We kunnen vragen om cookies op uw apparaat te plaatsen. We gebruiken cookies om ons te laten weten wanneer u onze websites bezoekt, hoe u met ons omgaat, om uw gebruikerservaring te verrijken en om uw relatie met onze website aan te passen.
Klik op de verschillende rubrieken voor meer informatie. U kunt ook enkele van uw voorkeuren wijzigen. Houd er rekening mee dat het blokkeren van sommige soorten cookies van invloed kan zijn op uw ervaring op onze websites en de services die we kunnen bieden.
Deze cookies zijn strikt noodzakelijk om u diensten aan te bieden die beschikbaar zijn via onze website en om sommige functies ervan te gebruiken.
Omdat deze cookies strikt noodzakelijk zijn om de website te leveren, heeft het weigeren ervan invloed op het functioneren van onze site. U kunt cookies altijd blokkeren of verwijderen door uw browserinstellingen te wijzigen en alle cookies op deze website geforceerd te blokkeren. Maar dit zal u altijd vragen om cookies te accepteren/weigeren wanneer u onze site opnieuw bezoekt.
We respecteren volledig als u cookies wilt weigeren, maar om te voorkomen dat we u telkens opnieuw vragen vriendelijk toe te staan om een cookie daarvoor op te slaan. U bent altijd vrij om u af te melden of voor andere cookies om een betere ervaring te krijgen. Als u cookies weigert, zullen we alle ingestelde cookies in ons domein verwijderen.
We bieden u een lijst met opgeslagen cookies op uw computer in ons domein, zodat u kunt controleren wat we hebben opgeslagen. Om veiligheidsredenen kunnen we geen cookies van andere domeinen tonen of wijzigen. U kunt deze controleren in de beveiligingsinstellingen van uw browser.
Deze cookies verzamelen informatie die in geaggregeerde vorm wordt gebruikt om ons te helpen begrijpen hoe onze website wordt gebruikt of hoe effectief onze marketingcampagnes zijn, of om ons te helpen onze website en applicatie voor u aan te passen om uw ervaring te verbeteren.
Als u niet wilt dat wij uw bezoek aan onze site volgen, kunt u dit in uw browser hier uitschakelen:
We gebruiken ook verschillende externe services zoals Google Webfonts, Google Maps en externe videoproviders. Aangezien deze providers persoonlijke gegevens zoals uw IP-adres kunnen verzamelen, kunt u ze hier blokkeren. Houd er rekening mee dat dit de functionaliteit en het uiterlijk van onze site aanzienlijk kan verminderen. Wijzigingen zijn pas effectief zodra u de pagina herlaadt
Google Webfont Instellingen:
Google Maps Instellingen:
Google reCaptcha instellingen:
Vimeo en Youtube video's insluiten:
De volgende cookies zijn ook nodig - U kunt kiezen of u ze wilt toestaan:
U kunt meer lezen over onze cookies en privacy-instellingen op onze Privacybeleid-pagina.
Disclaimer en privacybeleid
Een fatalist met twijfels
“Wie de roman geen warm hart toedraagt, ziet met plezier dat filosofen gaan schrijven. Waar zij de literatuur binnendringen, zaaien ze verwarring en bespoedigen haar ondergang.” In deze van Emil Cioran geleende regels gaat een diepe waarheid schuil.
Filosofie en literatuur zijn van elkaar afhankelijk, maar sluiten elkaar tegelijkertijd uit. Terwijl de filosofie abstracte ideeën over de werkelijkheid ontwerpt, roept de literatuur een eigen wereld in leven die bevolkt wordt door concrete personages. Het afgeronde resultaat waarnaar de filosoof streeft moet niet gezocht worden in de gistende oersoep waaruit de literator zijn werelden diept. Zodra de literatuur resultaat oplevert en eenduidig wordt, staat ze aan de rand van haar eigen graf. Van alle filosofen die zich aan de literatuur gewaagd hebben, is er dan ook slechts een enkeling in geslaagd een interessante roman te schrijven. Denis Diderot (1713-1784) behoort met zijn kostelijke Jaques de fatalist en zijn meester, recentelijk opnieuw vertaald door Martin de Haan, onmiskenbaar tot deze zeldzame uitzonderingen.
Encyclopédie
Denis Diderot was een goedgemutst vrijdenker met een scherpe pen en een flinke dosis humor. Net als veel van zijn tijdgenoten was hij een fanatiek aanhanger van de Verlichting, hij moest voor zijn overtuigingen zelfs een tijdje in de gevangenis verblijven. Vooral bekend werd hij als de drijvende kracht achter het omvangrijke project van de Encyclopédie (1747-1773), waarvan er uiteindelijk zeventien delen zouden verschijnen. In tegenstelling tot de zweem van saaiheid en rationaliteit die vaak rondom de Verlichting en de Encyclopédie hangt, zijn de meeste bijdragen van Diderot aangenaam om te lezen. Van zijn hand verschenen nog talloze andere boeken en verhandelingen, die van de strenge censuur vaak veel te verduren hadden. Dit zorgde ervoor dat een groot deel van zijn werk pas na zijn dood werd gepubliceerd. Jacques de fatalist verscheen zelfs eerder in het Duits (Jacob und sein Herr, 1792) dan in het Frans.
Fatalisme
~
Satire
Op basis van deze beide tegenstrijdige levenshoudingen wordt nogal eens gesuggereerd dat Jacques de fatalist vooral over het filosofische debat over vrijheid en determinatie zou gaan. Dit is echter net zulke flauwekul als beweren dat Voltaire in zijn Candide de filosofie van Leibniz behandelt. Beide romans geven weliswaar een ironisch commentaar op de filosofische scherpslijperij uit hun tijd, maar verwoorden daarbij geen enkel filosofisch idee dat iets aan de door hen bespotte kwesties pretendeert toe te voegen. Ze laten veeleer zien hoe absurd bepaalde filosofische ideeën zijn als ze tot op de letter serieus worden genomen. Jacques de fatalist is een satire, waarin niets zonder meer serieus genomen kan worden.
Experiment
Jaques de fatalist is geschreven in een tijd dat de roman in opkomst was. Schrijvers als Cervantes en Rabelais hadden deze nieuwe vorm van literatuur met hun doldwaze geschriften in leven geroepen, waarmee ze braken met de traditie. In de roman ging het niet langer om onsterfelijke helden, maar stonden doodgewone stervelingen met al hun fouten en gebreken centraal. Bovendien was de roman niet gebonden aan vaststaande regels, zoals bij andere genres: alles was opeens mogelijk. Er verschenen dan ook talloze boeken waarin er driftig geëxperimenteerd werd met dit nieuwe genre. Uit een van die experimenten ontstond Jaques de fatalist. Dit boek heeft nooit veel aandacht gekregen doordat het vaak slechts werd beschouwd als een weinig interessante imitatie van de door Laurence Sterne geschreven roman Tristam Shandy.
Aristoteles
Toch verschillen beide roman behoorlijk van elkaar. Als experiment is Tristam Shandy ongetwijfeld origineler dan Jacques de fatalist, daar staat echter tegenover dat deze laatste een stuk leesbaarder is. Terwijl Sterne zich verliest in allerlei uitweidingen over uiteenlopende onderwerpen (zoals de neus of het stokpaardje), is Diderot een rasechte verhalenverteller. Door de aanstekelijk vertelde verhalen is Jacques de fatalist een van de weinige romanexperimenten die je ademloos uitleest. Het boek is meer dan alleen een experiment en weet de lezer er inderdaad van te overtuigen dat de voornamelijk aan Aristoteles ontleende regels betreffende het plot en de intrige, niet noodzakelijk zijn om een boeiende roman te schrijven.
Kwinkslag
In Jacques de fatalist gaat het om de plezier van het vertellen. Je ziet het voor je hoe Diderot schaterend van het lachen de ene na de andere kwinkslag aan zijn boek toevoegt en je schatert van harte met hem mee. Het boek bestaat uit een dozijn prachtige verhalen, die afgewisseld worden met de avonturen van Jacques en zijn meester. De verteller blaast ook nog een toontje mee met zijn koddige bespiegelingen over de achternaam van Sul, een wagenmaker; of zijn strenge vermaningen aan het adres van de lezer betreffende de mogelijke bezwaren die hij wellicht heeft tegen het woord neuken. De lezer wordt eindeloos aan het lijntje gehouden, wordt telkens weer bedrogen, en wordt voortdurend te kakken gezet. Hij vindt het allemaal prima, want het dient uiteindelijk tot zijn eigen vermaak.
Prijs: 32,50
Bladzijden: 300
ISBN: 90 253 0876 7
Misschien ook iets voor u
Met de rug naar het publiek
In de Rails werd onlangs mijn aandacht gewekt door een afbeelding van het werk Dog van kunstenaar Freerk Wieringa. Een imposant mormel, dat was het. Het hoofd fier in de lucht, klaar om ongenode gasten de schrik van hun leven te bezorgen. Het beeld bleek onderdeel te zijn van de 6e editie van Art Rotterdam, een jaarlijks terugkerende kunstbeurs waar nationale en internationale galeries verslag doen van de laatste ontwikkelingen. Volgens de Rails is Art Rotterdam de grootste internationale beurs voor hedendaagse kunst in Nederland. Met enkel de hipste kunstenaars. Dat belooft wat.
De organisatie stelde ons kunst gemaakt op het scherpst van de snede in het vooruitzicht: “Het aanbod van de 72 galeries uit 10 landen is internationaler en daardoor gevarieerder dan de voorgaande edities.” Uitgangspunt was de vraag wat kunstenaars anno 2005 bezighoudt. “Is het de actualiteit, het wereldnieuws of zijn het levensvragen? Hoe vertalen zij hun kijk op de wereld in de kunst? Welke grenzen zoeken ze op?” Interessante vragen, waardoor de verwachtingen hoog waren gespannen. Te hoog, zo bleek al snel.
Manco
Het meest opvallende van de 6e editie van Art Rotterdam was wel dat categorieën als video-art, internetkunst, mode, installaties, graffiti en design (om maar eens wat te noemen) schitterden door afwezigheid, de uitzonderingen daargelaten. Dat zal alles te maken hebben met het ruimtegebrek: in tegenstelling tot vorig jaar was het pakhuis Las Palmas dit jaar namelijk niet bij het evenement betrokken. Toch kun je dan moeilijk spreken van een gevarieerd aanbod. Het lijkt in die zin alsof de organisatie zich dit jaar heeft bediend van een gedateerd kunstbegrip (kunst voor aan de muur): 90% van wat er was te zien viel immers in de categorie foto of schilderij.
Cachet
Ernstiger was dat de hoogtepunten op de vingers van twee handen waren te tellen. Dat stemt verdrietig, en dan met name omdat ik sterk de indruk kreeg dat Art Rotterdam geen representatief beeld schetst van de huidige stand van zaken. Waar waren bijvoorbeeld Derk Thijs, Amy Dicke (de ontdekking van vorig jaar), Maarten Baas, Gerco de Ruyter (magnifieke landschapsfoto’s genomen met behulp van een vlieger), Saskia Olde Wolbers, Jeremy Deller (winnaar van de Turner Prize 2004), Barbara Fraser en Job Koelewijn? Om er maar eens een aantal te noemen. De vraag waar ‘de kunstenaar’ zich momenteel mee bezighoudt is verder niet zo relevant, omdat we de laatste jaren nou juist hebben gezien dat alles kan en mag. Daar komt bij dat er van publiekstrekker Joep van Lieshout slechts één installatie was te zien, terwijl juist hij voor het nodige cachet had kunnen zorgen.
Batman
De kraker-kunstenaar Marc Bijl was een van de schaarse hoogtepunten. Eerder was Bijls werk te zien in Witte de With en het Stedelijk Museum, maar voor zover ik weet is er in Nederland tot op heden nog geen overzichtstentoonstelling voor deze geweldenaar geweest. Waarom Bijl is opgenomen in de stal van de uit Athene afkomstige galerie The Breeder? Misschien omdat The Breeder één van de weinige galeries is die kunst toont waaraan een zekere urgentie is verbonden? Op de foto is te zien hoe Marc Bijls Batman de beurs zijn rug heeft toegekeerd. Een beetje flauw misschien, maar ik zou bijna willen zeggen: geef hem eens ongelijk.
Buitenland
Opvallend is dat veel interessante kunst afkomstig is van de buitenlandse galeries. Wat dat betreft mogen we ons in Nederland onderhand best een beetje zorgen beginnen te maken. Hoewel er wel een aantal positieve uitzonderingen zijn: zo heeft galerie Arti Cappeli (Rotterdam) een goeie aan Evelyn Jansen (schildert vooral portretkoppen, vaak omgeven door twijgen en takken), behoort het designerduo Ronan en Erwan Bouroullec (galerie Binnen, Rotterdam) tot de internationale top, is Franz Baumgartner (galerie Dick de Bruijn, Rotterdam) op zijn minst erg interessant en was in museum De Pont in Tilburg onlangs nog werk te zien van Koen Delaere. Delaere schildert in een stijl die doet denken aan een mix van Gerhard Richter en Robert Zandvliet.
Knikkers
De beschouwing op de website geeft een aardige indicatie voor wat ons komend jaar te wachten staat: “De afgelopen editie van Art Rotterdam trok meer dan tienduizend bezoekers in zes dagen. Daarmee bleef het bezoekersaantal min of meer gelijk aan vorig jaar. Toch verkochten de galerieen meer dan 30% meer dan in voorgaande jaren. Volgend jaar zal de internationalisering van het evenement en de focus op actuele kunst worden gecontinueerd.” Het is me opeens duidelijk: Art Rotterdam gaat helemaal niet om de vraag waar de huidige generatie kunstenaars zich mee bezighoudt, het gaat om de knikkers. Hoe anders valt te verklaren dat er enkel wordt gerept over bezoekersaantallen en verkooppercentages? Ik had al zo’n duister vermoeden toen ik zag dat het publiek voor het grootste deel bestond uit verveeld uitziende 40+ ers. Van een beurs die zich afficheert als Neerlands spannendste, verrassendste en actueelste mag je meer verwachten.
Art Rotterdam
Nog te zien tot: zondag 06 maart 2005Misschien ook iets voor u
Inventief en ondoordringbaar
Het is alweer bijna drie jaar geleden dat Sage Francis, na verschillende releases in eigen beheer, zijn debuutplaat Personal Journals uitbracht op het fameuze hiphoplabel Anticon. Journals viel op door de melodieuze beats, de zangerige voordracht en – de titel zegt het al – de persoonlijke teksten. Nu is er A Healthy Distrust, uitgebracht op het nog fameuzere label Epitaph.
~
De blik naar buiten
Het album opent met een hartslag, een krakende sample van een commercial voor het beveiligingsbedrijf Sage en dan de stem van Sage Francis, die rapt over de meest tot de rand gevulde beat sinds Public Enemy ons in 1991 verwelkomde in de Terrordome. Na het meer introspectieve Personal Journals richt Sage Francis nu zijn blik – en zijn pijlen – op de rest van de wereld: zijn teksten gaan over de oorlog in Irak (Slow Down Gandhi) of de oppervlakkige wereld van platenmaatschappijen (Dance Monkey). Geen bijster originele onderwerpen misschien, maar door de literaire, soms ondoordringbare teksten, inventieve woordgrappen en pakkende beats van grootheden als Alias, Sixtoo en Reanimator valt het je niet eens op.
Eminem
Vooral niet omdat er nog veel meer te genieten valt: in zijn meest toegankelijke en tegelijkertijd meest bizarre tekst (Sun Vs. Moon) schetst hij een DJ-battle tussen de zon en de maan. Hoewel de maan verreweg de beste show neerzet (“He conducted an orchestra so dope the Sun started sweatin’ him”), wint de zon om duistere redenen. De betekenis van het nummer is aan de luisteraar, net als bij Gunz Yo, het absolute hoogtepunt van de cd en het eerste perfecte hiphopnummer sinds Eminems hit Lose Yourself. Het is een duizelingwekkende mix van een stuwende beat (van de hand van Dangermouse, die vorig jaar indruk maakte met The Grey Album), een funkgitaar en een briljante tekst waarin Sage goochelt met hiphopclichés (zoals goedkope samples van vuurwapens en het terugkerende zinnetje “My pistol is a sex machine”) en ondertussen een interessante vergelijking maakt tussen fysiek en verbaal wapengeweld.
Vorm en inhoud vallen op A Healthy Distrust perfect samen: Sage Francis’ intelligente teksten worden ondersteund door inventieve beats en het album is zowel tekstueel als muzikaal divers. Door de verhuizing naar een groter label (en dus betere distributie en promotie) zou 2005 heel goed het jaar van Sage Francis kunnen worden.
Sage Francis staat op zaterdag 16 april 2005 in de Amsterdamse Melkweg voor een eenmalig concert in Nederland.
Sage Francis
Album: A Healthy DistrustMisschien ook iets voor u
Het zout in oude wonden
Op de middelbare school was geschiedenis nooit één van mijn favoriete vakken, ondanks het feit dat de leraar ontzettend goed kon vertellen. Voor mij bleef het een vak waarbij jaartallen en feitjes in het hoofd gestampt moesten worden. Niet dat het belang van de kennis me ontging, maar de stof was me gewoon te droog. Zou ik in die tijd een cd als deze hebben gehad was de motivatie voor dit vak waarschijnlijk een stuk groter geweest. Een korte blik in de teksten van The Monolith Deathcult (TMDC) leert al een hoop over verschrikkingen die plaats vonden gedurende verschillende oorlogen en die tirannieën ondersteunden. Daarnaast zijn het vaak niet de algemeen bekende, op school geleerde, feiten die beschreven worden.
Conceptueel
Zoals gezegd is het merendeel van de teksten een beschrijving van verschillende gebeurtenissen in de geschiedenis in de breedste zin van het woord. Bepaalde punten uit de Tweede Wereldoorlog komen voorbij, maar ook de verschrikkingen die onder het bewind van de Hertog van Alva werden uitgevoerd worden beschreven. De titelsong verhaalt juist weer over de meest verschrikkelijke van de interneringskampen in de Goelag-archipel, ten tijde van Stalin’s regime. Niet zomaar de standaard “Ik zal je lichaam opensnijden waarna ik je darmen eruit ruk teneinde er zelf doorheen te kunnen schijten”-deathmetalteksten voor deze jongens dus. Een ander interessant punt is ook het wisselend perspectief waarin de teksten geschreven zijn. Zowel vertellingen uit de eerste persoon als beschouwende gedeelten komen voorbij.
Bombastisch geweld
~
Iedere oorlog zijn wapenstilstand
Gelukkig hebben de heren van TMDC ook beseft dat bijna 45 minuten aan razend geweld zelfs met de meest acute ritmewisselingen nog teveel van het goede kan zijn. Halverwege de CD is dan ook een rustpunt ingebouwd waarbij collega Van Drenth (Beyond Belief) een instrumentaal weggeeft dat goed aansluit op het voorgaande nummer.
Daarnaast is het 10 minuten durende epos The White Crematorium een waardige afsluiter van het album, waarbij in de laatste twee minuten de luisteraar nog verrast wordt met het communistische Lied der Partei. Dit illustreert als afsluiter van al het geweld toch nog even mooi de hoop die mensen ten tijde van oorlog en/of onderdrukking nog op konden brengen om alle verschrikkingen te boven te komen.
The Monolith Deathcult
Album: The White CrematoriumMisschien ook iets voor u
Eingenwijze verzamelrock
Ooit was er ConQbine, een band die een crossover van funk, metal en hardcore speelde. Helaas was mijn eerste kennismaking met deze band ook direct het laatste optreden wat ik van ze heb meegemaakt, gezien het feit dat ze niet heel lang daarna ophielden te bestaan. Het treurige gevoel maakte echter plaats voor blijdschap toen ik vernam dat uit de resten een nieuwe band ontstaan was. Met de instrumentale sectie van voorheen en een nieuwe zanger en Chapmanstick’er is Skip the Rush een nieuwe muzikale weg ingeslagen.
~
Melting pot
De muziek liet zich in de Oor al beschrijven als “bijna-pop voor de net-niet-massa” (05/04). Daarnaast zijn “neurorock” en “progpunk” ook termen die gebezigd worden om het muzikale product van deze vijf Amsterdammers te beschrijven. Maar ja, het zijn slechts termen en Skip the Rush is eigenlijk niet makkelijk in een hokje te plaatsen. Ondanks hun kenmerkende eigen geluid bedienen ze zich van een veelheid aan stijlen en smelten het samen tot één geheel. Zo horen we rock, emo, punk en indie allemaal voorbijkomen, maar telkens in een eigenwijs jasje. Slechts heel af en toe hoor je een duidelijke verwijzing naar een andere band voorbijkomen (het refrein in The Anticipators bijvoorbeeld doet erg aan Incubus denken). Misschien dat juist het eigenwijze karakter van de muziek tot nog toe ook de reden is geweest voor het uitblijven van een doorbraak.
Podiumbeesten
Met dit debuutalbum is de kans echter zeker aanwezig dat het grote publiek bereikt gaat worden. De band zet een volwassen album neer en zolang ze ook dit album met optredens blijven ondersteunen zoals ten tijde van Chaperone moet het helemaal goedkomen. Een ieder die deze jongens live heeft gezien weet met hoeveel overtuiging ze spelen en nog belangrijker: hoe gemotiveerd ze ook blijven als de zaal niet heel erg gevuld is. Zodra de muziek inzet wordt er op het podium aan alle kanten bewogen. Blikvanger is zanger Jaap die als een bezetene heen en weer rent over het podium en zich vastklampt aan zijn microfoonstandaard. Ondanks de fysieke inspanningen haalt hij dan ook nog alle denkbare toonhoogten mogelijk nog scherper dan op cd. Skip the Rush is, zowel live als op de plaat, een fenomenale ervaring.
Skip the Rush
Album: All Is Fit For TonightMisschien ook iets voor u
Bettens vindt in de VS haar eigen stijl
Het is moeilijk om het eerste echte solo-album van Sarah Bettens onbevooroordeeld te beluisteren. De vergelijking met de succesformule van K’s Choice dringt zich bij het horen van haar stem onvermijdelijk op. Toch hoor je ook duidelijk dat Bettens het vertrouwde België achter zich heeft gelaten en nu echt op eigen benen staat.
~
Eigen stijl
Ondanks al deze grote breuken met het verleden is het als luisteraar moeilijk om de typische stem van Bettens los te zien van de muziek van K’s Choice. Er is dan ook een aantal nummers dat heel erg lijkt op het laatste studio-album Almost Happy. Toch zijn dit vooral de nummers die ook al op de EP Go te vinden waren, zoals Go en Fine. Naarmate haar verblijf in de VS voortduurde, heeft Bettens hoorbaar haar eigen stijl gevonden.
Kwetsbaar en rauw
Wat over het algemeen opvalt, is dat Bettens solo de onvermijdelijke twee stem, die haar broer vaak vervulde, heeft losgelaten. Heel af en toe hoor je nog een man meezingen op de achtergrond, maar meestal doet ze het helemaal alleen. Dit nieuwe zelfvertrouwen zorgt voor heerlijk kwetsbare en rauwe nummers. Daarbij vallen nummers als She Says en de sublieme ballad Don’t Let Me Drag You Down direct op. Bij Scream klinkt een nieuwe hoeveelheid levenservaring door die bij K’s Choice minder te horen was.
Eigen geluid
De eerste echte soloplaat van Sarah Bettens is zeker verrassend. Haar uitstapje naar de Verenigde Staten heeft hoorbaar geloond en het getuigt van heel veel lef dat ze haar banden met het verleden zo duidelijk heeft doorgesneden. Niet alleen laat ze haar broer als schrijver van liedjes los, ze kiest er ook voor om zijn typerende tweede stem niet meer te gebruiken. Hiermee heeft ze de ruimte genomen om een eigen geluid te ontwikkelen. Hier is ze al goed in geslaagd en hopelijk kan dit ook in de toekomst tot erg veel mooie platen leiden.
Sarah Bettens
Album: ScreamLink: Sarah Bettens - Go
Misschien ook iets voor u
Excessief eetgedrag
De hongerheldin, de nieuwste roman van Amélie Nothomb, is zo’n boek waar je vlak na het eten – onder het genot van een kop koffie en een forse koek – in begint lezen en dat je twee uur later weer dichtklapt.
“Uit,” zucht je behaaglijk. Je zet het boek in de boekenkast en gaat verder met je dagelijkse beslommeringen. Meer gebeurt er niet. Je bent niet opgezadeld met onbeantwoordbare vragen, er klinkt geen ongemakkelijke echo in je brein, je bent niet besmet geraakt met een zeurend gevoel van onbehagen. Het boek brengt niet meer bij je teweeg dan de koek die je tijdens het lezen hebt opgepeuzeld. Het las desondanks lekker weg en je hebt je geen moment hoeven vervelen.
De franstalige Belg Amélie Nothomb is al jaren een fenomeen. Ze valt op door haar onorthodoxe gedrag, haar fabuleuze schrijfsnelheid en de mythische omvang van haar grotendeels ongepubliceerde oeuvre. Zo droeg Nothomb tijdens een Frans televisieprogramma ooit een hoge tovenaarshoed die iedereen lichtelijk in verwarring bracht. Verder brengt ze minstens een keer per jaar een boek uit en heeft ze het gerucht verspreid dat ze nog zo’n vijfentwintig ongepubliceerde manuscripten in haar bureaula heeft liggen. Zulke mythes zijn goed voor de verkoop, die door de leesbaarheid van Nothombs boeken toch al weinig te wensen over liet. Het hoeft dan ook niemand te verbazen dat uit Nothomb een bestsellerauteur werd geboren, die met haar dertien gepubliceerde boeken al vaak in de prijzen is gevallen.
Betoog
Het belangrijkste thema van De hongerheldin is, hoe kan het ook anders, de honger. De eerste vijfentwintig à dertig pagina’s vormen een soort van proloog waarin dit onderwerp theoretisch geïntroduceerd wordt. De ik-verteller mijmert aan de hand van het eigenaardige eiland Vanuatu – waar zo’n grote overvloed heerst dat het fenomeen honger er feitelijk niet bestaat – over de wenselijkheid van honger en de impact ervan op het menselijk gedrag. Qua betoogtrant doen deze pagina’s denken aan een populair-wetenschappelijk essay waarin de honger als theoretisch probleem wordt onderzocht. De verteller behandelt ‘een kwestie’ en wil iets ‘aantonen.’
~
Überhunger
De hongerheldin is een autobiografisch getinte roman die handelt over de jeugdjaren van Amélie. Aangezien haar vader als diplomaat bij de VN werkte en zodoende nogal eens moest verhuizen, heeft Amélie haar jeugd doorgebracht in Japan, China, Amerika en Bangladesh. Telkens ontdekt ze nieuwe vormen van honger. Het eetgedrag van Amélie is niet willekeurig, het vormt voor haar een manier om met de werkelijkheid om te gaan. De beperkingen die de wereld om haar heen aan haar oplegt, tracht ze te ontkomen door in excessief eetgedrag een vorm van vrijheid te vinden die niemand haar af kan nemen. Om die reden is haar eetgedrag voortdurend in ontwikkeling en hangt de aard van het exces af van de beperkingen die haar worden opgelegd.
Voor Nothomb is honger niet alleen een fysiek gegeven, maar kent het ook een geestelijk component. Wie hongert, denkt bijvoorbeeld anders dan iemand die door overdaad of langdurige onthouding de honger ontwend is geraakt. Het cliché dat asceten en kluizenaars een rijker geestelijk leven hebben, wordt daarbij echter hardnekkig ontkend. Wie geen enkele vorm van honger meer kent, hoeft ook nergens meer naar te streven en daarmee verdwijnt de basis voor alle ontwikkeling.
Lichtvoetig
Nothomb laat haar lezers op een amusante en lichtvoetige manier met haar alter ego kennismaken, zonder daarbij al te diep in te gaan op grote problemen en akelige kwesties. Aan de ene kant ligt de charme van het boek in de afwezigheid van elke vorm van zwaarmoedigheid, het lichtvoetige karakter brengt de lezer niet uit balans en laat hem volledig wegdromen in de fictieve wereld. Aan de andere kant is de luchtige toon van het boek uiteindelijk toch onbevredigend; de bestaansproblematiek van de hoofdpersoon wordt nauwelijks verinnerlijkt, waardoor de vertwijfeling die ze op vele punten in het boek ervaart, niet werkelijk existentieel wordt. De hongerheldin is zodoende een ideaal boek voor tussendoor, maar het is minder geschikt voor de momenten waarop je stevig aan het denken gezet wil worden of waarop je de wereld in zijn voegen wil horen kraken.
Prijs: 16,95
Bladzijden: 206
ISBN: 9076682305
Misschien ook iets voor u
Masturberende nonnen
Satanisme: de meeste mensen zullen schrikken bij het woord. Aan de vooravond van de twintigste eeuw stond het christelijke geloof flink onder druk van het rationalisme. Alles werd geclassificeerd, geordend en uitgepluisd. Zo ook het onstoffelijke, het metafysische en het onzichtbare. Op die manier kon het gebeuren dat het spiritisme en het vooruitgangsdenken broederlijk samengingen. Veel mensen uit aristocratische kunstkringen wendden het satanisme aan om met het goede uit de duivel het kwaad van god te bestrijden. Het satanisme stond in die zin niet zozeer voor verering van de duivel maar juist voor een bevestiging van het geloof in een god. Immers, zonder god geen duivel en vice versa.
Félicien Rops (geb. 1833 in Namen, België) ging in zijn jeugd naar een jezuïetenschool, waar zijn rebellie tegenover het kerkwezen al snel duidelijk werd. Van jongs af aan verzorgde hij bijvoorbeeld de illustraties van satirische prenten in eigen opgezette tijdschriften. Toen hij later in Brussel ging studeren richtte hij met geërfd geld het tijdschrift Uylenspiegel op. Ook heeft Rops vele illustraties gemaakt voor boeken van bevriende schrijvers en dichters. Daarbij keerde hij jaarlijks voor drie maanden terug naar Parijs om zich op de hoogte te brengen van de nieuwste ontwikkelingen in de kunst.
Kont tegen de kribbe
Rops heeft met zijn prenten van naakte vrouwen en duivels vaak tegen de schenen van de kerk geschopt. Dit lag geheel in lijn met zijn libertijnse opvattingen. Net zoals kunstenaars uit de jaren 60 en 70 van de twintigste eeuw tegen ‘het gezag’ schopten, probeerde Rops in zijn tijd taboes te doorbreken door bijvoorbeeld expliciet masturberende nonnen te tonen. Hij zinspeelt daarmee direct op de hypocrisie die van de vrome christelijke deugden uitgaan. Lang beschouwde men het immers als onverantwoord om een geheel naakt mens af te beelden, hoewel een naakte godin naar menselijk gestalte wèl weer deugde.
Vrouw
Rops’ visie op de vrouw is een klassiek voorbeeld van hoe een man zowel verrukt door schoonheid als verlamd door angst kon zijn. Seksualiteit, en zeker die van de vrouw, was eeuwenlang taboe. Rops was echter nergens bang voor en liet alles open en bloot zien. Hij beschouwt de vrouw niet alleen in termen van schoonheid, maar ziet haar ook als de connectie tussen het aardse en het paradijselijke. Het was immers Eva, de eerste vrouw, die de mens vanuit het paradijs naar de aarde heeft gebracht. Voor Rops was de relatie vrouw-duivel evident, want zoals de man bezeten was door de vrouw, was de vrouw bezeten door de duivel. Deze combinatie zie je in bijna zijn gehele oeuvre terug.
Onbekendheid gekoesterd
In de Kunsthal in Rotterdam zijn van Félicien Rops ruim 150 werken in één zaal samengebracht. Het betreft voornamelijk prenten. De tentoonstelling geeft daarmee een goed overzicht van Rops’ werk Ik vraag mij echter wel af of Rops’ tijdens zijn leven bereid zou zijn geweest in de Kunsthal te exposeren. Hij was namelijk erg kritisch over waar hij tentoonstelde. Zo zei hij eens: “Ik koester mijn onbekendheid, ik gruwel van populariteit en de aanrakingen door Grote Roem die zo zoet proeven op de lippen van ‘eerlijke mensen’ van wie ik walg en moet kotsen.” Helaas is de aangereikte informatie erg karig. Zonder je in te lezen via een website of catalogus blijft het vaak gissen naar de intenties van de kunstenaar. Daarbij valt zonder achtergrondinfo eveneens moeilijk een beeld te vormen van de tijd waarin Rops leefde. Voor diegene die zich wel inleest is de tentoonstelling echter zeker de moeite waard.
Félicien Rops - De schone en het beest
Gezien in: de Kunsthal, RotterdamNog te zien tot: zondag 22 mei 2005
Misschien ook iets voor u
Zeg nooit nooit
Hoe goed ken je de mensen om je heen? Weet je wat andere mensen bezielt, wat hen bezig houdt? In Sint-Juttemis blijkt in ieder geval dat je beeld van een ander, iemand die je al jaren kent, wel eens heel erg kan afwijken van wat die persoon in wezen eigenlijk is.
In Sint-Juttemis wordt Margot van der Molen plotseling geconfronteerd met het bericht dat de man die zij al haar hele leven kent en als haar ‘naaste naaste’ beschouwd in een comateuze toestand in een psychiatrisch ziekenhuis in Parijs is opgenomen. Het betreft Christophe Dralas, een beroemde filmster, een man die Margot nooit niet gekend heeft. Ze zijn namelijk van kinds af aan, Christophe is drie weken jonger dan Margot, met elkaar opgetrokken. Dralas lijdt aan het conversiesyndroom. Een patiënt dissocieert zich in zo’n geval lichamelijk en soms geestelijk van een zwaar innerlijk emotioneel conflict. Margot vertrek samen met haar 82-jarige schoonmoeder en haar vijftienjarige stiefdochter naar Parijs om hem te redden uit zijn zelfgekozen isolement.
Werkelijkheid
Om Dralas uit zijn huidige staat te krijgen is Margot er van overtuigd dat ze uit moet zien te vinden waarom Christophe tot de wanhoopsdaad is overgegaan die heeft geleid tot de dissociatie. Ze gaat op zoek naar de mensen die Christophe nog hebben gesproken in de weken en dagen voorafgaand aan de noodlottige gebeurtenissen. Door de gespreken die zij heeft met deze mensen komt ze steeds meer tot de conclusie dat ze ‘Cricri’, de man die ze nooit niet heeft gekend, eigenlijk nooit echt heeft gekend. Dat haar versie van de werkelijkheid niet de werkelijkheid van Christophe was. En de werkelijkheid speelt sowieso een belangrijke rol in dit boek:
Het blijkt namelijk al snel dat de dingen in de wereld wel degelijk complexer zijn, veel complexer.
Grenzen
~
In haar zoektocht naar de waarheid overschrijdt Margot namelijk een duidelijke grens en als wij als lezer niet mét haar over die grens stappen, zullen wij haar onherroepelijk kwijt raken.
Muur
Op haar zoektocht naar de beweegredenen van Christophe laat Margot op een gegeven moment de mentale teugels, die haar geest in bedwang houden, helemaal vieren. De mogelijkheden die een grenzeloos gebruik van je bewustzijn met zich meebrengen, vergen niet alleen van Margot, maar ook van de lezer het nodige aanpassingsvermogen. Aangezien Margot pas op driekwart van het verhaal zover is dat ze zichzelf toestaat om buiten de, door haar in haar hoofd opgetrokken, muur van rede en logica te treden, is het ook voor de lezer een hele schok om opeens met de gevolgen daarvan geconfronteerd te worden. Als je dit als lezer niet accepteert zul je de laatste honderdvijftig pagina’s in een dichte mist verkeren. De werkelijkheid van de rede en de logica is verlaten en Margot heeft de werkelijke werkelijkheid betreden. Een werkelijkheid die tot dan altijd achter een grote, hoge muur verborgen heeft gelegen. Een werkelijkheid waarin:
Simpel
En zo simpel is het: als je je verbeelding niet het werk laat doen, dan is Sint-Juttemis een onbegrijpelijk boek. Maar als je dat wel doet, als je bereid bent grenzen te overschrijden, dan heb je aan Sint-Juttemis een geweldige geestelijke uitdaging. En dan is alles mogelijk, zelfs het onwaarschijnlijke einde. Een einde dat nooit voor mogelijk werd geacht. Maar nooit bestaat niet in de wereld van Margot en Christophe. Alleen maar onbegrensde mogelijkheden.
Prijs: 22,50
Bladzijden: 448
ISBN: 90 5018 633 5
Misschien ook iets voor u
Versiertips voor sukkels
.
~
Het verhaal is eenvoudig. Alex ‘Hitch’ Hitchens is een ‘date-doctor’ in New York. Hij werkt anoniem, is niet te vinden in de Gele Gids en is succesvol. Hitch, een rol van Will Smith, koppelt mensen. Hij is de ideale consulent op het liefdespad, geeft alleen maar adviezen die werken en bezorgt elke man de liefde van zijn leven. Bij het koppelen van twee mensen, blijken er geen onmogelijke duo’s te zijn. Hitch is, kortom, “the cure for the common man.” Tot Hitch zelf wordt verblind door de liefde, tot over zijn oren verliefd raakt, vlinders in zijn buik voelt, hakkelend een afspraakje wil maken en dus een consulent, een ‘date-doctor’ zou kunnen gebruiken. En natuurlijk verlopen zijn eigen de afspraakjes niet vlekkeloos. Of echte liefde een deukje kan hebben? De toeschouwer krijgt na 115 minuten het antwoord.
De eerste kus
~
Dodelijk
Als onze hoofdpersoon de roddeljournaliste Sara Melas (Eva Mendes) tegenkomt, geloven ze beiden niet in de liefde. Hitch past al zijn wetten en adviezen toe op zijn ontmoetingen met Sara, maar ze blijken niet te werken. En dat zou in het echte leven alleen maar logisch zijn. Er springt geen enkele vonk de bioscoopzaal in bij de scènes tussen Smith en Mendes. Voor de film is dit dodelijk. Waar een door Hitch bewerkstelligde relatie tussen een buikende boekhouder en een zeer rijke jongedame geloofwaardig wordt, sprankelen, spetteren en knetteren de gevoelens tussen Hitch en Sara nergens. Het is duidelijk dat deze twee mensen niets met elkaar zouden moeten hebben.
Piloot
Zoals gezegd zit de carrière van Will Smith wat in het slop. Met Hitch zal Smith er niet in slagen aan geloofwaardigheid te winnen. Hij acteert charme op de automatische piloot en vooral in scènes met Eva Mendes is er geen enkele chemie. Hitch is een film die vooral gemaakt is voor Will Smith. Hij krijgt de ruimte, het tegenspel en de mogelijkheden om iets van de relatieconsulent Alex ‘Hitch’ Hitchens te maken. Will Smith faalt hopeloos in die opdracht.
Hitch
Regie: Andy TennantJaar: 2024
Misschien ook iets voor u