Een Amerikaanse film over drugs is naar Nederlandse maatstaven vaak te excessief. Als er wordt gebruikt worden er meteen kilo’s tegelijk gesnoven, als er wordt gesmokkeld gaat het om honderden miljoenen en als er wordt opgetreden tegen drugs is een jointje al genoeg om je in de gevangenis te laten belanden. Amerikaanse drugsfilms zijn te zwart-wit.
Traffic is dat niet. Ten eerste omdat de film in drie kleuren is geschoten, ten tweede omdat regisseur Soderbergh alle aspecten van drugs aan bod laat komen. De smokkel, het gebruiken en de bestrijding. Traffic laat alle kanten zien, en toont ook dat het goede niet altijd wint.

Benicio del Toro mag aanstaande zondag zijn eerste Oscar in ontvangst gaan nemen, en wel voor zijn prachtige rol in Traffic. Hij speelt de Mexicaanse politieman Javier Rodriguez Rodriguez, die ontdekt dat er in de strijd tegen drugs meer speelt dan alleen goed en kwaad. In broeierig gele scènes zien we hoe hij en zijn partner Manolo (Jacob Vargas) steeds verder in het web van de machtige drugsbaronnen van Tijuana verstrikt raken. Del Toro speelt zijn rol van zwijgzame doch oprechte politieman fenomenaal, terwijl zulke karakters makkelijk tot karikaturen van zichzelf kunnen verworden. De rimpels in het voorhoofd van Rodriguez worden echter elke scène dieper.

~

Catherine Zeta-Jones speelt in de derde lijn, in gewone kleuren gefilmd. Als haar echtgenoot, Carlos Ayala, op een dag wordt opgepakt door de narcoticabrigade zit ze in eerste instantie met haar handen in het haar. Alle bankrekeningen zijn geblokkeerd, niemand wil haar nog geld lenen. Om haar zoontje te kunnen onderhouden besluit ze de zaak van haar man over te nemen. Twee agenten bewaken intussen de kroongetuige in het proces tegen haar man. Dennis Quaid is de enige acteur van het hele stel die wat minder goed overkomt. Hij speelt de adviseur van Ayala, die er eigenlijk met mevrouw vandoor wil.

Soderbergh heeft van Traffic een mooie, gelaagde film gemaakt. Het goede wint niet altijd, en waar succes wordt geboekt vallen ook slachtoffers. De laatste scène van de film, die we hier natuurlijk niet gaan weggeven, beeldt dat perfect uit. ‘No one gets away clean’, luidt de tagline. Helemaal waar. Een beetje cynischer en er zou ‘you win some, you lose some’ kunnen staan.

In de recensie van U-571 kon zelfs de Volkskrant-recensent zich niet langer inhouden en schreef uit pure frustratie: “Regisseur Mostow veegt alle voorhanden liggende cliches bij elkaar. En dat in een tijd waarin bioscoopeigenaren klagen over een tekort aan doeken, waardoor voor waardevolle kwaliteitsfilms geen plaats is (zeggen ze), wordt voor zo’n volstrekt nutteloze film toch maar mooi 65 (!) theaters vrijgemaakt.”

Het is april 1942, en de duikbotenoorlog is in volle gang. Als bij de Duitse duikboot U-571 de motoren uitvallen seint de bemanning om hulp. Het signaal wordst opgevangen door de Amerikanen, die een duikboot sturen (met onder haar bemanningsleden Harvey Keitel en Matthew McConaughey). Niet om de Duitsers naar de kelder te jagen, maar om ze de Enigma te ontfutselen, een kostbare coderingsmachine.

De reactie van de recensent is slechts een voorbeeld van de vele frustraties die je bekruipen tijdens de film. Toegegeven: er valt weinig te klagen over de vele bloedstollende actie-momenten tijdens de film, al gaat er wel opvallend veel net goed. Doch de over-Amerikaanse toon in het verhaal is om letterlijk zeeziek van te worden. Tijdens de vele dieptebombardementen en de undercover-acties is de film prima te verdragen, maar zodra onze helden hun mond opendoen komt er weinig meer uit dan heldengeblaat over doorzetten voor de natie, slachtofferen en “vuur!”.

Ga vooral naar U-571! Neem de soundtrack-cd van Saving Private Ryan mee in je discman, en draai die tijdens de film. Zonder geluid is hij vast een stuk beter te verdragen.