 |
| Boven: Mobiel ladderlabyrinth 1967, messing, inkt op plexiglas en olieverf op hout, collectie Gemeentemuseum Den Haag. Onder: Ingang van het Labyr, 1972, olieverf op doek, collectie Gemeentemuseum Den Haag. |
New Babylon centraal
In de tentoonstelling Ode aan Constant in het Gemeentemuseum is gevarieerd werk van de kunstenaar te zien. Getoond worden de vroege, bontgekleurde, experimentele schilderijen vol vogelfiguren, koppoters en andere fabeldieren die voortkwamen uit de CoBrA-samenwerking, de dramatische, expressieve schilderijen in gedempte tonen en grafiek die de oorlog als thema hebben en de pastelkleurige realistischer schilderijen van later datum. Ook zijn er kleine sculpturen van ijzerdraad, plexiglas en hout, die afspiegelingen blijken van schilderijen met soortgelijke structuren. Zowel in de sculptuur Dampig mechaniek (1958) als op het schilderij Verschroeide aarde (1951) is bijvoorbeeld een verwrongen (fiets)wiel te herkennen. De basis van de tentoonstelling wordt echter gevormd door het utopisch project New Babylon waaraan Constant aan werkte in de periode 1956-1973. Maquettes, constructies, fotomontages, collages, schetsen en geschriften die uitdrukking geven aan New Babylon zijn in vrijwel elke tentoonstellingszaal te vinden. New Babylon wordt hiermee door de tentoonstellingsmakers geïnterpreteerd als de kern van Constants oeuvre. De bezoeker kan ontdekken hoe uit de modellen en maquettes van New Babylon ook weer geschilderde werelden werden geboren. Het werk is vooral afkomstig uit de collectie van het Gemeentemuseum, maar ook uit tal van andere collecties.
 |
| Boven: New Babylon 1956-1972, maquette, collectie Gemeentemuseum Den Haag. Midden: Spatiovore (uit het project New Babylon), 1960, maquette, 65 x 90 x 65 cm, collectie Gemeentemuseum Den Haag. Onder: detail Spatiovore (uit het project New Babylon), 1960, maquette, 65 x 90 x 65 cm, collectie Gemeentemuseum Den Haag. |
Homo ludens
Door de eeuwen heen hebben steden – afhankelijk van de omstandigheden – vaak een specifieke functie. In de middeleeuwen was de verdedigingsfunctie erg belangrijk: het waren vestingsteden. In de renaissance ontstaat de handelstad. In Constants op Marxistische leest geschoeide visie op de nieuwe samenleving lijkt de noodzaak om je in het zweet te werken voor je dagelijks brood – dankzij technologische ontwikkelingen – in de 20e eeuw steeds meer te verdwijnen. De mens is ‘homo ludens’ geworden, een spelende mens, een vrije mens in plaats van een werkende mens. Met het verdwijnen van de arbeid verdwijnt ook de noodzaak om op één plek te blijven wonen. In plaats van woningen zijn er alleen openbare ruimtes voor grote mensenmassa’s. Er is één immens labyrintisch collectief huis, een soort verhoogde laag die zich als een netwerk over de hele aarde uitspreid. Dit netwerk bestaat uit flexibele, aaneengeschakelde sectoren die concurreren met de bestaande historische woon- en stedenbouwkundige structuren. Er ontstaat een maatschappij waarin ieder mens zijn creativiteit volledig zou kunnen ontplooien.
In 1974 vertelt Constant in een interview met de Arnhemse Courant: “Op de tentoonstelling in het Gemeentemuseum Den Haag [1965, red.] stond een labyrint, een wit bouwwerk van kamers en gangetjes, waarbinnen je maar moest uitproberen welke wand als deur fungeerde naar de volgende ruimte. Je raakte daarin, als het goed werkte, volledig gedesoriënteerd. Een hoogleraar in de fysica die met zijn kinderen de tentoonstelling bezocht, vertelde me later dat zijn kinderen, die zich uitbundig amuseerden in dat labyrint door een woedende suppoost tot de orde werden geroepen met de bestraffende woorden: ‘Wat denk je wel! Het is hier geen speeltuin!’ Daarom is New Babylon antimaatschappelijk en revolutionair. Het is een verlangen en een droom.”
Als Constant beseft dat New Babylon nooit werkelijkheid kan worden, gaat hij begin jaren zeventig weer schilderen. De wereld lijkt nu pas – begin 21e eeuw – toe aan de utopische ideeën van Constant. New Babylon stond in 2002 uitgebreid in de schijnwerpers tijdens de Documenta XI in Kassel. Ook zijn de ideeën terug te vinden in werk van Rem Koolhaas en jonge Nederlandse architecten van MVRDV en UN Studio.
De nieuwe wereld
Al in 1966 in een interview met Ton Neelissen van het Rotterdamsch Nieuwsblad vertelt Constant dat hij een film wil maken over New Babylon: “Ik geloof dat door een film mensen, die de theoretische achtergrond van New Babylon niet kunnen of willen kennen, er toch iets van kunnen beleven. Ik wil er suggesties in doen, in beelden beschrijvingen geven van wat mogelijk is.”
New Babylon werd afgelopen jaar filmisch weergegeven door zijn zoon Victor Nieuwenhuys. De zoon met wie hij begin jaren vijftig naar Parijs vertrok en samenleefde, assisteerde hem in de jaren zestig af en toe bij het maken van maquettes en constructies van New Babylon. De film is nu te zien in één van de dertien Wonderkamers in het souterrain van het Gemeentemuseum. Deze thematische kamers zijn gericht op ervaren en verwonderen. In opdracht van het museum ontwierp Nieuwenhuys junior samen met Maartje Seyferth De nieuwe wereld: een futuristisch ogende, steriele, witte kamer met een comfortabele witleren ligbank. Zij aan zij kijken bezoekers naar de van zeer dichtbij gefilmde in- en uitzoomende beelden van de maquettes en constructies van New Babylon, die op deze manier als een eigentijdse stad ogen. Ware het niet dat in deze stad elke vorm van leven ontbreekt. Hoewel de Wonderkamers in eerste instantie zijn gemaakt voor jongeren, zijn ze even populair bij het volwassen publiek.
 |
| Constant Nieuwenhuys |
Avant le départ
Eerder in 2005 werd Constant geëerd op het IDFA met een documentaire. Op 28 november 2005 ging tijdens dit filmfestival de documentaire Constant Avant le départ in première. Maarten Schmidt en Thomas Doebele maakten een persoonlijk verslag van ontmoetingen met de 85-jarige kunstenaar. Tijdens de voorbereidingen voor deze documentaire openbaarde zich de ziekte waarvan Constant wist dat hij binnen niet al te lange tijd zou overlijden. Dit naderende eind heeft een centrale plek gekregen in de documentaire. We zien de dagelijkse gang van de kunstenaar naar zijn atelier in het Amsterdamse oostelijk havengebied gedurende zijn laatste levensjaar. Onvergetelijk zijn de beelden van de kunstenaar met zijn stramme ledematen, maar heldere, laconieke blik. Zoals hij samen met zijn stokoude hondje Tikus de lange trap bestijgt naar zijn atelier, de voormalige gymzaal van een oude school. Deze beelden zijn versneden met filmbeelden van een veel jeugdiger Constant die de trap op spurt, het lijkt warempel wel met hetzelfde hondje! Constant legt de laatste hand aan zijn laatste schilderij getiteld Le Piège, de valstrik. Samen met zijn laatste vrouw Trudy – een kunsthistorica met wie hij in 1997 trouwde – blikt hij terug op zijn leven en draagt hij zorg voor de nalatenschap van zijn werk. Voor de laatste keer brengen ze een bezoek aan zijn geliefde Piëta van Titiaan in de Accademia dell Arte in Venetië. Nog eenmaal bespeelt hij de gitaar met bevriende zigeunermuzikanten die bij hem thuis komen spelen. De film besluit met het allerlaatste atelierbezoek van Constant waarna hij voor de laatste keer de lange trap afdaalt. Over zijn hondje Tikus zegt hij: “We hebben samen nog een weddenschap lopen wie de ander het eerst de trap af draagt.”
 |
| Boven: Het laddertje, 1949, olieverf op doek, collectie Gemeentemuseum Den Haag. Midden: Chien écrasé, 1977, olieverf op doek, 100 x 105 cm, collectie Stedelijk Museum, Amsterdam. Onder: Hond, 1949, olieverf op doek, 76 x 91 cm, collectie Gemeentemuseum Den Haag. |
Constantheid
Door het tonen van een veelheid en een grote variatie van Constants werk, en door de niet zozeer chronologische, maar eerder associatieve presentatie, worden allerlei terugkerende elementen en thema’s in Constants werk goed zichtbaar. De tentoonstellingsmakers slagen er op deze manier in om de eenheid binnen het oeuvre én de constantheid van het oeuvre duidelijk te maken. De rode draad die zijn werk verbindt – van CoBrA tot New Babylon tot het op Titiaan en Delacroix geïnspireerde late werk – blijkt sociaal engagement te zijn. Behalve de filmische weergave van New Babylon en de recente ontroerende documentaire die op de tentoonstelling te zien zijn, leveren ook de verhelderende, op de muren gedrukte citaten van Constant en de speciale Constant Krant waarin de kunstenaar in tal van oudere interviews uitvoerig aan het woord komt, hieraan een bijdrage.
Oase van de utopie
Constant zag zijn werk het liefst als een bijdrage aan het maatschappelijk debat. Op uitnodiging van directeur Wim van Krimpen sprak Jan Marijnissen tijdens de opening van de tentoonstelling op 3 december jongstleden. De fractieleider van de SP besloot zijn openingsspeech met woorden van de Duitse filosoof Jürgen Habermas: “Als de oase van de utopie opdroogt, ontstaat een woestijn van banaliteit en radeloosheid.”. Marijnissen voegde hier aan toe: “Maar gelukkig hoeven we het niet zover te laten komen. Bovendien hebben we altijd nog het werk van Constant.”
De tentoonstelling Ode aan Constant is nog tot 26 februari 2006 te zien in het Gemeentemuseum Den Haag.
Een nieuw jasje
Wie kent niet het lied O Fortuna, veelvuldig gebruikt in allerhande commercials en films (bijv. Jackass the Movie en Natural Born Killers). Maar natuurlijk zijn er ook talloze bands die het gebruikt hebben als opening van een optreden of om een remix van te maken. Degene die het lied echter ooit bekend heeft gemaakt was Carl Orff. Deze Duitse componist bewerkte 25 liederen uit het ca. 1000 gedichten en liederen tellende, middeleeuwse, manuscript Carmina Burana. In 1937 was de eerste uitvoering van deze bewerking in de Frankfurter Opera, waarvan het bewuste nummer de opener was. Het stuk werd ongekend populair.
~
What’s in a name
Corvus Corax (wat latijn is voor ‘raaf’) is geen onbekende in de scene. Al 15 jaar brengt het ensemble middeleeuwse muziek ten gehore. En nu nemen ze dus één van de bekendste middeleeuwse werken onder handen. Het is dus niet zomaar een zoveelste versie van de liederen zoals Orff ze interpreteerde, nee, het is een volledig zelf uitgewerkt kunststuk. Dit valt ook eigenlijk gelijk op wanneer de muziek uit de speakers schalt. Ondanks het feit dat ook deze Duitsers openen met Fortuna, lijkt dit nummer in de verste verte niet op de versie van Orff. Af en toe kom je enkele bekende muzikale thema’s tegen, maar daar blijft het ook bij. Corvus Corax geef een volledig eigen interpretatie van de Carmina Burana. Wegens juridische punten mocht deze titel echter niet gebruikt worden en derhalve heet dit werkstuk Cantus Buranus. En laten we wel wezen, het werk verdient ook een eigen naam.
~
Middeleeuwse Grandeur
Het stuk wordt echter niet ‘slechts’ ten gehore gebracht door de band zelf, maar ook een volledig orkest en twee koren werken mee in de vertolking van deze Cantus. Dit maakt gelijk nog een verschil duidelijk met de versie van Orff; Corvus Corax heeft een stuk gecomponeerd voor middeleeuwse instrumenten gecombineerd met een klassiek orkest en koor, waar het het bij Orff zonder de middeleeuwse inbreng moest doen. Op de dvd die bij de limited edition van deze uitgave is bijgevoegd is ook de uitvoering te zien van het nummer Rustica Puella, welke onthaald wordt met een staande ovatie door een volledig gevuld theater. Dit geeft ook wel aan hoe sterk de composities zijn geworden. Er mag gezegd worden dat dit 8-koppige gezelschap een groots kunststuk heeft neergezet.
Het allermooist is nog wel dat je op 12 januari 2006 de kans hebt de show in Nederland te aanschouwen. Op die datum opent de band, inclusief orkest en koren, het Noorderslagweekend in de Martinikerk. De gehele Cantus Buranus zal dan tot uitvoer worden gebracht. De moeite van een tripje Groningen waard!
Corvus Corax
Album: Cantus BuranusLink: Cantus Buranus
Link: Corvus Corax
Link: Noorderslagweekend
Misschien ook iets voor u
Sensatie…?
.
~
Voorbeelden
DeLaVega mixt een bonte verzameling aan stijlen en genres, zoals rock, soul, triphop en jazz, zonder enige moeite. Denk aan een toegankelijke variant van bands als Lamb of Red Snapper. Of denk aan een soulvolle Zuco103. De bandleden beheersen de instrumenten die ze bespelen en vooral de zangeres tilt de band naar een hoger plan. Luister maar eens naar de single Surely of naar nummers als Aspects of You, Sunset Sky en het fijne jaren zeventig- soul-getinte nummer Better Be Divine, waar Accoe haar bereik meerdere malen toont. Desondanks is het filmische en Accoe-loze Baudelaire het meest afwijkende, maar ook het meest interessante nummer van de plaat. Dan klinkt DeLaVega als een spannende soundtrack, met veel weirde uitspattingen die doen denken aan Tom Waits en de roemruchte Antwerpse bands.
Mager
Dit is misschien het meest typerende van DeLaVega. Alle ingrediënten zijn aanwezig. Er zijn namelijk muzikanten die goed kunnen spelen, een zangeres met een mooie stem en een repertoire opgebouwd uit boeiende stijlen. Het enige dat ontbreekt zijn de krachtige nummers. De songs hebben nauwelijks ‘weerhaakjes’ en blijven daardoor niet echt hangen. Dat is jammer, want DeLaVega’s voorbeelden kunnen het een stuk beter. Hopelijk weet de band wel te overtuigen tijdens Eurosonic, zodat de titel ‘Belgische sensatie’ eer wordt aangedaan. Want nu is het woord sensatie net iets te hoog gegrepen.
DeLaVega
Album: Falling Into PlaceLink: DeLaVega
Misschien ook iets voor u
Niet geschikt voor de liedjesminnende indierocker
Konsertas Stan Brakhage Prisiminimui is nummer zes in de SYR serie die Sonic Youth op zijn eigen label uitbrengt. Reden voor het uitbrengen op dit label is het hoge experimentele gehalte van het materiaal, dat ook duidelijk op de vijf voorafgaande SYR uitgaven te horen was. De 65 minuten durende cd bevat geïmproviseerde muziek, uitgevoerd op een in 2003 gehouden benefietconcert ter ere van overleden filmmaker Stan Brakhage. De muziek werd uitgevoerd als ondersteuning van werk van Brakhage, dat als zeer experimenteel te boek staat. Zo is ook deze muziek geen alledaagse kost.
Grillig
~
De plaat begint met wat gerommel van toms en percussie en het gerinkel van een speelgoedpiano. De nog minimale sound vult zich naarmate het nummer vordert met snelle noten op bekkens en bellen. Tegen het eind van het nummer is er een duidelijk ritme te ontwaren, dat in combinatie met de gitaarpartijen aan de muziek van een postrockgroep als Mogwai doet denken. Momenten als deze duren echter nooit lang, en de opener eindigt in een noise van roffels en vage feedback. Nummer twee kent niet de losgeslagen momenten van de twee andere stukken, waardoor het wat aan grilligheid verliest. Echt mooie momenten blijven helaas ook uit. De tot onverstaanbaarheid vervormde stem van bassiste Kim Gordon vermengt zich met de veelal spaarzame percussie en electronica; echte zangmelodieën zijn er weinig te vinden. De afsluiter start mooi met wat soundscapes en een aangehouden puls, gevolgd door een kakofonie van gitaargepiel en vreemde effecten. Grappig is het gebruik van een radio, waardoor ruis en radiomuziek de revue passeren. De laatste helft van het nummer bestaat uit een ware uitbarsting van klanken die, hoewel de textuur ervan continu verandert, tot het einde aanhoudt.
Interessant
De muziek bestaat over het algemeen voor een groot gedeelte uit onsamenhangende geluiden, terwijl de spaarzame momenten waarop er een ritme in het spel komt juist hoogtepunten zijn. Misschien dat deze muziek in combinatie met de beelden van Brakhage wat toegankelijker voor de dag kwam; dat laat zich hier slechts raden. Interessant is het wel, te horen hoe de musici zich van het ene naar het andere klanklandschap begeven. Maar zoals inmiddels duidelijk zal zijn is dit geen geschikte kost voor de liedjesminnende indierocker. Liefhebbers van free-improvgroepen als Supersilent zullen zich hier echter wel mee kunnen amuseren.
Sonic Youth su Tim Barnes
Album: Koncertas Stan Brakhage PrisiminimuiMisschien ook iets voor u
White trash
Ondanks de talkshow van Jerry Springer en de raps van Eminem is er in Nederland nog maar weinig bekend over de levenswijze van blanke Amerikanen die in zogenoemde trailerparken wonen. Tekenaar Julie Collins-Rousseau en schrijver Mark Kneece weten met Trailers een indringend beeld te schetsen van het leven als white trash.
~
Blankets onder bloed
Wat de tekenstijl betreft lijkt Trailers op het veelgeprezen Blankets van Graig Thompson. Trailers is echter iets grover getekend, wat de grimmige sfeer van het verhaal versterkt. Evenals in Blankets staat de relatie tussen een jongen (Josh) en een meisje (Michelle) centraal. Daar komt in Trailers nog bij dat Josh’ moeder werkzaam is als prostituee en drugsdealer, een aantal mede parkbewoners feesten geven bij het lichaam van moeders’ dode vriend en Josh’ vader alleen maar zeurt over het betalen van alimentatie. Michelle is echter van goede komaf en lijkt vooral geïnteresseerd in Josh als proefpersoon voor een snelcursus psychologie. Een en al ellende dus. Josh slaat helemaal door als blijkt dat een van zijn vrienden slaapt met zijn moeder en zelfs met haar wil gaan trouwen. Hij slaat zijn vriend in elkaar, wordt door zijn moeder het huis uitgezet en komt te laat voor zijn eerste date.
In de boeien
~
Het boek had nog sterker kunnen zijn als scenarist Kneece het taalgebruik van de personages meer had aangepast aan hun sociale positie. Hierbij valt te denken aan het gebruik van spreektaal zoals dat ook in de comicreeks 100 Bullets van Brain Azarello en Eduardo Risso gebeurt.
Tot op het bot
Wat Trailers vooral duidelijk maakt is dat het leven in trailerparken verre van makkelijk is, en dat het moeilijk is om als individu te ontkomen aan de maatschappij waarbinnen je wordt grootgebracht. Om te kunnen ontkomen moet je bereid zijn veel op te offeren, terwijl de uitkomst hoe dan ook onzeker blijft. Dit is een cliché dat veel voorkomt in films, boeken en zelfs strips, en het verpakken van een dergelijke boodschap in een graphic novel vraagt nogal wat van de makers. Er is niet veel ruimte om alle karakters tot op het bot uit te diepen. Toch leef je als lezer mee met de hoofdpersonen en wens je ze het beste toe. Het verhaal ontstijgt het cliché door het sterke tekenwerk; je gelooft wat je ziet. Het maakt van Trailers een geslaagde graphic novel.
Prijs: 17,95 (hardcover)
Bladzijden: 164
ISBN: 1-56163-441-7
Misschien ook iets voor u
Cabaret van alle markten thuis
“Ik wil graag eerst een cola, dan een pizza margherita, daarna nog een cola en dan een kindersurprise.” “Ik niet, ik wil graag eerst een 7up, dan een lasagne, daarna nog een 7up en dan ook een kindersurprise.” Het cabaretduo Klaasen & Sandifort weet in een oogwenk een suf stelletje neer te zetten, dat tijdens hun eerste afspraakje in een pizzeria zichtbaar moeite heeft met de communicatie met elkaar en met de rest van de wereld. Subliem weten beide cabaretiers gebruik te maken van lange stiltes, die vragen om verlossing. En die komt iedere keer precies op tijd. Deze sketch is te zien op Volgend jaar lach je d’r om, de langverwachte dvd van de eerste theatervoorstelling van het duo Klaasen & Sandifort. Martine Sandifort en Alex Klaasen, vooral bekend van hun typetjes in Kopspijkers, laten op deze dvd zien van alle markten thuis te zijn op cabaretgebied.
~
Hazenlip
Een revuenummer; een imitatie van de smartlappen van volkszanger André Hazes; een spastische psychiater die haar bange cliënt van zijn grootste angst – dat jongens een ei in zijn nek zullen gooien – afhelpt; de agressie die een dromerige balletdanseres oproept bij een voetbalsupporter: in een show van Klaasen & Sandifort komt het allemaal voorbij. Met het grootste gemak weten beide cabaretiers de steeds weer totaal verschillende onderdelen van de show aan elkaar te schakelen. Zo vult Alex Klaasen een stilte tussen twee sketches op met een korte grap: “Ik zit er over te denken een hazenlip te nemen…”
Details
Alles wat Klaasen en Sandifort op het podium doen, gebeurt met de grootste nauwkeurigheid; elk facet van de show is tot in detail uitgewerkt. De manier waarop Martine Sandifort bijvoorbeeld de spastische psychiater neerzet is van uitzonderlijke klasse: gedurfd en origineel tegelijk. Ze maakt de meest mallotige bewegingen met haar lijf, brengt hysterische klanken uit en weet met de grootste moeite haar kruk te beklimmen, om vervolgens aan haar cliënt te vragen: “Wat is uw probleem?” Het is daarmee een van de vele hoogtepunten uit een veelzijdig, snel en bijzonder origineel theaterprogramma van twee virtuozen op typetjesgebied.
Backstage
Vanwege het hoge tempo van de anderhalf uur durende show is het prettig om de voorstelling rustig terug te zien op dvd, om zo volop te genieten van het vakmanschap van zowel Klaasen als Sandifort. Bovendien zien we Klaasen en Sandifort ook backstage voor het opvoeren van een show. In een filmpje opgenomen voor de opnames zijn we deelgenoot van het gezamenlijke eten, het opmaken (Klaasen: “Anders denken ze: die heeft geen wenkbrauwen.”) en het repeteren. En uiteraard wordt er in dit filmpje veel gegrapt en grijpen de twee elke gelegenheid aan om elkaar zogenaamd af te kraken. Volgend jaar lach je d’r om blijkt daarmee een dvd om niet te missen – óók om volgend jaar nog eens op te zetten, want ook dan lach je er geheid om.
Alex Klaasen en Martine Sandifort - Volgend jaar lach je d'r om
Artiest: Alex Klaasen en Martine SandifortMisschien ook iets voor u
Wij spitten kunststof en jij spit plastic!
In het voorjaar van 2005 zond de NPS DeBattle uit. Een programma waarin elke aflevering een bepaalde stelling centraal stond waarover gediscussieerd. Hierbij betrof het niet alleen het publiek dat discussieerde, het programma draaide voornamelijk om ‘rap-battles’. Iedere week werden er twee getalenteerde Nederlandse MC’s voorgesteld die het middels een ‘battle’ tegen elkaar opnamen en zodoende discussieerden over de stelling. In de eerste aflevering waren het Big 2 en Willy die elkaar onder vuur mochten nemen.
~
Huisstijl?
En het zijn niet alleen de uiterlijke kenmerken van de kleine half
Antilliaanse “Polderneger” en de lange Nederlandse “Kaasboer” die voor
tegenstellingen zorgen, ook muzikaal en tekstueel kom je op De Fik Er In
nogal wat tegenstellingen tegen. Wie een album verwacht met een
eenduidig Opposites-geluid komt, gelukkig, bedrogen uit, zoiets lijkt namelijk
niet de bestaan. Big 2 legt bijv. in opener Wat Staar je?! vrij donkere
beats neer die qua sfeer soms eerder doen denken aan de wat zwaardere drum ’n bass, terwijl opvolger Fok Jou! (de eerste single van
het album) juist een vrij relaxte op reggae gestoelde beat laat horen. Op zich is dat niet eens een heel vreemd gegeven in de nederhop, er zijn wel meer artiesten die verschillende stijlen integreren in hun geluid, maar bij The Opposites is er echt sprake van duidelijke verschillen tussen nummers die er veelal voor
zorgen dat je ineens naar een heel andere plaat lijkt te luisteren dan degene
waar je aan begonnen was. En laat ik wel stellen dat dit geen negatief gegeven is, het houdt de plaat juist interessant en afwisselend.
Hoogstaand slaapliedje
Wat echter voor de eenheid in de nummers zorgt zijn de raps van zowel Willy als Big 2. Over het algemeen recht voor zijn raap raps met grof taalgebruik waarin veelal hoog van de toren wordt geblazen over het eigen kunnen. Niet dat deze jongens als zovelen alleen maar kunnen opscheppen over zichzelf (het vaak gehoorde “braggin’ and boasting”), nee, ze snijden ook enkele gevoeligere onderwerpen aan. En juist in die teksten klinkt de potentie van The Opposites pas echt goed door. Natuurlijk kent onderhand iedereen de single Fok Jou!, waarin het tweetal elkaar dist op de achtergrond en afkomst. Een originele tekst die echter heel mooi inhaakt op de actualiteit. Naast dit nummer is Slaap wat mij betreft een echt juweeltje, terwijl Big 2 en Willy hun kleine broertje of zusje instoppen worden ze bestookt met enkele wereldomvattende vragen. In hun raps proberen ze daar antwoord op te geven.
De Fik Er In is een plaat om trots op te zijn als kersverse twintigers. En met het contract voor nog twee platen hebben we in ieder geval de geruststelling dat we nog veel meer van The Opposites zullen horen. Te beginnen op Noorderslag 2006 op 14 januari.
The Opposites
Album: De Fik Er InLink: The Opposites
Misschien ook iets voor u
Eurosonic & Noorderslag 2006: een vooruitblik
/ 0 Reactiesdoor: Niek Hofstetter, Michel Romeijn0 SterrenEen bezoek aan het Noorderslagweekend (12 t/m 14 januari 2006) is de beste manier om de nieuwste muziek uit zowel het binnenland als het buitenland tot je te nemen. De twee dagen van Eurosonic staan in het teken van Duitsland, want dat land barst uit zijn voegen op het gebied van cultuur. De samenstellers van het programma hebben hun uiterste best gedaan om goede Duitse bands naar Groningen te halen en gezien het aanbod is men er in geslaagd om steeds de topjes van de ijsbergen mee te pakken. Kijk maar eens naar het aanbod op de vrijdag, in Minerva: Wir Sind Helden, Fettes Brot en The Robocop Kraus. Maar er is meer, veel meer zelfs. Wat te denken van 2Raumwohnung, Madsen, Corvus Corax of Barbara Morgenstern. Naast al die Duitse muziek valt er nog veel meer te horen en te zien op Eurosonic 2006. 8WEEKLY helpt je het weekend door.
Dag 1: Eurosonic 12 januari
The Research opent het programma in Huize Maas, de locatie die elk jaar weer vol staat met grote namen. De jongen en de dames van The Research maken heerlijke rustige rammelpop: een schitterend begin van het programma aldaar, met verder goede bands als The Kooks, Mew en Sugarplum Fairy. De Hongaar Yonderboi komt al het moois afsluiten. Een andere plek waar grote hippe namen te vinden zijn is Vera met uitschieters in het programma als Clor en the Chalets. In de muziekschool spelen (over hipheid gesproken) onder andere the Radio en Brakes, waarbij je, wanneer Vera en Huize Maas vol staan, je hart op kunt halen.
De liefhebbers van rustigere en minder hippe muziek moeten zeker naar de bovenzaal van het Grand Theatre, want daar speelt het Zweedse equivalent van Timesbold en Will Oldham, onder de naam Thomas Denver Jonsson. Daarna raden we je aan te kijken bij het Utrechtse Vladimir in Club 29, alwaar het Groninger RaRa een eigen podium heeft op donderdagavond. Daar tegenover spelen, in de Images, Dez Mona en de Finse inzending Astrid Swan. Ook zullen de uitstekende Nederlandse bands Audiotransparent, en Whipster een optreden verzorgen in Shadrak.
Huis de Beurs biedt onderdak aan ander Nederlands talent, zoals Ghost Trucker met mensen uit onder andere Caesar en Kopna Kopna, Mullhouse, Alamo Race Track en Solo. Verder vult, zoals gezegd, RaRa de Club 29, naast Vladimir met Blues Brother Castro en het Groningse Propeller. Voor de Duitse acts moet je in Simplon zijn. Vooral de minimale elektronica van Napoli Is Not Nepal en de Kraftwerkpop van Super 700 zijn niet te versmaden. Barbara Morgenstern en 2RaumWohnung zijn echter de Duitse toppers van donderdag.
Dag 2: Eurosonic 13 januari
Huize Maas, Minerva en Vera zijn de plekken waar je vrijdag moet zijn. In Vera staat onder andere de vreemde singer/songwriter Dungen en het uiterst poppy Shout Out Louds. In Minerva staan de al even aangehaalde Duitse toppers, waarbij op tijd komen een vereiste is. De zaal is niet groot, Wir Sind Helden wel. De band sloot afgelopen jaar Rock am Ring af en Groningen ligt niet ver van Duitsland. En in Huize Maas zullen Pete Philly, Ojos de Brujo, The Infadels en Editors acte de présence geven.
Simplon heeft vrijdag naast een aantal Duitse acts ook steun van Engeland, want het hele fijne Superthriller staat er hun ‘Beck meets Prince’ te spelen. Aan het eind van de avond is het er de beurt aan het mixduo Nid & Sancy die hun kunnen zullen tonen. Rustiger zal het er in de Images aan toegaan. Daar speelt onder andere José Gonzáles zijn goed in het gehoor liggende singer/songwriterliedjes (bekend van de stuiterballen-reclame). Maar echte liefhebbers moet zeker naar Adem, want deze singer/songwriter grijpt je keihard bij de strot. De coole Nederlandse bandjes spelen in het achterafzaaltje de Walrus. Zoppo, The Suicidal Birds, Persil en Zea zullen een waardige aanzet geven voor de volgende dag.
Dag 3: Noorderslag 14 januari
Wie het er het programma van Noorderslag op na loopt ziet dat er dit jaar (weer) een hoop hiphop en nederhop geprogrammeerd staat. Niet alleen Essent-Award genomineerden Opgezwolle en Jawat! maken hun opwachting, maar ook de al langer via internet bekende Spacekees en Terilekst zijn van de partij. Nog mooier waarschijnlijk is de aanwezigheid van het op het moment zeer populaire duo The Opposites. Voor de liefhebber van rap en hiphop is er dus genoeg te genieten. Wat ook te denken van de Jeugd van Tegenwoordig. Gelukkig is het echter niet alleen de “bling bling” wat de klok slaat. Er is ook genoeg ruimte voor andersoortige muziek.
Wij van 8WEEKLY zetten daarvan ook nog enkele aanraders voor u op een rijtje. Voorop staat de éénvrouwslawaaipunk van Elle Bandita. Deze dame zet, vaak gehuld in slechts wat lingerie, een overtuigende bak herrie neer waar menig man zijn oksels van zou gaan scheren. Wie dan toch wat meer nuance wenst is bij Skip The Rush aan het juiste adres. Dit viertal speelt muziek die het midden houdt tussen inventieve rock en zeer beladen emo. Niet altijd het meest makkelijk te behappen, maar live een niet te missen ervaring en niet in het minst vanwege de immer energieke en vocaal behendige Jaap. Even eerder zullen The Heights hun zonnige interpretatie van pop geven in de donkere kelder. In dezelfde kelder staat About, iets dat je zeker moet gaan bekijken. Zijn elektronische benadering van traditionele pop is er eentje om in de gaten te houden. Vergeet overigens niet te kijken bij de turntablers van Kraak & Smaak.
Met de gevoelige liedjes van Erik de Jong, alias Spinvis, is er dan ook weer de mogelijkheid tot rustig genieten en je mee laten slepen door de soms bezwerende kunstwerkjes van deze zolderkamermuzikant. At The Close Of Every Day biedt eveneens een mogelijkheid tot bezinning met hun door geloofsovertuiging geïnspireerde muziek, zoals onlangs vastgelegd op De Geluiden van Weleer. Naast de immer inspirerende André Manuel, zullen de meest eigenzinnige geluiden van Meindert Talma & The Negroes te horen zijn.
Kortom: ogen, oren en tijd zullen je tijdens het Noorderslagweekend in Groningen tekort komen. Succes!
Misschien ook iets voor u
Psychedelische fragmentatiebom
De naam James Ellroy doet in boekminnend Nederland misschien niet meteen een belletje rinkelen, maar deze Amerikaanse schrijver van misdaadromans heeft al menig succes weten te boeken. Zo hebben velen bijvoorbeeld de film L.A. Confidential met onder anderen Kim Basinger en Kevin Spacey mogen aanschouwen. Deze film is gebaseerd op Ellroy’s gelijknamige boek.
Tevens is deze man jaren actief geweest voor het Amerikaanse mannenblad GQ. Veertien verhalen die eerder in dat blad verschenen zijn nu gebundeld in Het knekelhuis. Alle veertien hebben ze een sterke band met de misdaad in en rondom Los Angeles, en zijn ze daarnaast voorzien van een overduidelijk Ellroy-jasje: jeugdherinneringen, politieverslagen en journalistieke verslagen over onopgeloste moordzaken wisselen elkaar af. De verhalen zijn daarbij geschreven in Ellroys bekende rauwe stijl.
Kort en heftig
De stijl van Ellroy laat zich nog het best omschrijven als een psychedelische fragmentatiebom. Zijn zinnen zijn kort en ontdaan van alle franje. In een hoog tempo wisselen ideeën, feiten en gebeurtenissen elkaar af, nergens is tijd voor bezinning. Nooit krijg je als lezer de mogelijkheid om even tot rust te komen en alles op je te laten inwerken. Het verbale geweld raast verder.
Bovenstaand fragment is afkomstig uit het verhaal Stephanie en geeft duidelijk de afstandelijke stijl van Ellroy weer. Het betreft hier dan wel zogenaamd een beschrijving van een plaats delict uit een politierapport, het is kenmerkend voor het gebrek aan emotionele verbintenis die de schrijver wil aangaan met het geschrevene. Het gaat hier tenslotte wel om een moord die, zoals later blijkt, een cruciale rol zal spelen in het leven van de hoofdpersoon van het boek (een fictieve versie van Ellroy zelf).
Alliteratie-afwijking
~
Suske en Wiske-albums. Maar waar bij de striphelden gestopt wordt met allitereren na de titelpagina, gaat Ellroy er helaas tot in den treure mee door. Als het alleen nog maar zou gaan over de uitgaansgelegenheden, zoals Linda’s Little Log Cabin, Biff’s Boiler Room, Mary’s Munnchbox en Florence’s Flame, dan viel er nog wel mee te leven. Maar het merendeel van de personages heeft ook een allitererende naam: Ruwe Randy, Rico Ricondo, Daisy Delgado en Donna Donahue bijvoorbeeld. Het wordt pas echt irritant doordat het in tachtig procent van de zinnen wordt toegepast. Een zin als “Hij frunnikte met filmblikken en catalogiseerde cassettes.” is eerder regel dan uitzondering.
Leesplezier
Ellroy heeft een groot aantal historische feiten in zijn verhalen verweven, zoals het rumoer rondom het SLA (Symbionese Liberation Army) en de moord door acteur Robert Blake. Een en ander wordt daarbij ondersteund door originele foto’s van verdachten, executieruimtes en betrokkenen; zaken die het geheel een authentieke glans verlenen. Door deze verbondenheid met de realiteit krijgen de verhalen net dat kleine beetje extra. Het is dan ook erg jammer dat die onverbeterlijke voorliefde voor alliteraties het leesplezier uiteindelijk behoorlijk vergalt. Na weer een volzin met overdadige opzetjes valt het je steeds lastiger om je op de inhoud te concentreren in plaats van op de vorm. Verhalende vormen, vormen geen verhalen en zinloze zinnen geven geen zin aan lege liturgieën. Tenminste, dat zou Ellroy toch moeten weten.
Prijs: 24,90 (paperback)
Bladzijden: 376
ISBN: 90 450 1155 7
Misschien ook iets voor u
Ode aan Constant
Afgelopen zomer overleed beeldend kunstenaar Constant Nieuwenhuys (Amsterdam, 1920-2005). Deze kunstenaar – die net als Leonardo da Vinci, Michelangelo Buonarotti, Rembrandt van Rijn en andere groten uit de kunstgeschiedenis met de voornaam wordt aangeduid – wordt momenteel geëerd met een (televisie)documentaire, een filmische weergave van zijn werk New Babylon en een grote overzichtstentoonstelling in het Gemeentemuseum Den Haag.
New Babylon centraal
In de tentoonstelling Ode aan Constant in het Gemeentemuseum is gevarieerd werk van de kunstenaar te zien. Getoond worden de vroege, bontgekleurde, experimentele schilderijen vol vogelfiguren, koppoters en andere fabeldieren die voortkwamen uit de CoBrA-samenwerking, de dramatische, expressieve schilderijen in gedempte tonen en grafiek die de oorlog als thema hebben en de pastelkleurige realistischer schilderijen van later datum. Ook zijn er kleine sculpturen van ijzerdraad, plexiglas en hout, die afspiegelingen blijken van schilderijen met soortgelijke structuren. Zowel in de sculptuur Dampig mechaniek (1958) als op het schilderij Verschroeide aarde (1951) is bijvoorbeeld een verwrongen (fiets)wiel te herkennen. De basis van de tentoonstelling wordt echter gevormd door het utopisch project New Babylon waaraan Constant aan werkte in de periode 1956-1973. Maquettes, constructies, fotomontages, collages, schetsen en geschriften die uitdrukking geven aan New Babylon zijn in vrijwel elke tentoonstellingszaal te vinden. New Babylon wordt hiermee door de tentoonstellingsmakers geïnterpreteerd als de kern van Constants oeuvre. De bezoeker kan ontdekken hoe uit de modellen en maquettes van New Babylon ook weer geschilderde werelden werden geboren. Het werk is vooral afkomstig uit de collectie van het Gemeentemuseum, maar ook uit tal van andere collecties.
Homo ludens
Door de eeuwen heen hebben steden – afhankelijk van de omstandigheden – vaak een specifieke functie. In de middeleeuwen was de verdedigingsfunctie erg belangrijk: het waren vestingsteden. In de renaissance ontstaat de handelstad. In Constants op Marxistische leest geschoeide visie op de nieuwe samenleving lijkt de noodzaak om je in het zweet te werken voor je dagelijks brood – dankzij technologische ontwikkelingen – in de 20e eeuw steeds meer te verdwijnen. De mens is ‘homo ludens’ geworden, een spelende mens, een vrije mens in plaats van een werkende mens. Met het verdwijnen van de arbeid verdwijnt ook de noodzaak om op één plek te blijven wonen. In plaats van woningen zijn er alleen openbare ruimtes voor grote mensenmassa’s. Er is één immens labyrintisch collectief huis, een soort verhoogde laag die zich als een netwerk over de hele aarde uitspreid. Dit netwerk bestaat uit flexibele, aaneengeschakelde sectoren die concurreren met de bestaande historische woon- en stedenbouwkundige structuren. Er ontstaat een maatschappij waarin ieder mens zijn creativiteit volledig zou kunnen ontplooien.
In 1974 vertelt Constant in een interview met de Arnhemse Courant: “Op de tentoonstelling in het Gemeentemuseum Den Haag [1965, red.] stond een labyrint, een wit bouwwerk van kamers en gangetjes, waarbinnen je maar moest uitproberen welke wand als deur fungeerde naar de volgende ruimte. Je raakte daarin, als het goed werkte, volledig gedesoriënteerd. Een hoogleraar in de fysica die met zijn kinderen de tentoonstelling bezocht, vertelde me later dat zijn kinderen, die zich uitbundig amuseerden in dat labyrint door een woedende suppoost tot de orde werden geroepen met de bestraffende woorden: ‘Wat denk je wel! Het is hier geen speeltuin!’ Daarom is New Babylon antimaatschappelijk en revolutionair. Het is een verlangen en een droom.”
Als Constant beseft dat New Babylon nooit werkelijkheid kan worden, gaat hij begin jaren zeventig weer schilderen. De wereld lijkt nu pas – begin 21e eeuw – toe aan de utopische ideeën van Constant. New Babylon stond in 2002 uitgebreid in de schijnwerpers tijdens de Documenta XI in Kassel. Ook zijn de ideeën terug te vinden in werk van Rem Koolhaas en jonge Nederlandse architecten van MVRDV en UN Studio.
De nieuwe wereld
Al in 1966 in een interview met Ton Neelissen van het Rotterdamsch Nieuwsblad vertelt Constant dat hij een film wil maken over New Babylon: “Ik geloof dat door een film mensen, die de theoretische achtergrond van New Babylon niet kunnen of willen kennen, er toch iets van kunnen beleven. Ik wil er suggesties in doen, in beelden beschrijvingen geven van wat mogelijk is.”
New Babylon werd afgelopen jaar filmisch weergegeven door zijn zoon Victor Nieuwenhuys. De zoon met wie hij begin jaren vijftig naar Parijs vertrok en samenleefde, assisteerde hem in de jaren zestig af en toe bij het maken van maquettes en constructies van New Babylon. De film is nu te zien in één van de dertien Wonderkamers in het souterrain van het Gemeentemuseum. Deze thematische kamers zijn gericht op ervaren en verwonderen. In opdracht van het museum ontwierp Nieuwenhuys junior samen met Maartje Seyferth De nieuwe wereld: een futuristisch ogende, steriele, witte kamer met een comfortabele witleren ligbank. Zij aan zij kijken bezoekers naar de van zeer dichtbij gefilmde in- en uitzoomende beelden van de maquettes en constructies van New Babylon, die op deze manier als een eigentijdse stad ogen. Ware het niet dat in deze stad elke vorm van leven ontbreekt. Hoewel de Wonderkamers in eerste instantie zijn gemaakt voor jongeren, zijn ze even populair bij het volwassen publiek.
Avant le départ
Eerder in 2005 werd Constant geëerd op het IDFA met een documentaire. Op 28 november 2005 ging tijdens dit filmfestival de documentaire Constant Avant le départ in première. Maarten Schmidt en Thomas Doebele maakten een persoonlijk verslag van ontmoetingen met de 85-jarige kunstenaar. Tijdens de voorbereidingen voor deze documentaire openbaarde zich de ziekte waarvan Constant wist dat hij binnen niet al te lange tijd zou overlijden. Dit naderende eind heeft een centrale plek gekregen in de documentaire. We zien de dagelijkse gang van de kunstenaar naar zijn atelier in het Amsterdamse oostelijk havengebied gedurende zijn laatste levensjaar. Onvergetelijk zijn de beelden van de kunstenaar met zijn stramme ledematen, maar heldere, laconieke blik. Zoals hij samen met zijn stokoude hondje Tikus de lange trap bestijgt naar zijn atelier, de voormalige gymzaal van een oude school. Deze beelden zijn versneden met filmbeelden van een veel jeugdiger Constant die de trap op spurt, het lijkt warempel wel met hetzelfde hondje! Constant legt de laatste hand aan zijn laatste schilderij getiteld Le Piège, de valstrik. Samen met zijn laatste vrouw Trudy – een kunsthistorica met wie hij in 1997 trouwde – blikt hij terug op zijn leven en draagt hij zorg voor de nalatenschap van zijn werk. Voor de laatste keer brengen ze een bezoek aan zijn geliefde Piëta van Titiaan in de Accademia dell Arte in Venetië. Nog eenmaal bespeelt hij de gitaar met bevriende zigeunermuzikanten die bij hem thuis komen spelen. De film besluit met het allerlaatste atelierbezoek van Constant waarna hij voor de laatste keer de lange trap afdaalt. Over zijn hondje Tikus zegt hij: “We hebben samen nog een weddenschap lopen wie de ander het eerst de trap af draagt.”
Constantheid
Door het tonen van een veelheid en een grote variatie van Constants werk, en door de niet zozeer chronologische, maar eerder associatieve presentatie, worden allerlei terugkerende elementen en thema’s in Constants werk goed zichtbaar. De tentoonstellingsmakers slagen er op deze manier in om de eenheid binnen het oeuvre én de constantheid van het oeuvre duidelijk te maken. De rode draad die zijn werk verbindt – van CoBrA tot New Babylon tot het op Titiaan en Delacroix geïnspireerde late werk – blijkt sociaal engagement te zijn. Behalve de filmische weergave van New Babylon en de recente ontroerende documentaire die op de tentoonstelling te zien zijn, leveren ook de verhelderende, op de muren gedrukte citaten van Constant en de speciale Constant Krant waarin de kunstenaar in tal van oudere interviews uitvoerig aan het woord komt, hieraan een bijdrage.
Oase van de utopie
Constant zag zijn werk het liefst als een bijdrage aan het maatschappelijk debat. Op uitnodiging van directeur Wim van Krimpen sprak Jan Marijnissen tijdens de opening van de tentoonstelling op 3 december jongstleden. De fractieleider van de SP besloot zijn openingsspeech met woorden van de Duitse filosoof Jürgen Habermas: “Als de oase van de utopie opdroogt, ontstaat een woestijn van banaliteit en radeloosheid.”. Marijnissen voegde hier aan toe: “Maar gelukkig hoeven we het niet zover te laten komen. Bovendien hebben we altijd nog het werk van Constant.”
De tentoonstelling Ode aan Constant is nog tot 26 februari 2006 te zien in het Gemeentemuseum Den Haag.
Vriendelijke doch woelige wateren
/ 0 Reactiesdoor: Harrie de Vries0 Sterren2005 was een mooi jaar voor Reimer Eising, beter bekend onder de naam Kettel. Op het nieuwe Sending Orbs-label bracht hij zijn goed onthaalde langspeler Through Friendly Waters uit en werd hij gevraagd om een remix voor Depeche Mode te maken. Tussen de nieuwjaarsrolletjes en een keelontsteking door wist Reimer tijd te vinden voor een interview met 8WEEKLY waarin we terugkijken op het succesvolle afgelopen jaar en vooruitblikken naar 2006.
~
Zeehonden met strandballen
~
Depeche Mode
Een van de hoogtepunten van het afgelopen jaar was het verzoek om een nummer van Depeche Mode te remixen. “Een paar maanden geleden benaderde Depeche Modes label Mute mij met het verzoek om Newborn te remixen.” [De remix is te vinden op de B-kant van Depeche Modes nieuwste single A pain that I’m used to, red.] “Ik was hier enorm blij mee, niet zozeer vanwege het geld maar ook vanwege de exposure. Naast de remix die op de single staat heb ik een meer ambient-achtige mix gemaakt maar die was uiteindelijk wat ongeschikt voor Depeche Mode. Ze waren gelukkig wel erg tevreden over mijn Newborn-remix.”
Nieuwe cd
~
Behalve deze projecten speelt Kettel ook regelmatig live. Ben je benieuwd naar een live-set? 21 januari staat hij in 013 in Tilburg en 24 maart op het multimedia-artfestival STRP in Eindhoven.
Link: Sending Orbs
Misschien ook iets voor u