~

Het grootste deel van zijn kunstenaarscarrière bracht Modigliani door in Parijs, in een tijd dat die stad een enorme aantrekkingskracht had voor beroemde en aankomende kunstenaars, die je dan ook overal in en om de cafés van Montparnasse kon aantreffen. Die wereld, en dan met name het Parijs van de jaren 1919 en ’20 (nagebouwd in Roemenië), is door de Schotse regisseur Mick Davis weer tot leven gebracht in zijn film Modigliani. Andy Garcia speelt de titelrol met verve: een bruisend maar egocentrisch mens met kinderlijke trekjes. Het kleine joodse jongetje uit Livorno dat hij ooit was heeft hij nooit helemaal achter zich gelaten en blijft hem ook als imaginaire schim volgen; een concept dat overigens wat kunstmatig aandoet.

Rivaliteit

~

Tegenpolen

Dan komt Modigliani binnen. Onmiddellijk is de spanning tussen de twee mannen te snijden. “Hé Pablo, hoe vrij je met een kubus?” Picasso en Modigliani worden hier voorgesteld als twee rivalen die elkaar voortdurend in de haren zitten, maar toch een innige band hebben. (De aftiteling vermeldt dat, toen Picasso vele jaren na zijn grote rivaal stierf, de naam Modigliani op zijn lippen was.) Waar die rivaliteit vandaan komt wordt nergens duidelijk. In elk geval waren de twee als kunstenaar elkaars tegenpolen: de verfijnde Italiaanse stilist en de Spaanse geweldenaar annex alleskunner. Picasso was uitermate succesvol, Modigliani verdiende te weinig met zijn kunst om zijn vrouw te kunnen onderhouden. (Uiteraard gaan zijn doeken nu voor vele miljoenen het kunstcircuit rond).

Geld als water

In een schitterende scène, de mooiste van de hele film, neemt Picasso zijn collega mee in zijn auto naar het platteland. “Wie woont hier?,” vraagt Modigliani als ze de oprijlaan oprijden van een kapitaal buitenhuis. Het blijkt de schilder Renoir te zijn, reumatisch en gekluisterd aan een rolstoel. Modigliani wil wel weten wat zo’n huis nu kost. “Twee schilderijen,” zegt Renoir. “Er staan twee auto’s in de garage; die hebben me een tekening per stuk gekost.” Voor mensen als Renoir en Picasso is schilderkunst een lucratieve bron van inkomsten, de poort naar een weldadige manier van leven. Picasso, die zelf geld als water verdient, begrijpt niet dat zo veel kunstenaars in Parijs in armoede leven en verhongeren op tochtige zolders.

Liefdesgeschiedenis

Het brengt ons bij de tweede lijn van dit verhaal, dat naast een portret van een kunstenaarswereld ook een tragische liefdesgeschiedenis is. Jeanne Hebuterne was het jonge meisje op wie Modigliani verliefd werd; zeer tegen de zin van haar vader, een fanatieke katholiek, die niets moest hebben van de onconventionele bohémien die nog joods was bovendien.

Kunstenaarsmilieu

Het aantrekkelijkste aspect van deze film is echter de schildering van het Parijse kunstenaarsmilieu, wat verrukkelijke karakteriseringen en prachtige danwel ontroerende scènes oplevert. Modigliani die samen met Chaim Soutine en Maurice Utrillo in een abattoir inbreekt om het bebloede karkas van een os te stelen dat als model moet dienen voor het beroemde schilderij van Soutine. De krankzinnigheid van Utrillo. Een bezoek aan de gezette, taartjes etende mecenas Gertrude Stein (fantastische rol van Miriam Margoyles). Picasso die Jean Cocteau tekent als een stier met een mensenhoofd.

Arrogant genie

Garcia en de Franse actrice Elsa Zylberstein zijn uitstekend als Amadeo en Jeanne, die ondanks de moeilijke uiterlijke omstandigheden en het bepaald niet gemakkelijke karakter van Amadeo (die in zijn neiging tot zelfdestructie ook anderen meesleept) tot aan het voor beiden zo tragische einde bij elkaar blijven. Picasso wordt gespeeld door de Engels/Iraanse acteur Omid Djalili; de gelijkenis met de jonge Picasso is opvallend (hoewel Djalili aanzienlijk corpulenter is) en hij zet de schilder neer als een arrogant genie dat wel het hart op de goede plaats heeft.

Toch wordt de film in sommige scènes wel heel dik aangezet. Bovendien is de vertelling hier en daar wat rommelig en onduidelijk. Als liefdesgeschiedenis is de film als geheel echter behoorlijk aangrijpend te noemen en als kunstenaarsbiografie zeker geslaagd. Een ruime voldoende.

~

Gaylord Focker (Ben Stiller) werkt als verpleegkundige in een ziekenhuis. Hij doet zijn eerste bevalling. Schoonpa Jack Byrnes (Robert de Niro), ex-CIA, noemt hem ‘nurse’ en kan het niet laten denigrerende opmerkingen te maken over zijn aanstaande schoonzoon. Jack heeft zijn kleinzoon Little Jack voor een periode in huis en probeert deze op te voeden met gebarentaal en volwassen waarden en normen. Kleine Jack krijgt de opvoeding die Gaylord niet heeft gehad.

Perikelen

~

Kinderachtig

Door de tegenstellingen tussen de ouders is er een verhaal mogelijk vol grappen en grollen tussen de echtparen. En er gebeurt iets met de kat, er gebeurt iets met het hondje, er is sprake van een huishoudster, er is misschien wel sprake van een zwangerschap, Little Jack huilt en lacht en zo kabbelt de film van scène naar scène. Af en toe te kinderachtig voor woorden, zo nu en dan tenenkrommend slecht, maar ook een aantal malen leuk en goed voor een echte glimlach.

Sprakeloos

Ma Focker ziet de spanning bij pa Byrnes en gaat aan het werk. Natuurlijk moet deze niets hebben van de fysiek en seksueel getinte opmerkingen en aanwijzingen. En toch belandt ma bij pa op zijn rug. Het is een van de voorbeelden, waarbij de toeschouwer van gène de haren uit het hoofd wil trekken en tegelijkertijd merkt dat het grappig is. Streisand bij De Niro op zijn rug (!), om ervoor te zorgen dat hij van bil wil.

Slagroom

Meet The Fockers is zo’n film waar alleen met stijgende verbazing naar gekeken kan worden. Hoe is het mogelijk dat spelers van de klasse Hoffman en De Niro meedoen aan een film, die een aantal smakeloze pies- en poepgrappen bevat? Waarom doen acteurs die Oscars hebben opgehaald mee aan tenenkrommende flauwiteiten? Meet The Fockers is zo’n film waarin precies voldoende goede grappen zitten om een trailer te vullen. De film levert bijna zeker een veelvoud aan miljoenen op. En voor een percentage van dat bedrag maakt Dustin Hoffman zich graag belachelijk op een grasveld, laat Barbara Streisand haar borsten met plezier onder spuiten met slagroom en loopt De Niro glimlachend met een neptiet op zijn borst om zijn kleinzoon de borst te geven. Geld vergoedt blijkbaar veel, zo niet alles.