cultuurtips Archieven - Pagina 3 van 4

Kunst / Expo binnenland / Expo buitenland

Een niet te missen les in vrouwelijk curatorschap

recensie: Portrait of a Lady - Art Deco museum Villa Empain

maandag 11 april 2022 / door: Amber Maes4 Sterren

De tentoonstelling Portrait of a Lady, nog tot 4 september 2022 te zien in het Art Deco museum Villa Empain te Brussel, biedt in vijfentachtig zeer goed geselecteerde kunstwerken een niet te missen bijdrage aan de vervrouwelijking van de kunst.

‘It isn’t easy to inhabit the body, is what I’m trying to say; it isn’t easy to stop being a picture, pretty as or trying to be,’ schrijft Olivia Laing in haar essay Skin Bags[1]. In Portrait of a Lady wordt niet expliciet verwezen naar Laing, maar de expositie roept wel echo’s van Laings werk op door op dezelfde doorwrochte manier te wroeten in het beeldkarakter van de vrouw. In een tiental kamers passeert de toeschouwer een geschiedenis van de vrouw in de kunst.

Geen geschiedenisles

De hoofdstukken waarin de expo is onderverdeeld (zoals: Vrouwen in een interieur en De transformatie van het discours) vormen zeker niet het boeiendste onderdeel van de expo. Al was het maar omdat zich toch steeds de vraag blijft opdringen wat deze hoofdstukken voor hebben op andere thema’s. In vijfentachtig goed gekozen kunstwerken (overigens van consequent hoge kwaliteit), verdeeld over een tiental kamers, loopt het publiek langs een van de schier oneindige versies waarop het verhaal van de vrouw in de kunst verteld kan worden.

Wie deze expo bezoekt met als doel een eenduidige geschiedenisles te krijgen, komt bedrogen uit. Wie die ambitie echter los kan laten, krijgt iets zeer waardevols in de plaats. De expo roept bedrieglijk eenvoudige gevoelens op, waaronder een complex netwerk van interessante, intellectuele opvatting verborgen zit.

Meer dan de male gaze

Neem het voorbeeld van de twee werken in de volledige met azuurblauwe steentjes betegelde badkamer: Girl with Outstretched Arms van Alphonse Mucha en Voluptuous van Felix De Vigne. Frontaal in de nis van de badkamer hangt de potloodtekening van Mucha waarop een jonge vrouw haar armen uitstrekt, de palmen in een afwerend gebaar. Dieper in de nis hangt het schilderij van De Vigne. Het werk straalt sensualiteit uit en toont twee naakte, roomwitte vrouwen die zich baden in een rivier.

De vastberaden vrouw in broze potloodlijnen lijkt haar seksegenoten te willen beschermen tegen begerige blikken. Zodat deze, niet verstoord door schaamte of zelfbewustzijn, naakt kunnen zijn. Hoewel dit contact over kaders en lijsten heen een werkelijk uitzonderlijk moment in de expo is, blijft de dialoog tussen kunstwerken en publiek zich door de hele tentoonstelling manifesteren.

Deze expo overstijgt met verve de eendimensionele antwoorden op het vraagstuk van de male gaze en legt de verantwoordelijkheid voor het denken en voelen bij de kijker. Dat je daarbij en passant ronduit schitterende werken van Seydou Keïta, James Ensor en Irina Rasquinet te zien krijgt, is balsem voor de soms pijnlijke vragen die overblijven. Met betrekking tot het werk van Rasquinet, te zien onder de bomen op het balkon van de villa, valt het overigens tegen alle goede gewoonten in aan te raden het museum op een stralend zonnige dag te bezoeken. Het spel van licht en schaduw op de glasvezel sculpturen is van een hypnotiserende schoonheid.

Museum van empathie

Portrait of a Lady sluit af met een reizende installatie van het Empathy Museum: A Mile in My Shoes. De bezoeker kiest een paar schoenen uit, stuk voor stuk vrouwenschoenen. Ze krijgt vervolgens in een koptelefoon het korte, bijbehorende (levens)verhaal te horen, ingesproken door de eigenaar van de schoenen zelf. Dat kan een heftig en geladen verhaal zijn, maar net zo goed het relaas van een ouder wordende vrouw die haar roeping vond als bloemist.

Door het laatste woord te geven aan vrouwen en aan een verbindend gegeven als empathie lijkt deze expo te willen zeggen dat in de feministische slag om musea, protest en zorg hand in hand moeten gaan.

Het is niet met zekerheid te zeggen, maar het vermoeden rijst dat dit een tentoonstelling is die gemaakt is voor vrouwen. Als het dan al niet de vrouwelijke kunstenaar of de vrouwelijke muze is die als kwantificeerbare winnaar uit deze vergelijking komt, dan toch zeker wel de vrouwelijke toeschouwer, die dankzij haar bezoek een wezenlijke en nog lang nazinderende dialoog over vrouwelijkheid kan aangaan. Portrait of a Lady is op die manier als een goed gesprek met een hartsvriendin, of als een essay van Olivia Laing. En bovenal is de expo een niet te missen les in vrouwelijk curatorschap.

[1] Laing, Olivia. 2020. Funny Weather: Art in an Emergency. Londen: Picador.

Portrait of a Lady - Art Deco museum Villa Empain

Gezien in: Art Deco museum Villa Empain , Brussel
Nog te zien tot: zondag 04 september 2022

Beoordeling: 4 sterren

Link: Website Villa Empain

Kunst / Expo binnenland / Expo buitenland

Een niet te missen les in vrouwelijk curatorschap

recensie: Portrait of a Lady - Art Deco museum Villa Empain

maandag 11 april 2022 / door: Amber Maes4 Sterren

De tentoonstelling Portrait of a Lady, nog tot 4 september 2022 te zien in het Art Deco museum Villa Empain te Brussel, biedt in vijfentachtig zeer goed geselecteerde kunstwerken een niet te missen bijdrage aan de vervrouwelijking van de kunst.

‘It isn’t easy to inhabit the body, is what I’m trying to say; it isn’t easy to stop being a picture, pretty as or trying to be,’ schrijft Olivia Laing in haar essay Skin Bags[1]. In Portrait of a Lady wordt niet expliciet verwezen naar Laing, maar de expositie roept wel echo’s van Laings werk op door op dezelfde doorwrochte manier te wroeten in het beeldkarakter van de vrouw. In een tiental kamers passeert de toeschouwer een geschiedenis van de vrouw in de kunst.

Geen geschiedenisles

De hoofdstukken waarin de expo is onderverdeeld (zoals: Vrouwen in een interieur en De transformatie van het discours) vormen zeker niet het boeiendste onderdeel van de expo. Al was het maar omdat zich toch steeds de vraag blijft opdringen wat deze hoofdstukken voor hebben op andere thema’s. In vijfentachtig goed gekozen kunstwerken (overigens van consequent hoge kwaliteit), verdeeld over een tiental kamers, loopt het publiek langs een van de schier oneindige versies waarop het verhaal van de vrouw in de kunst verteld kan worden.

Wie deze expo bezoekt met als doel een eenduidige geschiedenisles te krijgen, komt bedrogen uit. Wie die ambitie echter los kan laten, krijgt iets zeer waardevols in de plaats. De expo roept bedrieglijk eenvoudige gevoelens op, waaronder een complex netwerk van interessante, intellectuele opvatting verborgen zit.

Meer dan de male gaze

Neem het voorbeeld van de twee werken in de volledige met azuurblauwe steentjes betegelde badkamer: Girl with Outstretched Arms van Alphonse Mucha en Voluptuous van Felix De Vigne. Frontaal in de nis van de badkamer hangt de potloodtekening van Mucha waarop een jonge vrouw haar armen uitstrekt, de palmen in een afwerend gebaar. Dieper in de nis hangt het schilderij van De Vigne. Het werk straalt sensualiteit uit en toont twee naakte, roomwitte vrouwen die zich baden in een rivier.

De vastberaden vrouw in broze potloodlijnen lijkt haar seksegenoten te willen beschermen tegen begerige blikken. Zodat deze, niet verstoord door schaamte of zelfbewustzijn, naakt kunnen zijn. Hoewel dit contact over kaders en lijsten heen een werkelijk uitzonderlijk moment in de expo is, blijft de dialoog tussen kunstwerken en publiek zich door de hele tentoonstelling manifesteren.

Deze expo overstijgt met verve de eendimensionele antwoorden op het vraagstuk van de male gaze en legt de verantwoordelijkheid voor het denken en voelen bij de kijker. Dat je daarbij en passant ronduit schitterende werken van Seydou Keïta, James Ensor en Irina Rasquinet te zien krijgt, is balsem voor de soms pijnlijke vragen die overblijven. Met betrekking tot het werk van Rasquinet, te zien onder de bomen op het balkon van de villa, valt het overigens tegen alle goede gewoonten in aan te raden het museum op een stralend zonnige dag te bezoeken. Het spel van licht en schaduw op de glasvezel sculpturen is van een hypnotiserende schoonheid.

Museum van empathie

Portrait of a Lady sluit af met een reizende installatie van het Empathy Museum: A Mile in My Shoes. De bezoeker kiest een paar schoenen uit, stuk voor stuk vrouwenschoenen. Ze krijgt vervolgens in een koptelefoon het korte, bijbehorende (levens)verhaal te horen, ingesproken door de eigenaar van de schoenen zelf. Dat kan een heftig en geladen verhaal zijn, maar net zo goed het relaas van een ouder wordende vrouw die haar roeping vond als bloemist.

Door het laatste woord te geven aan vrouwen en aan een verbindend gegeven als empathie lijkt deze expo te willen zeggen dat in de feministische slag om musea, protest en zorg hand in hand moeten gaan.

Het is niet met zekerheid te zeggen, maar het vermoeden rijst dat dit een tentoonstelling is die gemaakt is voor vrouwen. Als het dan al niet de vrouwelijke kunstenaar of de vrouwelijke muze is die als kwantificeerbare winnaar uit deze vergelijking komt, dan toch zeker wel de vrouwelijke toeschouwer, die dankzij haar bezoek een wezenlijke en nog lang nazinderende dialoog over vrouwelijkheid kan aangaan. Portrait of a Lady is op die manier als een goed gesprek met een hartsvriendin, of als een essay van Olivia Laing. En bovenal is de expo een niet te missen les in vrouwelijk curatorschap.

[1] Laing, Olivia. 2020. Funny Weather: Art in an Emergency. Londen: Picador.

Portrait of a Lady - Art Deco museum Villa Empain

Gezien in: Art Deco museum Villa Empain , Brussel
Nog te zien tot: zondag 04 september 2022

Beoordeling: 4 sterren

Link: Website Villa Empain

Hans Roggen

Muziek / Achtergrond

special: Het nieuwe concertseizoen

Hans Roggen

Van de middeleeuwen tot nu

vrijdag 08 april 2022 / door: Els van Swol / beeld: Hans Roggen 4 Sterren

Ze rollen zo langzamerhand in de brievenbus: de brochures voor het nieuwe concertseizoen 2022-2023. En de aankondigingen op social media komen ondertussen ook binnen, met het verzoek data vrij te houden. Concerten, series en festivals die lopen van middeleeuwse muziek, via de gouwe ouwe tot werken waarvan de inkt nog nat is. Een voorproefje.

Een middeleeuwse legende

Soms ontstaan er interessante dwarsverbanden. Om te beginnen de ‘Hildegarddag’ van de Organisatie Oude Muziek, op 25 februari 2023 in TivoliVredenburg in Utrecht en een dag later in het Muziekgebouw aan ’t IJ in Amsterdam. Een hele dag gewijd aan ‘een middeleeuwse legende’. Met een scratch voor amateurzangers, de film Vision, een lezing door de gerenommeerde Vlaamse musicus Hendrik Vanden Abeele, onder meer dirigent van vocaal ensemble Psallentes en onderzoeker aan de Universiteit Leiden, en twee concerten door achtereenvolgens Ars Choralis Coeln en het Triburtina Ensemble.

Precies een maand later, op 25 maart 2023, brengt de sopraan Barbara Hannigan in het kader van de NTR ZaterdagMatinee in het Amsterdamse Concertgebouw samen met de legendarische pianisten Katia en Marielle Labèque een vertaling van ‘de impact die de muziek van de Duitse abdis en mystica destijds had (…) naar de eenentwintigste eeuw’. Met licht, soundscapes en projectie.
In december dit jaar staat Hannigan voor het eerst voor het Koninklijk Concertgebouworkest als dirigent. Zij verheugt zich er vooral op deel uit te maken van de prachtige klank van het orkest, zoals ze in een interview met artistiek directeur Ulrieke Niehoff vertelde tijdens de seizoenpresentatie op 28 maart jl. via Zoom.

Grote Zaal en Het Koninklijk Concertgebouworkest

Een gouwe ouwe

Een gouwe oude blijkt komend concertseizoen Johannes Brahms te zijn; zijn naam duikt overal op, al valt 190 jaar geleden geboren-zijn toch niet echt een kroonjaar te noemen. Bij het Koninklijk Concertgebouw Orkest dirigeert John Eliot Gardiner in mei 2023 de vier symfonieën die Brahms componeerde, verdeeld over twee avonden (3 en 5 mei). Een ‘bonusserie’ volgens spreekstalmeester Dominic Seldis tijdens voornoemde presentatie onder leiding van een dirigent die het beste uit het orkest naar boven haalt.
Ook in het Muziekgebouw aan ’t IJ in Amsterdam zijn bijvoorbeeld verschillende concerten met de kamermuziek van Brahms gepland, waaronder een marathon op 5 november 2022 met als centrale gast zowel ’s middags als ‘s avonds de pianiste Elisabeth Leonskaja.

Festivals

Ook de festivals hopen komend concertseizoen weer ‘los’ te kunnen gaan. Variërend van het Festival Oude Muziek in Utrecht tot November Music in ’s-Hertogenbosch en alles wat daar qua muziekstijlen, periodes en provincies tussen zit.
Het Festival Oude Muziek (FOMU) richt de aandacht dit jaar van 26 augustus – 4 september op ‘Galanterie(s)’, met name op de zonen van Joh. Seb. Bach. Co-curator is dit jaar prof. dr. Rosa Braidotti (Universiteit Utrecht), die al verschillende edities van het festival als interessante gastspreker optrad.
In 2022 vindt ook weer het Internationaal Van Wassenaer Concours plaats. Van 31 augustus t/m 2 september tijdens het FOMU, met dit jaar de focus op klassiek en romantisch repertoire.

Qua tijd (september) volgt het Gaudeamus Festival bijna naadloos op het FOMU. Hier gaat het om ‘hét festival voor nieuwe muziek van jonge en experimentele makers’. Op 7 september 2022 is de opening night. Hier treedt dan het Asko|Schönberg op in samenwerking met de Ensemble Academie en Wu Wei (cheng). In VredenburgTivoli in Utrecht, ook het hart van het FOMU.

Wie zijn hart wil ophalen aan nog meer hedendaagse muziek, kan terecht bij November Music (van 3 t/m 13 november 2002). De centrale componist is dit jaar Joey Roukens, over wie 8WEEKLY al eerder schreef. Aan hem is onder meer de opdracht gegeven tot het schrijven van het jaarlijkse Bosch Requiem.
Op 15 oktober gaat overigens in een serie van de AVROTROS in VredenburgTivoli Roukens’ Eerste symfonie in première, uitgevoerd door het Rotterdams Philharmonisch Orkest onder leiding van André de Ridder. En op 11 mei 2023 danst Het Nationale Ballet de première van de ‘dansthriller naar het beroemde boek van Oscar Wilde: Dorian’ op muziek van diezelfde Joey Roukens.

Festivals om altijd goed in de gaten te houden zijn het Februari Festival in het nieuwe Amare in Den Haag, het ‘huis voor cultuur, educatie, events en ontmoeting’, het Peter de Grote Festival in Groningen (20 t/m 30 juli), dat tegen die tijd overigens waarschijnlijk een naamsverandering heeft ondergaan, en ‘Musica Sacra’ in Maastricht (14 t/m 18 september 2022) met als thema ‘Exodus’.
En houd – nu we het over nieuwe concertzalen hebben – ook de programmering van Musis Arnhem in de gaten! Als ze daar een gigant als pianist Grigory Sokolov weten te strikken (10 juni 2022), is dat een belofte voor een interessant concertseizoen 2022-2023!

Niet in Arnhem maar wel in Enschede (31 maart), Oldenzaal (1 april) en Zwolle (2 april 2023) voert Phion, het orkest van Gelderland en Overijssel Bachs Matthäuspassion uit onder leiding van barokspecialist Reinhard Goebel. Dat belooft spannend te worden!

Alle hokjes te boven

Zoals we begonnen met interessante dwarsverbanden, zo eindigen we met een ensemble dat een paar keer te horen is komend seizoen, en dat met hun opname van Bachs Matthäus Passion op Harmonia Mundi dit seizoen hoge ogen gooide. Merlijn Kerkhof schreef er in de Volkskrant het volgende over: ‘Wie in een stuk waarvan iedere noot tien keer is omgekeerd nog zo kan verrassen, behoort tot de groten. En wie alleen al het openingskoor beluistert, moet vaststellen dat Pichon aardig groot is.’ Raphaël Pichon is dirigent van Pygmalion. Zij komen onder meer naar het Muziekgebouw aan ’t IJ in Amsterdam en voeren dan werk uit van de voorgangers van Joh. Seb. Bach, zoals in het FOMU navolgers van hem te horen zijn. Op 7 februari en 8 april 2023.

En dan zijn nog lang niet alle brochures en aankondigingen binnen! Zo ontbreekt nog veel vocale (koor en opera) muziek, maar dat we wat hebben in te halen, dat is duidelijk.

Beoordeling: 4 sterren

Simon van Boxtel

Muziek / Concert

Dood en (over)leven

recensie: NTR ZaterdagMatinee 12 februari 2022

Simon van Boxtel

maandag 14 februari 2022 / 0 Reactiesdoor: Els van Swol / beeld: Simon van Boxtel 5 Sterren

Het begon allemaal op 23 september 1961. Met het ‘Matinee op de Vrije Zaterdag’. Het Matinee bestaat nog steeds, nu onder de naam ‘NTR ZaterdagMatinee’. Concerten met vanaf het begin af aan een avontuurlijke programmering en uitvoeringen op een hoog niveau, live uitgezonden op Radio 4. Een centrale rol spelen het Radio Filharmonisch Orkest en het Groot Omroepkoor, aangevuld met instrumentale of vocale solisten en onder leiding van gerenommeerde dirigenten.

Dit seizoen staat het werk van de Deense componist Hans Abrahamsen (1952) centraal. Afgelopen zaterdag zong sopraan Barbara Hannigan samen met het Radio Fil – zoals het orkest in de wandeling wel wordt genoemd – onder leiding van chef-dirigent Karina Canellakis Abrahamsens Let me tell you. Omlijst door de Ouverture Parsifal van Richard Wagner en de Lemminkäinen-suite van Jean Sibelius. Over avontuurlijk programmeren gesproken!

Diep graven

Zo’n programma heeft alles te maken met wat in het programmaboekje onder de overkoepelende termen ‘Sagen en legenden’ werd geschaard. Abrahamsen plaatste in zijn liederencyclus Ophelia centraal, het personage uit Shakespeares toneelstuk Hamlet, gebaseerd op een sage. Wagner greep terug op een epos van Wolfram von Eschenbach, en Sibelius werd ook geïnspireerd door een aloude sage, lezen we.

Maar er valt dieper te graven. Op z’n minst nog twee lagen diep. In de eerste plaats zijn er overeenkomsten qua sfeer tussen Wagner, Abrahamsen en Sibelius. Twee uitersten raken elkaar in alle drie de werken: een breekbaar klankidioom en een gewijde sfeer met geladen stiltes. Om nog maar te zwijgen over de toonsoort Es gr.t., waarin zowel Wagner zijn ouverture eindigt als Sibelius zijn suite. Dat is één.

Ten tweede (of derde, als je de sagen en legenden meetelt) is daar een overkoepelend thema: dood en (voort)leven. Dat geldt voor de opera van Wagner, waarin de dood van Jezus van Nazareth en diens opstanding passeren, en voor Ophelia bij Abrahamsen, die sterft en wellicht voortleeft. En ten slotte ook voor Sibelius, waar Lemminkäinen in de rivier wordt gegooid maar uiteindelijk door zijn moeder met een druppel honing weer naar het rijk der levenden wordt teruggebracht.

Natuurlijk zijn er ook grote verschillen tussen de laatromantische Wagner, de totaal eigen stijl van Abrahamsen en Sibelius als vertegenwoordiger van de nationaal-Finse muziek. De tekst die Paul Griffiths in 2008 schreef en baseerde op de 481 woorden die Ophelia in Hamlet spreekt, is trouwens ook al eerder op muziek gezet. Of liever: tijdens het Holland Festival 2007 improviseerde celliste Frances-Marie Uitti in het Amsterdamse Bimhuis op dezelfde tekst die toen door de schrijver zelf werd uitgesproken.

En nog eens diep graven

Je moet als uitvoerenden wel een hoog muzikaal aanzien hebben om de overeenkomsten én de verschillen allemaal tot hun recht te laten komen. En dat was afgelopen zaterdag het geval. Om te beginnen was daar natuurlijk de soliste voor wie Abrahamsen zijn compositie in 2013 schreef: de sopraan Barbara Hannigan. Wát voor een sopraan, maar dat wisten we al. Opvallend was haar sterke benadrukking van de letter ‘k’, die hierdoor telkens als een verkapt slagwerk klonk. Slagwerk dat een grote rol speelt in dit stuk, zoals aan het slot, waar een slagwerker een vel papier over een grote trom wrijft. De zaal zat er muisstil en ademloos naar te luisteren, en dirigent Karina Canellakis hield geruime tijd de armen in de lucht om die sfeer niet te verbreken. Daarna nodigde zij, samen met Hannigan, de componist uit op het podium om in het ovationele applaus en voetgetrappel te delen.

Wat Canellakis voor elkaar kreeg en uit het orkest haalde, grensde het gehele concert aan het ongelooflijke. Er was hard aan gewerkt, dat kon je alleen al zien aan de uitgekiende orkestopstelling: de contrabassen zaten niet rechts zoals gebruikelijk, maar links. Rechts zat een deel van de koperblazers en een harp. Zelfs in de grote bezetting van het orkest leverde dit merendeels een afgewogen en doorzichtige klank op, die optimaal versmolt en waarin verschillende sferen ten diepste werden uitgelicht. Zodat ten slotte ook de dreigende ondertoon in alle stukken (nog zo’n overeenkomst!) aldoor voelbaar was.

Een concert dat niet alleen om door een ringetje te halen was, maar nog lang zal nazinderen.

NTR ZaterdagMatinee

Gezien op zaterdag 12 februari 2022 in Concertgebouw, Amsterdam

Beoordeling: 5 sterren

Boeken / Fictie

Een reis naar binnen

recensie: Astrid Roemer – Over de gekte van een vrouw

dinsdag 08 februari 2022 / 0 Reactiesdoor: PriyaWannet / beeld: Priya Wannet 5 Sterren

Wat is er in deze tijden van Black Lives Matter en de schandalen die BOOS aan het licht bracht relevanter dan een roman over een Surinaamse vrouw die in een door mannen gedomineerde wereld haar moeizame weg vindt? Gelukkig is dat boek allang geschreven. Onze recensent snorde Over de gekte van een vrouw (1982) op uit haar boekenkast en herlas hem. Is het boek nog steeds relevant in 2022?

Met Over de gekte van een vrouw zorgde Astrid Roemer (Paramaribo, 1947) voor een compleet eigen geluid in de Nederlands-Caribische literatuur en veroverde daarmee een Europees lezerspubliek. Deze indrukwekkende roman over het vrouw-zijn in de jaren tachtig zorgt ervoor dat de koloniale geschiedenis van Suriname voelbaar wordt. De achttienjarige Noenka wordt, wanneer zij als lerares het nest verlaat, in een samenleving gezogen die vibreert van identiteiten, botsende levensovertuigingen, agressie en persoonlijke belangen. Zij worstelt met het vinden van een eigen identiteit en seksualiteit. Die zoektocht naar de betekenis van het vrouw zijn en het zwart zijn, is het belangrijkste onderwerp van Over de gekte van een vrouw, de tweede roman van Roemer. De Surinaamse auteur debuteerde in 1970 onder het pseudoniem Zamani met de dichtbundel Sasa en ontving in 2016 de P.C. Hooftprijs voor haar gehele oeuvre. Als kers op de taart won Roemer vorig jaar de prestigieuze Prijs der Nederlandse Letteren.

Ik ben Noenka, wat betekent: Niet Weer. Geboren uit twee tegenstellingen, een vrouw en een man die zelfs mijn dromen opentrekken. Ik ben vrouw, ook al weet ik niet waar het begint en waar het vrouw-zijn ophoudt, en in de ogen van anderen ben ik zwart en iedere keer wacht ik af wat dat betekent.

Transformatie

Hoewel het verhaal eerst even op gang moet komen trekt het je daarna al snel mee naar het postkoloniale tijdperk. Dit is een periode waarin er geen ruimte is voor avontuurlijke rebelse vrouwen die de wereld willen ontdekken en zeker niet willen blijven hangen in een gewelddadig huwelijk. Toch weet Noenka zich al na negen dagen te bevrijden uit de wurggreep van haar man en slaat ze op de vlucht. Een drastische keuze die haar leven compleet verandert. Noenka rolt van de ene in de andere relatie, maar allemaal kunnen ze haar niet bieden wat ze zoekt. Tot ze later iemand tegenkomt die haar leert om haar vrouwelijkheid te omarmen. ‘Zacht als een open orchidee’.

Toen kwam Gabrielle. Ze bevrijdde mij uit de greep van mijn vaders geslacht zoals mijn moeder dat gedaan zou hebben, reddeloos en beslist. Ze droeg mijn koffer de hele weg die wij te voet aflegden naar het treinstation. Het scherpe zand vulde onze schoenen en bemoeilijkte het lopen. Ze sprak niet. Soms bleef ze staan om het zweet van haar gezicht te vegen, haar schoenen leeg te schudden, de koffer in de andere hand te vatten of om te zuchten: mijn Gabrielle, strijdbaar maar zonder wraak op haar lippen.

Bijbelse symbolen

De roman staat bol van de symboliek en is daarmee uitermate geschikt voor de meer ervaren lezer. Het is beeldenrijk en complex geschreven, vol Bijbelse verwijzingen en Creoolse allegorieën. Met name in het begin en aan het einde laat de auteur veel open. De lezer moet zelf het verhaal reconstrueren aan de hand van flarden informatie van een verwarde Noenka.

In mijn hoofd schreeuwde mijn stem:
Hoe kun je mij slaan, zwarte man? Hoe kun je mij zo diep kwetsen? Weet je niet dat daar mijn pijnlijke wond is, zwarte man, deel van het gezwel dat generaties oud is. Hoe kun je een erectie krijgen terwijl je mij slaat, zwarte man. Hoe kun je pijn met pijn vergelden. Ik wil dat je zacht voor me bent, zwarte man, een heelmeester voor dat oude gezwel. Ik heb niets te maken met die afgrijselijke poel, zwarte man, waarin deze wittemannenwereld jou wil doen verdrinken. Ik ben een mee-lijdende zuster, zwarte man.

De thrillerachtige sfeer, gecombineerd met de poëtische beschrijving van een vrouwelijke binnenwereld maakt van Over de gekte van een vrouw een heel bijzonder boek. Maar belangrijker nog: het laat de lezer kennismaken met Suriname op een manier die in Nederland onbekend is. Juist nu in deze tijd is het belangrijk om stil te staan bij onze eigen privileges. Al met al een boek dat zeer de moeite waard is en je aan het denken zet.

Over de gekte van een vrouw

Schrijver: Astrid Roemer
Uitgever: Prometheus Amsterdam
Prijs: €11,99
Bladzijden: 221
ISBN: 978 90 446 3096 1

Beoordeling: 5 sterren

Link: Over de gekte van een vrouw

IFFR

Film / Films

Vijf films die je absoluut moet kijken op het IFFR

recensie: International Film Festival Rotterdam

IFFR

maandag 31 januari 2022 / 0 Reactiesdoor: Rose Heliczer5 Sterren

Het International Film Festival Rotterdam wordt dit jaar online uitgezonden tot en met 6 februari. We missen het pluche, en op je laptop komt de cinematografie natuurlijk een stuk minder sterk uit dan op een groot bioscoopscherm. Voordeel is wel dat je alle films kan kijken die je wilt. Tegelijk maakt het ontbreken van een blokkenschema de keuze wel heel moeilijk. Hoe word je wegwijs in zo een groot aanbod? Rose Heliczer deed het vuile werk voor je en kwam tot deze best-of selectie.

Stijlvolle film-noir

THE EXECUTION – Lado Kvataniva

Issa viert feest. Hij heeft na tien jaar een van de meest complexe moordzaken uit Rusland opgelost. Althans, dat denkt hij. Dan krijgt hij een telefoontje. Er is een nieuw slachtoffer, dat de aanval overleefd heeft. Hoewel de trailer veel bloed en geweld belooft, is dat niet de reden om deze film te kijken. The Execution is geen heldenfilm, maar een psychologische verkenning van de begrippen goed en kwaad en hoe de twee in elkaar verweven zijn. De film drijft op intelligente wendingen in het plot en een sterke opbouw. De relatie tussen de detective en verdachte wordt steeds persoonlijker. Aan het eind geeft dat, zoals een goede film-noir betaamt, vooral slachtoffers. De Etruskische executie, waarin de crimineel gestraft wordt door zijn eigen prooi, speelt een rol.
Dankzij de goed gestileerde beelden (die sovjet-auto’s!) en een druppel zwarte humor is deze bij tijden bloederige film goed te verteren. Een prettig opgezet verhaal dat door heen en weer in de tijd te springen naar een verrassend einde toewerkt.

Liefde en verlies

HOLD ME TIGHT– Mathieu Amalric

Hoewel de cinematografie erg sterk is en er weinig gesproken wordt, is dit niet je standaard “weinig dialoog prachtige landscapes”- arthouse-film. We volgen Clarisse, die haar gezin verlaat in een prachtige oldtimer die al twee maanden stof stond te happen in de garage. Of dat denken we. Beelden van haar nachtelijke vertrek vermengen zich met hoe de rest van het gezin de volgende ochtend wakker wordt in een huis zonder moeder. Franse filmmaker Mathieu Amalric weet een geslaagd verhaal over liefde en verlies neer te zetten. Kundig speelt hij met tijd, realiteit en fantasie. Wie zit er in wiens hoofd? Wie verliet wie? Of verliet iedereen elkaar op een bepaalde manier? Zinnen als “I imagined that I left” of “I am tired of waiting on spring”, veranderen door de film heen van betekenis. Net als het beeld dat je vormt van deze weggelopen moeder, die indrukwekkend vertolkt wordt door Luxemburgse actrice Vicky Krieps. Een poëtisch getinte film waarbij na afloop pas de gebeurtenissen en uitspraken op hun plek dwarrelen.

Lippenstift en drugskartels

NOCHE DE FUEGO – Tatiana Huezo

Drugskartels in Mexico. Zijn we daar ondertussen niet op uitgekeken? Nou: Nee. Tatiana Huezo laat ons meekijken in het dagelijks leven van Ana, een jong meisje dat de oversteek naar adolescentie aan het maken is in een dorp dat beheerst wordt door een drugskartel. Als je op de papavervelden werkt beschermen ‘ze’ je. Maar ‘ze’ nemen ook jonge meisjes mee van huis. Daarom hebben Ana en haar moeder een kuil gegraven waarin Ana zich kan verstoppen als het nodig is. De moeder-dochterband speelt een grote rol in de film. Het wordt steeds begrijpelijker waarom Ana’s moeder zwaar aan de drank gaat, of razend wordt als ze ziet dat haar negenjarige dochter lippenstift draagt.

De meisjes worden gedwongen hun haren af te laten knippen tegen de luizen. Ana’s moeder verklaart dat het meisje met de hazenlip niet geknipt hoeft te worden omdat luizen alleen van zoet bloed houden, en dat van haar is bitter. De kijker weet wel beter. Ana is een dapper kind dat haar weg vindt in een verstoorde wereld. Die overigens in prachtige beelden en door knap acteerwerk (de blik van de jongere Ana!) vastgelegd is. Noche de Fuego is ook sonorisch erg aantrekkelijk. Er wordt veel nadruk gelegd op het gehoor, omdat de meisjes getraind worden om goed te luisteren waar welk geluid vandaan komt. Wiens hond blaft. Waar er geschreeuwd wordt. Welke auto op hun huis afkomt. Een film over vriendschap, moeders, en manieren om je te redden in de dreigende dagelijkse realiteit dat alles van het een op het andere moment afgelopen kan zijn.

Vergane Glorie

GÉZA – Reyndert Guiljam

Er staan veel films op de IFFR-programmering. Vergeet daarom vooral niet ook wat shorts te kijken! Reyndert Guiljam, de maker van Géza, is er één om in de gaten te houden. ‘Alles wat de dag me brengt dat is goed’, zegt Géza Szegedi, subject van de korte documentaire. Hij was ooit Neerlands grootste strafrechtadvocaat. We zien beelden van hem in de rechtszaal. We horen hoe hij op zijn knieën over de vloer van de zaal kroop om ‘het recht te zoeken’. Deze markante en extreem succesvolle advocaat maakte een duikvlucht naar beneden toen vanaf de jaren tachtig het een en ander veranderde in de regelgeving omtrent advocatuur in Nederland. Hij verloor zijn bezittingen en is zelfs dakloos geweest. De vraag die door de documentaire heen blijft zinderen is: is Szegedi geniaal of gek? En zou het kloppen dat hij, zoals zijn zoon stelt, een motor zonder standaard is? Een motor die op volle kracht door moet blijven rijden om niet om te vallen? Géza is een slim gemonteerd, onderhoudend verhaal. We spreken de geliefde van Géza, een oud seksbaron, een zoon, een vriendin. Het wordt nergens te sentimenteel en blijft afwisselen tussen lichtvoetigheid en tragiek, zoals Géza zelf bloedserieus en clownesk door het leven wandelt. Al dan niet met een enorme bontmuts op zijn hoofd.

Géza | IFFR

Dromenland

Please Baby Please – Amanda Kramer

Gezien maker Amanda Kramer de IFFR Focus van 2022 is, kun je de openingsfilm Please Baby Please eigenlijk niet missen. Maar wat valt erover te zeggen? Kijk hem niet als je brak bent. Of kijk hem juist als je brak bent. Want dit is geen logische film. Zet hem aan en word meegevoerd in deze hypergestileerde draaikolk over seksuele voorkeuren, mannelijkheid en de aantrekkingskracht van gevaar. Maak een val van de realiteit naar een spookachtig droombeeld. Mijmer over de functie van ‘stoer zijn’ en word verliefd op Karl Glusman die in zijn doorkijktanktop zwoele blikken in de camera werpt. Maar verwacht geen pakkende verhaallijn of een enorme spanningsboog. Wel is de film de moeite van het kijken waard. Het is een interessante afwisseling op conventionelere cinema, vanwege zijn extravagante karakters, droomachtige sfeer en het sporadische musicallied.

International Film Festival Rotterdam is te zien tot en met 6 februari 2022.

Beoordeling: 5 sterren

Link: International Film Festival Rotterdam 2022

Mads Mikkelsen drinkt champagne in Another Round

Henrik Ohsten

Film / Achtergrond

special: The best of 2021 volgens de filmredactie

Henrik Ohsten

De Favoriete Films & Series van 2021

woensdag 29 december 2021 / 0 Reactiesdoor: Sanne Kortooms0 Sterren

De eerste vijf maanden van dit jaar bleven de bioscopen potdicht. En ook de laatste twee weken van 2021 werd de weg naar de bioscoop geblokkeerd. Op The Matrix Resurrections en Paul Thomas Anderson’s (naar verluidt nieuwe meesterwerk) Licorice Pizza moeten we dus nog even wachten. Maar gelukkig zijn er dit jaar heel wat films wél uitgekomen! Van een spectaculair einde in de 25ste Bondfilm No Time To Die tot het einde van de wereld in Adam McKay’s Don’t Look Up. En daarnaast was er met al die lockdowns natuurlijk genoeg tijd om series te bingen…

Op de filmredactie van 8WEEKLY had ieder zo zijn eigen favorieten. Welke dat zijn lees je hieronder en wie weet doe je zo nieuwe kijkinspiratie op!

Don’t Look Up (Adam McKay)

Feline van Vliet: In Don’t Look Up ontdekt PhD kandidaat Kate (Jennifer Lawrence) een komeet die de mensheid met uitsterven kan bedreigen. Het is aan haar en Professor Mindy (Leonardo DiCaprio) om de mensheid te overtuigen van het gevaar van de komeet. Don’t Look Up onderstreept hierbij de verdeeldheid tussen mensen in kritieke situaties, en doet heel erg denken aan de maatschappelijke problemen die zijn ontstaan rond informatie omtrent het coronavirus. Regisseur Mckay zei dat Don’t Look Up is ontstaan omdat hij een film wilde maken over ‘hoe het voelt om te leven in deze tijd’.

TOP FILMS
1: Don’t Look Up
2: Ballad of The White Cow
3: Dune
4: The White Tiger
5: Spencer

TOP SERIES
1: Shadow and Bone
2: Squid Game
3: The Night Stalker

The Last Duel (Ridley Scott)

Sander De Beule: De film The Last Duel, van de befaamde regisseur Ridley Scott, vertelt het verhaal van het laatste proces door middel van een duel in het 14e-eeuwse Frankrijk. Het drievoudig verhaalperspectief zorgt voor een originele noot, maar het is vooral het plot dat mij zo aansprak aan de film. Marguerite de Carrouges (Jodie Comer) doorbreekt even de patriarchale machtsverhouding in het middeleeuwse Frankrijk door, samen met haar man Sir Jean de Carrouges (Matt Damon), een rechtszaak aan te spannen tegen haar verkrachter. Het tijdloze waargebeurde plot en het uitzonderlijke verhaalperspectief in een middeleeuwse setting maakt deze film mijn favoriet van het jaar. Ook de acteerprestaties mogen zeker gezien worden, vooral Jodie Comer schittert in haar rol als Marguerite.

TOP FILMS
1: The Last Duel
2: Dune
3: Shadow Game
4: No Time To Die
5: Jazz on a Summer’s Day

TOP SERIES
1: Curb Your Enthousiasm (S11)
2: Kinderen van de migratie
3: Het Leven in Kleur
4: Grond
5: Undercover (S3)

The Green Knight (David Lowery)

Deborah Nergui: The Green Knight is gebaseerd op het epische gedicht ‘heer Gawein en de groene ridder’. De film, geregisseerd door David Lowery, is een frisse verrassing op het gebied van verfilmde middeleeuwse heldenverhalen. Achter de bovennatuurlijke landschappen en scènes is het heroïsche verhaal te vinden van een jonge heer (Dev Patel) die de uitdaging van een groene ridder aanvaardt. De film volgt Gawein op zijn reis en speelt in op vraagstukken rondom eer, verleiding en de vrijheid in het maken van keuzes. Ondanks dat de film zich langzaam en zorgvuldig opbouwt, blijft het je vasthouden en word je direct meegezogen in dit fantasierijke verhaal.

TOP FILMS
1: The Green Knight
2: Last Night in Soho
3: Promising Young Woman
4: The Night House
5: Raya and The Last Dragon

TOP SERIES
1: The Witcher (S2)
2: Reservation Dogs
3: Only Murders in The Building
4: Loki
5: Squid Game

Red Notice (Rawson Marshall Thurber)

Vick ten Wolde: In het populaire actie/komedie-genre doet Red Notice precies wat het moet doen. Achtervolgingen, knokpartijen, explosies. Alles zit erin qua actie, maar de film maakt vooral onderscheid in de humor. De dialogen zijn hilarisch en vooral Ryan Reynolds als agent Booth laat eens te meer zien cynisme onder de knie te hebben. “Ik stuur je naar de ergste plek op aarde”, zegt een agent. Waarop Booth antwoordt: “Wat, je Instagram-account?”. En uiteraard zit er weer een verwijzing naar Vin Diesel in, zoals wel vaker het geval is in films met Reynolds. Ook zijn er nog veel meer grappige referenties naar bijvoorbeeld Titanic en Jurassic Park.

TOP FILMS
1: Red Notice
2: Shang-Chi and the Legend of the Ten Rings
3: No Time to Die

TOP SERIES
1: Squid Game
2: Loki
3: Kastanjemanden
4: The Witcher (S2)
5: The Serpent

Another Round (Thomas Vinterberg)

Sanne Kortooms: Another Round is een film die je niet loslaat. Niet wanneer je hem kijkt, en ook niet lang nadat je hem gezien hebt. Hij voert je moeiteloos van blijdschap naar verdriet, verbazing, euforie en weer terug. Middelbare school docent Martin (Mads Mikkelsen) zit net als zijn drie dierbare collega’s in een dikke midlifecrisis. Niets kan hen nog beroeren. Maar dan bedenken ze een experiment: Een obscure Noorse psychiater stelt dat ieder mens een tekort van 0.5 promille alchohol heeft… Dus wat als ze voortaan zorgen dat ze de hele dag door (ook tijdens het lesgeven) lichtelijk beschonken zijn? Komen ze dan weer ‘tot leven’? De film zelf is een genotsmiddel op zich en Vinterberg bevestigt dat hij een van de beste verhalenvertellers van zijn generatie is.

TOP FILMS
1: Another Round (Druk)
2: Promising Young Woman
3: The Power of the Dog
4: The Hand of God (È stata la mano di Dio)
5: Benedetta

TOP SERIES
1: Mare of Easttown
2: Ted Lasso (S2)
3: MAID

Pexels

Muziek / Achtergrond

special: alternatieve kerstplaylist 2021

Pexels

Kerstplaylist 8WEEKLY

dinsdag 14 december 2021 / 0 Reactiesdoor: Malin Hollaar0 Sterren

Meteen na pakjesavond de kerstboom opzetten, alle films van Home Alone kijken en traditiegetrouw met de hele familie gourmetten: het kerstseizoen zit vol met clichés. En waarom ook niet? Het is ook heerlijk om de kerstboom te versieren terwijl je probeert mee te blèren met Mariah Carey. Echter, als ze sinds november al op bijna elke radiozender te horen is geweest en je geen winkel meer in kan zonder die welbekende kerstbellen te horen… dan is het ondertussen echt wel genoeg benadrukt wat zij voor Kerst wil hebben.

Het is echter zonde om hiermee alle kerstmuziek aan de kant te schuiven, er is nog zoveel te ontdekken. Daarom heeft 8WEEKLY een playlist samengesteld met nummers voor iedereen die wel kerstmuziek wilt luisteren, maar geen behoefte heeft aan de zoveelste cover van ‘Baby It’s Cold Outside’. Drie van de artiesten uit de afspeellijst zijn hieronder extra uitgelicht.

De haat-liefdeverhouding van Frank Hamilton

Wie net als Frank Hamilton gemixte gevoelens heeft over de feestdagen, moet zeker naar zijn speciale kerst-EP luisteren. In 2012 begon de zanger en songwriter zijn #OneSongaWeek-project met de uitdaging om een jaar lang elke week een nummer te schrijven, op te nemen en uit te brengen. Richting het einde van dat jaar hoorde daar zeker ook een kerstnummer bij in de vorm van ‘(I Wish This Was A) Christmas Song’. Bij zijn tweede #OneSongaWeek-challenge in 2019/2020 kwamen er ook kerstnummers voorbij, zowel covers als zelfgeschreven nummers. Dit resulteerde in de ‘(I Fucking Hate) Christmas EP’. Anders dan wat de naam van deze EP doet vermoeden lijkt Frank wel een fan te zijn van Kerstmis, want hij organiseert jaarlijks de speciale kerstshow Crikey It’s Christmas.

Kerst als gemeenschappelijke passie van Smith & Burrows

Als twee bevriende muzikanten in dezelfde wijk blijken te wonen dan is het een kwestie van tijd totdat daar iets moois uitrolt. Dat bewijzen Tom Smith (zanger van Editors) en Andy Burrows (o.a. voormalige drummer van Razorlight) wel. De mannen hebben een gemeenschappelijke liefde voor oude kerstplaten en brachten geïnspireerd door deze gedeelde passie in 2011 samen het album Funny Looking Angels uit. Dit kerstalbum lijkt atypisch voor het genre. Bij de eerste luistersessie van het album zal je niet meteen doorhebben dat het vol staat met kerstmuziek, maar zodra er beter op de tekst gelet wordt, valt het niet meer te ontkennen. Op het album coveren ze in geheel eigen stijl kersthits als ‘Only You’, aangevuld met zelfgeschreven nummers zoals ‘When The Thames Froze’ en ‘This Ain’t New Jersey’.

Clean Pete’s uitbundige kerstfeest

Wist je dat in 2019 een Nederlands kerstalbum in de top 10 kerstalbums van het jaar van het tijdschrift Rolling Stone stond? Als je benieuwd bent naar hoe zo’n album klinkt moet je zeker luisteren naar Gloria van Clean Pete. De tweelingzussen Renée en Loes Wijnhoven weten met hun album Gloria een goede balans te vinden tussen covers van bekende kersthits en zelfgeschreven kerstnummers. Zo kunnen we onder meer genieten van verschillende samenwerkingen zoals het nummer ‘Onrust en Wanhoop’ met Thijs Boontjes en een hertaling van het welbekende ‘Santa Baby’ in de vorm van het licht ongemakkelijke ‘Lieve Kerstman’. Het succes van het album oversteeg dus onze landsgrenzen toen Rolling Stone het op de zesde plaats van beste kerstalbums van het jaar plaatste. Naast het album verblijdde Clean Pete hun publiek ook met een uitbundige kerstshow en hoewel deze in 2020 en helaas ook in 2021 niet kan doorgaan, hebben ze beloofd dat ze zo hard kerst gaan vieren dat we ze alsnog in alle uithoeken van het land kunnen horen! Mocht dat toch niet lukken, dan is er gelukkig altijd nog de pas uitgebrachte kerstsingle ‘Slaap Diep, Slaap Zacht’.

Naast de nummers van Frank Hamilton, Smith & Burrows en Clean Pete staan er nog een hoop andere mooie nummers op jullie te wachten in 8WEEKLY’s nieuwe playlist:

Christmas Calls – Skinny Lister
Kiss Me Babe, It’s Christmas Time – Owl City
I Feel It In My Bones – The Killers, Ryan Pardey
Winter – Tori Amos
Christmas, Hopefully – Bear’s Den
Winter Song – Sara Bareilles, Ingrid Michaelson
When I Get Home For Christmas – Snow Patrol
Christmas Is Finally Here – Milow
Not Only During Christmas – a balladeer
When The Thames Froze – Smith & Burrows
Christmas Morning – Jack Savoretti
The Gingerbread House Song – Kyle Harrington
I Heard The Bells On Christmas Day – Echosmith
Peppermint Winter – Owl City
(I Fucking Hate) Christmas – Frank Hamilton
HERE (For Christmas) – Lukas Graham
The Man With The Bag – She & Him
Only You (with James Corden) – Kylie Minogue
Christmas Could Have Been Good – Mando Diao
I Need You – Reamonn
Ho Ho Hopefully – The Maine
Date With Santa – Emily West, K.S. Rhoads
This Ain’t New Jersey – Smith & Burrows
I Wish It Was Christmas Today – Julian Casablancas
Every Moment Is Christmas With You – Daði Frey
Happy New Year – Frank Turner
Lonely This Christmas – Frank Hamilton
I Want An Alien For Christmas – Fountains of Wayne
Another Year – FINNEAS
Onrust en Hoop – Clean Pete, Thijs Boontjes

Evert Elzinga

Kunst / Reportage

special: Romanovs in de ban van de ridders

Evert Elzinga

Hoofse liefde in Hermitage Amsterdam

Vorig jaar werkte ik bij Hermitage Amsterdam aan Romanovs in de ban van de ridders, een tentoonstelling waarin onder andere op een thematische manier wordt gekeken naar hoe mensen leefden in de middeleeuwen.

In de grote zaal van de tentoonstelling leer je meer over het dagelijkse leven van welgestelde mensen uit de middeleeuwen. Wat deden ze in hun vrije tijd? Hoe uitten zij gevoelens naar een geliefde? En hoe vierden ze feest? Naar zulke vragen deed ik onderzoek tijdens mijn masterstage. In een serie van een paar specials vertel ik jullie meer over mijn onderzoek door enkele objecten uit te lichten die mooi illustreren hoe middeleeuwers leefden. Hiervoor trap ik af met een blogpost over hoofse liefde.

Liefde in de middeleeuwen

Liefde is van alle tijden, net zoals het geven van geschenken aan geliefden. Alleen, wat voor geschenken gaven mensen aan elkaar in de middeleeuwen? In die tijd was het voor adellijke mannen gebruikelijk om hun geliefde een ivoren kistje te geven, gevuld met, je zou het niet raden, toiletartikelen! Op zulke kistjes werden liefdesscenes afgebeeld, maar daar hield het niet bij op. Ieder object in het kistje werd voorzien van liefdessymboliek om de serieuze intenties van de edelman kracht bij te zetten. In de tentoonstelling zie je dat mooi terug in een ogenschijnlijk onopvallende kam.

Een kam als liefdesgeschenk?

Het is nu niet voor te stellen dat je van je geliefde een kam als geschenk krijgt, maar dat was in de middeleeuwen onder de adel heel normaal. In die tijd waren kammen noodzakelijk, omdat mensen zich minder grondig wasten en nauwelijks toegang hadden tot schoon water. De bovenste rij met dunne en dicht op elkaar staande tanden van deze kam was dan ook bedoelt om luizen en viezigheid uit het haar te verwijderen. In de onderste rij staan de tanden net wat verder uit elkaar. Aangezien ook mensen in de middeleeuwen een bad hair day vervelend vonden, is deze rij bedoelt om haar in model te brengen. Voor adellijke mannen en vrouwen die zich toen nog niet goed konden wassen was dit dus best wel een nuttig cadeau. Maar daar houdt het niet bij op.

Als je goed kijkt naar het midden van de kam, dan zie je dat er een hartje is uitgesneden op de plek waar de gebruiker het vastpakte. Het hart, een iconisch symbool voor de liefde, wijst erop dat de ontvanger het object waarschijnlijk heeft gekregen van een geliefde. Naast het hart is een inscriptie te zien in het Hebreeuws waar staat: ‘God zegent u’ . Op kammen in andere museumcollecties vind je veelal een liefdesspreuk of zelfs de naam van een geliefde als inscriptie. Of de geliefde blij was met deze kam zullen we nooit weten. Er zijn geen gebruikssporen te bekennen, dus goede kans dat de kam niet vaak is gebruikt.

Een spiegel met liefdessymbolen

Nog zoiets wat wij nooit cadeau zouden doen, maar wat in de middeleeuwen een luxeproduct was: spiegels. Het bekijken van je reflectie is nu heel vanzelfsprekend, maar in de middeleeuwen waren spiegels zoals wij die nu kennen nog niet uitgevonden. Gepolijst metaal was het beste alternatief, maar het kostte veel tijd, moeite en geld om dat om te toveren tot een spiegel die een duidelijke reflectie kon tonen. Om de kostbaarheid van het object te benadrukken en tegelijkertijd het oppervlak te beschermen werden spiegels afgedekt met ivoren afdekplaatjes. Een van de afdekplaatjes in de tentoonstelling toont een verliefd stel. Dit afdekplaatje stelt geen bestaand koppel voor, want evenals spiegels werden zulke plaatjes in grote getalen gemaakt.

Net als bij de kam zien we wel symbolen die verwijzen naar de liefde. Op de schoot van de jonge vrouw zie je een hondje, een beeltenis die verwijst naar het bekende spreekwoord ‘zo trouw als een hond’. Met haar andere arm zet ze een krans op het hoofd van een man, terwijl hij zijn hand liefelijk heeft uitgestrekt naar haar kin. Op de rechterhand van de man zit een tamme valk, wat net zoals het hondje ook symbool staat voor trouw. De valk is tam en dient dus maar één eigenaar en symboliseert het hart van de jongeman, die ook maar aan één vrouw toebehoort.
Een spiegel met afdekplaatje was in de middeleeuwen dus het ultieme cadeau om aan je geliefde te geven aan wie je eeuwige trouw wilde beloven en van wie je onvoorwaardelijk hield. Zo zie je dat toiletartikelen uit de middeleeuwen onverwachts via symbolen vol met romantische betekenis kunnen zitten.

Romanovs in de ban van de ridders

Gezien in: Hermitage Amsterdam, Amsterdam
Nog te zien tot: zondag 09 januari 2022

The War On Drugs - Matthias Heschl

Muziek / Album

Warm vuur van troost

recensie: The War On Drugs - Live Drugs

The War On Drugs - Matthias Heschl

donderdag 19 november 2020 / 0 Reactiesdoor: Joost Festen / beeld: Matthias Heschl 5 Sterren

The War On Drugs schijnt live een hele belevenis te zijn. Die reputatie is deze release vooruitgesneld. Door de COVID-19-pandemie zullen liefhebbers nu wel lang moeten wachten op een optreden, maar gelukkig hebben we met Live Drugs een document van troost in handen.

Het is heerlijk om je bijna vijfenzeventig minuten te kunnen onderdompelen in de muziek van The War On Drugs in een livebewerking van de studiomuziek. Je kunt er diverse draaibeurten aan wijden zonder dat het gaat vervelen. De beleving, bezieling en muzikaliteit is van een hoog niveau.

Live reputatie

Velen zullen de band nog niet live aan het werk hebben gezien en gehoord. Hoog tijd voor een liveregistratie om de pijn van het gemis aan een concert te verzachten. Live Drugs is een verzameling van liedjes, opgenomen tijdens de veertig shows tussen 2014 en 2019, die werden vastgelegd op een harddisk van de bandleider zelf. Zoals hij zelf over het album vertelt, zijn het interpretaties van de eigen muziek van de band en zeker geen kopie van wat ze in de studio hebben gemaakt. Het hoeft immers niet steeds hetzelfde te klinken! En daar zijn we als liefhebbers dus alleen maar blij mee.

Het oorspronkelijke duo Adam Granduciel en Kurt Vile dat The War On Drugs oprichtte, is inmiddels met toetsenist/drummer Charlie Hall, drummer Kyle Lloyd en bassist David Hartley uitgegroeid tot een kwintet. Muzikaal hebben ze met vier albums een belangrijke proeve van bekwaamheid gegeven. Vooral dankzij Lost in The Dream uit 2014 en A Deeper Understanding dat in 2017 verscheen, kan de band terugkijken op lovende kritieken uit heel de wereld.

Componist Adam Granduciel is hofleverancier van het repertoire van de band. Granduciel verzorgt tevens het vocale geluid van de band, al horen we Kurt Vile hier en daar iets toevoegen in de zang. De licht hees-rauwe stem van Granduciel is als een ruwe diamant, die steeds meer gaat schijnen in het geluid van de band, die hem omringt en ondersteunt in de liedjes die we mogen horen en die af en toe opstuwen. Als de mondharmonica klinkt in ‘Eyes to the Wind’ kunnen we een vergelijking met Bob Dylan niet bedwingen, maar de klanken worden overgenomen door een saxofoon om die vergelijking meteen weg te wuiven. Instrumentaal halen de bandleden inspiratie uit de muziek van Sonic Youth en zeker ook Neil Young, maar maken ze er inmiddels een heel eigen stijl van door voornoemde elementen te vermengen.

Omarmen en knuffelen

Velen zullen uitgekeken hebben naar het album Live Drugs. Voor anderen is het eigenlijk gewoon een nieuw album van The War On Drugs, omdat het alweer drie jaar geleden is dat we nieuw werk kregen aangereikt. Het album kent tien nummers, die je stuk voor stuk de hele herfst zullen verwarmen in opmaat naar de winter. Een album om te omarmen en te knuffelen in deze barre tijden van een virus dat ons in de greep houdt. Waar het gevoel bij een liveconcert te zijn zich geleidelijk ontvouwt, spreidt de muziek zich als een warme deken over je heen. Na een inspirerende, vlammende, maar beheerste uitvoering van ‘Accidentally Like A Martyr’, wordt de band voorgesteld en het publiek bedankt, terwijl ‘Eyes to the Wind’ zich langzaam laat opgloeien. Het zijn allemaal ingrediënten voor een beleving, die vraagt om het volume steeds meer op te schroeven en zich te laten meevoeren op de klanken van deze fantastische band.

Bij het laatste nummer, ‘In Reverse’, wordt het publiek opnieuw bedankt alsof we naar één concertregistratie hebben geluisterd. Dat is niet zoals het werkelijk is, maar het voelt wel zo. Want Live Drugs kan zich scharen bij een van de mooiste live albums ooit. Kortom, een heerlijke beleving!

The War On Drugs

Album: Live Drugs
Aantal tracks: 10

Beoordeling: 5 sterren

Link: Website The War on Drugs
Link: Platenmaatschappij

Voor u geselecteerd door de auteur:

Film / Kunst / Theater / Film / Kunst

special: Deze kunstwerken helpen je de zomer door

Cultureel survivalpakket

donderdag 13 augustus 2020 / 0 Reactiesdoor: Roos Wolthers0 Sterren

Het lukt een schilderij nog net niet om je zoekgeraakte sleutels te vinden, maar kunstwerken kunnen veel ander gemis verzachten. Of je na drie maanden quarantaine nu verlangt naar een knuffel, een feestje of een wonder: er bestaat een kunstwerk dat je ervan voorziet.

In dit culturele survivalpakket zetten wij die kunstwerken voor je op een rijtje. Je hoeft alleen te beslissen waar jij na drie maanden quarantaine het meeste behoefte aan hebt, en dan helpt de film, voorstelling of tentoonstelling die wij aanraden je de zomer door.

Een knuffel
Iemand die even je schouder aanraakt, je hand vastpakt of je een high five geeft: nu fysiek contact uit den boze is, valt het opeens op hoeveel we elkaar in het dagelijks leven aanraken. Theatermaker Emke Idema miste al die fysieke aanrakingen zo erg dat ze een omhelzingspakket samenstelde, vol met gedetailleerde omschrijvingen van knuffels die ze ooit kreeg. Luisteren naar haar verhalen is niet helemaal hetzelfde als aangeraakt worden, maar veel dichterbij het echte werk kun je niet komen.

Werk van Ank Daamen, die illustraties maakte bij de verhalen van Idema

Een luisterend oor
2020 is tot nu toe vooral een jaar waarin heel veel dingen niet doorgaan of niet kunnen: we kunnen niet naar een festival, niet naar ons werk, niet naar een feestje. Dan kun je vol goede moed focussen op wat er wél kan, maar soms wil je gewoon even bij de pakken neer zitten en lekker klagen. Theatergroep Nineties Productions begrijpt dat als geen ander en opent een online rouwresort voor iedereen die het gezellig een avondje wil hebben over hoe zwaar alles is.

Foto door Julian Maiwald

Een dutje
Toen columniste Japke D. Bouma schreef dat ze sinds de coronacrisis zo moe is, kreeg ze vele honderden reacties van mensen die zich in haar stuk herkenden. De stress en het schakelen van de afgelopen maanden zorgden ervoor dat we ons massaal uitgeput voelen. Geen wonder dat Dries Verhoeven zijn succesvolle installatie U bevindt zich hier weer uit de kast haalde. Als bezoeker krijg je tijdens deze voorstelling over anonimiteit en eenzaamheid je eigen slaapkamer, en je wordt uitgenodigd om de hele voorstelling lang in bed te liggen.

Ideaal dus voor als je even je ogen dicht wil doen, maar of je echt in slaap kunt vallen is nog maar de vraag. Het werk van Verhoeven zit namelijk meestal zo vol met verrassingen dat je constant op het puntje van je stoel (of, in dit geval, bed) zit.

Foto door Anna van Kooij

Een wonder
Goed nieuws: dit mag dan een jaar vol ellende zijn, maar de wonderen zijn de wereld nog niet uit. Het is ook niet lastig om ze te vinden, want ze hebben zich allemaal opgehoopt in Museum Catherijneconvent. In de huidige tentoonstelling Allemaal Wonderen zie je geen alledaagse kost, maar wonderbaarlijke genezingen, mensen die vliegen en zelfs een hostie die een stukje gaat wandelen. Of je nu in wonderen gelooft of niet, na een bezoek aan deze tentoonstelling voelt het even alsof alles mogelijk is.

Detail uit De profeet Elisa wekt de zoon der Sunamitische vrouw tot leven van Jan Sluijters

Een feestje
In de Chileense film Ema gaat de platinablonde Ema gewapend met een vlammenwerper op zoek naar haar adoptiezoon Pablo. Klinkt nog niet als een hele feestelijke film, denk je misschien, maar dat heb je mis. Ema en haar man Gaston zijn dansers, en samen met hen duik je het uitbundige nachtleven van Santiago in. De film heeft zo’n pompende, opzwepende reggaeton-soundtrack en zulke wilde dansscenes dat het zelfs voor een standbeeld onmogelijk is om niet mee te bewegen. Gelukkig kunnen we je garanderen dat zelfs als het feest compleet uit de hand loopt, je de dag erna geen kater hebt.

Still uit Ema

Deze kunstwerken helpen je de zomer door

Voor u geselecteerd door de auteur:

Stichting Buitenkunst

Tag Archief van: cultuurtips

Geen geschiedenisles

Meer dan de male gaze

Museum van empathie

Portrait of a Lady - Art Deco museum Villa Empain

Misschien ook iets voor u

Geen geschiedenisles

Meer dan de male gaze

Museum van empathie

Portrait of a Lady - Art Deco museum Villa Empain

Misschien ook iets voor u

Een middeleeuwse legende

Een gouwe ouwe

Festivals

Alle hokjes te boven

Misschien ook iets voor u

Diep graven

En nog eens diep graven

NTR ZaterdagMatinee

Misschien ook iets voor u

Transformatie

Bijbelse symbolen

Over de gekte van een vrouw

Misschien ook iets voor u

Stijlvolle film-noir

Liefde en verlies

Lippenstift en drugskartels

Vergane Glorie

Dromenland

Misschien ook iets voor u

Don’t Look Up (Adam McKay)

The Last Duel (Ridley Scott)

The Green Knight (David Lowery)

Red Notice (Rawson Marshall Thurber)

Another Round (Thomas Vinterberg)

Misschien ook iets voor u

De haat-liefdeverhouding van Frank Hamilton

Kerst als gemeenschappelijke passie van Smith & Burrows

Clean Pete’s uitbundige kerstfeest

Misschien ook iets voor u

Liefde in de middeleeuwen

Een kam als liefdesgeschenk?

Een spiegel met liefdessymbolen

Romanovs in de ban van de ridders

Misschien ook iets voor u

Live reputatie

Omarmen en knuffelen

The War On Drugs

Misschien ook iets voor u

Voor u geselecteerd door de auteur:

Deze kunstwerken helpen je de zomer door

Misschien ook iets voor u

Voor u geselecteerd door de auteur:

Archieven

Nieuwe schrijvers

Over