Goed, dat was nummer een van een album dat welgeteld 20 minuten en 59 seconden duurt. En daar blijft het niet bij. Serieus, die twintig minuten blijken stuk voor stuk heerlijk misselijkmakende ‘bietmuziekte’. Elf kneiters, zogezegd! Inclusief snerpende Rickenbacker, stuiterende, ruw rollende orgelloopjes en ronde, donkere bastonen. Niet te vergeten: de gortdroge snaredrum die de biet onweerstaanbaar voortstuwt. En wie die originele uitvoerenden van deze nummers zijn? Wat maakt het eigenlijk nog uit? Sterker, ik wíl het al niet eens meer weten! Voor mij zijn deze elf songs vanaf heden van The Madd. Ik verdenk hen er zelfs van dat ze in een aankomend interview zullen melden de nummers zelf geschreven te hebben, en dat de orginele uitvoerenden, zoals vermeld in het boekje, verzonnen zijn. Net als de namen van de bandleden.

~

Wat meer over die andere 19 minuten. De biet die nummers als Her Big Man of Sad Boy herbergen? ’t Klinkt zo ongelofelijk als de vroege Beatles dat je er alleen maar oprechte bewondering voor kan hebben. Jump Now! en I Want You, Need You, Love You hebben de angstig vrolijke vibe die bands als Supergrass en The Hives vaak ook laten horen. Ook geen slechte vergelijking, lijkt me. The Madd klinkt wat mij betreft op een krankzinnige manier heel erg vitaal en van deze tijd, maar heeft tegelijkertijd een ongelofelijke sixties feel. De ooooeeeehoe’s en nananananaa’s zijn niet van de lucht. Om over de come on’s! (o.a. Her Big Man en Come On) en de let me hear you, say yeah’s (I Say Abba) maar te zwijgen. De teksten gaan veelal over de liefde en zijn gelukkig her en der ook nog eens van de nodige humor en meligheid voorzien. Roughy bijvoorbeeld handelt over een gelijknamige kapper, ook wel The Beatlesman genoemd. Die Roughy meet iedereen gewoon steevast een jaren zestig bloempotkapsel aan. Je zou bijna naar hem toe gaan voordat je The Madd live gaat zien, iets dat zal zeker gaan gebeuren. En met dat fris geknipte hoofd, meet je jezelf natuurlijk en passant nog even een (tweedehands!) maatpak aan. Inclusief die stropdas (mocht je niet weten hoe je die moet strikken, de cd-hoes vermeldt een zesstappenplan, inclusief tekeningen).

Ik ben ervan overtuigd dat velen zeer binnenkort zullen lijden aan de ‘bietmuziekte’. The Madd gaat het live ongetwijfeld ontzettend goed doen. Helemaal tijdens de festivalletjes. En ik eet persoonlijk mijn zorgvuldig gestrikte stropdas op als het optreden tijdens Noorderslag niet een van de hoogtepunten van de 2008-editie gaat worden. Dit is zó ’tweeduizend-acht’! Ik ben d’r ‘gekk’ van! Volledig ‘gekk’ van die niet te genezen ‘bietmuziekte’.

Mexicaanse Mariachi-liederen en verfijnde Argentijnse tango’s combineren met Nederlandse teksten. Het lijkt vloeken in de kerk. Toch ‘vloekt’ NCRV-presentator Joris Linssen er wat dat betreft duchtig op los. Hij gebruikt namelijk een schare songs van befaamde componisten uit die contreien en schreef er z’n eigen Hollandse teksten op. Oef, daarmee neemt hij op z’n minst een aardig risico. En komt deze alleraardigste ‘simpatico’ daar mee weg?

~

Kwijlerig

Maar onlangs verscheen hun tweede album, Zo Alleen. Een nieuwe kans voor mij, dus. Linssen gebruikt daarbij de bij velen bekende composities van José Alfredo Jiménez, Armando Manzanero en zangeres Chavela Vargas. Laatstgenoemde wordt overigens ook wel ‘De Stem van Mexico’ genoemd. Ga d’r maar aan staan om je met hen te meten, zou ik zo zeggen. Haar waanzinnige nummer Soledad verwordt bij Linssen en consorten tot de titelsong. Een goede en breekbaar gezongen tekst waarbij de eenzaamheid letterlijk voelbaar is. Ja, en dat is toch op z’n minst erg knap. Maar op andere plekken zorgt de uiteraard wederom tragische tekst voor een beetje een kwijlerige tweederangs Toon Hermans-‘feel’ (in: Als Ze Ons Laten) of een niet zo heel goede Robert Long-interpretatie (Tranen Van Geluk of Van Een Andere Planeet) waar ik persoonlijk niet echt tegen kan. Maar goed, er zijn overal voor- en tegenstanders. Iets dat vast ook voor dit album geldt.

Dikke huid

En trouwens, dergelijke tekstschrijvers zitten natuurlijk helemaal niet te wachten op eeuwige roem. Die schrijven liever zoveel mogelijk licht depressieve verhalen over hoe alles weer eens mis ging. Over hoe de liefde verging, zoals in de goed gelukte teksten ’t Is Nog Steeds Zo, Verdomde Liefde, Als Ik Ga en Het Allerlaatste Liedje, of over hoe ze weer eens verkeerd geïnterpreteerd werden. En getuige z’n teksten heeft Linssen inmiddels een dikke huid gekregen. Natuurlijk kan een mens al die tragiek niet volhouden. Maar het hoort bij de Mariachi, het hoort bij de Nortenho (Mexicaanse levensliederen). Ongeveer zo: “Sinds jij niet meer komt, zijn de straten verstomd, de stilte ketst tegen het steen… Zo alleen, verloren en kwijt. Alsjeblieft, kom me redden van de eenzaamheid.” Enzovoorts. Tja, eigenlijk doet dit album heel erg denken aan Linssens succesvolle tv-programma’s, zoals Hello Goodbye. De emotie, de snik, de passie, de hartstocht. Nog even een leuk detail? Vanaf januari 2008 is Joris te zien in een nieuwe reeks van Wie is… de mol? Een serie die zich deze keer afspeelt in… precies.

Album met allemaal eigen nummers

Maar goed, eventjes heel eerlijk nu. Eigenlijk zit ik niet echt te wachten op Nederlandse teksten die her en der behoorlijk gelukt zijn. Die vervolgens gecombineerd worden met al bekende composities, die redelijk goed zijn ingespeeld. Eigenlijk wil ik, heel eerlijk gezegd, een album horen met allemaal eigen nummers van deze band. Want laat me duidelijk zijn; de drie eigen nummers Zes Stappen, Stuk Zonder Titel en Kompas roepen (mijlenver van me vandaan!) naar meer. Daar laten Caramba, bestaande uit accordeonist Marcel van der Schot, contrabassist Jeroen Groenendijk en gitarist Kees van den Hoogen én Linssen hun échte meerwaarde zien. Mag ik daar meer van horen? Dan kom ik graag bij u terug. Tot die tijd geniet ik met volle teugen van de passievolle, hartstochtelijk gemaakte tv-programma’s, zoals Hello Goodbye. Vanaf eind december weer op de buis.

~

Toegegeven, het conceptuele aspect van Rise Above is nogal postmodern; ‘gezocht’ dekt de lading wellicht beter. Door een door tijd aangetaste herinnering aan zo’n bekend werk nadrukkelijk als basis te nemen voor een cd zet Longstreth de luisteraar eigenlijk op het verkeerde been. Dat hij juist Damaged gekozen heeft wekt ten onrechte bepaalde verwachtingen, zeker uit de hoek van doorgewinterde punkers, die met Rise Above van een koude kermis thuis komen. Dat Longstreths interpretatie nogal van het origineel afwijkt is namelijk zacht uitgedrukt, het is alsof je een bosneger met een spoedcursus Engels Shakespeare laat reciteren. Waarschijnlijk is het zelfs beter als je die cd nooit hebt gehoord (of je er zoals ik ooit slechts doorheen gegrasduind hebt). Rise Above is dan ook absoluut geen coveralbum, het is misschien nog het meest een reis in de voetsporen van Black Flag door een landschap dat dankzij eeuwenlange beschaving onherkenbaar is veranderd. Dirty Projectors covert iets dat niet bestaat, en zo vreemd vernieuwend is de muziek ook.

Verticale vernieuwing

Hoewel Longstreth op Rise Above voor het eerst met een band in de archetypische rockformatie (drum, bas, gitaar en zang) werkt, is zijn klassieke benadering, die eerder werk als Slaves, Graves & Ballads (2005) kenmerkte, nog duidelijk hoorbaar. De muziek heeft meer ritme dan voorheen – ‘horizontaler’ noemt Longstreth het zelf – maar de kracht van de muziek is nog steeds de compositie, het ‘verticale’. Veel meer nog dan uit akkoorden en structuur is de muziek namelijk opgebouwd rond zeer experimentele ideeën van consonantie en harmonie. Dit komt het meest naar voren in de gitaren en zang, die haast onbegrijpelijk stuurs en hoekig zijn. Hoewel die intensiteit mij direct wist te boeien, vraagt de complexiteit van de composities zeker om veel luisterbeurten. In die ‘verticale’ vernieuwing ligt de aantrekkingskracht van Rise Above, en eigenlijk is dit album meer nog ‘klassieke muziek met popinstrumenten’ dan een popalbum, laat staan punk.

Exotische intensiteit

~

Sowieso is Rise Above een walhalla voor muzikale omnivoren: folk, blues, klassiek en Afrikaanse invloeden geven de muziek een uitheems karakter, dat wordt versterkt door de haast onaardse klanken die Longstreth uitstoot. Zijn springerige falset staat onmiskenbaar centraal en bindt, geflankeerd door tweede stemmen van de bassiste en gitariste, alle muzikale uitspattingen samen. Door het hele album heen gebruikt Dirty Projectors een vraag-en-antwoordspel tussen de gitaren, met veelvuldig gebruik van Noord-Afrikaanse speeltechnieken zoals die van het snaarinstrument de krak. Gimme Gimme Gimme is een hoogtepunt, met een continu verloop van gebroken gitaar- en zangpatronen die over elkaar struikelen en op onnavolgbare wijze in elkaar vallen. De keuze om alle instrumenten erg kaal te houden in de mix pakt zeer goed uit, want het legt een rauwe energie en dynamiek bloot die met geen effect is na te bootsen.

Dirty Projectors is een vernieuwende band met een unieke klanktaal, die elke muziekliefhebber een kans moet geven. Schenk geen aandacht aan het postmoderne kader van Rise Above, maar laat je verrassen en verrijken door het unieke en onvoorspelbare talent van David Longstreth. Geloof me, het lijkt nergens op.