8WEEKLY Archieven - Pagina 34 van 96

Muziek / Achtergrond

special: Spotify-playlist van onze muziekredactie

8WEEKLY Playlist – Halloween: The Theater Edition

maandag 10 oktober 2022 / door: Malin Hollaar0 Sterren

Oktober is de maand van Halloween en dat is lastig te missen. Zo staan op televisie verscheidene horrorfilms klaar, is het bijpassende snoepgoed in menig winkel te vinden en staan social media platforms alweer vol met mensen die hun kostuums uitproberen. Voor Halloween putten we inspiratie uit van alles dat eng is, of het nu gaat om heksen en monsters uit het fantasy genre of om moordernaars uit het thriller genre. Hoewel musicals vaak een vrolijk en extravagant imago hebben, passen ze juist perfect bij Halloween. Er zijn talloze musicals over enge monsters, lugubere moorden en verschrikkelijke geschiedenisverhalen.

De muziek van deze musicals is te vinden in de nieuwste 8WEEKLY playlist: Halloween: The Theater Edition. Gelukkig zijn enkele van deze musicals ook verfilmd. Voor wie nog twijfelt over welke musical of musicalfilm op de kijklijst moet heeft 8WEEKLY enkele aanraders op een rijtje gezet.

1. Sweeney Todd, een moordlustige kapper

Het lugubere verhaal over de demonische kapper van Fleet Street is een klassieker. De prijswinnende musical van Stephen Sondheim stamt uit 1979 en is sindsdien vele malen ten tonele gebracht. De musical komt in 2023 naar Nederland, waar Hans Peter Janssens en Simone Kleinsma de hoofdrollen van Sweeney Todd en Mrs. Lovett op zich zullen nemen. Voor wie eerder al een kijkje in de macabere wereld van de wraaklustige kapper en onsuccesvolle bakker wil krijgen is er de Oscar-winnende verfilming uit 2007, waar Johnny Depp en Helena Bonham Carter de rollen vertolken van Sweeney Todd en zijn partner in crime mrs. Lovett.

2. De Horror van High School

Dat voor velen de middelbare school de perfecte setting is voor een moordlustig verhaal blijkt wel uit de vele films in musicals die zich in high school afspelen. Bekende klassiekers als Carrie en Heathers zijn van film naar theater vertaald en vertellen beiden op geheel eigen wijze een verhaal vol tienerproblemen en bloedvergieten. Bij de off-Broadway musical We Are The Tigers lijkt er een seriemoordenaar het gemunt te hebben op leden van het cheerleader team. De off-Broadway komediemusical Zombie Prom gooit het over een iets andere boeg en draait om de rebelse Jonny die na zijn zelfmoord, die een nucleaire ramp veroorzaakte, op school terugkeert als zombie. Benieuwd hoe dat afloopt? Deze musical is verfilmd als short film waarin RuPaul de rol van de strenge schooldirectrice miss Strict vertolkt.

3. Ultieme horror: iemand die niet van musicals houdt

Er zijn nog meer zombies te vinden in The Guy Who Didn’t Like Musicals van de producent StarKids Productions. Het team dat bij het grote publiek bekend raakte met A Very Potter Musical brengt nog met enige regelmaat nieuw, hilarische (parodie)musicals uit via YouTube. In The Guy Who Didn’t Like Musicals maakt de kijker kennis met Paul die als enige niet van musicals lijkt te houden en daaropvolgende zombie uitbraak waarbij de zombies met elkaar lijken te communiceren door in zingen en dansen uit te barsten. Zijn zombies niet je ding? Wees niet getreurd, StarKids Productions heeft ook de musical Twisted online gezet. Deze musical vertelt, met een dikke knipoog naar het welbekende Wicked, het verhaal van Alladin vanuit het perspectief van de slechterik Jafar.

4. Een bloederige geschiedenis met powervrouwen

De wereldgeschiedenis blijkt een onuitputtelijke inspiratiebron vol bloederige verhalen. Dat deze verhalen goed samengaan met een enorme portie powervrouwen blijkt wel uit LIZZIE en Six: The Musical. Voor wie fan is van waargebeurde misdaadverhalen is LIZZIE een aanrader, deze female-fronted rockmusical vertelt het verhaal van moordenaar Lizzie Borden en haar zus. Wie liever verder de geschiedenis in duikt kan kiezen voor Six: The Musical waarin de zes (ex-)vrouwen van Henry VIII opscheppen over wie het het meest zwaarst had terwijl ze getrouwd met hem waren. En goed nieuws, deze internationale succesmusical komt in september 2023 in de originele versie naar Nederland.

Of je nu inspiratie zoekt voor welke film je gaat kijken met Halloween of wilt meezingen met verschillende musicals klassiekers, het kan allemaal met de nieuwste 8WEEKLY playlist. Naast hits uit de musicals Sweeney Todd, Heathers, The Guy Who Didn’t Like Musicals en LIZZIE wachten nog nummers op je. Veel luisterplezier!

De playlist van oktober

Beetlejuice: Say My Name – Alex Brightman, Sophia Anne Caruso, Kerry Butler, Rob McClure
Little Shop Of Horrors: Dentist! – Steve Martin, Michelle Weeks, Tichina Arnold, Tisha Campbell
Sweeney Todd: The Ballad of Sweeney Todd – Stephen Sondheim
The Rocky Horror Picture Show: Time Warp – Little Nell, Patricia Quinn, Richard O’Brien
The Book Of Mormon: Spooky Mormon Hell Dream – Benjamin Schrader, Kevin Duda, Brian Tyree Henry, Maia Nkenge Wilson, Lewis Cleale, Andrew Rannells, Michael Potts
Heathers The Musical: Dead Girl Walking – Carrie Hope Fletcher, Jamie Muscato
Love Never Dies: ‘Til I Hear You Sing – Andrew Lloyd Webber, Ramin Karimloo
Jeckyll & Hyde: Dangerous Game – Floor Jansen, Henk Poort
Tanz der Vampire: Der Tanz der Vampire – Original (German) Cast of “Tanz Der Vampire”
The Guy Who Didn’t Like Musicals: The Guy Who Didn’t Like Musicals – The Guy Who Didn’t Like Musicals Cast
Six: The Musical: Don’t Lose Ur Head – SIX, Christina Modestou
The Phantom Of The Opera: The Phantom Of The Opera – Andrew Lloyd Webber, Sarah Brightman, Steve Harley
The Scary Family: When You’re an Addams – Moonlight Heroes
Carrie: The Musical: Carrie – Molly Ranson
We Are the Tigers: The Breakdown – Lauren Zakrin, Jenny Rose Baker, Wonu Ogunfowora
Sweeney Todd: Epiphany – Michael Ball, Imelda Staunton
Crazy Ex-Girlfriend: The Cringe – Crazy Ex-Girlfriend Cast, Patton Oswalt
Heathers The Musical: Freeze Your Brain – Ryan McCartan, Barrett Wilbert Weed
Dracula the Musical: Life After Life – Jeremy Roberts, Frank Wildhorn, Lauren Kennedy, James Barbour
Jekyll & Hyde: Someone Like You – Linda Eder
The New Mel Brooks Musical – Young Frankenstein: Transylvania Mania – Christopher Fitzgerald, Sutton Foster, Fred Applegate, Ensemble
Jasper In Deadland: The Killing – Matt Doyle, Jasper World Premiere Company
LIZZIE: Sweet Little Sister – Storm Large, Carrie Manolakos
Once Upon a Time: The Musical Episode: Love Doesn’t Stand a Chance – Lana Parrilla, Giancarlo Esposito, Lee Arenberg, Tony Amendola, Beverly Elliott, Ginnifer Goodwin, Josh Dallas
Anna And The Apocalypse: Nothing’s Gonna Stop Me Now – Paul Kaye
Zombie Prom: Blast From The Past – Original Off-Broadway Cast of Zombie Prom
Carrie: The Musical: The Destruction – Molly Ranson, Carrie: The Musical Ensemble
Beetlejuice: Fright of Their Lives – Alex Brightman, Rob McClure, Kerry Butler, Beetlejuice Original Broadway Cast Recording Ensemble
American Psycho: Killing Time – Matt Smith, Jonathan Bailey
Hadestown: Road to Hell – André De Shields, Hadestown Original Broadway Company, Anaïs Mitchell
The Guy Who Didn’t Like Musicals: Join Us (And Die) – The Guy Who Didn’t Like Musicals Cast
LIZZIE: What the F**K Now, Lizzie?! – Storm Large, Carrie Manolakos
Nightmare Before Christmas: This Is Halloween – The Citizens of Halloween
Something Rotten!: Hard to Be the Bard – Christian Borle, ‘Something Rotten’ Ensemble, Wayne Kirkpatrick, Karey Kirkpatrick
Cry-Baby: The Musical: A Whole Lot Worse – Carly Jibson, Meg Buckley
Next To Normal: Didn’t I See This Movie? – Alice Ripley
The Phantom Of The Opera: Down Once More/Track Down This Murderer – Andrew Lloyd Webber, Gerard Butler, Patrick Wilson, Emmy Rossum
Twisted: Twisted – Original StarKid Cast of Twisted, Dylan Saunders, Jaimy Lyn Beatty, Nick Gage, Robert Manion
Six: The Musical: All You Wanna Do – SIX, Aimie Atkinson
Little Shop Of Horrors: Suddenly, Seymour – Rick Moranis, Ellen Greene, Michelle Weeks, Tichina Arnold, Tisha Campbell

Muziek / Achtergrond

special: Spotify-playlist van onze muziekredactie

8WEEKLY Playlist – Halloween: The Theater Edition

maandag 10 oktober 2022 / door: Malin Hollaar0 Sterren

Oktober is de maand van Halloween en dat is lastig te missen. Zo staan op televisie verscheidene horrorfilms klaar, is het bijpassende snoepgoed in menig winkel te vinden en staan social media platforms alweer vol met mensen die hun kostuums uitproberen. Voor Halloween putten we inspiratie uit van alles dat eng is, of het nu gaat om heksen en monsters uit het fantasy genre of om moordernaars uit het thriller genre. Hoewel musicals vaak een vrolijk en extravagant imago hebben, passen ze juist perfect bij Halloween. Er zijn talloze musicals over enge monsters, lugubere moorden en verschrikkelijke geschiedenisverhalen.

De muziek van deze musicals is te vinden in de nieuwste 8WEEKLY playlist: Halloween: The Theater Edition. Gelukkig zijn enkele van deze musicals ook verfilmd. Voor wie nog twijfelt over welke musical of musicalfilm op de kijklijst moet heeft 8WEEKLY enkele aanraders op een rijtje gezet.

1. Sweeney Todd, een moordlustige kapper

Het lugubere verhaal over de demonische kapper van Fleet Street is een klassieker. De prijswinnende musical van Stephen Sondheim stamt uit 1979 en is sindsdien vele malen ten tonele gebracht. De musical komt in 2023 naar Nederland, waar Hans Peter Janssens en Simone Kleinsma de hoofdrollen van Sweeney Todd en Mrs. Lovett op zich zullen nemen. Voor wie eerder al een kijkje in de macabere wereld van de wraaklustige kapper en onsuccesvolle bakker wil krijgen is er de Oscar-winnende verfilming uit 2007, waar Johnny Depp en Helena Bonham Carter de rollen vertolken van Sweeney Todd en zijn partner in crime mrs. Lovett.

2. De Horror van High School

Dat voor velen de middelbare school de perfecte setting is voor een moordlustig verhaal blijkt wel uit de vele films in musicals die zich in high school afspelen. Bekende klassiekers als Carrie en Heathers zijn van film naar theater vertaald en vertellen beiden op geheel eigen wijze een verhaal vol tienerproblemen en bloedvergieten. Bij de off-Broadway musical We Are The Tigers lijkt er een seriemoordenaar het gemunt te hebben op leden van het cheerleader team. De off-Broadway komediemusical Zombie Prom gooit het over een iets andere boeg en draait om de rebelse Jonny die na zijn zelfmoord, die een nucleaire ramp veroorzaakte, op school terugkeert als zombie. Benieuwd hoe dat afloopt? Deze musical is verfilmd als short film waarin RuPaul de rol van de strenge schooldirectrice miss Strict vertolkt.

3. Ultieme horror: iemand die niet van musicals houdt

Er zijn nog meer zombies te vinden in The Guy Who Didn’t Like Musicals van de producent StarKids Productions. Het team dat bij het grote publiek bekend raakte met A Very Potter Musical brengt nog met enige regelmaat nieuw, hilarische (parodie)musicals uit via YouTube. In The Guy Who Didn’t Like Musicals maakt de kijker kennis met Paul die als enige niet van musicals lijkt te houden en daaropvolgende zombie uitbraak waarbij de zombies met elkaar lijken te communiceren door in zingen en dansen uit te barsten. Zijn zombies niet je ding? Wees niet getreurd, StarKids Productions heeft ook de musical Twisted online gezet. Deze musical vertelt, met een dikke knipoog naar het welbekende Wicked, het verhaal van Alladin vanuit het perspectief van de slechterik Jafar.

4. Een bloederige geschiedenis met powervrouwen

De wereldgeschiedenis blijkt een onuitputtelijke inspiratiebron vol bloederige verhalen. Dat deze verhalen goed samengaan met een enorme portie powervrouwen blijkt wel uit LIZZIE en Six: The Musical. Voor wie fan is van waargebeurde misdaadverhalen is LIZZIE een aanrader, deze female-fronted rockmusical vertelt het verhaal van moordenaar Lizzie Borden en haar zus. Wie liever verder de geschiedenis in duikt kan kiezen voor Six: The Musical waarin de zes (ex-)vrouwen van Henry VIII opscheppen over wie het het meest zwaarst had terwijl ze getrouwd met hem waren. En goed nieuws, deze internationale succesmusical komt in september 2023 in de originele versie naar Nederland.

Of je nu inspiratie zoekt voor welke film je gaat kijken met Halloween of wilt meezingen met verschillende musicals klassiekers, het kan allemaal met de nieuwste 8WEEKLY playlist. Naast hits uit de musicals Sweeney Todd, Heathers, The Guy Who Didn’t Like Musicals en LIZZIE wachten nog nummers op je. Veel luisterplezier!

De playlist van oktober

Beetlejuice: Say My Name – Alex Brightman, Sophia Anne Caruso, Kerry Butler, Rob McClure
Little Shop Of Horrors: Dentist! – Steve Martin, Michelle Weeks, Tichina Arnold, Tisha Campbell
Sweeney Todd: The Ballad of Sweeney Todd – Stephen Sondheim
The Rocky Horror Picture Show: Time Warp – Little Nell, Patricia Quinn, Richard O’Brien
The Book Of Mormon: Spooky Mormon Hell Dream – Benjamin Schrader, Kevin Duda, Brian Tyree Henry, Maia Nkenge Wilson, Lewis Cleale, Andrew Rannells, Michael Potts
Heathers The Musical: Dead Girl Walking – Carrie Hope Fletcher, Jamie Muscato
Love Never Dies: ‘Til I Hear You Sing – Andrew Lloyd Webber, Ramin Karimloo
Jeckyll & Hyde: Dangerous Game – Floor Jansen, Henk Poort
Tanz der Vampire: Der Tanz der Vampire – Original (German) Cast of “Tanz Der Vampire”
The Guy Who Didn’t Like Musicals: The Guy Who Didn’t Like Musicals – The Guy Who Didn’t Like Musicals Cast
Six: The Musical: Don’t Lose Ur Head – SIX, Christina Modestou
The Phantom Of The Opera: The Phantom Of The Opera – Andrew Lloyd Webber, Sarah Brightman, Steve Harley
The Scary Family: When You’re an Addams – Moonlight Heroes
Carrie: The Musical: Carrie – Molly Ranson
We Are the Tigers: The Breakdown – Lauren Zakrin, Jenny Rose Baker, Wonu Ogunfowora
Sweeney Todd: Epiphany – Michael Ball, Imelda Staunton
Crazy Ex-Girlfriend: The Cringe – Crazy Ex-Girlfriend Cast, Patton Oswalt
Heathers The Musical: Freeze Your Brain – Ryan McCartan, Barrett Wilbert Weed
Dracula the Musical: Life After Life – Jeremy Roberts, Frank Wildhorn, Lauren Kennedy, James Barbour
Jekyll & Hyde: Someone Like You – Linda Eder
The New Mel Brooks Musical – Young Frankenstein: Transylvania Mania – Christopher Fitzgerald, Sutton Foster, Fred Applegate, Ensemble
Jasper In Deadland: The Killing – Matt Doyle, Jasper World Premiere Company
LIZZIE: Sweet Little Sister – Storm Large, Carrie Manolakos
Once Upon a Time: The Musical Episode: Love Doesn’t Stand a Chance – Lana Parrilla, Giancarlo Esposito, Lee Arenberg, Tony Amendola, Beverly Elliott, Ginnifer Goodwin, Josh Dallas
Anna And The Apocalypse: Nothing’s Gonna Stop Me Now – Paul Kaye
Zombie Prom: Blast From The Past – Original Off-Broadway Cast of Zombie Prom
Carrie: The Musical: The Destruction – Molly Ranson, Carrie: The Musical Ensemble
Beetlejuice: Fright of Their Lives – Alex Brightman, Rob McClure, Kerry Butler, Beetlejuice Original Broadway Cast Recording Ensemble
American Psycho: Killing Time – Matt Smith, Jonathan Bailey
Hadestown: Road to Hell – André De Shields, Hadestown Original Broadway Company, Anaïs Mitchell
The Guy Who Didn’t Like Musicals: Join Us (And Die) – The Guy Who Didn’t Like Musicals Cast
LIZZIE: What the F**K Now, Lizzie?! – Storm Large, Carrie Manolakos
Nightmare Before Christmas: This Is Halloween – The Citizens of Halloween
Something Rotten!: Hard to Be the Bard – Christian Borle, ‘Something Rotten’ Ensemble, Wayne Kirkpatrick, Karey Kirkpatrick
Cry-Baby: The Musical: A Whole Lot Worse – Carly Jibson, Meg Buckley
Next To Normal: Didn’t I See This Movie? – Alice Ripley
The Phantom Of The Opera: Down Once More/Track Down This Murderer – Andrew Lloyd Webber, Gerard Butler, Patrick Wilson, Emmy Rossum
Twisted: Twisted – Original StarKid Cast of Twisted, Dylan Saunders, Jaimy Lyn Beatty, Nick Gage, Robert Manion
Six: The Musical: All You Wanna Do – SIX, Aimie Atkinson
Little Shop Of Horrors: Suddenly, Seymour – Rick Moranis, Ellen Greene, Michelle Weeks, Tichina Arnold, Tisha Campbell

Pieter Claesz, Ontbijtstilleven, 1625, Olieverf op paneel in microklimaatdoos, 48 x 66,5 cm, Frans Hals Museum, Haarlem, in bruikleen van particuliere collectie

Kunst / Expo binnenland

Hink-stap-sprong tentoonstelling

recensie: Nieuwkomers - Vlaamse kunstenaars in Haarlem

woensdag 05 oktober 2022 / door: Els van Swol4 Sterren

De tentoonstelling Nieuwkomers in het Frans Hals Museum (HOF) in Haarlem zou je een ‘conversation piece’ kunnen noemen; je moet door de zalen heen hink-stap-sprongen maken om in gesprek te gaan met het thema ‘Vlaamse kunstenaars in Haarlem’. Er staan zes kunstenaars centraal: Frans Hals, Lieven De Key, Karel van Mander, Esaias van de Velde, Adriaen Brouwer en Pieter Claesz. Het voornaamste thema is de bloei van de stad Haarlem tussen 1580-1630, de tijd van wederopbouw na het Spaanse beleg en een grote stadsbrand. Een wederopbouw waaraan de kunstenaars bijdroegen die in Vlaanderen werden geboren of Vlaamse wortels hadden.

Zes Vlaamse kunstenaars?

Hier wringt meteen de schoen. Kun je tweede generatie kunstenaars die in Haarlem zelf werden geboren, zoals Adriaen van Ostade en Willem Heda, nog Vlaams noemen? Anno 2022 zouden we zeggen dat daar de uitsluiting begint. Overigens voelde de een zich ook meer Vlaming dan de ander. Frans Hals, die als vierjarige met zijn ouders uit Antwerpen naar Haarlem kwam, was bijvoorbeeld lid van de Haarlemse Rederijkerskamer en niet van de Vlaamse.

Door de nadruk te leggen op die zes kunstenaars wordt de invloed van de Vlaamse kunst op de Hollandse vooral een invuloefening voor de bezoeker, en dat is misschien wat teveel gevraagd. Mede omdat er geen catalogus bij de tentoonstelling beschikbaar is. Er is alleen het augustusnummer van het periodiek De lage landen met een bijdrage van de conservator oude kunst van het Frans Hals Museum, Norbert Middelkoop.

Nu moet je als bezoeker zelf letten op zaken als een lage of hoge horizon, Hollandse luchten of juist niet, de invloed van zuidelijke kunstenaars als Bruegel enzovoort. Slechts een enkele keer wordt er in een bijschrift op gewezen, zoals bij het Keukentafereel met een vrolijk gezelschap (1596) van Cornelis Cornelisz. van Haarlem, die het Vlaamse genre in Haarlem introduceerde. Een genre waaruit ‘zich de genres van het maaltijdstilleven en de vrolijke gezelschappen’ ontwikkelden. Wanneer je de invloed van de Vlaamse kunst(enaars) op de Hollandse wat meer en duidelijker naar voren had willen laten komen, zou dat natuurlijk een heel anders opgezette tentoonstelling hebben opgeleverd. Daar is door Middelkoop en het team van het Haarlemse museum nu eenmaal niet voor gekozen.

Pieter Claesz, Ontbijtstilleven, 1625, Olieverf op paneel in microklimaatdoos, 48 x 66,5 cm, Frans Hals Museum, Haarlem, particuliere collectie

Veel topstukken

De andere kant van de medaille is dat in korte tijd veel topstukken en een enkel zwak werk bij elkaar werden gebracht. Daaronder bevinden zich enkele unieke bruiklenen, zoals zeven schilderijen van Frans Hals – de centrale kunstenaar, die een aparte zaal kreeg toebedeeld. Twee hiervan zijn voor het laatst in 1937 in Nederland te zien geweest en een is nog nooit in Nederland getoond: Jongeman (ca. 1617) uit een privécollectie (Otterloo Collectie). Waarschijnlijk is dit een proeve van bekwaamheid waarin Hals wilde laten zien dat hij ook op klein formaat wat te vertellen had.

Naast grote en zeer grote doeken zijn er nog meer kleinoden te zien, zoals De aanbidding van de herders (1598) van Karel van Mander. Een werk uit de eigen collectie. Verder zijn er onder meer enkele sierschotels, borden en kommen te zien en ook twee onlangs gerestaureerde linnendamast doeken die wellicht als relatiegeschenk dienden. En ook een excuus Truus mocht blijkbaar niet ontbreken: een portret door Judith Leyster, vermoedelijk een leerlinge van Hals en tweede generatie migrant.

Een schilderij van de Haarlemse Grote Markt van de Noord-Nederlander (!) Gerrit Berkheyde en een model van de toren van de Nieuwe Kerk nodigen uit tot een wandeling door de stad. Ook wel de meest Vlaamse stad van Nederland wordt genoemd. Bij het VVV lag geen wandeling langs Vlaamse geïnspireerde gebouwen, maar wat niet is kan nog komen. Want een ding is zeker: het Frans Hals Museum is sterk in samenwerken en netwerken. Anders hadden ze nooit die bruiklenen uit zowel musea als privécollecties kunnen verkrijgen. Die zijn de moeite waard, maar het verhaal eromheen moet je veelal zelf invullen.

Gerrit Berckheyde De Grote Markt te Haarlem met de Grote of St. Bavokerk, 1696 Olieverf op doek, 91 x 112,1 cm Frans Hals Museum, Haarlem, langdurig bruikleen van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed Foto: Tom Haartsen

Gerrit Berckheyde, De Grote Markt te Haarlem met de Grote of St. Bavokerk, 1696
Olieverf op doek, 91 x 112,1 cm
Frans Hals Museum, Haarlem, Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed, foto Tom Haartsen.

Nieuwkomers - Vlaamse kunstenaars in Haarlem

Gezien in: Frans Hals Museum, Haarlem
Nog te zien tot: zondag 08 januari 2023

Beoordeling: 4 sterren

Link: Frans Hals Museum

Frans Hals Mansportret, ca. 1615-1617 Olieverf op paneel, 25 x 18,5 cm Rose-Marie and Eijk de Mol van Otterloo Collection

Theater

Tom Driesen ademt poëzie

recensie: ILFU Festival - NK Poetry Slam 2022

maandag 03 oktober 2022 / door: Liesa Van Dyck / beeld: ILFU 2022 - NK Poetry Slam, Tivoli Utrecht (foto: Michael Kooren) 4 Sterren

Op het ILFU festival in Utrecht werd wederom traditiegetrouw uitgemaakt wie de allerbeste slamdichter van Nederland is tijdens de twintigste editie van het NK Poetry Slam – een ‘verbale bokswedstrijd’, zoals ze het zelf noemen. Op 22 september stonden acht dichters op het podium die de regionale halve finales hadden doorstaan. Stuk voor stuk hebben ze dapper gestreden, maar de jury en het publiek waren unaniem over de winnaar Tom Driesen: ‘Tom ademt poëzie.’

Als tegenhanger van droge poëzievoordrachten ontstond in de jaren 70 het idee van de eerste poetry slam in de Verenigde Staten. Zoals wel vaker duurde het even voor dat idee overwaaide naar Nederland: pas eind jaren 90 kwam het fenomeen hier echt op gang en sinds 2005 is Utrecht, toepasselijk de ‘UNESCO City of Literature’, vaste gastheer. De finalisten komen uit voorrondes georganiseerd door verschillende organisaties in heel Nederland. Ook uit België komen twee kandidaten overgewaaid: traditiegetrouw wordt er ook een voorronde in Antwerpen georganiseerd.

Omstreden decibelmeter

Zoals het een goede poetry slam betaamt, was de mening van het publiek doorslaggevend: die werd na elke ronde bepaald aan de hand van een decibelmeter. Een driekoppige vakjury bestaande uit schrijver en voormalig stadsdichter van Groningen Joost Oomen, spoken word artieste Esohe Weyden en muzikant Thijs Boontjes deed daarnaast zijn best die mening van het publiek zo goed mogelijk te vormen en kneden door onderbouwd commentaar en een cijfer op tien. Die kans kreeg de jury echter enkel in de eerste twee rondes; in de finalebattle streden de twee laatst overgebleven dichters om het hoogste cijfer op de decibelmeter. Het is een gebruikelijk format, maar wel een die vaak op kritiek stuit. Wint de dichter die het beste kan slammen, of wint de dichter die de meeste vrienden en familie heeft meegebracht?

Vriendjespolitiek?

In de eerste ronde kregen alle acht kandidaten drie minuten de tijd om het beste van hun schrijf- en voordrachtkunsten te laten zien. Een rode lamp gaf het naderende einde van hun voordracht aan, en als de dichters langer door zouden gaan dan de aangegeven tijd, zouden ze gestraft worden (alleen waren presentatoren Daan Doesborgh en Sophia Blyden even vergeten te vermelden waar die straffen dan precies uit bestonden). Uit die eerste ronde kwamen de Belgische docent en ervaren dichter Tom Driesen, maar ook Utrechtse student Linde van Wingerden en tatoeëerder en kunstenaar Ko de Kok als duidelijke publieksfavorieten naar voren.

Verrassend was het gebrek aan enthousiasme voor spoken word artiest en ervaren slammer Suzanne Krijger: ondanks haar voorgeschiedenis wist ze deze keer het publiek en de jury niet helemaal te bekoren, wél wist ze een stempel op de avond te drukken. Toen het optellen van de decibelmeter en het cijfer van de jury even op zich liet wachten, trad Krijger in de spotlights met een gedicht dat een staalharde kritiek vormde op de vermeende vriendjespolitiek van grote slamwedstrijden. Dat ze haar plek op het podium claimde seconden nadat er op het grote scherm achter haar verschenen was dat ze niet doorging naar de tweede ronde had heel ongemakkelijk kunnen zijn, maar Krijger gaf geen krimp en stal alsnog de show. Een knap staaltje lef en een mooi voorbeeld van het onvoorspelbare karakter van poetry slams.

Rechttoe rechtaan versus vernuftige woordkunst

Vijf dichters bleven over in de tweede ronde: naast de bovengenoemde drie favorieten dongen ook Angelika Geronymaki en Madelief Lammers nog mee naar de winst. Beiden hadden ze duidelijk hun beste materiaal bewaard voor de tweede ronde. Waar de beeldende poëzie van Geronymaki eerst nog wat moest landen bij het publiek, bracht ze in dit stadium van de wedstrijd duidelijk een golf van ontroering teweeg in de zaal, mede door haar sterke performance. Ook Lammers absurdistische stream of consciousness werd gewaardeerd. Ko de Kok bleef sterk, maar maakte een minder duidelijke evolutie door dan de andere kandidaten.

Topfavorieten Driesen en Van Wingerden stootten uiteindelijk door naar de battle. Men kan zich afvragen of het een eerlijk gevecht was: de strijd tussen een doorwinterde poëet die zichzelf al stadsdichter van Turnhout heeft mogen noemen, en een student die maar liefst drie (!) studies combineert met hier en daar een gedicht schrijven. Hoewel van Wingerden sterk uit de eerste twee rondes kwam, leek de uitkomst van de battle al beslist voor die überhaupt begonnen was: diens rechttoe rechtaan poëzie was simpelweg niet opgewassen tegen de vernuftige woordkunst van Driesen. Die laatste ging naar huis met lovend commentaar van de jury, een roodgloeiende decibelmeter, duizend euro prijzengeld en de Gouden Vink wisseltrofee, vernoemd naar Simon Vinkenoog. Een terechte afgevaardigde voor het Europees Kampioenschap Poetry Slam, en een mooie afsluiter van een enerverend avondje slam poetry.

ILFU Festival - NK Poetry Slam 2022

Beoordeling: 4.5 sterren

Theater / Voorstelling

Knusse aftrap van het musicalseizoen

recensie: Autumn Musical Nights

vrijdag 30 september 2022 / door: Joris Hollaar / beeld: Jorien Hollaar 3 Sterren

Hoe trap je het musicalseizoen goed af? Met een musicalconcert van musicalartiesten als René van Kooten en Tessa Sunniva van Tol. Musicalartiesten die nog niet op het podium staan, omdat ze druk bezig zijn met het repeteren voor de verschillende producties. Autumn Musical Nights is dan ook een mooi begin van een nieuw theaterseizoen.

Met de tournee van Autumn Musical Nights zet de jonge producent Nathan Markuszower zijn traditie weer voort: het begin van het theaterseizoen aftrappen met een reeks musicalconcerten. Dit was de derde editie, al heette het voorheen nog Musical Summer Concert, omdat het een paar weken eerder begon. Dat het geen zomer meer was, hebben we in Den Haag ook echt geweten. Het was even droog aan het begin van het concert, maar al snel begon het te stortregenen. In een regulier theater merk je daar niets van, maar het Zuiderparktheater in Den Haag is een openluchttheater. De regenachtige avond viel gelukkig niet in het water, want er waren prachtige en indrukwekkende optredens, zoals het duet van René van Kooten en David van den Tempel uit Elisabeth.

Zonder poespas

In elke editie van deze Autumn Musical Nights staat er weer andere samenstelling van musicalartiesten op het podium. Deze avond stonden René van Kooten, Tessa Sunniva van Tol, April Darby, Esmée Dekker en David van den Tempel op het toneel. Ze maken er een gezellige avond van, mede door allerlei anekdotes die tussendoor verteld worden over grappige momenten uit hun carrières.

Het is een avond zonder poespas, geen grote musicalkostuums, decorstukken of dansnummers, gewoon de artiesten als zichzelf verschillende nummers zingen. De artiesten hebben allemaal al eens samengewerkt in een musical, daar hebben ze dan ook leuke verhalen over. Ook weten ze daardoor soms precies welk nummer ze samen willen zingen. De avond zit vol originele muziekkeuzes, al komen er natuurlijk genoeg klassiekers voorbij. Denk bijvoorbeeld aan verschillende nummers en duetten uit Les Misèrables, maar ook uit The Phantom of the Opera of Miss Saigon. Er kwamen ook genoeg nummers voorbij die je (als musicalliefhebber) niet zo vaak live op het podium ziet in Nederland, zoals ‘Suddenly Seymour’ uit Little Shop of Horrors, ‘The Schuyler Sisters’ uit Hamilton of ‘Don’t Rain on my Parade’ uit Funny Girl.

Af en toe merk je aan de musicalsterren dat ze zelf ook moeten wennen dat ze zich niet kunnen verschuilen achter hun personage, maar dat ze als zichzelf op het podium staan. Zo hebben ze midden in de show een Q&A, die nog niet zo goed gerepeteerd lijkt te zijn. Door vragen als ‘Wat is je favoriete musicalnummer?’ lijken sommige acteurs namelijk te worden overvallen. Dat leek het publiek niet erg te vinden, want dit geef de avond juist een oprechte en intieme sfeer.

Kortom, Autumn Musical Nights is een mooie avond om het musicalseizoen mee te beginnen. Helaas viel het in Den Haag totaal in het water, maar gelukkig gaat de rest van de tournee gewoon langs (overdekte) theaters. Samen met musicalliefhebbers in het theater genieten van bekende en minder bekende musicalliedjes is een goede aftrap van het nieuwe musicalseizoen.

Autumn Musical Nights

Gezien op zondag 18 september 2022 in Zuiderparktheater, Den Haag
Nog te zien tot woensdag 19 oktober 2022

Beoordeling: 3 sterren

Link: Speellijst

Simon van Boxtel

Muziek / Concert

RAKE COMBINATIE: WANTENAAR EN BRUCKNER

recensie: NTR ZaterdagMatinee

Simon van Boxtel

donderdag 29 september 2022 / door: Els van Swol / beeld: Simone van Boxter 4 Sterren

Het Vioolconcert van de jonge componist Mathilde Wantenaar en de Achtste symfonie van Anton Bruckner die 24 september 2022 werden uitgevoerd in het NTR ZaterdagMatinee door het Radio Filharmonisch Orkest met Simone Lamsma als solist en onder leiding van chefdirigent Karina Canellakis hebben meer met elkaar gemeen dan je op het eerste gezicht zou denken.

Bij Wantenaar stond in het programmaboekje verrassend genoeg: ‘Met speciale dank aan mede-orkestrator Tijmen van Tol’. Musicoloog en auteur Michel Khalifa vermeldde in dat programmaboekje, dat Wantenaar ‘geplaagd door tijdnoot de instrumentatie van het eerste en derde deel toevertrouwde aan haar collega, vriend en sinds kort zwager Tijmen van Tol’. Dat heeft hij in haar geest gedaan. Dat wil zeggen dat je Wantenaars stijl primair kunt kenschetsen als impressionisme 2.0. In het eerste deel zelfs compleet met een octatonische (achttonige) toonladder.

Het Vioolconcert van Wantenaar
De trouwe Matineebezoeker kent Wantenaars werk en keek ongetwijfeld uit naar de wereldpremière van haar Vioolconcert. Het is een concert in een klassieke driedelige vorm. Ook de orkestopstelling was nagenoeg klassiek: eerste violen links, tweede rechts. Alleen de contrabassen en harpen hadden stuivertje gewisseld.

Opvallend aan de muziek van Wantenaar is dat het, zoals ze zelf op haar website schreef ‘eclectisch en toch authentiek is’. En – mag eraan worden toegevoegd – telkens weer verrast door een nieuwe invalshoek. Het is muziek die zowel een diepe ernst kent als een vleugje humor (het slot van het concert!) en van een soms adembenemende schoonheid, zoals de korte blazerssoli die de viool beantwoordden. Primair zangerig in de solopartij én met een grote speelvreugde, zoals met name in het derde deel, waarin opeens een Bartókachtige volksmelodie opduikt.
Het concert werd zowel door soliste als orkest intens gespeeld. Intens, zoals we dat van Simone Lamsma kennen.

De Achtste symfonie van Bruckner
Na de pauze volgde de omvangrijke Achtste symfonie van Anton Bruckner. Canellakis dirigeerde eerder Bruckners vierde en waagde zich nu voor het eerst aan diens achtste, de langste. En ook de enige waarin, net als bij Wantenaar, harpen voorkomen. Drie maar liefst.
‘Zingt’ ook Bruckner trouwens niet alsmaar door, met zijn unendliche Melodien? En spreekt meteen uit het begin, net als bij Wantenaar, ook niet een zekere dreiging? Raak getroffen – om beide werken tezamen op een concert te programmeren.

En: wat een geweldig orkest is dit toch, met ook hier fraaie blazerssoli. Canellakis bouwde de climaxen mooi op, of zette de raak getroffen stemmingen als blokken naast elkaar: zachte en luide passages, donker en licht. Terwijl de Generale Pauzes bleven zinderen van dreiging én verwachting. Nog een overeenkomst; bij beide componisten overwint uiteindelijk het licht boven de donkerte.
Rest misschien een wens voor een volgende Bruckner: de tempo-overgangen, ja, die zou je wellicht wat vloeiender wensen. Een detail, laten we ’t daarop houden bij zoveel moois.

NTR Zaterdagmatinee

Gezien op zaterdag 24 september 2022 in Concertgebouw, Amsterdam

Beoordeling: 4 sterren

Link: NTR Zaterdagmatinee
Link: Dit klassieke concert luister je hier terug

Voor u geselecteerd door de auteur:

Theater / Voorstelling

Theaterdebuut waar alles aan klopt

recensie: De wanen - Ingmar Heytze

woensdag 28 september 2022 / door: Els van Swol / beeld: De wanen - Ingmar Heytze, Olivier Diepenhorst (Sanne Peper) 5 Sterren

Er zijn producties waarbij alles helemaal klopt: de tekst, regie, het spel, de dramaturgie, het decor, kostuum(s), de muziek en het lichtontwerp. Zo’n productie is De wanen die momenteel als lunchtheater wordt opgevoerd in Theater Bellevue in Amsterdam.

De wanen is het theaterdebuut van dichter Ingmar Heytze. Hij werkte in 2011 aan een dichtbundel, De atlas van wanen, die nooit is gepubliceerd. Nu is de tekst omgewerkt tot een indrukwekkend toneelstuk over de meest verschrikkelijke wanen, zoals het horen van stemmen in het hoofd of het zien van dingen die er niet zijn.

De tekst van De wanen

Oorspronkelijk zou het stuk worden gespeeld door Abke Haring, als Louisa. Maar nadat zij zich vanwege persoonlijke omstandigheden terugtrok, is de rol overgenomen door Alwin Pulinckx. De tekst is daarom wat aangepast. Pulinckx speelt nu Louis, plus nog een aantal andere personages. In het gepubliceerde script staat links de tekst van Louis(a) en rechts de tekst van andere rollen.

Het zal geen verbazing wekken dat de tekst van Heytze zeer poëtisch is, met bijvoorbeeld prachtige metaforen, zoals die over breekbaar en doorzichtig glas, binnen- en buitenwereld. Waarbij de toeschouwer misschien onwillekeurig moet denken aan Glazen speelgoed van Tennessee Williams. Zoals je bij een zinsnede als ‘Ik sta altijd vroeg op want ik moet eerst al die kleren aan’ het personage Jas van Marieke Lucas Rijneveld door het hoofd schiet.

Dan zijn er weer meer filosofische beelden en ideeën die voorbijkomen: ‘Hoe moet ik die (koffie, EvS) drinken, als ik zelf die koffie ben, of als die koffie niet bestaat, hooguit als idee, in mij?’ Of wordt de discussie aangegaan met mensen als Dick Swaab: bestaan wij voor 100% uit moleculen of is er meer? Zulke echo’s zijn opzet, schrijft Heytze in zijn aantekeningen achterin de uitgave van zijn tekst.

De opvoering van De wanen

Wat regisseur Olivier Diepenhorst, dramaturge Janine Brogt en acteur Alwin Pulinckx met de tekst doen, grenst aan het ongelofelijke. Allereerst natuurlijk omdat Pulinckx de tekst in korte tijd moest instuderen, maar vooral om de enorme subtiliteit die hij in zijn bewegingen en mimiek weet te leggen. Hij beweegt slalommend over het toneel (een decor van Lidwien van Kempen), tussen houten palen door. Het lijken wel heipalen, die hem houvast moeten geven. Of een doolhof, om in te verdwalen. Op een gegeven moment ligt hij zelfs op de grond, uit het spel gevallen, terwijl de stoppen almaar blijven doorslaan. Dat laatste wordt effectief in beeld gebracht dankzij het lichtontwerp van Yuri Schreuders.

Iets soortgelijks geldt voor het eenvoudige kostuum (van Rebekka Wörmann) en de bescheiden muziek van componist Christiaan Verbeek – een naam om te onthouden. Neem de slotpassage waarin zijn elektronische muziek met de tekst mee vervormt van hartgeklop via de tijd die wegtikt naar het donkere geluid van een roerdomp en het ritme van een rijdende trein.

Zo vallen er nog meer, veel meer voorbeelden te noemen, maar het is beter om het stuk zelf te gaan zien en het op je te laten inwerken. Het is groots, in alle bescheidenheid. Of misschien mede daardoor.

De wanen - Ingmar Heytze

Regie: Olivier Diepenhorst
Artiest: Alwin Pulinckx
Gezien op donderdag 22 september 2022 in Theater Bellevue, Amsterdam
Nog te zien tot zaterdag 17 december 2022

Beoordeling: 5 sterren

Link: Theater Bellevue

Theater / Voorstelling

Feestelijke feelgood musical over lesbienneleed

recensie: The Prom - De Graaf & Cornelissen Entertainment

dinsdag 27 september 2022 / door: Joris Hollaar / beeld: Scènefoto's door Roy Beusker & Annemieke van der Togt en slotapplaus door Malin Hollaar 4 Sterren

De wereld van de glitter en glamour van Broadwaysterren en de leefwereld van tieners op een provinciale middelbare school, staan mijlen ver van elkaar. De musical The Prom brengt deze twee werelden op een humoristische wijze samen in hun strijd tegen ‘lesbienneleed’.

De Graaf & Cornelissen Entertainment brengt dit theaterseizoen de Nederlandse versie van de feelgood hitmusical The Prom naar theaters door heel Nederland. Deze musical uit 2016 is in 2020 verfilmd en werd een Netflix-hit met Meryl Streep en James Cordon, maar de musical in het theater blijkt nóg leuker.

Universeel thema, origineel verhaal

‘Jezelf zijn’ is een universeel thema van vele verhalen en ook The Prom waagt zich aan dit thema en weet dit op een originele manier te doen: wat doe je als je als Broadwayster te arrogant gevonden wordt en je alleen maar slechte recensies krijgt? Dan laat je zien dat je onbaatzuchtig bent en jij je naasten lief hebt. Maar hoe? Huizen bouwen voor de armen lijkt de sterren wat ver te gaan, ze zoeken makkelijk oplosbaar leed en dat denken ze te vinden in het ‘lesbienneleed’ van Emma (Julliëtte van Tongeren). Dit meisje uit Indiana wil graag met haar vriendin naar het gala, maar de ouderraad is bang dat hun kinderen hierdoor ook homoseksueel worden en lassen het gala af. Een probleem dat de extravagante gay(iconen) Broadwaysterren wel even oplossen, toch?

In The Prom clasht alles: de grote stad tegenover het platteland, pubers tegenover mensen van middelbare leeftijd, glitter en glamour tegenover alledaagsheid en vrijheid tegenover onvrijheid. Het is een humoristische musical vol wijze levenslessen, glitter, grootse Broadwaychoreografieën en typische highschool problemen.

Een vleugje polder in Amerika

De musical is typisch Amerikaans, met de werelden van het provinciale Indiana en Broadway die botsen. Het is een parodie op beide werelden, maar deze Nederlandse versie past goed in ons kikkerlandje. De humor is namelijk prima vertaald door Jurriaan van Dongen met grapjes die alleen Nederlanders begrijpen (‘Wat kan ze goed zwemmen’ een knipoog naar de beruchte uitspraak van Chantal Jansen) en inside jokes voor theaterliefhebbers (over het lied ‘Mijn leven is van mij’ en de vertolking van Zazu in The Lion King). De Engelse liedteksten zijn catchy en dat blijven ze in het Nederlands ook, zo wordt ‘Love thy Neighbour’ ‘Naastenliefde’ en ‘Life’s no dress rehaersal’ ‘’t Is geen repetitie’.

Internationale musicalster Pia Douwes speelt haar rol als theaterdiva Deedee met verve. Ze zingt en speelt de sterren schijnbaar moeiteloos van de hemel. Het is erg fijn haar weer zo op het podium te zien, nadat ze in 2019 plots haar stem had verloren. Aan Dennis Willekens, Barry, heeft ze een goede tegenspeler die met regelmaat de lachers op zijn hand heeft, maar ook af en toe zorgt voor wat ontroering. Ook de over de top Trent (Barry Beijer) zorgt voor veel humor op het podium. Bovendien is het erg fijn om Joke de Kruijf te zien schitteren als vermoeide Broadwayster en Winneke Remmers als boze voorzitter van de ouderraad. Te midden van alle glitter en glamour zet de jonge Juliette van Tongeren juist een hele ontroerende, zonder poespas, Emma neer. Waar de andere acteurs veel shownummers hebben, staat Juliëtte regelmatig alleen op het podium en weet te ontroeren met haar geloofwaardige en kleine spel. Net als Emma laat Juliëtte zich niet gek maken door alle grote namen op het podium.

De musical staat als een huis. Het decor is functioneel en feestelijk, de regenboogkleuren komen veel terug. Bovendien wordt er met de vele feestjes uitgepakt qua kostuums en is de glitter nooit ver weg. Sterk is ook de keuze om de musicalversie uit 2016 te volgen en niet de filmversie van Netflix. Het verhaal is namelijk genuanceerder en laat Emma nu goed in de spotlight staan, terwijl er in de filmversie (te) veel aandacht gaat naar het drama uit Barry’s jeugd.

Kortom, The Prom zorgt voor een feestje in de theaterzaal. Een echte groot uitgepakte feel good musical, die het de moeite waard maakt om naar het theater te gaan. Een groot ensemble, mooie kostuums, goede acteurs, een goede vertaling. Ik zou zeggen: Netflix eat your heart out. Dit feestje vol glitter en glamour is namelijk op het podium én in de zaal.

The Prom - De Graaf & Cornelissen Entertainment

Regie: Paul van Ewijk
Artiest: The Prom
Gezien op maandag 26 september 2022 in Het Nieuw Luxortheater, Rotterdam
Nog te zien tot zondag 12 maart 2023

Beoordeling: 4 sterren

Link: The Prom speelt door heel Nederland, check hier de speellijst

Kunst / Expo binnenland

Uitgezwaaid

recensie: Ouders – Fotomuseum Den Haag

maandag 26 september 2022 / door: Frank Kremer / beeld: Deanna Dikeman (Verenigde Staten, 1954), Leaving and Waving, 1991-2017. Courtesy Haw Contemporary, Kansas City Missouri. 4 Sterren

Ouders, wie kent ze niet? De gelijknamige expositie in Fotomuseum Den Haag toont werken van maar liefst 39 fotografen die hun vader en/of moeder op een vaak heel intieme manier hebben afgebeeld. Daarbij overheerst vooral de weemoed, de behoefte om hun vergankelijk bestaan voor altijd vast te leggen. Een paradox die geen bezoeker onberoerd kan laten.

De expositie Ouders is in meerdere opzichten een afscheidstentoonstelling. Om te beginnen is het de laatste expositie die is samengesteld door hoofdconservator Wim van Sinderen. Na ruim twintig jaar voor het Fotomuseum te hebben gewerkt, gaat hij wegens ziekte met vervroegd pensioen. Daarnaast is ‘afscheid nemen’ toch wel het hoofdthema van deze ontroerende en indrukwekkende tentoonstelling. Waarschijnlijk was dat niet de expliciete doelstelling, maar helemaal toeval is het ook niet. De werken zijn veelal gemaakt door gevestigde fotografen, geslaagde kunstenaars die hun ouders hebben geportretteerd op (ver)gevorderde leeftijd, in een fase waarin een definitief vaarwel zich stukje bij beetje aandient.

Fragiele levens

Voor de duidelijkheid; er is ook zeker aandacht voor andere ervaringen en emoties. De Schot Colin Gray ensceneert samen met zijn ouders bijvoorbeeld een aantal rake jeugdherinneringen. Zo verbeeldt hij met behulp van wat rimpelende folie en gedateerde badkleding zijn terugkerende kinderdroom over wakker worden in een overstroomd huis. Een paar andere fotografen richten hun lens graag op gekoesterde gebruiken in het alledaagse gezinsleven. En ook een enkel trauma ontbreekt niet. Twee werken van Eddo Hartmann tonen het huis dat hij als kind samen met zijn moeder en broertje ontvluchtte. De agressie van zijn vader was niet langer vol te houden. De foto’s dateren van een bezoek dat hij 21 jaar later aan de lege woning bracht. Bergen papier en rommel symboliseren de chaos die zijn vader achterliet.

Maar zoals gezegd staat de vergankelijkheid in veel werken centraal. Ouders die net gestorven zijn, ouders die dementeren, ouders die tegelijk kanker hebben, ouders die nog niet gemist kunnen worden … ; op allerlei manieren wordt vooral de tijdelijkheid en fragiliteit van ouder-kindrelaties op latere leeftijd belicht.

Eén langgerekt afscheid

Het meest kenmerkend is misschien wel de hele serie snapshots die de Amerikaanse Deanna Dikeman bijdraagt aan de expositie. Onder de noemer Leaving and Waving maakte zij 27 jaar lang altijd een foto als ze met de auto vertrok na een bezoek aan haar ouders. Die zwaaiden haar altijd uit vanaf de oprit voor hun garage. Wat rest is nu een wand vol foto’s. Eerst twee ouders die haar uitzwaaien. Dan, na de dood van haar vader, een tijdje alleen een moeder, die er zichtbaar niet gelukkiger op wordt. En tenslotte een lege oprit met een dichte garagedeur. Achteraf lijkt het bijna één langgerekt afscheid van ouders die op het eind letterlijk zijn uitgezwaaid.

Alles bij elkaar geeft dit de tentoonstelling wel een zwaar tintje. Misschien voor sommigen wel iets te zwaar, getuige een klein voorval. Terwijl een paar mensen met een brok in de keel naar de fotowand staan te kijken, benen twee gezette mannen van middelbare leeftijd snel achter hen langs. ‘O ja, al die zwaaifoto’s’, zegt de een. Waarop de ander antwoordt: ‘Daar heb ik dus niet zoveel mee’. Wie ouders graag ziet afgebeeld als bron van kracht of inspiratie, of als mensen met wie je jarenlang samen het leven kunt vieren, heeft hier minder te zoeken.

Podcast met verhalen

‘Every picture tells a story’ is een uitdrukking die je bij elke foto-expositie boven de ingang kunt hangen. Dit geldt dubbel en dwars voor de prachtige en innige beelden die de deelnemende fotografen van hun ouders hebben gemaakt. Naast de foto’s vind je altijd een korte tekst met aanvullende informatie over de maker en de ervaringen die hij of zij erin verwerkt heeft. Een mooi extra is een zesdelige podcast die je op de website van het museum kunt vinden. In deze podcast interviewt Wilfried de Jong vijf Nederlandse fotografen en afzwaaiende conservator Van Sinderen. Zeker ook het beluisteren waard!

Ouders – Fotomuseum Den Haag

Gezien in: Fotomuseum Den Haag,
Nog te zien tot: zondag 13 november 2022

Beoordeling: 4.5 sterren

Link: Fotomuseum Den Haag

Film / Films

Magisch realistisch insomnia mysterie

recensie: Memoria - Apichatpong Weerasethakul

zaterdag 10 september 2022 / door: Jeroen Hoenselaar4 Sterren

De film Memoria (2021) van regisseur en scenarist Apichatpong Weerasethakul is al een paar keer in de prijzen gevallen. Hij heeft de juryprijs op het 74^e Festival van Cannes gewonnen en tevens de hoofdprijs op het 57^e Film Festival van Chicago. En dat is begrijpelijk. Het is geen alledaagse film en hij bestaat uit meerdere verhaallagen, vaak op verschillende manieren te interpreteren. Een must-see voor de liefhebber van films met diepere dimensies en magisch realistische elementen.

Het verhaal speelt zich af in Colombia. Volgens de regisseur een plek met veel historie door de oude beschavingen en een landschap dat, in zijn ogen, de groeven van een brein bevat. Een land waar hij als kind vaak over las – over de anaconda’s en koppensnellers-stammen – en dat veel met zijn verbeeldingskracht deed. De filmmaker komt zelf uit Thailand. Het is een internationale film waarin de gesproken talen Engels en Spaans zijn.

Flirten met het bovennatuurlijke

Een Britse antropoloog, Jessica, wordt opgeschrikt door terugkomende luide knallen die alleen zij lijkt te horen. Ze kan er niet door slapen en gaat op zoek naar de oorzaak. Tijdens de film raakt ze bevriend met een archeoloog en een geluidstechnicus. De laatste helpt haar het geluid te reproduceren. De archeoloog voorziet haar zoektocht van een diepere laag.

Actrice Tilda Swinton is goed gecast voor de rol van Jessica. Haar excentrieke verschijning past perfect bij het karakter. Daarnaast is haar spel uitstekend. Het scenario is poëtisch geschreven. In de conversaties komen de perceptie en herinneringen van Jessica ter discussie te staan. Bijvoorbeeld als personen die zij al dood had gewaand nog steeds leven of als mensen met wie ze heeft gepraat niet lijken te bestaan. Komt dit door haar slaaptekort of heeft het met het geluid te maken? Er zijn meer van dit soort verwijzingen. Ook een verhaal dat verteld wordt over een zogeheten volk van ‘onzichtbaren’ in het Amazonewoud heeft een mysterieuze insteek. De stamoudsten zouden er door middel van bezwerende spreuken voor zorgen dat de buitenwereld hen met rust laat. De archeologische opgravingen in de film gaan de dialoog aan met dit soort verhalen, alsof er grafschennis wordt gepleegd en er transcendentale krachten loskomen.

Het is een film die flirt met het bovennatuurlijke en hij heeft magisch realistische aspecten – niet zo gek als de hoofdpersoon last heeft van slapeloosheid. Het bovenzinnelijke en het magisch realisme zijn ingebakken in de Latijns-Amerikaanse samenleving, je hoeft maar naar Gabriel García Márquez of Jorge Luis Borges te kijken om daar bewijs voor te zien. Deze hang naar het bovennatuurlijke komt duidelijk naar voren in een scène waar Jessica een dokter opzoekt voor haar klachten. Deze onderzoekt haar en komt met een paar rationele, medische constateringen. Als Jessica vraagt of ze misschien wat kalmeringspillen voorgeschreven kan krijgen, raadt de arts dit af maar overhandigt haar meteen een foldertje met de mededeling: ’Jezus is bij u’. Het geloof in het metafysische staat pal naast de rationaliteit.

De mooiste scène uit de film is als Jessica aan een dorpeling met een grote herinneringskracht vraagt of hij haar wil tonen hoe hij slaapt, alsof ze wilt weten hoe het ook alweer moet. De man gaat voor haar op de grond in het gras liggen en lijkt ineens dood. Als de man na een lange tijd ontwaakt vraagt ze: ‘Hoe was het? De dood?’ De man antwoordt: ‘Goed.’

Sterke cinematografie, iets teveel uitleg

De cameravoering heeft vaak wat weg van een bewegende foto, zonder cameraverplaatsing, en zaken gebeuren zoals ze gebeuren. Zoals een parkeerplaats bij nacht waar autoalarmen achter elkaar aanslaan om vanzelf weer allemaal uit te doven. De tijd komt onaangetast voorbij zonder dat er gesneden wordt. Alles wordt uitgestrekt en dit geeft je de rust om de situatie gedetailleerd op te nemen. Het geeft een verstilling en traagheid aan het verhaal dat past bij de perceptie van een slapeloos persoon, alsof je door een rivier nat cement waadt om de overkant te bereiken.

De film is een sterk staaltje verteltechniek waar je meerdere keren naar kunt kijken. Alleen de scène waar de bron van de knal wordt getoond is wat teleurstellend. De filmmaker had dat beter kunnen oplossen en daarmee de kracht van de film overeind kunnen houden. Het voelt alsof hij het teveel wil uitleggen – zoals een moordenaar in een misdaadroman aan het einde uitgebreid uit de doeken doet hoe de moord gepleegd werd – terwijl het sterker is om het niet zo direct te tonen. Om die reden krijgt de film niet het maximale aantal sterren.

Memoria draait niet meer in de bioscoop, maar is te bekijken via YouTube voor een klein huur- of koopbedrag.

Memoria

Regie: Apichatpong Weerasethakul
Distributeur: September Film Distribution
imdb: https://www.imdb.com/title/tt8399288

Beoordeling: 4 sterren

Link: Memoria op YouTube

Boeken / Fictie

In de voetsporen van Tsjechov: Sergej Dovlatov

recensie: Sergej Dovlatov - De vreemdelinge

woensdag 07 september 2022 / door: Gerard Bes4 Sterren

De Russisch-Joodse Dovlatov (1941-1990) geldt al jaren als een geheimtip. In De vreemdelinge beklaagt hij zich nog over zijn verkoopcijfers, sinds zijn dood is hij in de VS ruimschoots ontdekt en in Rusland mateloos geliefd geworden.

In zijn vaderland kwam hij onder president Brezjnev en opvolgers niet aan de bak, net als veel collega’s, omdat hij weigerde lid te zijn van de Schrijversbond. Om den brode zat er niets anders op dan voor bedrijfsbladen te schrijven, zoals een interview met een recordhoudster koeien melken. Na overspel leefde hij gescheiden van vrouw en zoontje, sinds 1978 in de VS.

Menselijk hart

In Queens, NY kwam hij terecht in een wijk met veel Russische emigranten. Daar speelt De vreemdelinge zich goeddeels af. Wát zich daar afspeelt heeft een romanesk autobiografische basis. Er passeren met naam, toenaam en bezigheden velerlei naburige Russen als vluchtige, maar levendige bijfiguren. In hun Russische gemeenschapje zorgen ze voor nogal wat absurde toestanden. Dovlatov heeft daar een speciaal oog voor en voert ze met lichtelijk satanisch plezier en in prettig verschillende versnellingen op. Hij heeft sowieso een stijl waarin ironie, sarcasme en cynisme geregeld om voorrang strijden, maar altijd gevoed door een milddadig Tsjechoviaans hart.

Titel- en hoofdfiguur is de mooie jonge Maroesja (Moesja) met haar zoontje, in trek dus bij heel wat mannen, met wie zij op haar beurt niet veel op heeft. De man die volhardend het meest om haar geeft, wat zij voor het materiële gemak toestaat, is de moeilijk peilbare latino Rafael: onduidelijk waar hij zijn wisselende inkomsten vandaan haalt. Eigenlijk geeft zij het meest om Dovlatov, maar die beroept zich schijnheilig op vrouw en kind.

Spijtoptant

De emigranten doen al het mogelijke om aan de kost te komen. Ze wennen niet aan de Amerikaanse cultuur, terwijl de Russische blijft knagen. Dus werpt de vraag zich vaak op: blijven of repatriëren? Dat laatste gaat niet zomaar. De spijtoptant, Maroesja in dit geval, moet bewijzen als Russische burger te zullen deugen, en wel voor honderd procent. Dat moet dan geloofwaardig gespeeld zien te worden.

De vertaling lijkt als authentiek Russisch te klinken. Na deze roman kan de lezer zich verheugen op de eerder vertaalde De koffer, Compromissen, Het kamp en Domein. Niet alleen Russische lezers zien dat Dovlatov door de overeenkomsten in stijl en mensbeeld in de voetsporen van Tsjechov treedt, hoezeer de tijdsomstandigheden van rond 1900 en eind 20e eeuw ook verschillen.

De vreemdelinge

Schrijver: Sergej Dovlatov
Uitgever: Uitgeverij Vleugels
Prijs: € 23,95
Bladzijden: 144
ISBN: 978 94 93186 62 0

Beoordeling: 4 sterren

Link: Uitgeverij Vleugels - De vreemdelinge

Tag Archief van: 8WEEKLY

1. Sweeney Todd, een moordlustige kapper

2. De Horror van High School

3. Ultieme horror: iemand die niet van musicals houdt

4. Een bloederige geschiedenis met powervrouwen

Misschien ook iets voor u

1. Sweeney Todd, een moordlustige kapper

2. De Horror van High School

3. Ultieme horror: iemand die niet van musicals houdt

4. Een bloederige geschiedenis met powervrouwen

Misschien ook iets voor u

Zes Vlaamse kunstenaars?

Veel topstukken

Nieuwkomers - Vlaamse kunstenaars in Haarlem

Misschien ook iets voor u

Omstreden decibelmeter

Vriendjespolitiek?

Rechttoe rechtaan versus vernuftige woordkunst

ILFU Festival - NK Poetry Slam 2022

Misschien ook iets voor u

Zonder poespas

Autumn Musical Nights

Misschien ook iets voor u

NTR Zaterdagmatinee

Misschien ook iets voor u

Voor u geselecteerd door de auteur:

De tekst van De wanen

De opvoering van De wanen

De wanen - Ingmar Heytze

Misschien ook iets voor u

Universeel thema, origineel verhaal

Een vleugje polder in Amerika

The Prom - De Graaf & Cornelissen Entertainment

Misschien ook iets voor u

Fragiele levens

Eén langgerekt afscheid

Podcast met verhalen

Ouders – Fotomuseum Den Haag

Misschien ook iets voor u

Flirten met het bovennatuurlijke

Sterke cinematografie, iets teveel uitleg

Memoria

Misschien ook iets voor u

Menselijk hart

Spijtoptant

De vreemdelinge

Misschien ook iets voor u

Archieven

Nieuwe schrijvers

Over