Het verhaal is vrij simpel en bekend terrein binnen het genre: een man is uit op wraak nadat zijn kind is vermoord door bendeleden. Een bijzondere twist aan het verhaal is dat bij die aanval ook zijn stembanden beschadigd zijn geraakt en hij daardoor niet kan praten. Dit geeft de acteur (Joel Kinnaman) de uitdaging om zonder dialoog zijn rol overtuigend te spelen, wat hem bijzonder goed lukt. Een simpel verhaal is niet per definitie iets slechts. In een tijd waarin veel regisseurs een film onnodig gecompliceerd willen maken (of erger: deel willen laten uitmaken van een universum), is het fijn om een actiefilm te hebben waarbij de regisseur zijn handen daar niet aan vuilmaakt. Al vanaf minuut één precies weten wat de film gaat leveren, geeft ook een bepaalde rust.

Hoge standaarden

Waar de film alleen de plank misslaat, is met de actiescènes. Inmiddels zijn de standaarden voor het genre angstaanjagend hoog. Een actiefilm moet meer dan alleen kwalitatief geweld en bombarie leveren om zich te onderscheiden van de rest. Zelfs over uitstekende titels als Atomic Blonde (2017) of Nobody (2021) hoor je weinig meer. Alles wat niet John Wick of Mission: Impossible is moet zichzelf op de kaart zetten. Dat kan op verschillende manieren. Een filmreeks als Kingsman heeft zijn eigen flow qua over-de-top actiescènes en Britse humor. RRR (2022) laat zich niet tegenhouden door de grenzen van het genre en zet entertainment op één. Silent Night doet niks van dit alles. De actiescènes zijn generiek en missen panache. Niet de vermakelijke onzin van Fast & Furious of xXx; niet de soepele choreografie van martialartsfilms; niet de waanzin van Mad Max of Crank. Het is standaard actie, meer niet. Silent Night heeft eigenlijk alleen iets te bieden voor kijkers die nog niet zoveel actiefilms hebben gezien of niet bekend zijn met de hoge standaarden van het genre.

Anticlimax

Dit alles is extreem jammer, vooral omdat er met de opbouw niks mis is. Het verdriet van het hoofdpersonage is voelbaar en het enthousiasme voor de climactische scènes wordt stevig opgevoerd. De man neemt het heft in eigen handen en maakt zich klaar om voor gerechtigheid te zorgen. Ondanks deze sterke opbouw, blijft een memorabele afrekening uit. Het is een film die iets spectaculairs belooft, maar uiteindelijk weinig waar weet te maken.

Conclusie

Silent Night laat zien dat zelfs regisseurs met een eigen voetafdruk in de filmwereld een steekje kunnen laten vallen. Het verhaal is kaal en de actie geeft te weinig voldoening. Liefhebbers van actiefilms kunnen zich beter tegoed doen aan eerdere werken van deze regisseur. En anders is het een kwestie van geduld hebben totdat Argylle, Furiosa, of Ballerina uitkomen dit jaar.

De film begint met Amanda (Julia Roberts) die een verrassingsweekend heeft gepland voor haar gezin. Samen met haar man Clay (Ethan Hawke) en hun twee kinderen Archie en Rose vertrekken ze naar een afgelegen vakantiehuis op Long Island. Ze beginnen hun uitje met een middagje strand. Al snel gebeurt er iets geks.

Staatsgreep of hallucinatie?

Het familie-uitje van de Sandfords wordt verstoord door een olietanker die recht het strand opvaart zonder te remmen. Geschrokken keert het gezin terug naar het vakantiehuis. Wanneer ze op het nieuws willen kijken wat er is gebeurd, blijkt het tv-signaal afgesloten te zijn. Ook het internet werkt niet meer. De personages worden ‘s nachts ook nog eens geconfronteerd met onverwachte gasten: George (Mahershala Ali) en Ruth (Myha’la Herrold), die de spanningen binnen het verhaal vergroten. Zij zijn namelijk de eigenaren van het vakantiehuis.

© Netflix 2023

Veel van de personages delen herkenbare angsten die voortkomen uit het beklemmende gevoel afgesneden te zijn van communicatie. Zonder nabije buren hebben ze geen idee of de stroomstoring meer is dan een eenvoudige stroomuitval. De spanning neemt bij iedereen snel toe. Vooral bij Rose, die gefascineerd is door de tv-serie Friends, die eindigde voor haar geboorte. Met haar niet-functionerende iPad nog in haar handen ziet ze buiten een hert, gevolgd door tientallen bijna doorschijnende exemplaren. Is het een hallucinatie of is de natuur ontspoord? Bij iedere gebeurtenis wordt het verhaal spannender, maar ook ingewikkelder. Je wilt als kijker weten wat er aan de hand is.

Contrast tussen personages zorgt voor diepgang

De dynamiek tussen de personages, met name de contrasten tussen Amanda en George en Archie en Rose, voegt diepgang toe aan het verhaal. Roberts vermogen om de innerlijke strijd van het personage over te brengen, voegt een extra emotionele laag toe aan het verhaal. Ali weet de mysterieuze kant van George te belichten met krachtige emotionele expressies. Zijn acteertalent voegt intrige toe aan de interacties tussen de personages en versterkt de algehele spanning in het verhaal. Archie en Rose belichamen generatieverschillen en brengen een interessante dynamiek in het verhaal; Archie’s nuchtere benadering botst op boeiende wijze met Rose’s jeugdige nieuwsgierigheid en onbevangenheid.

De film verkent thema’s van rassen-, generatie- en klassenconflicten, waardoor de kijker gedwongen wordt na te denken over deze maatschappelijke kwesties buiten het doek om.

© Netflix 2023

Verrassend camerawerk

Een opvallend aspect van de film is het camerawerk. De camera doorkruist muren en vloeren, wat een unieke cinematografische ervaring oplevert. Dit draagt bij aan de beklemmende sfeer van de film en plaatst de kijker midden in de gebeurtenissen. Regisseur Esmail weet als geen ander hoe hij het publiek aan het scherm gekluisterd moet houden. Elke scène wordt doordrenkt met een gevoel van onheil en paranoia.

Psychologische thriller zonder hoogtepunt

Wanneer aan het eind van de film meer duidelijkheid komt over de oorzaak van de vreemde gebeurtenissen, houdt het verhaal plots op. De aftiteling verschijnt en het nummer I’ll be there for you (de soundtrack van Friends) speelt af. Er wordt hierdoor veel ruimte overgelaten voor eigen interpretatie. Het zet je als kijker aan het denken over onze afhankelijkheid van technologie en de kwetsbaarheid van onze moderne samenleving. Desalniettemin voelde het einde als een anticlimax, terwijl de film erg sterk begon.

Eigenlijk hoeft er niks toegevoegd te worden aan bovenstaande intro. Finbar Murphy wil zijn huurmoordenaarschap aan de wilgen hangen en wellicht een tuintje aan gaan leggen, inclusief wortels. Kortom, hij wil met pensioen. Natuurlijk komt daar niets van terecht, want als een groep IRA-terroristen zich na een aanslag in Belfast in het dorpje verschuilt, wordt Murphy gedwongen in actie te komen. Wat volgt is een westernachtige situatie waarbij beide partijen elkaar aftasten en uiteindelijk tot een shoot-out komen.

Clint Eastwood

Deze film doet in alles denken aan Clint Eastwood. Niet verrassend dus om te ontdekken dat regisseur Robert Lorenz al vele projecten samen met Eastwood heeft gedaan. De stijl van de film heeft alle kenmerken van een klassieke western: een ruwe bolster, blanke pit in de hoofdrol, weinig dialogen, gewelddadig, geen uitgesproken onderscheid tussen goed en kwaad en veel close-ups van de acteurs.

Ook Liam Neeson, die de hoofdrol van Finbar Murphy vertolkt, lijkt de troonopvolger van Eastwood te worden. Hij speelt een man die geweld achter zich wil laten, maar er niet aan ontkomt. Met weinig tekst rekent hij uiteindelijk af met de tegenstander en blijkt hij toch een groot hart te hebben.

Voorspelbaar verhaal, maar toch spannend

In The Land of Saints and Sinners zitten genoeg interessant geschoten actiescènes om alle voorspelbaarheid spannend te houden. Vooral het spel tussen Neeson en de jonge, onstuimige Kevin Lynch (voortreffelijk gespeeld door Jack Gleeson) draagt de film. De dynamiek tussen Finbar en Lynch geeft de film zijn diepgang. Als een reflecterende oudere huurmoordenaar probeert hij zijn veel jongere collega Lynch een ander pad te wijzen.

Regisseur Robert Lorenz herhaalt in zijn derde film hetzelfde stramien als in zijn tweede: The Marksman uit 2021. Het is een actiethriller die niet blaakt van originaliteit en waarbij het verhaal een vrij standaard verloop heeft. Hoewel er wat betreft diepgang veel te verbeteren valt, is het een mooie film met prachtige shots van de ruige natuur in Ierland.

Ierland als setting voor een western

Lorenz heeft een goede omgeving gevonden om zijn verhaal af te laten spelen. Het desolate Ierse landschap met kleine dorpjes waar de wind doorheen raast, past goed bij de sfeer die hij wil neerzetten. Ook het bos waar Murphy zijn slachtoffers doodt en waar hij naderhand een boompje op het graf plant, geeft het gevoel dat het zich ergens zeer afgelegen afspeelt. De shots van de omgeving zijn werkelijk prachtig.

Meer gelaagdheid, ook in de andere personages, had de film goedgedaan. Liam Neeson, Jack Gleeson en Kerry Condon (zij speelt de IRA-terroriste die het gemunt heeft op Finbar) spelen hun rollen echt goed, maar meer diepgang had de film naar een hoger niveau getild.

Al met al is het een mooie film van een prima lengte, met veel actie waardoor je je niet verveelt. Is hij dan geslaagd? Het antwoord is ja.