Na de vele films over de Tweede Wereldoorlog die uit zijn gekomen, is dit er een die een minder bekend stuk uit de Franse geschiedenis laat zien, en het is zeker geen hoofdstuk om trots op te zijn. De openingsscène doet denken aan het begin van Saving Private Ryan, zonder de al te bloederige details maar met een vergelijkbare krachtige impact. Hiermee lijkt de toon gezet voor een film over de afslachting van duizenden Afrikaanse mannen die de gevaarlijkste vuurlinies in werden gestuurd. De film gaat echter over meer dan dat. Na hun eerste overwinning in Afrika worden de soldaten verscheept naar Italië, waar zij de nazi’s terug moeten dringen. Op het schip wordt al snel de gespannen verhoudingen duidelijk: Franse soldaten hebben wel recht op tomaten, de pieds noirs niet. Een rel breekt uit en er wordt besloten dat voortaan alle soldaten recht hebben op tomaten. Dus toch gelijkheid? Helaas niet.

Schaamteloos misbruikt

Naarmate de strijd tegen de nazi’s vordert en de soldaten in Frankrijk aankomen, wordt steeds duidelijker dat de buitenlandse soldaten schaamteloos misbruikt worden. Ze ontvangen geen lof voor hun daden, kunnen niet promoveren en worden steeds bij de gevaarlijkste kansloze missies ingezet. Daarnaast moeten zij toezien hoe alle andere soldaten hun welverdiende verlof krijgen, terwijl zij eindeloos door moeten strijden. Als de winter nadert en de aan de woestijn gewende soldaten met hun sandalen moedeloos door de sneeuw sjokken komen de verhoudingen steeds meer onder druk te staan. Dit komt het beste naar voren in de relatie tussen Abdelkader, die korporaal is en verlangt naar promotie en erkenning, en de Sergeant van de pieds noirs, Roger Martinez. Terwijl Abdelkader probeert meer rechten voor de mannen te krijgen, probeert Martinez ze juist onder de duim te houden. Hun grootste pion is Saïd, die met zijn dienstbare houding acceptatie probeert te verkrijgen van zijn sergeant. De constante machtsworsteling zorgt voor een groeiende onrust onder de mannen.

Indigènes is een film met een rustig tempo, en heeft juist hierdoor een heftige werking op de toeschouwer. Elke kogel die wordt afgevuurd snijdt door de stilte en doet je opschrikken in je stoel. Het onrecht dat de hele film door plaatsvindt, is nergens gemikt op goedkoop sentiment, maar is oprecht aangrijpend. Normaal zou de toewijding die de mannen tot het einde houden ongeloofwaardig zijn, maar op de een of andere manier is het verlangen naar erkenning in deze film zo sterk verbeeld dat je bereid bent om het te geloven. Hoewel het einde van de film, waarin de Noord-Afrikaanse soldaten, zwaar in de minderheid, een klein dorp in de Elzas moeten verdedigen, veel wegheeft van scènes uit Saving Private Ryan, is de boodschap die uit deze veldslag komt van een heel andere aard. In een tijd waarin de moslimcultuur zwaar onder vuur ligt, is het goed om herinnerd te worden aan de manier waarop westerse landen zoals Frankrijk zijn omgegaan met moslims, die in dit geval hun ‘moederland’ dienden tot in de dood en er tot op de dag van vandaag geen erkenning voor hebben gekregen.

Het Zuiden
(Martin Koolhoven, 2004 • De Filmfreak)

In vergelijking met Koolhovens recente luchtige films Het Schnitzelparadijs en ’n Beetje Verliefd is Het Zuiden zeer somber en naargeestig. Martje (Gouden Kalf-winnares Monic Hendrickx) is een sympathieke wasserij eigenaresse, die op handen wordt gedragen door haar hechte club vrouwelijke werknemers. Op een dag wordt Loe (Frank Lammers) aangenomen als de nieuwe chauffeur en de vlam tussen hem en Martje slaat meteen over. Op een dag loopt een vrijpartij uit op een ruzie en de vrouwen van de wasserij trekken al gauw de verkeerde conclusie. Loe wordt opgesloten in het ketelhok.

Het Zuidenis verre van realistisch: de trouw van Martjes werknemers gaat wel erg ver en de vreemde beslissingen die Martje neemt worden nergens echt verantwoord. We kunnen alleen maar aannemen dat er een diep trauma in haar schuilt. Ondanks dit alles weet ze sympathie op te wekken terwijl ze steeds meer haar grip op de realiteit verliest. De personages in deze film zijn sterk neergezet, hoewel het acteerwerk niet altijd even sterk is. Een ontroerende en frustrerende schets van de imperfectie van menselijkheid.

De dvd bevat ook een vroege film van Koolhoven, Duister licht uit 1997. Dit verhaal over een jonge inbreker die wordt betrapt door een zwaar religieuze boerin en door haar gevangen wordt gehouden bevat een absurde sfeer die doet denken aan Amnesia. De twee onbekende acteurs weten overtuigend een bijzondere relatie te creëren waarin de sympathie voor de personages langzaam verschuift naarmate het verhaal vordert. (Anouk Werensteijn)

The Fast and the Furious: Tokyo Drift
(Justin Lin, 2006 • Universal)

Mooie auto’s, mooie vrouwen, mooie mannen en nog veel meer mooie auto’s. Veel meer diepgang heeft de Fast and the Furious-filmreeks nooit geboden. Met het derde deel, Tokyo Drift, is geen verandering aangebracht in deze formule. Dit deel blinkt dan ook zeker niet uit in originaliteit, het verhaal komt op hetzelfde neer: jonge man moet zichzelf bewijzen in een omgeving waar hij eigenlijk niet thuis hoort. In Tokyo Drift is dat Sean (Lucas Black uit Friday Night Lights), die om een gevangenisstraf voor straatracen te ontlopen naar zijn strenge vader in Tokio vertrekt. Daar kruipt het bloed waar het niet gaan kan, en al snel is Sean weer te vinden in de wereld van flink gepimpte auto’s. Deze keer is het vooral nodig om de auto’s te laten ‘driften’ (het op hoge snelheid in overstuur dwars door de bochten vliegen).

Het veranderen van de setting van Amerika naar Japan was wel een slimme zet van de makers, want die saaie Paul Walker (de hoofdrolspeler in de eerste twee delen) was iedereen wel zat. Bovendien spreekt Tokio als wereldstad tot de verbeelding van het beoogde publiek. Maar een goede film is het niet en dit is iets wat je echt alleen moet gaan zien als je van genoemde mooie dingen houdt. Let ook nog even op een cameo van Vin Diesel, de ster uit de eerste film.

De extra’s zijn best aardig, met vooral veel uitleg over het driften en de auto’s die in de film gebruikt worden. ‘Drift School’ werpt een blik achter de schermen en laat de acteurs zien die het driften onder de knie moeten krijgen. Verder zijn er nog elf – merendeel terecht – verwijderde scènes en wat geouwehoer over hoe tof het wel niet was te werken in Tokio, ondanks de heimwee. Het commentaar van regisseur Justin Lin is onderhoudend, maar alleen leuk als je het aandurft om nog een keer de hele film te moeten doorstaan. (Nora Sinnema)

Queens (Reinas)
(Manuel Gómez Pereira, 2005 • A-Film)

Uit de vrolijke regenboogkleurtjes en optimistische muziek in de intro is het gelijk op te maken: Queens is een suikerzoete komedie. Zes jonge homo’s, vijf moeders en een aanstaande massabruiloft voor homoseksuelen. Dat zijn de ingrediënten van 105 minuten hilariteit en liefdesproblemen. Het is de bekende we-zijn-allemaal-met-elkaar-verbondenformule – iedereen heeft een connectie of komt elkaar toevallig tegen.

Alle hoofdpersonen kampen natuurlijk met een moeizame relatie, waarvoor een oplossing moet worden gezocht naarmate de film vordert. De verplichte verwikkelingen zijn mijlenver aan te zien komen en het verhaaltje kabbelt langzaam voort naar het onvermijdelijke happy ending. De film zit vol met verwijzingen naar Almodóvar. Zo maakt de regisseur gebruik van Spaanse iconen en muzen van Almodóvar, zoals Carmen Maura en Marisa Paredes (Todo sobre mi madre). Ook zijn er tal van tekstuele verwijzingen en het gebruik van Almodóvar-achtige tijdslijnen (3 uur later…) en thematiek (moederlijke liefde).

Het lijkt er dus op dat Pereira een hommage aan de regisseur wilde tonen, maar het resultaat is meer een slappe imitatie dan een ode. Toch valt er af en toe wat te lachen, maar echt grappig wordt de film nergens. Ondanks de redelijk originele keuze van een same-sex-komedie stijgt de film niet uit boven een gemiddelde romcom. Queens is daarom een aardig tussendoortje, maar meer ook niet. (Anouk Werensteijn)

Miami Vice
(Michael Mann, 2006 • Universal)

Manns overgewaardeerde update van de door hem geproduceerde jaren tachtig-serie bewijst in feite één ding: hij verfilmt pulp net iets beter dan de gemiddelde regisseur. Zijn befaamde oppervlaktestijl komt goed tot uiting in een handvol schitterende nachtopnames waar hij met kleur en licht speelt. De film bevat ook meer schokkerige opnames met handgedragen camera dan we van de regisseur gewend zijn.

Een paar puike actiescènes in deze vlottere stijl verhullen niet dat Miami Vice verder derderangs materiaal is: een graatmager standaardplotje over een drugdeal, met een volstrekt ongeloofwaardige romance tussen Sonny (een loensende en grommende Colin Farrell) en een gangsterdame die volkomen ongepast door de Chinese diva Li Gong gespeeld wordt. Mann waant zich hier David Mamet en laat zijn acteurs abstracte one-liners uitspuwen (“Probability is like gravity. You can’t negotiate with gravity.“), waardoor de hoofdrolspelers karikaturen worden. Gong is het Engels nauwelijks machtig, wat nog meer absurd kunstmatige dialogen oplevert. De dvd bevat twee uitstekende kijkjes achter de schermen. (Paul Caspers)

De overduidelijke passie van regisseur Emilio Estevez voor Robert F. Kennedy komt naar voren in al het archiefmateriaal waarvan hij gebruik maakt. Delen van speeches zijn op de radio te horen, fragmenten van Kennedy zijn op televisietoestellen te zien. Uit ieder fragment blijkt dat Estevez een film heeft gemaakt waar hij zijn hart en ziel in gestoken heeft. De regisseur kiest er voor om Kennedy niet door een acteur te laten spelen, maar het bij het archiefmateriaal te laten. Estevez’ insteek is de locatie waar Kennedy wordt neergeschoten, het Ambassador Hotel in Los Angeles. We volgen meer dan twintig personages en hun alledaagse, menselijke handelingen in en rondom het hotel tijdens de aanloop naar de noodlottige gebeurtenis.

Een gepeperde cast

De hoofdrollen, voor zover er hiervan nog sprake kan zijn, worden vertolkt door een gepeperde sterrencast, met namen als Sharon Stone, Demi Moore, Anthony Hopkins, Laurence Fishburne, Helen Hunt, Christian Slater, Lindsay Lohan en Martin Sheen, de vader van de regisseur en destijds een groot fan van Bobby Kennedy. Sommige verhaallijnen zijn overbodig, sommige zijn noemenswaardig. Hetzelfde geldt voor de vertolkingen: sommige zijn voorspelbaar en eendimensionaal (wanneer kiest Martin Sheen toch eens een keer voor een rol met wat meer inhoud?), andere zijn meer dan uitstekend.

De verhalen zijn simpel gehouden, waarschijnlijk om de impact van de slotscène te vergroten. Een goed voorbeeld is die waarin Sharon Stone schittert als Miriam Ebbers. Miriam is als schoonheidsspecialiste verbonden aan het hotel, en is getrouwd met personeelsmanager Paul Ebbers (William H. Macy). Paul scharrelt wat met een jong ding van de telefoonafdeling (Heather Graham), Miriam komt hierachter, confronteert haar echtgenoot hiermee, maar valt in zijn armen als ze getuige is van de schietpartij in de keuken van het hotel. In andere verhaallijnen is Demi Moore een aan alcohol verslaafde zangeres, houdt een inspirerende Laurence Fishburne een met Mexicanen gevulde keuken de hand boven het hoofd, is Anthony Hopkins een soort schakende verpersoonlijking van het hotel en trouwt Lindsay Lohan met Elijah Wood om hem uit het leger te houden.

Oscarwaardige Moore en Stone

Het zou nauwelijks tot verbazing moeten leiden als of Demi Moore of Sharon Stone in aanmerking komt voor een Oscar als beste actrice in een bijrol. Het is een feest voor iedere filmliefhebber om deze twee diva’s samen te zien in een scène waarbij Stone, die zelf net gehoord heeft dat haar man ze liever twintig jaar jonger heeft, luistert naar een biechtende Moore, terwijl ze haar kapsel voor die avond verzorgt. Christian Slater heeft een ouderwets vuile kop tijdens zijn terroriseermanagement van de hotelkeuken, en Fishburne laat zien dat hij meer kan dan om kogels heen vliegen. Aan de andere kant is Elijah Wood nietszeggend, is Martin Sheens personage zo plat als een dubbeltje en is Ashton Kutcher als lokale drugsleverancier niet grappig maar irritant.

Charismatische Kennedy

Dit is niet alleen maar de schuld van deze acteurs. Ongeveer de helft van de personages is feitelijk overbodig: de personages zijn niet interessant uitgewerkt door een gebrek aan ontwikkeling in hun verhaallijn, door een haperende dialoog of door een ondermaatse vertolking. In meer algemene zin is het de vraag of Estevez’ keuze om het tijdsbeeld uit te drukken door de levens van alledag te laten zien wel een verstandige keuze is geweest. De soapy levens van de mensen in het hotel zijn na tachtig minuten eigenlijk niet zo vreselijk interessant, zelfs met het noodlot op de loer. Zo bekeken is Bobby een beetje een minutenvuller, waarin een aantal geweldige vertolkingen helpt het wachten op een hartverscheurende apotheose te verzachten.

Het is in onze tijd onvermijdelijk om een film over een politicus niet te verbinden met de situatie waarin de Westerse wereld in het algemeen en de Verenigde Staten in het bijzonder verkeert. Estevez houdt geen terechtwijzend vingertje omhoog, maar kiest voor een meer emotionele aanpak en overdondert de kijker met zijn archiefmateriaal. Het is eigenlijk onmogelijk niet ontroerd te raken door alle speeches en beelden van Bobby Kennedy. Zijn opmerkingen over de oorlog in Vietnam geven aan hoe weinig er toch veranderd is de afgelopen dertig jaar, maar dit valt in het niet in vergelijking tot Kennedy’s contact met alle mensen die hij tegenkomt. Zijn combinatie van intelligentie en een warme belangstelling spettert van het scherm af in het archiefmateriaal, en leiden tot een droef gevoel van weemoed, niet in de laatste plaats met het noodlot in het achterhoofd dat het leven voor opnieuw een Kennedy in petto heeft.

Dat een film over een dramatisch dieptepunt in de geschiedenis van een land niet automatisch een dramatisch hoogtepunt hoeft te zijn wordt door Bobby bewezen. Hoewel zeker niet slecht, is de film te afhankelijk van Robert F. Kennedy’s charisma en de wetenschap dat hij zijn sociaal genie met de dood heeft moeten bekopen.