Muziek / Album

75 jaar bevrijding muzikaal herdacht

recensie: 75 jaar bevrijding: Knight Area – D-Day & Sunshine Cleaners – Silent Voices

De Nederlandse formatie Knight Area heeft met het album D-Day niet alleen een bijzonder moment in onze historie herdacht, maar ook een volgende stap als band gemaakt. De Sunshine Cleaners tappen uit een heel ander muzikaal vat om de driekwart eeuw vrijheid te gedenken: Folk en Americana geïnspireerd door poëzie.

Knight Area

Een album uitbrengen met als titel D-Day in het jaar dat we in Nederland vijfenzeventig jaar bevrijding vieren, getuigd van timing. De nieuwe zanger Jan Willem Ketelaars zingt voor het eerst mee op een Knight Area album en is met zijn krachtige stem een aanwinst voor de sound van de band. Bassist Peter Vink (ex. Q65, Finch en Ayreon) heeft altijd een grote belangstelling gehad voor de Tweede Wereldoorlog en D-Day, drummer Pieter van Hoorn is een Dutchbat-II veteraan. Het inlevingsvermogen bij wat er zich heeft afgespeeld op D-Day is duidelijk voelbaar in de kracht die dit album uitstraalt.

Zelf geeft de band aan te zijn opgeschoven van progressieve-symfonische rock naar symfonische rock. Naar onze persoonlijke mening vatten we beide genres tegenwoordig samen onder de noemer ‘Progrock’. Met het album D-Day heeft de band niet alleen de intentie om te gedenken, maar het is ook bedoeld voor de jongere generaties om waakzaam te blijven en dit niet nogmaals te laten gebeuren.

Het album opent met de speech van Eisenhower vlak voor de landing in Normandië. Tegen de afronding van het album luidt de speech van Churchill en in het midden van het album zingt het luchtmachtkoor een bijdrage. Als je dit leest zou je je wenkbrauwen kunnen gaan fronsen, maar als je het album als een geheel beluistert past het prima bij de muziek, het verhaal en de beleving. Dit maakt van D-Day een prachtalbum waar de stevige gitaarriffs van Mark Bogert je regelmatig om de horen vliegen, maar waar ook voldoende rust is ingebouwd om het muzikale verhaal te vertellen. Knight Area doet een stevige gooi naar de jaarlijstjes van 2019. Het zal een hele klus worden om een volgend album boven dit conceptalbum te laten uitstijgen. Voorlopig genieten we met volle teugen van deze bezongen vrijheid! Met D-Day maakt de band Knight Area een enorme stap voorwaarts!

Sunshine Cleaners

Het is nog maar een maand geleden dat de Middelburgse formatie Sunshine Cleaners de aandacht trok met het album Silent Voices. Zelfs popmagazine Heaven besteedde aandacht aan deze bijzondere release. Ondergetekende werd opmerkzaam gemaakt op de schoonheid van het album in De Drvkkery te Middelburg. Getroffen door de aanbeveling, de eerste luisterervaring en het onderwerp van het album werd er al vele malen van genoten. Op 15 november jl. konden we in Goes genieten van het livedebuut van het volledige programma rond het album Silent Voices. Op uitnodiging van de plaatselijke dominee, die ook de aankondiging en het bedankje verzorgde, was het trio te gast in de Vredeskerk. Dit leverde een prima ambiance voor de liedjes van het album, gelardeerd met klassiekers uit de rootsmuziek en natuurlijk de gedichten van Dietrich Bonhoeffer. Bonhoeffer schreef deze poëzie in de gevangenis na zijn arrestatie op verdenking van medeplichtigheid aan een aanslag op Hitler. Deze gedichten dienden als inspiratie voor de liedjes op Silent Voices, die door Sjef Hermans werden geschreven.

De uitvoering samen met Jacqueline Heijmans voor de zang en Geert de Heer op mandoline en dobro zijn een feest voor het oor. Sjef en Jacqueline geven de nodige uitleg over de liedjes en lezen gedeeltes voor van de gedichten die onder de liedjes liggen. In ruim anderhalf uur worden we 75 jaar teruggeworpen in de tijd ter gelegenheid van dit jubileumjaar van de bevrijding. Het is niet alleen heel passend in stemmig, maar bovendien zeer onderhoudend. Muzikaal klinkt het als een topprestatie die door velen gehoord zou moeten worden. Het wordt akoestisch, met smaak, oor voor detail en met groot vakmanschap en enthousiasme voor het voetlicht gebracht.

Wie niet in staat is ze live te horen mist de bewerkingen van composities van Blaze Foley, Townes van Zandt, Blind Willy McTell en andere grootheden, maar krijgt op de cd een pracht aan composities rond de poëzie van Bonhoeffer. In het bijgeleverde boekje worden de teksten ook in het Nederlands weergegeven. Inmiddels heeft de band internationale aandacht getrokken met het album. Het is verplichte kost voor de Americana- en folk-liefhebber, maar ook als je niet christelijk bent een heel fijn album.

 

 

Theater / Voorstelling

CIRCA laat je achter in een staat van pure verwondering

recensie: CIRCA- CIRCA's Peepshow

Stel je een sexy cabaretvoorstelling voor die tot de nok toe gevuld is met bizarre, verbazingwekkende acrobatische kunsten. Dat is CIRCA’s Peepshow.

Google geeft als definitie van een peepshow: “een theater, waarin de betalende bezoeker een persoon ziet die expliciete seksuele poses aanneemt”. Circa geeft dit woord echter een geheel nieuwe betekenis. Sexy zonder te seksueel te zijn. Grappig en acrobatisch zonder inhoudsloos te worden. CIRCA’s Peepshow is alles wat je wil van een show.

Het Australische moderne circus genootschap CIRCA, onder leiding van Yaron Lifschitz, staat bekend om het maken van krachtige en ontroerende voorstellingen door middel van extreme lichamelijkheid. Het ensemble van buitengewoon talentvolle en veelzijdige circusartiesten staat voor de derde winter op rij in het Grand Theatre. Hun voorgaande uitverkochte voorstellingen zijn met lovende recensies ontvangen.

Peepshow is verdeeld in twee gedeeltes. Het eerste gedeelte ademt show. De acrobatische kunsten worden uitgevoerd in glitterkostuums en ondersteund door swingachtige brassband muziek. Er hangt een gezellige sfeer in de ruimte. Rondom het verhoogde podium staan ronde tafels met rode tafelkleden en kaarsjes waaraan het publiek met een drankje in de hand de voorstelling meemaakt.

Na een pauze van 20 minuten waarin de zaal wordt omgebouwd zijn de tafels en stoelen verdwenen en staat het publiek om het verhoogde podium heen. In het tweede gedeelte beginnen de lichamen van de acrobaten op een robotachtige manier te storen en vult de zaal zich met repetitieve elektronische muziek. Het einde van de voorstelling vormt met een kalme en vloeiende precisie een prachtige tegenhanger tot het tweede gedeelte van de voorstelling.

De hele voorstelling lang kijkt het publiek vol afwachting en verbazing naar de artiesten en regelmatig klinkt er een “ieh!” of een “ah!” door de zaal. CIRCA doet namelijk niet alleen dingen waarvan je denkt: “Wow! Ik had geen idee dat dat kon!” maar ook dingen waarvan je je überhaupt nooit hebt afgevraagd of ze zouden kunnen. Ze laten je achter in een staat van pure verwondering over waar het menselijk lichaam toe in staat is en de prachtige verhalen die ermee verteld kunnen worden.

Boeken / Poezie

Poëzie van Nederlandse bodem

recensie: Jacobus Bos – De waan en zin van het bestaan. Norbert De Beule – Vigor anorexia – Een misboek

In deze editie van de poëzie van vaderlandse bodem besteden we aandacht aan twee bundels met een totaal verschillende snit. De bundel van Jacobus Bos heeft een indeling die we verwachten bij een verzameling gedichten. Norbert De Beule tart het normale formaat, zowel qua vorm als qua inhoud.

Norbert de Beule is een dichter die zijn achtergrond geen geweld aandoet. Zijn carrière startte hij als godsdienstleraar. Tegenwoordig is hij fulltime dichter wat hem al diverse prijsnominaties heeft opgeleverd. Jacobus Bos debuteerde al in 1969 met verhalen. Inmiddels zijn er diverse dichtbundels verschenen die soms ook een prijsnominatie opleverde. Zien nieuwe bundel lonkt wederom naar een prijs.

De waan en zin van het bestaan

Jacobus Bos publiceert al sinds 1969. Zijn debuut was een verhalenbundel. Sinds 1987 verschenen er dichtbundels van zijn hand: hij is derhalve geen onbekende in dichtersland. Zijn debuutbundel verwierf zelfs een nominatie voor de C. Buddingh’-prijs.

In deze nieuwe bundel, waarvoor hij een werkbeurs ontving van het Nederlandse Letterfonds, heeft Bos slechts één thema. In een vijftal subonderwerpen gaan deze gedichten over een man op leeftijd die terugblikt op zijn leven. Humor en het roeren van diepere gedachten worden gevat in de beeldende taal van de poëzie.

Niet iedereen is de kapitein van zijn ziel.
Van een schip dat reddeloos ten onder gaat
terwijl de kapitein op de voorplecht staat.
Zwaaiend naar iedereen die hem gadeslaat
zonder dat iemand iets voor hem kan doen.
Tot de zee zich schuimend boven hem sluit.

(fragment uit ‘Als geen ander’)

In bovenstaand fragment beschrijft Bos treffend de onmacht van het naderende onheil terwijl er vele toeschouwers machteloos toekijken. Een beeld dat op zoveel situaties van toepassing is. Bos is in staat in heldere woorden een beeld keihard op het netvlies te zetten. Je voelt de ontreddering van de kapitein en ziet de schuimende zee die hem verzwelgt. Het is een voorbeeld van de heldere verbeeldingskracht van deze dichter in zeer leesbare taal. Een fijne bundel om met kleine leesmomenten van te genieten.

Vigor anorexia – Een misboek

Een bundel met gedichten bevat over het algemeen pagina’s met dichtregels, die vooral de linkerkant van het papier vullen en soms zelfs in een heel smalle strook weergegeven zijn. In de bundel van De Beule zien we ook pagina’s die van links tot rechts volledig gevuld zijn zoals in een roman: meer in een verhalende lijn dan in een dichtvorm. De Beule verkent hierbij de grenzen van de poëzievorm.

Wat moet je verwachten van een gedichtenbundel, die de ondertitel “Een misboek” draagt? Voor eenieder die met een Christelijk geloof is opgevoed – zoals Katholicisme, Protestantisme of Hervormd – die geschreven misboeken als basis kent, zal direct denken aan devote teksten. Voor iedereen die zich daardoor zou laten afschrikken, is er een geruststellend woord. Voor de gelovige, die alleen maar devote teksten wenst, is er een waarschuwing. De Beule weet in zijn bundel Vigor anorexia niet alleen qua vorm de grenzen op te zoeken maar ook inhoudelijk.

Iedereen die met een open geest dit misboek in de vorm van een dichtbundel weet te lezen zal soms verbaasd worden en een andere keer vol humor gevoed worden. De Beule hangt een beetje naar de vorm van een misboek, maar weet voldoende elementen toe te voegen die daar weer vraagtekens bij zetten. Hij steekt nergens de draak mee maar heeft de nodige humor in zijn teksten, die soms de vorm volgen van elementen die in een kerkdienst naar voren komen.

Verwacht van De Beule niet altijd diepgravende teksten die gevuld zijn met geloof, maar laat je verrassen door humor, zoals in onderstaand fragment:

Op elke bladzijde een onafgewerkt verdriet.
Winkelwagenverdriet
één met scheve pootjes
Kriep, kriep
Dichtertje kiest altijd het verkeerde winkelwagentje.

Met dit soort teksten kiest De Beule met regelmaat voor korte mijmeringen, die rechtstreeks uit het dagelijks leven lijken te komen. Met alle andere elementen, zoals lange, verhalende, dichtende teksten en dan weer echte strofen, weet deze dichter alle grenzen op te zoeken. Het maakt dit misboek tot een aangename verrassing.

De waan en zin van het bestaan

Vigor Anorexia
Auteur: Jacobus Bos Auteur: Norbert De Beule
Uitgever: Wereldbibliotheek Uitgever: Atlas Contact
Prijs: 20,99 Prijs: 21,99
ISBN: 9789028427846 ISBN: 9789025457204
Beoordeling: 4 sterren  Beoordeling: 4 sterren

 

Colin Blunstone @ De Vorstin
Muziek / Concert

Blunstone haalt ze nog!

recensie: Colin Blunstone @ De Vorstin Hilversum
Colin Blunstone @ De Vorstin

Colin Blunstone neemt al zo’n vijftig jaar muziek op. Het handelsmerk van Blunstone is zijn fluweelzachte fluisterstem met heldere, hoge uithalen. Hij is bekend als soloartiest, songschrijver en lid van The Zombies. Zijn tour door Nederland bracht hem o.a. bij De Vorstin te Hilversum.

Het podium is gelegen midden in het centrum van Hilversum; een podium gezeteld in een fraai gebouw, en een zaal die wordt gekenmerkt door een intieme sfeer op de zaalvloer en op het balkon. Beide delen hebben een goed uitgeruste bar en het balkon heeft een beperkt aantal zitplaatsen. Het geluid in de De Vorstin is uitstekend. Kortom: een prima plek om Colin Blunstone weer te mogen zien en horen optreden.

Bekende liedjes vormen de hoofdschotel

Colin Blunstone @ De Vorstin 3

De lange carrière start als Colin Blunstone in 1964 met Rod Argent The Zombies opricht. Blunstone is dan pas negentien jaar. Hoewel zijn solocarrière startte in 1971 hebben The Zombies in verschillende samenstellingen nog enkele revivals gemaakt. Veertig jaar na het album Odessey and Oracle kwamen ze in 2018 met een album dat integraal het album uit 1968 live liet horen. Colin Blunstone’s laatste soloalbum On The Air Tonight dateert al weer van 2012.

De nadruk ligt al jaren op een redelijk vaste set aan liedjes die vooral zijn grote solosuccessen markeren, aangevuld met de hits van The Zombies en enkele liedjes waar hij zijn stem of zijn songschrijverstalent voor leende. Helaas negeert Blunstone steevast tijdens zijn concerten een aantal hoogtepunten van zijn uitstekende soloalbums, zo ook deze avond in De Vorstin. Toch is het het waard om de meester zelf weer zijn eigen liedjes te horen zingen. Zijn stem is uiteraard wel getekend door de jaren, maar als je als vierenzeventigjarige nog zoveel hoge noten weet te halen en ruim anderhalf uur zonder pauze tot de laatste noot met energie weet te zingen, dan ben je nog behoorlijk fit.

Feest der herkenning

De show kent overbekend

e liedjes, zoals ‘What Becomes Of The Broken Hearted’, dat hij samen met Dave Stewart de hitparades in zong. Het wonderschone ‘Keep The Curtains Closed Today’ zal bij velen herinneringen oproepen en heeft een bijzondere plek in de set. We kunnen natuurlijk ook niet om ‘Misty Roses’, ‘Andorra’, ‘Wonderful’ en het ooit samen met Alan Parsons opgenomen ‘Old and Wise’ heen. Verder speelt hij ‘Wild Places’, dat in ons land een hit werd voor Duncan Browne, maar door Blunstone werd geschreven. Bij de ballads is het muisstil. Blijkbaar wordt naast de oude, trouwe fans, ook de jongere generatie geraakt door zijn vertolkingen. Op zo’n moment valt het op als iemand zijn plastic glas laat vallen en de zanger vraagt dan ook belangstellend of alles wel goed gaat. De band doet haar begeleidend werk meer dan uitstekend. De uitblinkers zijn gitarist Manolo Polidario en toetsenist Pete Billington, die regelmatig een solo krijgen.Colin Blunstone @ De Vorstin 2

Een enkele keer krijgen we het gevoel dat Blunstone een liedje afraffelt, maar gelukkig dwingt nog vaker respect af als hij een hoge passage van een compositie weet te raken. Zo schittert hij deze avond ook voor het eerst in ‘I Don’t Believe In Miracles’; dit grijpt je naar de keel als hij het heel klein en intiem weet te maken. Dat doet hij opnieuw als hij zelf aan een al vaak door hem gezongen ‘Old And Wise’ een kleine nieuwe franje toe weet te voegen zonder de essentie en emotie van het liedje te verstoren. Met de hits van The Zombies stevenen Blunstone en band af op de afsluiting van de avond. Hoe zouden we anders huiswaarts kunnen keren als we ‘Time of The Season’ en ‘She’s Not There’ niet gehoord zouden hebben? Deze twee klassiekers zetten toch nog altijd welke toegift dan ook in de schaduw. Met een voldaan gevoel keren we huiswaarts, gevuld met een memorabele avond vol muziekherinneringen en het gevoel van: “we waren er weer bij!”.

 

Theater / Voorstelling

Anderhalf uur van haast tergende herhaling

recensie: Er zal iemand komen - NNT

Twee paar voeten schuiven piepend over de vloer, hijgende ademhaling vult de stilte. Een man en een vrouw staan als twee steenbokken tegen elkaar aan te duwen. De vrouw ontsnapt en neemt afstand. De man springt in een omhelzende beweging op haar af. Ze duwt hem op de grond en loopt over hem heen. Hij duwt haar omver en gooit haar met zijn voeten heen en weer over de grond, drukt haar vervolgens met zijn hele lichaam tegen de vloer. De twee bewegen zich richting hun startpositie, de linker voorkant van het podium en beginnen hun dans opnieuw. En nog een keer. En nog een keer. En nog een keer.

Er zal iemand komen: anderhalf uur van haast tergende herhaling.

De eerste versies van Er zal iemand komen waren in 2018 al te zien op het Jonge Harten theaterfestival. De theatertekst waar de voorstelling op is gebaseerd is geschreven door de Noorse schrijver Jon Fosse. Het informatieblad van de voorstelling benadrukt zijn persoonlijke zoektocht naar intimiteit en hoe dit ook in deze versie van Er zal iemand komen op de voorgrond ligt. Liliane heeft aan deze tekst de bewegingen toegevoegd, met als doel dat deze uitdrukken wat de personages met woorden niet kunnen zeggen. De woorden zijn namelijk zeer schaars en de gesprekken vallen steeds terug op hetzelfde punt: ze zijn hier om alleen te zijn, maar er gaat iemand komen.

Het alleen zijn vindt plaats in een oud huis naast een fjord. Het stukje grond wordt aan het begin van de voorstelling afgebakend door een knalgele kalkwagen die een dikke witte verfstreep op de zwarte vloer achterlaat. De twee mensen zitten op uitklapstoeltjes naast elkaar en proberen zichzelf en elkaar er al pratend van te overtuigen dat ze goed zitten op deze eenzame plek, waar ze helemaal alleen zijn. Maar wat als er iemand komt? In plaats van deze vraag af te doen als zinloos gaan ze er beide telkens weer op in. Af en toe staan ze op en leggen hardhandig hun vingers tegen elkaars wang. Deze bewegingen en de gesprekken komen houterig en geforceerd over. Hier tegenover staat de dans-achtige gevechtsscène die de twee door de voorstelling heen steeds herhalen: een soort agressief afstoten en aantrekken wat op haast obsessieve wijze wordt herhaald. Deze scènes leggen op een soepelere manier de onderhuidse betekenis van de karige woorden bloot. De man en de vrouw verlangen naar intimiteit maar werken elkaar telkens tegen en vallen dan terug in hun oude patroon, op de een of andere manier niet in staat om eruit te breken.

Wat dit patroon steeds versterkt is achterdocht, gepersonifieerd door een derde acteur, de man die hun het huis heeft verkocht. Hun angst wordt werkelijkheid. Er is hier iemand. Hij onderbreekt hiermee de verbinding tussen de man en de vrouw wat de kijker uit de flow van de voorstelling haalt. Deze onderbreking is echter zeer welkom en de achterdocht die derde man veroorzaakt vormt een nieuwe factor in het zich alsmaar herhalende patroon. De dynamiek tussen de drie is erg interessant, maar in de momenten dat de persoonlijke behoeftes van de derde man meer naar voren komen wordt het te ingewikkeld. Zijn karakter had wat dat betreft beter volledig neutraal kunnen blijven.

Wanneer het licht dooft over de twee die voor de zoveelste keer de “vechtscène” herhalen slaakt het publiek een collectieve zucht. Lang duurde het zeker maar de tekst en bewegingen vormen samen een interessant en uitgediept geheel van een relatie die volledig is vastgelopen in patronen.

 

Muziek / Album

Is de elfde editie bluesupdate gek?

recensie: Bluesupdate 11: Danny Bryant, Braindogs & Geraint Watkins

In deze elfde editie van de bluesupdate in november aandacht voor wat heftige bluesmuziek, een eerbetoon en een bijzonder album dat maar deels onder de blues gerekend mag worden. Een beetje gek dus? Misschien wel maar ook verschrikkelijk lekkere muziek!

Het wordt bijna een traditie dat in de bluesupdate drie albums met een totaal verschillende signatuur aan de orde komen. Blues is nu eenmaal een heel oud genre dat vele vertakkingen kent en vele interpretaties.

Danny Bryant

Het nieuwe album van Danny Bryant komt voor mijn gevoel al heel snel na zijn vorige album. Toch dateert zijn vorige album Revelation alweer van april 2018. Het is dus bijna anderhalf jaar na het eerste album waar zijn vader niet meer in de band kon meespelen. Op Means of Escape lijkt Bryant haast heftiger in de blues-zak te blazen dan voorheen. Als je op deze manier je energie wilt kwijtraken dan mag dat, want daar vaart de blues-liefhebber wel bij. Nu was Bryant nooit een brave borst en wist hij de gemoederen altijd al stevig aan te jagen met zijn heftige gitaarspel en drijvende zang.

Voor menig liefhebber zal dit een album zijn om even lekker op los te gaan of stoom af te blazen na een drukke (werk)dag. Of het laadt je helemaal op voor een dag waar je moet gaan presteren. Als we kijken naar de voorwaarden die gezorgd hebben voor dit topalbum, dan zien we dat de mastering heeft plaatsgevonden in de Abbey Road Studio’s in London terwijl Bryant zelf tekende voor de productie. Alles is live opgenomen in de studio met de hele band bij elkaar. Dat heeft zeker bijgedragen aan de coherentie van het geluid, waar het spelplezier en vakmanschap gewoon vanaf spettert.

Braindogs

De adoratie van Ian Siegal voor de muziek van Tom Waits heeft hij nooit onder stoelen of banken gestoken. Als je Siegal hoort zingen in zijn eigen repertoire – solo of met band – dan kun je de referenties haast niet ontlopen. Met Braindogs, dat een verbastering is van een van de albumtitels van de meester zelf, gaat een lange wens van Ian Siegal in vervulling door met een groep andere rasmuzikanten in de huid van Tom Waits te kruipen. Real Live Brains – Celebration of Tom Waits is een samenwerking met Ripoff Raskolnikov, Mischa den Haring, Frenk, Livius Varga, Szabolocs Nacy en Laca Verga. Het album werd op 7 maart van dit jaar live opgenomen in The A38 te Budapest. In deze formatie treden ze vaker op rond de verjaardag van Waits, en nu zal het album zelfs een dag voor de zeventigste verjaardag van de meester in Nederland worden uitgevoerd.

Fans van Ian Siegal hoef ik niet uit te leggen dat hij net zo kan grommen als Waits. Waar hij de mosterd haalt spreidt hij hier in een prachtig eerbetoon open en bloot neer. Natuurlijk ontbreekt ‘Raindogs’ niet op dit album, gezien de naam van de gelegenheidsformatie. Verder maakt de band zich niet schuldig aan het voor het voetlicht brengen van enkel de grote successen. Wel speelt de band met veel energie en brengt de meester tot leven met een fraai verjaardagscadeau. Op het label van de cd prijkt de beeltenis van Tom Waits zoals we hem kennen. In veertien songs valt veel te genieten voor iedere bluesliefhebber die ook Waits een warm hart toedraagt.

Geraint Watkins

Er zijn van die albums, die als je ze draait, niet meteen op zijn plaats vallen. Zo’n album is Rush of Blood van de voor ons onbekende Geraint Watkins. Onbevangen luisterend gaat het album pas leven na meerdere draaibeurten. Wanneer de muziek van Watkins dan op zijn plaats valt, groeit het alsmaar verder. De stijl van Watkins is moeilijk te omschrijven. Collegamuzikant Nick Lowe noemt hem “the missing link between Paolo Conte and Howling Wolf”. Een treffende manier om het mysterie samen te vatten. De man speelde in de bands van Nick Lowe, Dave Edmunds en Van Morrison en trad o.a. op met Paul McCartney, Eric Clapton, Mark Knopfler en Rory Gallagher. Waar hij de inspiratie vandaan haalde is helder.

De tien composities op het album zijn allen van de hand van Watkins zelf, soms in samenwerking met anderen. Zonder uitzondering zijn het liedjes die als groeibriljantjes mogen worden aangeduid. Soms neigt Watkins naar de blues en dat is zelfs een niet eens zo heftig gevoel in ‘I Got The Blues’, maar vaker hangt hij richting de rootsmuziek. Zijn stem kleurt bij vlagen ook richting Johnny Cash, zoals in ‘Hold Back’. Daar waar Watkins de blues raakt is het in een akoestische versie van deze oerstijl. ‘On The Nside’ doet aan van alles uit het verleden denken en heeft in zijn essentie een blues ballad in zich. Watkins pin je absoluut niet vast als hij met ‘On My Mind’ weer doet denken aan legende Robert Johnson. Wat is dit toch een geweldig album dat steeds van kleur verschiet.

 

Live in Nederland:

Danny Bryant:
3 febr. 2020 Bibelot, Dordrecht
22 febr. 2020 Iduna, Drachten
23 febr. 2020 De Flux, Zaandam

Braindogs:
6 dec. 2019 in Q Factory, Amsterdam

Muziek / Concert

Ingetogen op een machtige plek

recensie: Walt Wilkins @ Theater de Wegwijzer Nieuw en St. Joosland

Het is altijd fijn getipt te worden voor een prachtige concertplek. Een Zeeuwse musicus attendeerde ons op Theater de Wegwijzer in Nieuw en St. Joosland. De agenda kondigde Walt Wilkins aan, wat ons naar deze plek toetrok.

Walt Wilkins heeft een goede naam in Texas, maar heeft sinds een aantal jaar een bijzondere band met Nederland en staat dan ook regelmatig op een van de bekende Americana podia in ons land, zo ook in oktober en november.

Verbazingwekkend podium en zaal

Het podium De Wegwijzer ligt in een woonwijk in Nieuw en St. Joosland tussen de gewone huizen in dit Zeeuwse dorp dicht bij Middelburg. Als je er niet van gehoord hebt zou je er niet zomaar terecht komen. Eenmaal binnen word je verbaasd door de knusse en goed geoutilleerde bar waar we ons voor het concert, in de pauze en na afloop kunnen verpozen. De grootste verrassing staat ons te wachten in de zaal waar net geen honderd bezoekers kunnen zitten. Het grootste deel van het plafond is een schildering die doet denken aan een plafond van Michelangelo. Compleet met een trompe l’oeil van een kind dat zijn voeten over de rand heeft bungelen. Dit fraaie beeld wordt daarna aangevuld door de streling van de oren als het fraaie geluid van het concert tot ons komt. Het podium wordt deze avond gevuld met een fijne vleugel, bespeeld door Bart de Win, die af en toe ook de elektronische toetsen of zijn accordeon bedient. Met Bill Small vormen zij de begeleiding van Walt Wilkins.

Hartverwarmend concert

Walt Wilkins en zijn begeleiders trakteren ons op twee sets met liedjes. Vele worden vertolkt door Wilkins zelf op gitaar en komen uit zijn oeuvre dat in de loop der jaren op cd verscheen. Sinds 2016 is het echter stil met het verschijnen van muziek op vinyl of cd. Er is gelukkig toch genoeg om van te genieten.

Naast liedjes uit eigen repertoire biedt Wilkins ook de ruimte aan Bill Small om een compositie van zijn hand te vertolken. Ook Bart de Win krijgt die gelegenheid en daarbij wordt de vrouw van De Win het podium opgeroepen om samen als het duo Tip Jar een lied ten gehore te brengen. Het duo Bart de Win en Arianne de Knegt is inmiddels een vaste waarde geworden in het bestaan van Wilkins. Jaarlijks delen ze zowel in Texas als in Nederland diverse podia. Zo ontstond jaren geleden de bijzondere band met Nederland. Muzikaal maar ook persoonlijk vullen ze elkaar prima aan.

Als afsluiter spelen en zingen ze met z’n allen op de rand van het podium zonder versterking en met bijval vanuit de zaal het Merle Haggard-nummer ‘Somewhere Between’, dat bij ons een hit werd in de uitvoering van de Tumbleweeds in 1975. Voor Wilkins en Small blijft het een verrassing dat dat nummer in Nederland zo bekend is. Het spelplezier dat het hele optreden van het podium spat is ook van de gezichten af te lezen in het gezamenlijke slot!

 

Theater / Voorstelling

Ruimte om te vluchten

recensie: Het Houten Huis / Holland Opera - Ruimtevlucht

‘Angst’, ‘spijt’, ‘verdriet’, ‘de dood’, in het nagesprek van Ruimtevlucht geeft het publiek enkele suggesties over de aard van een mysterieuze aanwezigheid op het ruimteschip van het Houten Huis en Holland Opera: de verstekeling. Tenor operazanger Niek Idelenburg en actrice Annet de Ruiter zijn uitgenodigd voor het nagesprek. “Waar denk je zelf dat de verstekeling voor staat?” vraagt Idelenburg wanneer een van de toeschouwers meer wil weten over de elastische zwarte gedaante die zich op het podium verspreid als een virus en op ieder personage een ander effect lijkt te hebben. De antwoorden blijven komen en variëren enorm. Één ding is zeker, de verstekeling creëert onrust in een zorgvuldig uitgekiende balans binnen een extreem uitlopende groep mensen, dieren en objecten die zijn uitgenodigd om het einde van de wereld mee te maken, ver weg, kijkend door de ruit van een ruimteschip.

Dit ruimteschip is op het podium gezet door Het Houten Huis en Holland Opera. Het Houten Huis maakt beeldend muziektheater en is gevestigd in Groningen. Hun voorstellingen zitten vol humor en creativiteit met als doel om jong en oud te verwonderen en ontroeren. Voor Ruimtevlucht werken zij samen met Holland Opera, zij maken toegankelijke en actuele opera waarin maatschappelijk relevante onderwerpen centraal staan.

Ruimtevlucht neemt ons mee naar een andere planeet. Moeder Aarde is niet meer leefbaar en er is een ruimteschip gebouwd die een selecte groep wezens vervoert op zoek naar een betere wereld. Deze groep is samengesteld door de kapitein, Idelenburg, en zijn co-kapitein, sopraan Björk Níelsdóttir. De uitverkorenen stappen bij binnenkomst op het schip door een scanner die een helder bliepje laat horen om hun rechtmatige aanwezigheid aan te geven. Indringers worden hardhandig weggejaagd door de co-kapitein en haar wapenstok. De aanwezigen bestaan onder andere uit een geleerde giraffe in damespak, een vlieg, een verliefd stel dat letterlijk aan elkaar vastgekluisterd zit, een ei die rondloopt op haar handen, een walrus die, strooiend met geld, aan boord is weten te komen. Iedereen is uitgekozen met een reden, deze reden wordt niet altijd duidelijk maar de grote gevarieerde groep zorgt zeker voor veel gezelligheid.

Beginnen bij nul

Idelenburg vertelt over het maakproces van Ruimtevlucht. De opera’s die hij normaal gesproken zingt baseren zich op een bestaande tekst en melodie die uitgevoerd wordt door de zangers. Ruimtevlucht begon met niets en was een kwestie van ideeën delen en uitproberen. Hierin speelden Idelenburg en Martin Franke, muzikaal leider van het Houten Huis, een grote rol. De zang, muziek en geluidseffecten zijn de ruggengraat van de voorstelling. In Ruimtevlucht spreekt elk personage namelijk zijn eigen taal: Nederlands en Engels maar ook wartaal, zangerige pieptaal en operagezang. Zoals behoort in een volmaakt equilibrium kan iedereen elkaar verstaan.

Naast de muziek vormt het decor het hart van de voorstelling. Zo is er een telefooncel om contact met de achtergeblevenen te onderhouden, zitplaatsen verstopt in de muren en is een grote cirkel achteraan op het podium is zowel de ingang van het schip, als een raam naar andere ruimtes waar zaken die zich achter dichte deuren afspelen een plek op de voorgrond krijgen.

De verstekeling

Het leven op het schip verloopt uitstekend totdat de verstekeling opduikt. Er ontstaat jaloezie, het begint te wringen dat er velen zijn achtergebleven op aarde, misschien willen ze hier toch eigenlijk niet zijn… Iedereen krijgt last van gevoelens die de balans ontwrichten. De eenheid van “de uitverkorenen” breekt open en toont haar individuen compleet met gebreken en tekortkomingen en ook het schip begint af te breken. De perfecte balans verandert in een chaos en het is lastig om de ontwikkeling van elk personage volledig mee te krijgen.

Ruimtevlucht is een explosie aan creativiteit. Het podium barst van de ingenieuze en vernieuwende trucjes, prachtige dans en gezang die blijven verwonderen en de aandacht stevig vasthouden. Geen moment van verveling en waar zou die verstekeling toch voor staan? Misschien paniek of trots? Naïviteit? Of juist moed?

Theater / Voorstelling

Spectaculaire verbeelding van een verwarrende liefdeswereld

recensie: Club Guy en Roni - LOVE<3

Het is zaterdagavond en tijd voor LOVE<3. Achttien dansers, muzikanten en acteurs gehuld in outfits variërend van bodysuits met kattenprint tot nepbont en blauwe stierenmaskers geven de huidige staat van de liefde aan in de wereld van millennials: chaotisch, luid en extreem.

Bij binnenkomst in de Stadsschouwburg te Groningen wordt de LOVE<3-gekte al in lage dosering verspreid onder het publiek door middel van felroze zweetbandjes met de tekst “love’s a bitch”. Grappig. En slim, want het duwt de mindset in de juiste richting. Liefde is zo’n universeel thema, zou je denken, waar iedereen zich in herkent. Maar de liefde die onder de huidige jonge generatie heerst is gestoord, als we LOVE<3 mogen geloven. Voor deze wervelwind van een voorstelling is  mentale voorbereiding dan ook niet overbodig.

Chaotisch geheel

LOVE<3 is onderdeel van Club Guy & Roni’s The Human Oddyssey: een serie voorstellingen over de belangrijkste elementen in het leven van een mens. Elke voorstelling is gemaakt in samenwerking met andere dansgroepen, muzikanten of choreografen. In het geval van LOVE<3 zijn dit GöteborgsOperans Danskompani, Asko|Schönberg Ensemble en Slagwerk Den Haag. De kostuums zijn ontworpen door Maison the Faux.

Daarnaast is in het programmaboekje te lezen dat de choreografie samen gemaakt is met alle dansers. Oftewel, heel veel verschillende meningen en invloeden in één voorstelling. Zo’n grote samenwerking kan twee kanten op gaan: een mooi en complex geheel of een chaotische wanorde. LOVE<3 weet deze twee kanten te combineren. Het ene moment gebeuren er zoveel dingen tegelijk dat alle afzonderlijke mensen en hun plek op het podium te veel als losse onderdelen naar voren komen en het onmogelijk is om te weten waar te kijken. Het volgende moment is de voorstelling een geheel: de dans, muziek, het acteren en decor, alle elementen bouwen op en om elkaar tot er een bepaalde balans ontstaat waarin niks meer van elkaar te onderscheiden is.

Liefde?

Het uiterlijk van de voorstelling klopt helemaal. De dansers zijn in topvorm en de choreografie is origineel. De outfits zijn extravagant en zoals vaak bij een voorstelling van Club Guy & Roni is het decor indrukwekkend en toch simpel: ontzettend creatief en flexibel inzetbaar. Een waar visueel feest.

Maar gaat deze voorstelling ook echt over de liefde? Veel dingen zijn herkenbaar: een wereld, waarin je 100 verschillenden soorten seksualiteit hebt en waarin je van de ene naar de andere fetisj geslingerd wordt. Er zijn zoveel keuzes en mogelijkheden dat je, zoals de voorstelling zelf al laat zien, niet weet waar te kijken: altijd 10 dingen te doen en minstens 9 te missen.

Dat er in het liefdesleven van de huidige jonge generatie weinig meer over liefde gaat wordt hier zeer duidelijk, maar liefde zal toch ergens nog wel een rol spelen? De voorstelling wil verschillende romances uit deze liefdeswereld laten zien maar veel van deze scenes zijn inhoudelijk onduidelijk. Wie is wie en wat is hun relatie? We zien zijn voornamelijk de uitingen van de zoektocht naar liefde. De liefde zelf ontbreekt.

De behoefte aan een uitgebreidere uitwerking van de romances blijft hangen maar de voorstelling eindigt zeker niet als een teleurstelling. Het is daarentegen een spectaculaire versie van een verwarrende liefdeswereld. Een waarin iedereen constant op zoek is naar het beste van het beste en waar alles kan, zolang je het in grote rode glitter letters schrijft.

Boeken / Non-fictie

Het belang van het heilige in hedendaagse samenlevingen

recensie: De macht van het heilige - Hans Joas

In De macht van het heilige geeft Hans Joas een eerste aanzet tot een betere wetenschappelijke behandeling van religie. Het fenomeen is lang bekeken vanuit het idee van secularisering: religie zou vanzelf verdwijnen. Volgens Joas is dat perspectief achterhaald.

In dit boek onderzoekt de Duitse socioloog Hans Joas de rol van religie in de moderniteit en doet daarmee een suggestie hoe we anders naar religie kunnen kijken. Dat is volgens Joas nodig omdat religie vanaf het ontstaan van de moderne wetenschap werd gezien als een relict uit de pre-moderne tijd. Onderzoek richtte zich met name op de maatschappelijke gevolgen van het verdwijnen van religie, niet zozeer op de rol van religie op zich.

Onttovering

De macht van het heilige is daarmee allereerst een reactie op die tot nu toe dominante visie op religie. Joas richt zijn aandacht op het werk van de aartsvader van de sociologie Max Weber en diens concept van de ‘onttovering’. Daarmee doelt Weber op het verdwijnen van magie uit de samenleving door het proces van modernisering, rationalisering en secularisering. Volgens Joas gaat Weber daarmee te kort door de bocht.

Dat komt mede door het feit dat Weber nogal slordig is met zijn begrippen. De ene keer lijkt hij met onttovering iets anders te bedoelen dan de andere keer. Bovendien gooit Weber rationalisering, secularisering en onttovering op één hoop alsof ze één en hetzelfde fenomeen beschrijven.

Het is, zo schrijft Joas, van belang die begrippen te onderscheiden. Joas erkent dat de westerse wereld seculariseert (als men daar ontkerkelijking mee bedoelt), maar laat zien dat van onttovering geen sprake is. We kennen nog steeds dingen die we als heilig ervaren. Volgens Joas zit dat diep in de mens ingebakken.

Het sacrale

Wat wel verandert, is wát voor ons heilig is. Dat was ooit de stam, de heerser, het land, de natie, de klasse of het ras. Aan wat heilig is, ontlenen we onze idealen. Bovendien vormt het de basis voor de legitimiteit van politieke macht. De heerser ontleende ooit zijn legitimiteit aan een vorm van goddelijkheid of goddelijke aanstelling. In een democratische samenleving is de mens heilig verklaard en ontleent de regering zijn legitimiteit aan de instemming van de (meerderheid van de) mensen waarover zij regeert.

In zekere zin, zo betoogt Joas, is er dus mogelijk al langer sprake van secularisering. Althans, als men daarmee een verplaatsing van het heilige begrijpt. Ooit was het heilige vrij aards (stam, heerser) en dat is in bepaalde periodes steeds transcendenter geworden: heersers waren niet meer goddelijk, maar heersten uit naam van een god. Dat God in de moderne tijd is vervangen door andere abstracte principes, is dan maar één verandering in al millennia voortdurend proces – maar geen voorbeeld van onttovering.

Religiewetenschap

Joas probeert met deze nieuwe blik het fenomeen religie te benaderen en onderzoekt mogelijkheden voor een wetenschappelijke benadering ervan. Hij gaat daarvoor te rade bij denkers als David Hume, Emile Durkheim, Ernst Troeltsch en William James. Hij laat zien wat zij hebben bijgedragen maar ook waarin ze volgens hem faalden.

Dat doet hij nogal uitgebreid. Behalve de denkers zelf behandelt Joas ook even uitgebreid hun voorgangers en hun volgelingen. Hij duikt erg diep in de materie, behandelt veel details en neemt veel zijpaadjes. Hij besteedt erg veel aandacht aan de verschillende interpretaties die er van de door hem behandelde denkers zijn. Daarmee is het boek vooral een debat met collega (godsdienst)sociologen, wat het niet erg toegankelijk maakt.

Dat wordt ook nog eens bemoeilijkt door de schrijfstijl. De volgende zin is een wat extreem voorbeeld, maar zeker geen uitzondering: ‘In de geschiedenis van de filosofie werd deze spanning echter tot ook het uitgangspunt van pogingen om dualistisch (zoals Kant) of expressivistisch en pragmatisch te denken, dat wil zeggen door vanuit de zelfbeleving van een morele vrijheid tegenover het causaal gedetermineerde universum de reductie tot de epistomologische (sic) mogelijkheden van het kennende subject te plaatsen (zoals Kant en iedereen die een voorbeeld aan hem nam) of (zoals Herder of William James en de mensen die aan hen een voorbeeld namen) tot een fundamentele herziening van het beeld van de menselijke natuur en alle organismen te komen.’

Niet bepaald een page-turner. Maar wie dermate in het onderwerp geïnteresseerd is en daarom de moeite van het lezen voor lief neemt, zal niet teleurgesteld worden.