Boeken / Fictie

Tja, wat is karakter?

recensie: Emmanuel Bove - Vrouwelijk karakter

Het kan weer niet missen dat ook deze roman van Bove, uit 1936, over de liefde en haar nukken gaat. Dit keer aan de hand van het samenhokkende paar Colette en Jacques. Zonder noemenswaardige achtergronden zijn ze plompverloren de hoofdpersonages.

Ze leven van de lucht, zolang dat gaat. Colette treint uit Zwitserland naar Parijs om haar vader, dokter Édouard Salmand, geld af te troggelen. Met tegenzin schuift hij haar een flink bedrag toe. Als dat op is, bedelt ze bij andere familieleden.

Ongeloofwaardig

De hele situatie wordt niet erg geloofwaardig gemaakt. Vanwaar dit lamlendig parasitaire gedrag? Raadsel blijft ook waarom beiden zo onvoorwaardelijk aan elkaar verknocht blijven, althans zij aan hem. Terwijl Jacques een problematisch heerschap is aan wie voor haar weinig pret is te beleven. Haar opofferingsbereidheid is schier grenzeloos. Op iedere volgende bladzijde verwacht je dat de bom barst. Maar nee, steeds maar niet.

In de Eerste Wereldoorlog heeft Jacques een ernstige hoofdwond opgelopen en is diens broer omgekomen. Zijn dood wil hij wreken door weer soldaat te worden. Maar de dokter van wie hij een positief medisch attest eist, weigert. Jacques knalt hem neer. In een opwelling. Hij is namelijk een ziekelijk geval van opwellingen en ineenstortingen, waar waarschijnlijk zijn hersenschade debet aan is. Colette heeft het er met overgave zwaar mee te stellen.

Een kaal verhaal

De verhaallijn hoort in een boekbespreking secundair te zijn. Maar de roman is weinig meer dan die verhaallijn, en daar zelfs een samenvatting van. Je leest een toen-en-toen-en-toen-verhaal. Heel veel hoofdstukken, alinea’s en zinnen beginnen dan ook met een tijdsbepaling, al wordt dat in de hand gewerkt doordat vaak van hot naar haar de trein wordt genomen.

Wat mist is vlees aan de botten van de personages. Wat ze doen en laten gebeurt en gebeurt niet, maar de noodzaak daarvoor blijft zoek. Daarbij komt dat Jacques vleesgeworden passiviteit is, op regelmatige uitbarstingen na waar Colette niets van begrijpt. Hij komt nog minder tot leven dan de anderen in de roman. In hun jaren samen lijken hij en Colette geen seks te hebben en enige verbondenheid ontbreekt überhaupt. Erg verwrongen. Het valt zwaar om benieuwd te blijven naar de (weinig verrassende) afloop van de zielloze soap.

Deze roman van Bove, succesvol met andere titels, werd door de uitgever geweigerd omdat de schrijver na het inderdaad veelbelovende begin geen veranderingen wilde aanbrengen. Had hij beter wél kunnen doen.