Firma MES is het huisgezelschap van Theater aan het Spui en bestaat uit een vaste groep van veelal jonge theatermakers. Sinds 2009 heeft Firma MES twaalf theaterprojecten gebracht, zowel in het theater als op locatie. Hun theater heeft ‘humor, een persoonlijke invalshoek, actuele thema’s en een scherp randje,’ aldus de website. De voorstellingen hebben inderdaad vaak een thema dat dicht bij de echte wereld ligt. Eerder onderzocht Firma MES bijvoorbeeld thema’s als de relatie die mensen met hun spullen hebben (Troep, 2014), de menselijke hunkering naar aandacht (Schreeuw, 2013) en de wereld van de prostitutie (Bordelentour en Club Mayfair, beide 2012).

Een persoonlijke anekdote

De aanleiding tot BOT was de ‘ogenschijnlijk onbelangrijke herinnering’ van een van de acteurs. Daan botste in de trein tegen een medereiziger op en werd hierna door een andere medereiziger aangesproken op zijn ‘onaardige gedrag’. Firma MES besloot op zoek te gaan naar waar dat onaardige gedrag vandaan komt. Het thema van BOT, (on)aardigheid, is daarmee beperkter en nog persoonlijker dan de thema’s van eerdere voorstellingen van Firma MES.

Absurdisme maakt niet per se kritisch

De tekstuele basis is grotendeels een aaneenschakeling van doodgewone koetjes- en kalfjesgesprekken. Er is geprobeerd deze te ontdoen van hun alledaagsheid door overdrijving. Daans belevenis – was hij nou onaardig of niet? – wordt uitgespeeld en verheven tot heuse rechtszaak. ‘Getuigen’ worden gehoord en andere (on)aardige situaties die zich in Daans leven hebben voorgedaan, worden uitgespit. Zo wordt bewijs gezocht voor Daans vermeende (on)aardigheid. Humor is hierbij het voornaamste middel. De drie acteurs zetten een scala aan uitstekend uitgevoerde typetjes neer die regelmatig worden beloond met een lach, maar die de karikatuur niet ontstijgen.

Naast de rechtszaak is er een tweede ‘verhaallijn’, namelijk over wetenschapper Price. Hij stelde een wiskundige formule op voor altruïsme. Met hun gekke zilverkleurige bodysuits en hun onnozele golvende beweginkjes zijn de acteurs de zelfopofferende amoebes die Price onderzocht. De felgekleurde, kronkelige decorstukken vormen een abstract soort bos, waarin de amoebes leven. Dit ziet er uiteraard bizar uit. Wat voor doel het echter nog meer dient, blijft onduidelijk.

Een absurdistische setting maakt een thema niet per se scherper. Het ontbreken van nieuwe ideeën of originele uitgangspunten in de tekst houdt de voorstelling constant oppervlakkig, zorgt ervoor dat de spanningsboog verslapt en toont dat er weinig urgentie was om deze voorstelling te maken. De herinnering leek niet alleen ‘ogenschijnlijk onbelangrijk’ – maar is dat in deze uitwerking ook. Desalniettemin valt er in BOT wel veel te lachen en is het een feest om de acteurs hun typetjes te zien vertolken.

‘De daling van de rentestand!’ roept een VVD-type achterin de zaal bij wijze van antwoord op de vraag welk nieuws niet mag ontbreken op de satirische kalender die de Orde van de Dag heeft gecreëerd. Regisseur Greg Nottrot voegt de bruiloft van Ans en Henk en het groepsuitje van het personeel van het Parktheater – in het Parktheater – met gemak tussen 365 dagen aan wereldnieuws in. Dat je een jaar niet zomaar aan je voorbij kunt laten gaan zonder er zelf deel van uit te maken, mag duidelijk zijn.

Jihahahahad

Het concept van de Ouds & Nieuws Show is een belofte die in de uitvoering niet wordt waargemaakt. Enerzijds biedt de speelse vorm ruimte voor een onvoorspelbaarheid die met klassiek theater nooit bereikt kan worden, om daarmee de actualiteit in een ander licht te plaatsen. Echter bestaat er humor voor op en buiten het toneel. De sketches, liedjes, gedichten en columns, die elk een lengte hebben van maximaal één minuut, mixen een De Speld-vibe met de gemiddelde keukentafelgrap van een verveelde huisvader.

Toegegeven, soms is dit eindejaarscircus oprecht om te lachen. Denk daarbij aan een opsomming van alle keren dat er een afgehakte penis in het nieuws kwam – gegarandeerd vaker dan je voor mogelijk hield – of een Adele-parodie waarna je nooit meer iemand met ‘hallo’ wil begroeten. Helaas krijg je in combinatie met een script dat zich wat te bewust is van zijn eigen vindingrijkheden dan iets als – juist ja – ‘jihahahahad’.

Spel drijft de spot met zichzelf

De risico’s die improvisatietoneel met zich meebrengt, uiten zich tijdens deze conference in een stilstaande klok op de beamer, delen van scripts die ontbreken en, als gevolg daarvan, acteurs die plompverloren staan te kijken naar het papier waarop de Parijs-aanslagen zich hadden moeten voltrekken. Improvisatie en perfectie zijn echter tegenpolen, dus dat is ze vergeven. Wat minder vergeeflijk is, is de manier waarop die schoonheidsfoutjes worden rechtgepraat. De acteurs lijken zichzelf niet serieus te nemen en barsten soms halverwege een scène in lachen uit, waardoor het lijkt alsof het spel niet de spot drijft met Geert of vrouwen die penissen afhakken, maar met zichzelf.

Zonder champagne

Een gevoelsmatig einde is vaak het enige juiste einde, en er is dan ook geen verklaring voor het feit dat na een prachtig afsluitend gitaarnummer er nog geen einde aan het spektakel gemaakt wordt. Gelukkig kan een instant pophit over de eerder genoemde lage rentestand de sfeer nog enigszins redden, maar het jaar had eigenlijk al rond half november met champagne afgesloten kunnen worden.

‘Doel van het concept is om met theater bloot te leggen wat journalist niet kan onthullen,’ aldus De Orde van de Dag zelf. Als die openbaringen echter zo op de oppervlakte blijven, geeft men voorlopig nog wel even de voorkeur aan het Eindhovens Dagblad. Dit is bij lange na nog geen wereldnieuws – laten we die champagne dan ook in godsnaam achterwege laten.