiek. En toegegeven, het is een kluif. De Engelse ondertiteling schiet al per definitie tekort voor het oneindig complexe 18e-eeuwse Frans, en houdt bovendien het tempo maar nauwelijks bij. Het verhaal wordt opgevoerd als een toneelstuk – als bij toeval gespeeld door vijf acteurs in een leeg theater – en leunt dus zwaar op de dialogen. Voeg daarbij de traditionele kostuums met strikken en kwikken plus wat intriges rond een graaf, een gravin, een als man vermomde gravin en twee bedienden, en je zou toch gillend weglopen? Ik ben blijven zitten. Het geheel heeft zoveel vaart en raffinement dat je er ademloos van wordt. De acteurs, waaronder Isabelle Huppert, spelen de pannen van het dak. Ondanks de vele filmische elementen die toegevoegd worden aan het toneelstuk, laat Jaquot je geen moment vergeten – wat film meestal wel graag wil – dat je naar een spel zit te kijken. En toch word je gegrepen. Een gelukkig huwelijk tussen film en theater, heel bijzonder. (Ellen op de Weegh)

La mort du jeune aviateur Anglais

(Benoit Jaquot • Frankrijk, 1993)

Vlak voor haar dood vroeg Marguerite Duras aan haar vriend en regisseur Jaquot om haar te helpen met het maken van een film. In het kleine dorp Trouville had ze naast de dorpskerk een graf ontdekt van een in de oorlog gesneuvelde Engelse piloot. Nadat de dorpelingen het lichaam van de onbekende 20-jarige jongen uit het vliegtuig hadden bevrijd, werd hij met zorg begraven op een bijzondere plek. Ieder jaar werd er een ceremonie gehouden voor deze verloren zoon, en altijd waren er bloemen op zijn graf. De film is een getuigenis van deze wonderlijke geschiedenis. Duras’ stem leidt het oog van de camera, we zien het graf, de kleine kerk, de bomen en de horizon in de verte. We horen hoe ze het verhaal vertelt, en onderzoekt waarom het haar zo raakt. “Niet echt een verhaal,” zegt ze zelf, “ik heb niets in mijn handen.” Wel een moedig onderzoek, aan het einde van haar eigen leven, naar verlies, sterfelijkheid en mededogen. Soms wat raadselachtig en ontoegankelijk misschien, maar op een bijzondere manier ontroerend. (Ellen op de Weegh)

Hawaii, Oslo

(Erik Poppe • Noorwegen, 2004)

Lees hier het interview dat we met regisseur Erik Poppe hadden

Op een broeierige zomeravond in Oslo wordt een man aangereden door een ambulance. Al snel verzamelt zich om het slachtoffer een groep omstanders; mensen die meer met elkaar te maken blijken te hebben dan je op het eerste gezicht zou denken. Het is alweer een kleine zeven jaar geleden sinds de Noorse regisseur Erik Poppe een flink aantal prijzen in de wacht sleepte met zijn debuutfilm Schpaa. Maar, al liet zijn tweede film een tijdje op zich wachten, het resultaat is zonder meer de moeite waard. Vijf verhaallijnen zitten er in Hawaii, Oslo. Verhaallijnen die gaandeweg steeds dichter bij elkaar komen. De symboliek ligt er zo nu en dan wat dik bovenop, maar Poppe heeft precies de grens gevonden van het toelaatbare. Nergens worden de verwijzingen en toevalligheden vermoeiend; ze zetten eerder aan tot nadenken, een beschouwing over iets groters dan het ‘gewone’ leven op aarde. De acteurs krijgen stuk voor stuk de ruimte om te schitteren. Of liever gezegd, om een echt persoon neer te zetten. En zelfs al blijven sommige vragen onbeantwoord (want wat doet Leon eigenlijk in een inrichting? En waarom is Bobbie-Pop suicidaal?), het versterkt alleen de indruk die de film achterlaat van een momentopname. Hawaii, Oslo is ‘slechts’ het verhaal van een paar mensen, van één dag in een grote stad. (Marije Sietsma)

The World (Shi jie)

(Jia Zhang-ke • China/Japan/Frankrijk, 2004)

“Zie de wereld zonder Beijing te verlaten!” Dat is de jubelende slogan van attractiepark World Park. Werkneemster Tao (Zhao Tao) is de ene dag een stewardess, de volgende een indiase danseres. Ze wandelt in vijf minuten van Egyptische pyramides naar Londen Bridge. Omdat een paspoort in China een statussymbool is, is dit de wereld zoals Tao hem zal zien. The World van regisseur Jia Zhang-ke volgt de levens van Tao en haar collega’s. Zo levensecht als de inwoners zijn, met hun twijfel, ruzietjes en problemen, zo kitsch is hun omgeving, met de Twin Towers (“wij hebben ze nog wèl”) en de toren van pizza. Een interessant contrast. Het dwingt je de onderlinge verhoudingen ook op die manier te bekijken. Wat is echt en wat is namaak? De spanning ligt in onderlinge relaties en de karakterschets van deze Chinese generatie. Regisseur Jia Zhang-ke lijkt halverwege echter te schrikken van het gebrek aan drama. Naarmate de film vordert maakt het kleine leed steeds vaker plaats voor grote gebeurtenissen, zoals een sterfgeval en een bruiloft. Eeuwig zonde. Het geeft de film geen meerwaarde en hij duurt daardoor zelfs een half uur te lang. (Floortje Smit)

Zwarte zwanen

(Collette Bothof • Nederland, 2005)

Zonder ondersteunende muziek is een film vaak erg kaal. Minder spannend, minder emotie en vooral: minder af. Regisseuse Collette Bothof heeft dit buitengewoon goed begrepen. In haar film Zwarte zwanen speelt de soundtrack dan ook een belangrijke rol. Veel dialoog is er niet tussen de hoofdpersonen; de muziek zegt genoeg. De film draait om twee geliefden, Marleen en Vince. Vanaf hun eerste ontmoeting op het Spaanse strand zijn ze onafscheidelijk; hun liefde is allesomvattend en bijna angstaanjagend intens. Toch kost het Marleen moeite om te geloven dat hij net zoveel van haar houdt als zij van hem. Zowel het acteerwerk van Carice van Houten als dat van Dragan Bakema is zonder meer geweldig. Hun liefde, maar ook hun onmacht om los te komen van elkaar, wordt prachtig in beeld gebracht. Een gevoel dat nog eens versterkt wordt door het decor van een desolaat Spaans strand. Zwarte zwanen is zeker de moeite van het kijken waard. Het ietwat dramatische einde (vooral het moment waarop de zon achter de wolken verdwijnt) is Bothof dan ook ruimschoots vergeven. (Marije Sietsma)

Brothers (Brodre)

(Susanne Bier • Denemarken, 2004)

Zomaar opschrijven wat dit voor film is, is makkelijker gezegd dan gedaan. Indrukwekend, intimiderend bijna. In sommige films zitten momenten waar je liever niet naar kijkt, bijvoorbeeld het afsnijden van een pink in Zwarte zwanen. Hoe ongemakkelijk je gevoel ook is bij het zien van dit soort scènes, het haalt het niet bij de weerzin die je voelt wanneer de hoofdpersoon Michael uit Brothers wordt gedwongen zijn medegevangene om het leven te brengen met een metalen staaf. Het is lang geleden dat het zweet me zo dik in mijn handen stond bij het kijken naar een film. Michael, een majoor in het leger, en Sarah hebben hun leven prima op orde. Twee kinderen, een fijn huis en bovenal: ze hebben elkaar. Hun bestaan wordt overhoop gegooid wanneer het vliegtuig waarin Michael zich bevindt, in Afghanistan explodeert. Terwijl thuis iedereen na zijn begrafenis de draad weer probeert op te pakken, blijkt Michael toch nog in leven te zijn; als gevangene. Het gezin wordt uiteindelijk herenigd, maar niets is meer zoals het vroeger was. Met Brothers heeft Susanne Bier een film gemaakt die inslaat als een bom. (Marije Sietsma)

Two Syllables Behind (O dve slabiky pozadu)

(Katarina Sulajova • Slowakije/Tsjechië, 2004)

Vrijwel iedereen kent wel zo’n moment in zijn of haar leven, zo’n periode waarin je er alles voor over zou hebben om te weten wat je met jezelf aan moet. Dat je eindelijk wéét wat je precies wilt. Een goede studie, of toch maar gaan voor het snelle geld? Een veilig leven met een goedaardige partner, of toch liever een uitdagender leven in een ander land met onbeperkte mogelijkheden? Ook Zuzanna, de twintigjarige hoofdrolspeelster uit Two Syllables Behind staat op dit punt. Ze studeert kunstgeschiedenis, maar vult haar tijd vooral in de studio om televisieseries na te synchroniseren. Ze is op zoek naar een betere invulling van haar leven, maar wat ze ook doet, haar leven wordt er niet echt beter van. Zuzanna doet niet anders dan heen en weer rennen (zowel letterlijk als figuurlijk) en mensen aan het lijntje houden. Alles draait alleen om Zuzanna. Mede daardoor is het moeilijk sympathie voor haar op te brengen. Hoewel de film best aardige momenten kent, is de overheersende toon vooral nerveus en springerig. Een toon die in principe prima aansluit bij het verhaal, maar tegelijkertijd ook vaak net de grens overschrijdt en ronduit vermoeiend en irritant wordt. (Marije Sietsma)

La niña santa

(Lucrecia Martel • Argentinië/Spanje/Italië, 2004)

Langzaam schuifelt hij naar voren. Behoedzaam drukt hij zijn heup tegen haar billen in het rokje van haar schooluniform. De eerste paniek in haar – normaal bijna stuurse – blik maakt plaats voor iets peinzends. Is dit dan de goddelijke passie waar zij op de meisjesschool over leert? En wat is dan haar roeping? La niña santa is een film over seksualiteit en de onlosmakelijk verbonden hypocrisie. Alles in de omgeving van het schoolmeisje Amalia is broeierig. De bijbellessen over passie en devotie, waar tegelijkertijd geroddeld wordt over de amoureuze escapades van de jonge lerares. Het ranzig-foute jaren zeventig hotel waar Amalia woont en waar een invasie van hitsige oudere artsen de kamers bevolkt vanwege een congres. De wulpse en toch ingetogen lippen van dokter Jano die met Amalia’s moeder flirt èn stiekem tegen het meisje aanrijdt. Met een bijzondere kadrering geeft regisseuse Lucrecia Martel normale dingen een seksuele lading. De camera vangt details: een anonieme naakte rug, de verdwaalde haren in een nek. Impliciet, subtiel en daarmee vele malen erotischer dan de expliciete seks die ook op het festival te vinden is. (Floortje Smit)