Tag Archief van: boeken

Boeken / Non-fictie

Vogels als leidraad

recensie: Gevleugelde geschiedenis van Nederland. De Nederlanders en hun vogels
Pexels

Sinds de coronatijd heeft het vogelen een vlucht genomen; zelfs de millennials zijn overstag. Een uitstekende voedingsbodem voor de rijk geïllustreerde essaybundel Gevleugelde geschiedenis van Nederland, onder redactie van Jan Luiten van Zanden.  

Als er één conclusie getrokken moet worden uit de dertig essays die Gevleugelde geschiedenis van Nederland telt, dan is het wel dat de relatie tussen de Nederlander en zijn vogels niet altijd vreedzaam is geweest. Waar we het tegenwoordig vaak houden op kip, kalkoen en eend, werden eeuwenlang vogels van diverse pluimage verorberd. De soms maar minuscule hoeveelheden vlees die eraan zat, weerhield mensen er niet van netten te spannen, vallen te zetten of de jongen uit hun nesten te rukken. Vond men een vogelsoort niet smaken – en was hij ook niet mooi genoeg om in een kooitje tentoon te stellen – dan werd het beest als een plaag beschouwd. Kraaien en raven werden tussen de vijftiende en achttiende eeuw verguisd vanwege hun luidruchtigheid, hun neiging om pas gezaaide zaden uit de grond te pikken en hun gebrek aan aantoonbaar nut.  

Begeerde veren

Wel degelijk van aantoonbaar nut is de gans. Literatuurhistoricus Erwin Mantingh wijdt zijn essay aan de veren van het dier, die duizend jaar lang een van de belangrijkste schrijfinstrumenten ter wereld vormden. Dat deze schrijfveren eruitzagen alsof ze zo van een gans geplukt zijn, blijkt berust op een geromantiseerd beeld. Met een pennenmes werd de vlag bewerkt tot een soort bescheiden rietje.  

Ook paradijsvogels werden geroemd om hun veren, al ging het daarbij meer om de decoratieve waarde. In de negentiende eeuw raken de exotische dieren in trek bij dames van stand, die zich tooien met pluimen van paradijsvogels. Er ontstaat een lucratieve handel vanuit Nederlands-Nieuw Guinea; voor de meest gewaardeerde vogelhuid (de Paradisaea minor) betaalde men bijna 100 gulden. Pas in 1931 kwam een eind aan de gruwelmodetrend, mede dankzij de ‘Bond der Bestrijding eener Gruwelmode’- de voorloper van de huidige Vogelbescherming.  

Bonte verzameling

De onderwerpen in Gevleugelde geschiedenis van Nederland lopen sterk uiteen: van Van Goghs fascinatie voor vogelnesten tot het antwoord op de vraag hoe de familie Van der Valk aan haar toekan kwam. De ene auteur zoomt in op een enkele vogelsoort en de andere bespreekt de geschiedenis van het vogeltellen. Een verfrissende afwisseling, al weet het ene essay meer te boeien dan het andere.   

Door de grote variatie in onderwerpen doet de bundel ook wat anekdotisch aan. Een lineaire geschiedenis van Nederland is het niet, wel een verzameling van veelal pakkende bijdragen van auteurs die een liefde voor vogels met elkaar gemeen hebben.   

Boeken / Non-fictie

Vogels als leidraad

recensie: Gevleugelde geschiedenis van Nederland. De Nederlanders en hun vogels
Pexels

Sinds de coronatijd heeft het vogelen een vlucht genomen; zelfs de millennials zijn overstag. Een uitstekende voedingsbodem voor de rijk geïllustreerde essaybundel Gevleugelde geschiedenis van Nederland, onder redactie van Jan Luiten van Zanden.  

Als er één conclusie getrokken moet worden uit de dertig essays die Gevleugelde geschiedenis van Nederland telt, dan is het wel dat de relatie tussen de Nederlander en zijn vogels niet altijd vreedzaam is geweest. Waar we het tegenwoordig vaak houden op kip, kalkoen en eend, werden eeuwenlang vogels van diverse pluimage verorberd. De soms maar minuscule hoeveelheden vlees die eraan zat, weerhield mensen er niet van netten te spannen, vallen te zetten of de jongen uit hun nesten te rukken. Vond men een vogelsoort niet smaken – en was hij ook niet mooi genoeg om in een kooitje tentoon te stellen – dan werd het beest als een plaag beschouwd. Kraaien en raven werden tussen de vijftiende en achttiende eeuw verguisd vanwege hun luidruchtigheid, hun neiging om pas gezaaide zaden uit de grond te pikken en hun gebrek aan aantoonbaar nut.  

Begeerde veren

Wel degelijk van aantoonbaar nut is de gans. Literatuurhistoricus Erwin Mantingh wijdt zijn essay aan de veren van het dier, die duizend jaar lang een van de belangrijkste schrijfinstrumenten ter wereld vormden. Dat deze schrijfveren eruitzagen alsof ze zo van een gans geplukt zijn, blijkt berust op een geromantiseerd beeld. Met een pennenmes werd de vlag bewerkt tot een soort bescheiden rietje.  

Ook paradijsvogels werden geroemd om hun veren, al ging het daarbij meer om de decoratieve waarde. In de negentiende eeuw raken de exotische dieren in trek bij dames van stand, die zich tooien met pluimen van paradijsvogels. Er ontstaat een lucratieve handel vanuit Nederlands-Nieuw Guinea; voor de meest gewaardeerde vogelhuid (de Paradisaea minor) betaalde men bijna 100 gulden. Pas in 1931 kwam een eind aan de gruwelmodetrend, mede dankzij de ‘Bond der Bestrijding eener Gruwelmode’- de voorloper van de huidige Vogelbescherming.  

Bonte verzameling

De onderwerpen in Gevleugelde geschiedenis van Nederland lopen sterk uiteen: van Van Goghs fascinatie voor vogelnesten tot het antwoord op de vraag hoe de familie Van der Valk aan haar toekan kwam. De ene auteur zoomt in op een enkele vogelsoort en de andere bespreekt de geschiedenis van het vogeltellen. Een verfrissende afwisseling, al weet het ene essay meer te boeien dan het andere.   

Door de grote variatie in onderwerpen doet de bundel ook wat anekdotisch aan. Een lineaire geschiedenis van Nederland is het niet, wel een verzameling van veelal pakkende bijdragen van auteurs die een liefde voor vogels met elkaar gemeen hebben.   

Boeken / Poezie

Toppunten van poëzie

recensie: Een luchtbel in een vluchtige rivier – Jean Pierre Rawie
Berten Steenwegen

Jean Pierre Rawie geniet door eigen werk en vertalingen een bovengemiddelde roem, en de dertig vertalingen in Een luchtbel in een vluchtige rivier verdienen het daaraan bij te dragen. De meeste van die vertalingen vormden eerder het slot van zijn bundels met eigen gedichten. 

In chronologie wordt geopend met de 13e-eeuwse Siciliaan Giacomo da Lentini (mogelijk de eerste die aan het hof van keizer Frederik II het sonnet beoefende) en geëindigd met William Yeats. In het tijdsverloop ontvouwen zich zowel in de gedichten als in Rawies commentaar mooie lijntjes van een literatuurhistorische schets. De meeste gedichten hebben een Latijnse brontaal en stammen uit de Europese barok, waarmee Rawie zich het meest verwant voelt. Wat eraan voorafgaat boeit in zijn eenvoud wat minder, maar de renaissance maakt veel goed. Het sonnet op zich loopt gevaar door zijn aan versmaat en rijmschema gebonden vorm min of meer gekunsteld of verwrongen te zijn. Maar juist in het keurslijf kunnen gevoelens ieders hart bereiken als ze met uiterste creativiteit geformuleerd worden.  

Puzzeltje

De meeste (nogal anekdotische) poëzie van onze tijd zijn we gewend zonder al teveel moeite te lezen – hermetisme is algemeen uit den boze, wat zich uitkeert in nogal wat anekdotisme. Het is even wennen aan het taaleigen van de vertalingen die Rawie opdient. Je leest eraan af dat er flink en met veel talent aan gewerkt is. De zinsgrammatica lijkt hier en daar een puzzeltje waarbij je je even moet afvragen waar een voornaamwoord betrekking op heeft en wie of wat bij een persoonsvorm hoort. Maar je wordt al snel beloond met een bijscholing nauwkeurig lezen. De gedichten openen zich steeds gewilliger.  

Wat ook helpt is het beknopte commentaar van Rawie na ieder gedicht. Zijn weldadig zorgvuldige schrijfstijl is niet héél alledaags, wat op een natuurlijke manier aansluit bij de gedichten. Ook raak je vertrouwd met de weinig uiteenlopende thema’s die de gedichten bestrijken. Die raken nogal wat treurigheid aangaande het bestaan en dat is niet helemaal meer van onze wat luchthartiger tijd. Veel memento mori ook. Maar die treurigheid, alleen al om het verspillend voorbij laten gaan van de tijd van leven, is min of meer van alle tijden en kan op zijn minst worden nagevoeld. 

Smart

Rawie geeft ‘een ietwat overtrokken, puberale indruk’ toe die soms gemaakt wordt. ‘Er wordt een geweldige smart onder woorden gebracht, die op het eind slechts veroorzaakt blijkt te worden door de afwezigheid der geliefde’ die nota bene zijn gevoelens wél beantwoordde. Ach, zegt hij ook, ‘reeds de Ouden wisten dat er in poëzie zelden iets nieuws gezegd wordt, maar hetzelfde telkens nieuw verwoord moet worden.’ 

Hier de mooie terzinen uit het sonnet ‘De zon vlucht voor de zon’ van de 17e-eeuwse Spanjaard Gabriel Bocángel: 

Wat is geweest, is weg; de toekomst is
nog niet in leven, en wat nu bestaat,
bestaat niet echt, omdat er niets beklijft.
 

Alleen wat wij niet weten is gewis;
de wereld, een op wind gestoelde staat
waarin toevalligheid de wet voorschrijft.

que tiene por monarca un accidente…  Voor het metrum boft Rawie dat in zijn taal toeval door toevalligheid vervangen kan worden. Of is dat toch iets minder toeval? Al lezend ga je sommige keuzes afwegen en begrijpen.   

Overdrijving

Wel heel erg zum Tode betrübt vindt Rawie graaf Conde de Villamediana. Diens sonnet loopt over van smartelijkheden die de graaf zogenaamd overkwamen. Want hij had veel lol in zwaardvechten, bedreef als biseksueel liefde te over en had vrij toegang tot het koninklijk hof, zoals wel meer van zijn ‘lotgenoten’. Het niet zonder overdrijving en toch aangrijpend bezingen van treurigheid leek volgens afspraak tot het genre van de poëzie te moeten horen. Dat is later voor veel gedichten in mindere mate steeds op blijven gaan.                             

Het laat zich niet moeilijk raden waarom Rawie voor zijn bundel als titel Een luchtbel in een vluchtige rivier geciteerd heeft. Het water van de tijd neemt zo’n snelle vlucht dat het de adem zou benemen als een op zich luttele luchtbel niet voor verdrinking zou behoeden. 

Boeken / Fictie

Loflied op de menselijke zwakte

recensie: Jan H. Mysjkin - De honderd nieuwe nieuwigheden - De bourgondische Decamerone
https://unsplash.com/photos/xzXXsCSxT_g

Al zijn de verhalen in De honderd nieuwe nieuwigheden (vertaling Jan H. Mysjkin), dat in twee mooi verzorgde delen wordt geleverd, dan ruim 550 jaar oud en lijken de personages uit de novellen ver van ons af te staan, schijn bedriegt. Je loopt ze iedere dag – in de sportschool, trein of op het werk – tegen het lijf: de personages dat zijn wij.

Om maar meteen een kanttekening bij deze recensie te plaatsen: het woord ‘zwakte’ in de titel is niet helemaal juist gekozen – waarschijnlijk getuigt het van mijn calvinistische inborst. In de honderd verhalen die in de twee bundels aan bod komen wemelt het van de bedriegers, schuinsmarcheerders en onverlaten die hun macht aanspreken om te krijgen wat ze willen. Voor velen zullen dit weinig achtenswaardige kwaliteiten zijn. Toch is het goed om tijdens het lezen het accent niet op de gebrekkigheid te leggen, maar veeleer op de vindingrijkheid van de mens. Want heremijntijd, wat men allemaal niet onderneemt voor een beetje liefde of een nachtje fun tussen de lakens.

Rasvertellers

Het eerste exemplaar van De honderd nieuwe nieuwigheden (in het Frans: Les cents nouvelles nouvelles) ontving de hertog van Bourgondië, Filips de Goede, in 1462 – net op tijd voordat zijn fysieke aftakeling begon; hij stierf volkomen kinds. Inspiratiebron voor de verhalen was de Decamerone die een eeuw eerder was verschenen. In de imposante bibliotheek van Filips bevond zich een afschrift van dit werk, vertaald als: Les cents nouvelles. De hertog was van mening dat de verhalen die aan zijn hof werden verteld niet onderdeden voor de oude Italiaanse novellen en liet ze verzamelen en vastleggen. Zodoende ontstond de verzameling van honderd nieuwe verhalen die zich in Frankrijk, Duitsland, Engeland en de bourgondische Nederlanden afspeelden.

Waar in de Italiaanse en Engelse tegenhangers sprake is van een raamvertelling is dat in De honderd nieuwe nieuwigheden niet het geval. Hier geen vlucht voor de pest of devote pelgrimage die de omlijsting voor de wederwaardigheden vormt, maar simpelweg een groep rasvertellers en montere toehoorders. Er wordt goed naar elkaar geluisterd en zoals dat gaat in goed gezelschap op elkaar gereageerd. De een wordt opgezweept door de ander en aangemoedigd ook een duit in het zakje te doen. Zo ontstaat een zeer levendig beeld van avonden, zoals een kroniekschrijver in zijn memoires noteerde, ‘om een enorme open haard waarin hele bomen brandden’.

Honderd slimmigheden

In de honderd verhalen, in de vijftiende eeuw opgetekend aan het hof van Filips de Goede, trekt een arsenaal aan sluwe trucs voorbij. Hoe platvloers de uitkomst ook moge zijn, de schoonheid zit hem in de subtiliteit van deze slimmigheden. Wat het extra grappig maakt, is dat sommige slachtoffers dit ook zelf wel inzien en de dader vergeven, hartelijk toelachen of ronduit bewonderen om zijn of haar inventiviteit. Deze speelse edelmoedigheid, die velen niet met de donkere middeleeuwen zullen associëren, geeft de verhalen een flinke stoot vrolijke levenslust. Al moet worden gezegd dat niet elk karakter er zonder kleerscheuren of erger vanaf komt: een groep monniken die de vrouwen van Hostalric in Catalonië wijsmaakt een tiend te moeten betalen (niet in geld maar in je-weet-wel) voor iedere keer dat ze met hun man slapen, wordt met huid en haar verbrand. Geestelijken staan er, zoals in vergelijkbare werken als De Decamerone van Boccaccio of The Canterbury Tales van Chaucher, sowieso niet al te best op; hypocriet, corrupt en hitsig.

Om een voorbeeld van zo’n slimmigheidje aan te halen: er was eens een nobele, knappe, sterke ridder die ondanks zijn voortreffelijke kwaliteiten in de strijd een oog had verloren. De eenogige ridder vertrekt als kruisvaarder en, jawel, zijn mooie jonkvrouw duikt met de schildknaap het ledikant in. Zul je net zien dat de ridder plots weer voor de deur staat terwijl de vrouw geniet ‘van de gulle giften die God over de aarde heeft uitgestrooid’. Wat nu? De ridder begint steeds driftiger op de deur te bonzen. Razendsnel verzint zijn vrouw een list en maakt de arme hoorndrager wijs dat zij droomde dat ridderlief zijn volledige zicht weer terug had. Ze staat erop de proef op de som te nemen, opent de deur en legt een hand over zijn goede oog. Nee, hij ziet écht geen sikkepit. Ze haalt haar hand weer van zijn oog. Drie keer raden welke vogel dan gevlogen is.

Klein loflied op de vertaler

Jan H. Mysjkin heeft de verzameling verhalen voor het eerst in zijn geheel vanuit het Middelfrans vertaald. Als we hem terug in de tijd konden plaatsen, aan tafel bij Filips entourage, zou er zeker zijn geproost op zijn vertaalprestatie. Lees de verhalen en met een beetje fantasie bevind je je binnen mum van tijd aan diezelfde tafels. Geheel de verdienste van de geanimeerde vertaling die Mysjkin heeft afgeleverd. Ook hier zit het hem in de subtiliteiten, de vindingrijkheid, de verrassende vondsten van woorden als ‘poepeloerezat’ (stomdronken), ‘pietje’ (geslachtsdeel van geringe omvang) of verloren gegane uitdrukkingen als ‘vlas op zijn spinrokken hebben’ (zich in een heikele situatie bevinden). Het taalplezier spat van de pagina’s af. Dompel je als lezer hierin onder en bedenk zelf eens, ter leering ende vermaeck, hoeveel synoniemen je voor ‘van dattum’ kunt bedenken. Een half millennium geleden hadden ze er in elk geval weinig moeite mee.

Oude verhalen

Ten slotte nog een kleine tip: doe lang met dit boek en lees een paar novellen per dag. Houd daarbij ook het nawoord van de vertaler bij de hand, het ‘Weetjes voor wie wil’ (de dubbelzinnigheid van die titel kan je na het lezen van de novellen onmogelijk ontgaan). In de weetjes wordt een aantal verhalen nader verklaard. En ook al beweert de oorspronkelijke samensteller van het werk in zijn voorwoord dat ‘de stof van recente datum is’, toch laat Mysjkin zien dat veel verhalen teruggrijpen of imitaties zijn op veel oudere verhalen. Wat maar weer bewijst dat er onder die zon nog altijd weinig nieuws te ontdekken valt. En laten wij, moderne mensen, dat koesteren en er zo nu en dan smakelijk om lachen.

Boeken / Non-fictie

Laten kijken, zonder te oordelen

recensie: Hannes Dedeurwaerder – Redder
Sfeerbeeld geloofhttps://unsplash.com/photos/uZucZnGQYSg

Het debuut Redder van seriewoordenaar (zoals hij zichzelf noemt) Hannes Dedeurwaerder kan vroom gelovigen tegen het hoofd stoten. Wie een ruimdenkende gelovige is van één van de op De Bijbel gebaseerde geloven zal zich een voyeur voelen bij het lezen van dit boek in de pinkstergemeente-kerk. Wie zich de eerste ruim tachtig pagina’s getroost, zal zich vervolgens met een hoog tempo naar het einde lezen.

Boeken over geloof zijn natuurlijk bijzondere boeken. Boeken over een geloof dat eigenlijk een heel gesloten gemeenschap is, zijn zeldzaam. Wie ooit naar buiten stapte, bewaart een verhaal in zijn geest dat misschien ooit verteld gaat worden. Hannes Dedeurwaarder gunt ons een kijkje binnen. Hij neemt op ons sleeptouw in wat ooit zijn wereld was.

De historie van het boek

Het boek Redder van Hannes Dedeurwaerder is zijn debuut. Hij schreef drie jaar aan het boek dat twintig jaar terug in de tijd gaat naar het moment dat hij op negentienjarige leeftijd besloot uit de wereld van het pinkstergemeente geloof te stappen.

Inmiddels werkt Dedeurwaerder als freelance copywriter nadat hij in Leuven afstudeerde in Moderne Geschiedenis. De in Gent wonende schrijver verhaalt over de eerste negentien jaar van zijn leven. Hij laat ons toe om mee te kijken in de wereld van de pinkstergemeente “Levend Water” dat met zijn ruim tachtigduizend leden ook in Nederland vertakkingen kent. Een geloofsgemeenschap die net als sekten in Amerika een gesloten systeem kent. Wie eruit stapt, bestaat voor zijn familie die binnen het geloof leven, niet meer. Contact tussen de binnen- en buitenwereld is uitgesloten.

Het verhaal wat Dedeurwaarder ons vertelt, heeft bijna twintig jaar in hem liggen broeden voordat hij ermee naar buiten durfde of kon komen. Het resultaat is een vlot leesbaar relaas, althans voor wie bekend is met de Bijbel. Wie de laatste echter nog nooit gelezen heeft, zal veel van de inhoud van Redder missen.

Spanning in een boek over geloof

Laat je als lezer niet afschrikken door het feit dat dit boek over een geloof gaat. Wie de kaft ziet, kan niet anders dan de groeven van een kerkdeur herkennen. Wie goed kijkt, ziet in de rechterbovenhoek vaag de beeltenis van Jezus Christus. Wie na deze eerste indruk begint te lezen, zal de eerste achtentachtig pagina’s moet trotseren waarin er schijnbaar pleidooi gehouden wordt voor het geloof, voordat je als lezer wordt gegrepen om vervolgens niet meer los te laten tot en met de laatste bladzijde.

Toch zijn ook de eerste pagina’s onontbeerlijk voor het begrijpen van de rest van het boek.

Dedeurwaerder is erin geslaagd om spanning en nieuwsgierigheid op te roepen bij zijn lezer terwijl hij ons een open blik gunt in een geloofsgemeenschap die juist iedereen buiten wil sluiten en vooral niets naar buiten wil brengen. Hij beschrijft en geeft ons een inkijk zonder zelf te oordelen.

Het hoofdpersonage Samuel, die staat voor Dedeurwaerder zelf, is bevriend met Arvid. Zijn vriend leeft feitelijk buiten de gemeenschap maar men hoopt dat hij nog ooit de overstap maakt. Eens het personage Molly haar intrede doet binnen de gemeenschap op aanbevelen van Danny, de jeugdleider van de kerk, ontstaan bijzondere momenten. Molly stapt onbevangen in het leven van beide jonge mannen. Samuel voelt zich niet alleen aangetrokken tot Molly in een ontluikende liefde met al haar medische problemen als suikerziekte, etalagebenen en een rolstoel, maar ook tot haar buitenwereld. Een buitenwereld buiten de geloofsgemeenschap die Samuel nauwelijks kent.

Aangespoord door Danny, doet Samuel verwoede pogingen om Molly binnen de kerk te krijgen. Als Samuel wordt klaargestoomd om als missionaris uitgezonden te worden naar Amsterdam, ontstaan bijzonder verwikkelingen die zijn geloof op de proef stellen.

De spanning rond de vraag of Samuel zijn opdracht in Amsterdam gaat uitvoeren neemt toe naarmate het boek zijn einde nadert en hij afscheid neemt van zijn jeugd, zijn ouders, Arvid zijn vriend en Molly.

Zo weet een boek over een bijzonder geloof de lezer mee te voeren richting de ontknoping. Een fraaie prestatie die toekomstige lezers zal aanspreken.

Inmiddels werkt Hannes Dedeurwaarder als freelance copywriter en schrijft hij nu en dan ook voor ons eigenste 8WEEKLY-platform.

Boeken / Non-fictie

Kleine en grote cirkels

recensie: Twee boekjes in de serie Van Oorschot Terloops
Zonsondergang in Texel, NLUnsplash (https://unsplash.com/photos/yUY4rEElc6E)

In de kostelijke serie boekjes Van Oorschot Terloops verschenen twee nieuwe deeltjes: De beloning van Stine Jensen, en Met moeder mee van Joyce Roodnat. De ondertitel luidt in deze, en overigens alle gevallen van de Terloops-serie: ‘Een wandeling’. Soms kun je ze door wat moeite te doen zó nalopen. Of in gedachten nalopen, als je de buurt kent. En je kunt de boekjes door hun formaat in je zak of tas meenemen en nalezen.

De ene keer wordt door de provincie gewandeld, zoals Marjoleine de Vos dat deed door Noord-Groningen (Je keek te ver) of Marijke Schermer door Zuid-Nederland (Gods wegen),  een andere keer door Amsterdam, met Thomas Rosenboom (De grote ronde) of Maartje Wortel (De groef). Zelfs het buitenland wordt een enkele keer aangedaan: de Dolomieten (Bregje van Bregje Hofstede), de Eifel (De drie bestaat niet van Gerbrand Bakker) en Ierland (Wat er werkelijk is van Nelleke Noordervliet). Het boekje van Stine Jensen voert naar Texel, dat van Joyce Roodnat naar de Watergraafsmeer in Amsterdam.

Stine Jensen: De beloning

Eerst het boekje van Stine Jensen. Zij wordt vanaf 1 juni 2022 bijzonder hoogleraar Publieksfilosofie aan de Erasmus School of Philosophy in Rotterdam. Samen met haar tweelingzus Lotte, hoogleraar Nederlandse literatuur en cultuurgeschiedenis aan de Radboud Universiteit Nijmegen gaat ze al zo’n vijftien jaar twee, soms drie keer per jaar gedurende verschillende seizoenen naar het Waddeneiland. Ze lopen meestal hetzelfde rondje, de zogeheten blauwe ronde. Aan het eind wacht de beloning: koffie met appelgebak. Stine Jensen beschrijft het ritme van de seizoenen, maar op een andere manier zit er ook ritme in de beschrijving van hun wandelingen: stond dit bankje er nu altijd al, is het beeld van P.C. Thijsse nu opeens weg?

De een heeft meer zin in een rondleiding door een zeebioloog en maakt driftig aantekeningen (Stine), de ander kijkt wat zuinig als de bioloog over vogels wil gaan uitweiden (Lotte). ‘Door andermans ogen zien we verborgen bomen, geschoren takken, drie soorten bos en krom hout op sterven na dood’. Ze zien het niet alleen, ze praten – en soms kibbelen – erover. Stine Jensen schreef alles op zoals we dat van haar kennen: pretentieloos en geestig. Bijvoorbeeld in de manier waarop ze zichzelf vergelijkt met haar zus:

‘Van ons twee ben ik de twijfelaar, zij neemt stabiel haar beslissingen. Ik wik en weeg, zij is het type: zit de broek perfect, zoek dan niet verder en koop meteen drie dezelfde.’

Ze trekt weleens een wat ruimere cirkel, en komt dan bijvoorbeeld uit bij een citaat uit een boek dat haar heeft getroffen, zonder er verder al te diep op in te gaan.

Joyce Roodnat: Met moeder mee

Watergraafsmeer

Dan het boekje van Joyce Roodnat, werkzaam bij het NRC zoals de krant ‘geamputeerd’ van het (Algemeen) Handelsblad inmiddels door het leven gaat. Roodnat verkent hoe de buurt van haar jeugd, de Watergraafsmeer in Amsterdam, er nu uitziet. Ze loopt de wandelroute die haar moeder, broer en zij elke week liepen: naar school aan de andere kant van de Middenweg, of naar de bibliotheek in Betondorp, dat zichzelf is gebleven, zoals ze constateert.

Ze trekt ruimere cirkels om haar herinneringen dan Stine Jensen, zoals je van een journaliste misschien ook kunt verwachten. Dat wil zeggen: ze gaat dieper op een citaat in. Soms misschien wel een beetje te diep; haar boekje is dan ook iets dikker dan een gemiddeld deeltje in de serie.

Elk boekje heeft een eigen toon en insteek, en dat is de mede charme ervan. Het wachten is op de volgende deeltjes, zoals Lentehonger van Sander Kollaard (1 juni 2022) over de Zweedse lente.

 

Boeken / Poezie

Criticus Arjan Peters – nu als dichter

recensie: Belvedère gedichten – Arjan Peters
Uitkijktoren OranjewoudFlickr

Na zijn controversiële non-actief als boekenrecensent bij de Volkskrant kreeg Arjan Peters een zee van tijd om iets anders dan recensies te schrijven: gedichten.

Zijn bundel Belvedère begint met de afdeling ‘Met het einde voor ogen’. Die heeft een journalistieke inslag: met biografische en literaire toespelingen wordt afscheid genomen van recent overleden schrijvers en dichters, Hella S. Haasse en Harry Mulisch o.a., met wie Peters persoonlijk contact heeft gehad of lijkt te hebben gehad.

Wat er blijft

Hun persoon en werk worden eerder van buitenaf dan door mee- of inleving gekarakteriseerd, en dat in een poging na te gaan wat er blijft als iemand verdwenen is. Over dichter Cor Jellema: ‘Door het venster zag je akkers met voren / als strakke regels die je overtrok in geploegde / sonnetten’. Een ongewone vorm van gelegenheidspoëzie.

In afdeling ‘Eindelijk voltooid’ passeren gewaardeerde dichters die al langer dood zijn. Hun werk, vaak op rijm, is voltooid en bijgezet. Peters neemt de vrijheid een gedicht deels te citeren en deels vetgedrukt zijnerzijds aan te vullen. Oogmerk zal zijn het ingebroken gedicht toch tot een geheel te maken, soms met een kwinkslag. Door de typografie blijf je verdacht op het al te gewaagde van zo’n coproductie. De verbindingen verlopen door het cerebrale uitgangspunt nogal eens cryptisch en stroef.

Kweek

De laatste afdeling is het meest persoonlijk, maar biedt niet veel persoonlijk houvast. Veel wordt speels en enigszins gezocht met iets anders vergeleken. De vergankelijke tijd loopt in richtingen uiteen, ook ‘Het leven in’, het leven dat (in het laatste gedicht) stilaan vol stroomt met ‘…durende ongemerktheden’ à la K. Schippers (een vergeten dode in de eerste afdeling).

De bedachte opzet van de bundel geeft niet de indruk van een noodzaak voor een poëtisch vervolg. Peters weet als de beste waaraan een goed gedicht moet voldoen. Belvedère, eerste oefening, kan toepassing van die kennis ten dele waarmaken. Wie weet laat hij zijn talent in de kweek staan.

 

 

Boeken
special: COBRA 1948-1951 - Willemijn Stokvis

Maskertjes van ongehoorzaamheid

COBRA – The History of a European Avant-Garde Movement ligt afgeprijsd in de Ramsj-bakken van je favoriete boekwinkel. Voor maar twee tientjes haal je deze 416 pagina’s tellende tuintegel van een kunstboek in huis. Maar wat is de Cobra beweging eigenlijk? En heeft de groep nog relevantie in deze tijd? Redacteur Inge Cohen herlas het boek en kwam tot deze conclusie.

Cobra was een opstand van beeldend kunstenaars en dichters tegen het duffe formalisme dat volgens hen heerste in de kunst. De Cobra-leden waren idealisten en maatschappijhervormers, vertrouwend op de spontane creatieve impulsen in ieder mens. Zij keerden zich tegen oorlog, kapitalisme en kleinburgerlijkheid. Ze vierden feest met hun uitbundige kleurgebruik, hun primitieve masker- en dierenmotieven en hun gezamenlijke projecten. Cobra-leden bestreden kunst als investering en ageerden tegen snobistisch vertoon van macht, voorbehouden aan welke heersende klasse dan ook.

Het begon in Denemarken

De Deense schilders Asger Jorn, Egill Jacobsen en Ejler Bille staan aan de wieg van de Cobra-beweging. Zij experimenteerden al voor de Tweede Wereldoorlog met spontane expressie, kleur en vorm. De kunstenaars werden in Parijs geïnspireerd door schilders als Picasso en Kandinski. Egill Jacobsens ‘Orange Object’ uit 1940 laat al veel karakeristieke kenmerken zien van wat acht jaar later de Cobra-beweging zou worden.

Asger Jorn zou aanjager van de groep worden. Onder de Duitse bezetting gaf hij het kunsttijdschrift Helhesten uit. De titel Helhesten, die verwijst naar een driepotige aankondiger van de dood uit de Noorse mythologie, zinspeelt met dit ‘paard van godin Hel’ op de Duitse bezetting. Daarnaast staat het driepotige, mank lopende paard, dat moeite heeft zich van levensonderhoud te voorzien, symbool voor de toestand van de pre-Cobra kunstenaars tijdens de oorlog. Ook geeft het gebruik van het paard uit de Noorse mythologie versterking aan de eigen volksaard van symbolisme. De Denen keerden bij zichzelf naar binnen en gaven op een directe manier uiting aan wat ze daar tegen kwamen. Jorn, wiens werk in het Cobra-museum in Amstelveen hangt maar vooral in het Asger Jorn Museum in het Deense Silkeborg, schilderde archaïsche, soms monsterachtige wezens, grijnzende of gapende maskers en fabeldieren met roofzuchtige klauwen. Vaak met dikke zwarte lijnen geaccentueerd. Afwisselend verwezen deze beelden naar oorlog en destructie en, als tegenkracht, naar het vrije spel van kinderen en naar de vrede en vitaliteit van de naoorlogse Deense samenleving.

Maar in Nederland en België gebeurde er ook wat

De Nederlandse beeldende kunsten en literatuur stonden tijdens de Tweede Wereldoorlog vrijwel stil. Wie geen lid werd van de ‘Kulturkammer’, de door de nazi-bezetters gecontroleerde kunstenaarsbond, kon het vergeten. Je kwam dan niet aan het benodigde materiaal, laat staan aan een expositie om je werk tentoon te stellen. Vlak na de oorlog bleek er een gat tussen vooroorlogse kunst en de moderne tijd, waarin een nieuwe groep kunstenaars inspiratie zocht. Bij gebrek aan binding en sturing vanuit de kunstwereld in het eigen land, ontstond er een grote vrijheid. Men sloeg aan het experimenteren. Eind 1948 ontstond de Experimentele Groep in Holland, met als oprichters Constant Nieuwenhuys, Karel Appel en Corneille. Het tijdschrift dat ze uitbrachten, Reflex genaamd, nam naast hun eigen werk ook werk van de Deense Asger Jorn op. Ondertussen was er in België ook beweging genoeg. Dichter Christian Dotremont richtte Le Surréalisme Révolutionnaire op: een experimentele kunstgroep met een Franse tak.

Oprichting Cobra

Eind 1948 werd er een conferentie in Parijs gehouden. Naast bovengenoemde groepen was ook de Tsjechische groep Czech Ra aanwezig om de avant-gardistische situatie in de landen te bespreken en eventuele samenwerkingen aan te gaan. Tijdens die conferentie brak Christian Dotremont voorgoed de Franse tak van zijn Surrealisme Révolutionnaire af. Ook met Tsjechië wilde het niet erg boteren. In de avond kwamen de heren uit Kopenhagen, Brussel en Amsterdam bij elkaar in het café. Cobra werd dan toch eindelijk geboren. CO staat voor Copenhagen, BR voor Brussel en A voor Amsterdam.

Rel rond het Stedelijk Museum Amsterdam

In Amsterdam organiseerde Willem Sandberg in november 1949 de eerste expositie van de Cobraleden. De dichters Schierbeek, Kouwenaar, Elburg en Lucebert sloten zich bij de beeldend kunstenaars aan. Gezamenlijk presenteerden zij de catalogus, met een provocerende omslag: uit een wijd geopende mond stak een flinke tong.

De recensenten en het publiek waren razend. ‘Geklad, geklets, geklodder’ en ‘Waanzin tot kunst verhevenstond er in de keurige kranten. Bijna vijfenzeventig jaar later is het moeilijk voor te stellen hoe agressief de sfeer rond de groep was. ‘Geef een aap een kwast en je zal geen verschil zien’, was een veelgehoorde kreet van de gewone burgers. Ondertussen gingen de internationale contacten en de onderlinge samenwerking tussen de groepsleden door. Ook in Frankrijk sloten er uiteindelijk kunstenaars aan.

Willemijn Stokvis heeft in dit boek de kunsthistorische en ideologische lijnen van deze letterlijk kleurrijke groep kunstenaars volledig nagetrokken en in perspectief geplaatst. Deze uitgave in groot formaat met heel goede reproducties vol kleurrijke creatieve impulsen is een aanrader voor iedereen die nu een tegenwicht zoekt voor de machteloze woede en droefenis bij alle nationale en internationale crises.

 

Boeken / Fictie

Alleen in Berlijn

recensie: Stadsnomade - Amy Liptrot

In haar overtuigende autobiografische debuut De uitweer beschreef Amy Liptrot haar dronken jaren in Londen en haar teruggevonden soberheid in haar thuisbasis op de Orkneyeilanden. Haar wederom autobiografische Stadsnomade pikt de draad op waar De uitweer eindigt.   

Eerlijk is eerlijk: de Orkneyeilanden zijn schitterend, maar nieuwe mensen ontmoet je er maar weinig. Laat staan de liefde van je leven. Liptrot windt er dan ook geen doekjes om: ze vertrekt naar de grote stad uit eenzaamheid. Idealiter ontmoet ze de ware en keren ze samen terug naar haar vertrouwde archipel. Zodoende waagt Liptrot een sprong in het diepe. Ze besluit zich een jaar lang onder te dompelen in Berlijn en te zien wat er op haar pad komt.  

Stedelijke wildernis

Glamoureus vangt het leven in Berlijn niet aan: Liptrot trekt van het ene onderhuuradresje naar het andere en voelt zich een beetje verloren. Als geheelonthouder en liefhebber van de zee lijkt de inlandse clubhoofdstad ook niet de meest voor de hand liggende bestemming, maar schijn bedriegt. Liptrots verfrissende blik biedt de lezer een nieuwe kijk op Berlijn. 

Zo ontwikkelt de natuurliefhebster al gauw een fascinatie voor de stedelijke fauna. Ze spot haviken en zoekt tevergeefs naar de vermeende wasberen die bij Berlijn rijk zou zijn. Ook stelt ze zich samen met haar nieuwe geliefde tot doel om op alle verkeerseilanden in Berlijn te zoenen en verslag uit te brengen van de locatie. Als voormalig alcoholist laat Liptrot het nachtleven grotendeels aan haar voorbij gaan, een enkele excursie naar Berghain daargelaten. 

Leven om te schrijven

Het Berlijnse avontuur lijkt niet louter ingegeven door een verlangen naar een andere omgeving. Liptrot creëert met haar onderneming ook haar schrijfonderwerp. In De uitweer was dat proces natuurlijker: Liptrot had een problematisch drankverleden te verwerken en wist dit op eigen wijze te vervlechten met verslagen over de woeste natuur van de Schotse eilandengroep. Een afrekening met het verleden dat leest als een reisverhaal.  

In Stadsnomade is Liptrot meer zoekende, zowel letterlijk als figuurlijk. Het siert Liptrot dat ze openhartig is over haar onzekerheden. Stadsnomade is waarschijnlijk niet het boek dat Liptrot wilde schrijven over Berlijn. Ze zocht een metgezel maar bleef zitten met liefdesverdriet. Stadsnomade is een eerlijk verslag van het leven zoals het ons toekomt, maar deze gegevens maken een vertelling niet per definitie boeiend. De urgentie waarvan De uitweer is doordrongen, is minder aanwezig in Stadsnomade. Volgens Liptrot wordt haar reis ingegeven door een verlangen naar nieuwe ontmoetingen, maar het idee om een boek te schrijven over deze periode zal niet pas achteraf in haar zijn opgekomen. Dit maakt Stadsnomade wat geknutseld, ondanks Liptrots unieke pen en overduidelijk talent.  

Gelukkig neemt het leven soms vlugge wendingen en wordt het schrijfmateriaal weer op een zilveren dienblaadje aangereikt. ‘Liptrot woont op de Orkneyeilanden met haar partner en zoontje’, zo valt te lezen in haar biografie op de binnenflap.  

Boeken / Fictie

Een sterk doortrokken maatschappijkritische houding

recensie: Prachtige wereld, waar ben je – Sally Rooney
Pixabay

Prachtige wereld, waar ben je is een boek dat naadloos aansluit bij Sally Rooneys eerdere werk: we vangen weer een glimp op van haar generatie. Er wordt getinderd bij de vleet, appjes bepalen de stemming van de dag en geen enkel hoofdpersonage schuwt een gesprek over politiek of klimaat. Hoewel Rooney hetzelfde trucje toepast (lees: ongeveer hetzelfde soort type hoofdpersoon met eenzelfde soort levenshouding, dezelfde setting (Ierland), dezelfde soort intellectuele gesprekken), is haar boek geenszins saai of vervelend. Integendeel.  

Huisje, boompje, Tinder

Twee vriendinnen verbonden door één passie: literatuur. Daar waar Alice veel roem heeft vergaard met twee romans, moet Eileen het stellen met een onderbetaalde baan bij de redactie van een literair tijdschrift. Alice kan niet bepaald genieten van alle aandacht die haar toekomt. Onmachtig om zich te weren tegen roddel en achterklap en overmatige belangstelling, belandt ze in een psychiatrische kliniek. Na haar inzinking verkast ze naar de Ierse westkust en onderhoudt ze contact met haar vrienden via de mail. De e-mails naar Eileen staan bol van de heimelijke verwijten, verslagen over seksuele verhandelingen en filosofische overpeinzingen. In deze e-mails tonen de twee twintigers zich als toonbeelden van hun generatie: enerzijds peinzend over grote politieke en milieugerelateerde vraagstukken en anderzijds vol twijfels over de nieuwe vangsten op Tinder.  

Al snel blijkt dat beiden aan het begin van het boek tegen hun bijna dertigste levensjaar opkijken en dat het burgerlijke ‘huisje, boompje, beestje’ een ver-van-hun-bed-show is. Na haar break-up met Aidan, hangt Eileen – meer dan ze het zelf zou willen toegeven – angstvallig vast aan haar vriendschap met de veel oudere Simon, een oude jeugdvriend. Al jaren smacht ze stiekem naar deze knappe, lange vent met een aureool van blonde krullen om zijn hoofd. Intussen datet Alice erop los met de wel erg directe Felix, die zowel oog heeft voor de knappe vrouwen als mannen in de wijde omtrek. Hoewel Felix de ene na de andere gemene opmerking tegen Alice maakt, lijkt Alice de rode vlaggen niet te willen zien en zet ze haar gekrenkte trots opzij. Tegen beter weten in, nodigt ze Felix uit om haar te vergezellen naar Rome. Een gedurfde zet in hun prille ‘relatie’ of zelfsabotage van Alice? 

Autobiografisch?

De vraag die onvermijdelijk naar boven komt, is de volgende: zou Alice een alter ego van Sally Rooney kunnen zijn? Sally Rooney die net als Alice ook twee boeken heeft geschreven en een ongelukkige tijd doormaakte in haar voormalige woonplek New York. Gelukkig bleef een inrichting haar bespaard, maar – autobiografisch of niet – Rooney wil wel korte metten maken met de gedachte dat een geslaagde schrijver zijn altijd een pretje is. 

Rooney neemt dit keer nog meer afstand tot haar hoofdpersonages. Er is namelijk een ‘beperkte’, alwetende verteller aan het woord, die jammerlijk genoeg niet kan doordringen tot de gedachtes van Eileen, Alice, Simon en Felix. Enkel aan de onderlinge dialogen is af te lezen hoe zij zich tot elkaar verhouden. Nimmer tonen ze daadwerkelijk hun binnenwereld, behalve aan het einde van het verhaal. Dan zijn de emoties, waarvan we soms geen weet hadden, zo erg opgekropt dat dit leidt tot grote uitbarstingen. Dan verworden de ‘intellectuele’ jongeren tot mensen van vlees en bloed en verstommen de intellectuele gesprekken en maatschappijkritische geluiden om plaats te maken voor gesprekken over verwachtingen, onzekerheden en geluk. Zo lijken ze beiden een soort vervroegde ‘midlife-crisis’ mee te maken. Ze zijn ontevreden met hun huidige leven en lijken niet per se de beste oplossingen voorhanden te hebben om dit te kunnen veranderen. 

Observerende schrijver

Ondanks dat iedere pagina riekt naar hoogdravende, literaire pretenties (zo’n koele, observerende schrijfstijl en ethische, doordachte vragen vloeien niet zomaar uit je pen), is het een boek waar je met een prettig tempo doorheen raast. Rooney is een goede observator en biedt ons voornamelijk ellenlange beschrijvingen in plaats van dialogen. Haar afstandelijke manier van schrijven maakt het soms lastig om dichter tot de personages te komen. Ter illustratie: 

Om tien voor halfeen op een woensdagmiddag zat een vrouw achter een bureau in een gedeelde kantoorruimte in het centrum van Dublin door een tekstdocument te scrollen.

Toch geven dit soort observaties het boek ook een hoog waarheidsgehalte. Het lijkt echt alsof Rooney soms alleen maar optekent wat ze in het echt heeft waargenomen. Alsof Eileen en Alice daadwerkelijk bestaande vriendinnen van haar zijn, wier levensloop zij opschrijft. Een gemankeerde vriendschap: de vriendinnen durven alleen via e-mails openhartig te spreken over hun leven. Zelfs over seks. De boodschap luidt: seks staat zeker niet garant voor de liefde of het verkrijgen van een gelukzalige liefdesrelatie. Seks wordt gedegradeerd tot een leuke activiteit voor friendswith-benefits. Hoe geïnteresseerd ze ook lijken in die e-mails, opmerkelijk genoeg bellen de twee vriendinnen Eileen en Alice elkaar nooit. Beiden lijken zich te verstoppen achter de woorden van hun e-mails. 

Een droefgeestig gemoed

Tot slot, de titel. Gedurende het gehele verhaal zijn de vier hoofdpersonages naarstig op zoek naar manieren om het leven weer plezierig en aangenaam te vinden. Ze zoeken naar schoonheid in een wereld die wordt getergd door discriminatie, kapitalisme en ongelijke kansen. Aan het einde lijkt ieder personage een stukje van die schoonheid te hebben teruggevonden, maar blijven ze vrij pessimistisch van aard. Hetzelfde zou je kunnen zeggen voor de schrijfster, wier bedrukte stemming behoorlijk voelbaar is in dit verhaal. Tenminste, dat is een grote aanname die met verscheidene buitentekstuele informatie gestaafd zou kunnen worden. De vraag is of Rooney zich straks voor de vierde keer waagt aan een roman over worstelende, niet-heel-veel-zeggende hoofdpersonages in een wereld die hen teleurstelt óf voor de verandering eens kiest voor personages die meer berusten in hun lot en zoveel mogelijk plezier proberen te maken in het leven. 

Boeken / Fictie

Een fleurige doorsneeroman

recensie: De Jasmijnvilla – Elena Conrad
pixel2013 via Pixabay

Kan een vakantiebestemming zoveel indruk maken dat je ervoor in de pen wilt klimmen? Jazeker! Auteur Elena Conrad schreef over haar favoriete vakantieplek: de Ligurische kust. Zoals de titel, De Jasmijnvilla, al doet vermoeden gaat het eerste deel van de Jasmijnserie over een prachtige villa met een jasmijn- en olijfboomgaard. De bewuste villa wordt geërfd door een Duitse, alleenstaande jonge vrouw die zich laat inpalmen door haar sexy buurman. 

Vlinders en vlegels

Hoe rechttoe rechtaan kan een verhaal zijn: advocate in spe, Giulia Zeidler, krijgt onwerkelijk slecht en mooi nieuws op één dag. Haar opa, Enzo Martini, is eenzaam en alleen overleden en heeft aan zijn dochter Giuseppina Zeidler (Giulia’s moeder), zijn villa in Italië achtergelaten. Giuseppina – ‘Pina’ – wil echter niets weten van haar riante erfenis. Niet voor niets heeft ze haar thuisland jaren geleden ontvlucht om in het huwelijksbootje te stappen met de Duitser Robert Zeidler. Van contact tussen Pina en haar vader Enzo was geen sprake. Giulia vindt het maar vreemd en wil dolgraag een kijkje nemen op het landgoed van haar grootvader. Moedwillig neemt ze een tijdje vrij van werk en stapt in haar Twingo naar Levanto. Aldaar wordt ze met een zeer sceptische blik verwelkomd door Fulvio en Loretta, een echtpaar dat haar grootvader tot aan zijn laatste adem heeft geholpen met het runnen van het landgoed. Giulia weet hen gaandeweg in te palmen en te verzekeren van haar goede zaak: ze wil de villa koste wat kost opknappen.  

Niet alleen haar nieuwe missie bezorgt haar veel vlinders in haar buik. Ook de knappe buurman, Marco Signorello, zorgt voor een zekere opleving en blozend gelaat. Jammer dat Marco’s vader Alessandro al meteen zo’n grote aversie tegen haar heeft. Komt het doordat ze zoveel uiterlijke overeenkomsten vertoont met haar moeder Pina en haar aanblik al zijn diep weggestopte herinneringen naar boven haalt? Marco’s ‘aartsvijand’ Paolo Messi is tenminste wél in Giulia geïnteresseerd. Iets te veel, tot grote ergernis van Marco. Of aast Paolo – als de gewiekste makelaar die hij is – op de villa van wijlen haar grootvader? Ondertussen probeert hij ook Alessandro zijn huis en haard afhandig te maken. 

Voorspelbaar plot en een beperkte woordenschat

Drama alom, dus. Conrad weet genoeg intrige te kweken voor haar debuutroman. Ze lijkt de kunst te hebben afgekeken bij andere romanschrijfsters en haar plot is dan ook tamelijk voorspelbaar: iedere uitkomst in dit verhaal ligt in de lijn der verwachting. Conrads stijl is direct. Van haar hoef je geen gedetailleerde beschrijvingen te verwachten en ze heeft een tamelijk beperkte woordenschat die ze tentoonstelt. Dat maakt dat het verhaal heel toegankelijk is voor een breed lezerspubliek. Ook het feit dat ze zo weinig personages laat opvoeren in het verhaal, maakt dat het boek heel goed te volgen is. Jammer genoeg valt er weinig te lachen: de dialogen zijn vrij ernstig. Niet alleen de gesprekken tussen Alessandro en Giulia, maar ook die tussen Marco en Paolo en zelfs die tussen Giulia en haar moeder zijn behoorlijk negatief van aard. Een lachje kan er zeker niet af. Het boek is dus niet ‘luchtig’ te noemen, eerder een tikkeltje droefgeestig. Vooral als Laura, de zus van Marco, haar intrede doet in het verhaal. Ze is erg ziek en vreest voor de zorg voor haar negenjarige dochter Aurora… 

Dertien-in-een-dozijn-serie

Dit boek is zeker een aanrader voor lezers die houden van romantiek ten top. Lezers die houden van mooischrijverij en verrast willen worden door een indrukwekkende schrijfstijl, kunnen deze ‘dertien-in-een-dozijn-roman’ het beste links laten liggen. Er zijn genoeg Duitse collega-schrijvers die iets meer imponerende boeken op hun naam hebben staan. Neem een Anne Jacobs of Corina Bomann: met hun trilogieën kan Conrad zich niet meten. Het werk doet eerder denken aan dat van Paula Stern, die de Koffietrilogie schreef. Het lijkt bijna een soort trend: vrouwelijke schrijvers die zich wagen aan het schrijven van een trilogie en die vervolgens ophangen aan een zoetsappige naam: de Chocoladevilla-serie (Maria Nikolai), de Café Engel-serie (Marie Lamballe) en de Kleuren van schoonheid-serie (Corinna Bomann) kwamen dit jaar al eerder voorbij. Deze nieuwe serie, de Jasmijnserie, zet de traditie voort. Conrad lijkt de zoveelste schrijfster te zijn die haar romannetje wil opdelen in drie aparte verhalen. Ze heeft daartoe gekozen voor een toereikend aantal ingrediënten: wie La Bella Italia mixt met een knappe buurman, een wantrouwende omgeving en zon-, zee- en ziekenhuistaferelen, weet dat er genoeg drama op haar bordje komt.  

Hoe voorspelbaar het plot ook mag zijn en hoe sterk je ook het idee krijgt dat je dit verhaal al eerder voorbij hebt zien komen in boekvorm of in de gedaante van een serie of film: het verhaal lees je heerlijk weg op een zonnige dag. Voor even waan je je in de prachtige boomgaard in Levanto, wetend dat er een appetijtelijke Italiaan rondloopt die alles voor je overheeft. Ach, je kunt het slechter treffen…