Meteen vanaf het begin is duidelijk dat Groens hoofdpersonage Fee een ontzettend eenzame en instabiele jonge vrouw is. Al meerdere malen is ze in haar ogen in de steek gelaten door mensen die ze vertrouwde, zoals haar vader met wie ze nog maar amper contact heeft. Begrijpelijkerwijs hecht Fee daarom erg veel waarde aan het maken van harde afspraken met de mensen van wie ze houdt, aangezien die veel meer zekerheid geven dat ze niet wéér verlaten zal worden.

Afspraak is afspraak
Haar relatie met de jonge popster Melle geeft Fee eindelijk het gevoel dat ze ergens bij hoort, dat ze bestaat, dus ze wil hem koste wat kost bij haar houden. Maar Melle gelooft dat de liefde je gewoon overkomt, dat je er niks aan kan doen. Het is dus helemaal niet zeker dat Melle zich wel aan hun liefdesafspraak zal houden. Daarom test Fee hem uit door een tijdelijke relatiepauze in te lasten. Dit loopt uit op een fiasco, want Melle vindt binnen de kortste keren een ander. Niet in staat met dit verbreken van hun afspraak om te gaan, maakt Fee het vanuit haar standpunt bezien zeer begrijpelijke besluit consequenties te verbinden aan Melles keuze die helaas veel destructiever uitpakken dan ze had bedoeld.

De spanning rondom deze dreigende situatie wordt subtiel opgebouwd. Soepel wisselt Groen heden en verleden – Fees dwaling en toen het nog relatief goed met haar ging – met elkaar af. Hoe meer informatie de lezer krijgt over wat Fee nou eigenlijk aan het doen is met Melle, hoe meer het net rond haar sluit. Stukje bij beetje wordt duidelijk dat Fee ondanks haar verwoede pogingen Melle bij haar te houden alleen achter zal blijven. Uiteindelijk weet Groen de verschillende lijnen in het verhaal mooi bij elkaar te brengen op het moment dat alles voor Fee onherroepelijk in elkaar stort en de eenzaamheid erger terug is dan voorheen.

Te veel van het goede
Deze knap opgezette compositie wordt aangevuld met terloopse verwijzingen naar Fees verwardheid en het vermeende onheil dat zich afspeelt. Zo denkt ze al aan het begin van het verhaal een keer bij zichzelf: ‘Het is net als wanneer je op een luchtbed in zee ligt […] Ongemerkt drijf je toch verder af dan je denkt.’ Een aantal van dit soort subtiele hints naar de dreigende situatie kunnen natuurlijk geen kwaad, maar in Liefde is een afspraak zijn het er zo veel dat ze naarmate het boek vordert juist een tegengesteld effect gaan hebben.

Zo komen Fees onzekerheid en instabiliteit bijna om de pagina wel naar voren. Ook zijn sommige verwijzingen te expliciet verwoord, zoals de manier waarop Groen het controlerende aan Fee beschrijft. Veel passages laten zien dat Fee graag de controle over de situatie houdt. Zo wordt ze uitermate gelukkig van een gevulde koelkast en een georganiseerd huishouden. Naast dit tonen, kiest Groen er echter voor om het ook expliciet te beschrijven: ‘Voor sommige mensen staat geluk gelijk aan chaos en heftigheid, maar voor Fee is het het gevoel dat ze controle heeft over de wereld om haar heen.’ 

De opeenstapeling van verwijzingen naar Fees minderwaardigheidscomplex, de dreiging van haar dwaling en haar controlerende karakter haalt geleidelijk aan de spanning uit het verhaal. Dat is jammer, want hoewel de compositie van het verhaal goed in elkaar zit, weet Liefde is een afspraak de aandacht daardoor maar gedeeltelijk vast te houden en weet het op papier aangrijpende einde toch niet echt te raken.

Terwijl gepensioneerd bankier Sir Harry Tubal uitziet over de kalme Middellandse Zee, verschijnen in de hectiek van de Londense City de eerste barsten in zijn voormalig bankenimperium. Onder leiding van zoon Julian hebben Tubal & Co. zich jarenlang verrijkt met dubieuze investeerpraktijken, en nu lijkt het tij zich tegen hen te keren. Als de oude Sir Harry dan ook nog eens een hersenbloeding krijgt, en een mysterieuze informant op het toneel verschijnt, is de crisis compleet.

Tegen het grote geld
Ondertussen waaiert het verhaal uit naar een rijke verzameling personages, wier verhalen een voor een verweven zijn met de lotgevallen van Tubal & Co. In Cornwall maken we kennis met de excentrieke theatermaker Artair MacCleod. Zijn liefde voor kunstenaars als Henri Matisse en Paul Cézanne staat in schril contrast tot het hardvochtige bankwezen, waar het dollarteken aanbeden wordt als de grootste menselijke schepping. Om zijn projecten te financieren is Artair echter wel afhankelijk van een geheime toelage van Tubal & Co.

Wanneer de bank deze stopzet, maken we kennis met het derde milieu dat door de crisis getroffen wordt: van de bankiersfamilie, via de eenzame kunstenaar, leidt Cartwright ons ten slotte de journalistieke wereld in. Een noodlijdende regionale krant krijgt lucht van MacCleods geldzorgen en Melissa, een naïeve maar innemende verslaggeefster, gaat voor haar hoofdredacteur op onderzoek uit. Al gauw komt ze via informant ‘Alan39’ de grootschalige fraude bij Tubal & Co op het spoor, waarop de krant begint aan een heroïsche poging om de macht van het grote geld te ondermijnen, die evenwel gedoemd lijkt te falen.

Zwendel en wroeging
Cartwright laat er geen twijfel over bestaan wie de touwtjes van zowel het financiële als het politieke poppenspel in handen heeft. De bankiers winden met evenveel gemak de minister van financiën om hun vinger als een nietsvermoedende klant. Tegelijkertijd zien we ook de menselijke kant van een zakenman als Julian Tubal, die zich vergelijkt met topzwendelaar Bernard Madoff. Hij blijkt een gevoelige, sympathieke vader en echtgenoot, tegen wil en dank beland in een wereld die hem niet past. Zijn wroeging na de zoveelste clandestiene deal komt duidelijk naar voren wanneer hij bij thuiskomst zijn vrouw en kinderen niet meer onder ogen durft te komen.

Helaas blijft het bij zulke persoonlijke verhalen: ondanks uitgebreid vooronderzoek komt Cartwright niet met werkelijk nieuwe inzichten in de bancaire crisis zelf. Dat is toch jammer, zoals het ook jammer is dat zijn humor hier en daar niet tot ieders smaak zal zijn. Jachtkapitein Bryce bijvoorbeeld bevaart met zijn metaforen wel érg onfrisse wateren: waar de scheepsmotoren eerst nog ‘zo stil als een vibrator in een nonnenklooster’ zijn, laat deze moderne Shakespeare later zelfs optekenen dat zijn boot door het water klieft ‘als een scheet door een emmer stront’ – niet bepaald het type beeldspraak waar de gemiddelde romanlezer op zit te wachten.

Vakkundig verteld
Gelukkig doen dergelijke uitschieters niets af aan het verhaal, dat door de maatschappelijke relevantie en de vele levendige en kleurrijke personages nooit verveelt. Cartwright toont zich een uitstekend observator en een vakkundig verteller, die op ingenieuze wijze meerdere verhaallijnen vervlecht tot een even wonderlijk als geloofwaardig geheel. Met Andermans geld geeft hij de bancaire crisis, de slachtoffers zowel als de aanstichters, een gedenkwaardig menselijk gezicht. Intussen blijft de strijd tussen grote kunst en het grote geld – tussen de Madoffs en Matisses van deze wereld – voorlopig onbeslist.

Lees hier een voorpublicatie van Andermans geld.