Alcohol schijnt doodsoorzaak nummer één te zijn in Finland en in Frozen Land wordt dit feit zeker niet tegengesproken. De film begint met het ontslag van een leraar die hierna als een kansloze werkloze man verslingerd raakt aan de drank. Het perspectief verschuift vervolgens naar zijn zoon die zijn leven zin probeert te geven nadat hij zijn vader verlaat. Ook hij lijkt niet verder te komen dan de drank en drugs.

~

Grillen van het lot

Louhimies’ film pakt de toeschouwer, hij weet zware thema’s als schuld, depressie en verslaving glad neer te zetten door middel van een dynamische montage. Maar een uitgebreidere analyse toont overduidelijke overeenkomsten met andere films. Films die ondanks hun exotische locatie gevangen zitten in een vertelstructuur die globaal is geworden. De meest voor de hand liggende vergelijking is Alejandro González Iñáritu’s Amores perros, waarin verschillende personages met elkaar worden verbonden om dezelfde soort problemen aan te snijden, een aanpak die Iñáritu ook hanteert in zijn twee nieuwste films. Een regisseur als Tom Tykwer doet iets vergelijkbaars vanuit een flitsende stijl die internationaal aanslaat. En eigenlijk is het al met Paul Thomas Andersons Magnolia modieus geworden om zeer uiteenlopende personages met elkaar te verbinden door de onduidelijke grillen van het lot.

~

Gladde prekerigheid

Maar Louhimmes verpakt het in een stijl die meer belust is op sensatie. Zijn camera focust te lang op het emotionele en fysieke leed van zijn personages. Bovendien valt hij terug op een narratieve structuur die inzicht poogt te bieden. Deze structuur is klaarblijkelijk goed hanteerbaar voor de behandeling van hedendaagse problemen in de vorm van een film. Films lijken zo de leemte te vullen die is ontstaan in een maatschappij, waar geen gemeenschappelijke waarheid of normenstelsel meer schijnt te bestaan.

De ontknoping van dit soort films ligt in een soort aha-erlebnis waarbij de kijker moet concluderen dat alles met elkaar samenhangt. Dit verband is niet religieus, politiek of filosofisch, maar puur cinematografisch. De tendens lijkt de ongeordende chaos te zien als de huidige status-quo die alleen door middel van film en zijn montagetechniek gevangen kan worden tot iets sluitends.

~

Visitekaartje

De vraag die zich opdringt in vergelijking met eerder genoemde films is in hoeverre ze staan voor een stijl en een thematiek die vaker herhaald worden op een globale schaal en in hoeverre ze de tekenen beginnen te vertonen van een genre, met alle voorspelbaarheid als gevolg. Louhimies haakt in op een bepaald gevoel dat universeel lijkt en daarmee werkt Frozen Land op een internationaal niveau, maar de film neemt geen duidelijk standpunt in tegenover de problemen die worden aangekaart. De personages en de gebeurtenissen lijken vast te zitten in een structuur die we al kennen en ondanks sterke acteerprestaties, is het eindresultaat voorspelbaar.

Het is mijn gok dat Louhimies met deze film een visitekaartje heeft gemaakt voor Hollywood. Hij heeft zich een kenner getoond van populistische tendensen in de hedendaagse cinema, die rauw en controversieel lijken, maar eigenlijk al weer gevangen zitten in vaste hokjes. Denk aan de schijnbare controverse en oppervlakkige diepgang van een film als Paul Haggis’ Crash. Anders dan een Finse regisseur als Aki Kaurismäki, die een eigen stijl heeft die moeilijker te verteren is als je alleen snelle en flitsende films gewend bent, is Louhimies bezig met grote gebaren die van Helsinki tot Los Angeles te vatten zijn. De vraag die rest is of dit de dominante tendens gaat worden voor lokale films die internationaal door willen breken.

~

Succesjaren

Wild Romance is geen traditionele biopic waarin het hele leven van de held wordt getoond. Herman Broods jeugd komt alleen in een enkele flashback voorbij, en de jaren negentig – toen hij dankzij vele ontregelende tv-optredens onze nationale troeteljunk werd – wordt gelukkig geheel overgeslagen. Van de Velde en scenarist Maarten Lebens leggen de focus op eind jaren zeventig, toen Brood zijn beste platen maakte en probeerde door te breken in Amerika.

Als de film begint, heeft hij al een lange carrière met onder meer Cuby & The Blizzards achter de rug. Hij is dan al geworden zoals we hem ons nog steeds herinneren: een groot egocentrisch kind zonder enige gêne, dat je onmiddellijk alles vergeeft zodra het een podium beklimt en begint te spelen. In de loop van het decennium groeit zijn populariteit, mede dankzij het album Shpritsz, maar de Amerikaanse droom – een optreden in de beroemde New Yorkse club The Bottomline – valt te vroeg in duigen. Daniël Boissevain zet Brood overtuigend neer: alleen al zijn loopje is, van achteren gefilmd, fenomenaal. Wild Romance biedt echter geen nieuw perspectief op het fenomeen Brood en ook zien we hem tijdens de vijf jaren dat hij gevolgd wordt nauwelijks veranderen.

De manager

Over wie we wél iets leren, en wie wél verandert, is manager Koos van Dijk (Marcel Hensema). De echte Van Dijk is dan wel associate producer van de film, maar schrikt er niet voor terug zijn slechte kanten te tonen. De wat burgerlijke Winschoter bareigenaar contracteert Brood in 1976 voor een optreden, om hier pas tijdens het concert ook enthousiast over te raken. Hij besluit zijn manager te worden, al wordt dit nooit officieel vastgelegd. Gaandeweg gaat hij zich “als een echte manager” kleden, op een gegeven moment scheert hij zelfs zijn hoofd kaal. Zijn vrouw, een jeugdliefde van de kermis, vindt het maar niets dat hij zich met die onbetrouwbare junk inlaat. Koos staat altijd voor Herman klaar, maar zegt de bandleden ook goed de waarheid als ze zich weer eens te buiten zijn gegaan aan drugs en groupies.

~

Zwaktebod

Gezien de duidelijk afgebakende periode en de nadruk op het gezichtspunt van de manager, is het einde van de film een enorm zwaktebod. Boissevain en Hensema zijn plotseling verdwenen, en in plaats daarvan wordt een compilatie van beelden van de échte Brood getoond, uit zijn latere jaren. Op de soundtrack klinkt zijn breekbare postume hit My way. Dit valt volstrekt uit de toon bij de rest van de film. Het opwindende rock-‘n-rollgevoel blijkt ineens te hebben plaatsgemaakt voor een tranentrekkend in memoriam, vijf jaar na de sprong. Deze stijlbreuk neemt echter niet weg dat Jean van de Velde met Wild Romance weer een fijne publieksfilm aan zijn oeuvre heeft toegevoegd.

“Kon ik maar thuis blijven en wachten tot mijn plaat vanzelf naar nummer één ging,” verzucht George Michael, gezeten in zijn privé-jet, op weg naar de volgende promotieklus. Natuurlijk heeft elke artiest wel eens een baaldag tijdens een tournee, maar voor George lijkt elk publiek optreden een regelrechte kwelling. Iets wat niet zozeer met het harde werken te maken heeft, maar met de aandacht voor zijn persoon waarbij hij zich ongemakkelijk voelt. Volgens Elton John, die net als Boy George, Sting en Mariah Carey in deze documentaire aan het woord komt, komt dit door onzekerheid over zijn uiterlijk. Want ook al hing zijn beeltenis vroeger op de muren van talloze meisjeskamers, George vond zichzelf tot voor kort allesbehalve knap. Of zoals hij zelf zegt: “Nu ik 41 ben, voel ik me eindelijk een beetje op mijn gemak met hoe ik eruit zie.”

Zelfspot

~

In George Michael, A Different Story komen niet alleen de bekende verhalen aan bod. De zanger vertelt ook over zaken waarover in de pers minder te lezen viel, zoals over zijn aan aids overleden partner Anselmo. Aangrijpend is het moment waarop hij vertelt hoe hij tijdens het herdenkingsconcert voor Freddie Mercury op het podium stond te zingen, terwijl hij in gedachten bij zijn vriend was die aan dezelfde ziekte leed als de geëerde zanger. Hoe moeilijk hij het ook had zich staande te houden, naar eigen zeggen was het zijn beste optreden ooit.

Sterke nummers

~

Al deden zijn acties eerder veel stof opwaaien, deze documentaire zal dat zeker niet doen. Hoewel het een informatieve en verhelderende film is, was het leuker geweest als de camera George meer had gevolgd, in plaats van hem te filmen in een interviewsetting. Leuk om te zien, maar geen must.