Film / Films

The Menu is een feest voor de zintuigen

recensie: The Menu - Mark Mylod

The Menu van Mark Mylod begeleidt de kijker op een hoog culinair tripje langs de zintuigen. Wanneer Tyler (Nicholas Hoult) zijn partner Margot (Anya Taylor-Joy) meeneemt naar een prestigieus restaurant op een afgelegen eiland, staat hen een duister eetfestijn te wachten. Twaalf exclusieve gasten zullen het diner van hun leven meemaken.

Cult-achtige taferelen

Zowel de gasten als het personeel aanbidden één centraal figuur: de mysterieuze chefkok Slowin (Ralph Fiennes). Wanneer de chef een vraag stelt en de gehele staf luidkeels  “yes chef!” roept, wordt duidelijk dat ze hem zien als een god. Hij is een bijzonder persoon: geleerd, gedreven, maar ook ijskoud. Zijn enige doel is het delen van zijn levenswerk in de vorm van ‘het menu’.

Ook de enthousiaste Tyler wilt niets liever dan het regime van Slowin ondergaan en hangt als een puppy aan zijn lippen. Slowin beslist, vertrekken is geen optie. Het heeft iets weg van een cult. Margot vindt het daarentegen maar moeilijk om mee te gaan in dit circus en biedt her en der een nuchtere kijk op de gebeurtenissen. Haar scepsis botst duidelijk met het fanatisme van Tyler. In eerste instantie heeft dit een komisch effect, maar de kritische Margot zet ons ook aan het denken: want wat schuilt er eigenlijk achter het strakke regime van Slowin? Wat wilt hij vertellen, en bovendien, waarom?

Spanning zo scherp als een mes

Met een zeer sterke spanningsopbouw en een aantal verrassende plottwists slaagt The Menu erin om de kijker op het puntje van de stoel te doen zitten. Iedere gang die chef Slowin en zijn crew opdienen geeft steeds iets meer inkijk in hoe bizar de gedachtegang van de chef eigenlijk is. De complexe gerechten zullen voor de gasten steeds meer gaan proeven naar wanhoop. En die wanhoop is ongetwijfeld ook voelbaar bij de kijkers van deze bloedstollende film.

Fraai acteerwerk, fraaie set

Het succes van de film is behalve aan de fraai opgebouwde spanningsopbouw ook te danken aan het knappe staaltje acteerwerk. Vooral Fiennes imponeert. Hij weet chef Slowik neer te zetten als een interessante en een gelaagde persoonlijkheid die zich naarmate de film vordert steeds meer laat zien. Ook Taylor-Joy overtuigt in de rol van Margot met haar dubbele agenda. Het sterke acteerwerk wordt ondersteund door een prachtige set. Het moderne restaurant met gigantische seasight ramen voelt zowel luxueus als beklemmend aan. Een tegenstelling die het totaalplaatje van The Menu goed samenvat.

 

 

Film / Films

Claustrofobie in een utopisch bestaan

recensie: Don't Worry Darling - Olivia Wilde

Superster Florence Pugh vervult de hoofdrol in de dramathriller Don’t Worry Darling. Zij speelt een door de jaren 50 geïnspireerde huisvrouw genaamd Alice die met haar man Jack (Harry Styles) een harmonieus leventje leidt in een oud-Amerikaanse gemeenschap genaamd Victory, op voorwaarde dat ze zo weinig mogelijk spreken over hun vorige bestaan. Een bestaan waar geen ruimte meer voor is binnen deze ‘perfecte’ utopie.

Het leven binnen de Victory-gemeenschap maakt deel uit van een experiment, geleid door de baas van het Victory-project genaamd Frank (Chris Pine). Van haar leven vóór het experiment kan Alice zich niet veel herinneren, enkel wat losse flarden. Maar wanneer een medebewoonster van de gemeenschap zich losrukt van de retro-utopie en Alice geteisterd wordt door vage herinneringen aan haar vroegere leven, besluit ze het bestaan waar zij nu in leeft in twijfel te trekken. Wat is het duistere dat zich schuilhoudt achter dit idyllische bestaan?

Knap staaltje acteerwerk

Ondanks dat de film in een zonnige, bijna hemelse setting speelt, voel je onheil in de lucht hangen. Dat onheil wordt knap verbeeld met diverse plotwendingen en dreigende scènes, maar wordt vooral gedragen door het acteerwerk van hoofdrolspeelster Florence Pugh.

Uit haar rol in Midsommar bleek al dat Florence Pugh een bijzondere actrice is. Haar rol in Don’t Worry Darling is de kers op de taart. De film geeft je een claustrofobisch gevoel. Het gevoel dat je niet kan ontsnappen, hoe graag je het ook wilt. Florence Pugh begrijpt dit gevoel en weet het uitmuntend over te brengen op het doek, waardoor je zelf ook een bonkend hart krijgt tijdens het kijken. Maar ze draagt dit niet alleen. Doordat de andere karakters er alles aan doen om hun vorige bestaan te vergeten en de castleden dit goed weten over te brengen door rake dialogen en indringende shots, met daarbovenop de onheilspellende muziek, zie je hoe Florence langzaam in het nauw wordt gedreven. De uitdrukkingen van de actrice laten je echt geloven dat ze vastzit binnen deze utopie.

Doorgewinterde acteur Chris Pine weet de rol van de slechterik goed te vertolken en maakt de Victory-utopie extra sinister. Van Harry Styles valt daarentegen niet veel goeds te zeggen. Hij kan prima de boze echtgenoot uithangen, maar de rol vraagt meer van de acteur. Hoewel Styles nog vrij nieuw is in de acteerwereld, verwacht je voor een grote rol als deze dat de popster toch wel iets meer kan dan emotieloos zijn tegenspeelster aankijken en op dezelfde, monotone manier zijn boosheid uitstralen. Als je hem afzet tegen een actrice als Florence Pugh, wordt hij al snel overtroffen.

Onderhoudende plottwists

Toch weet regisseur Olivia Wilde een goed verhaal neer te zetten en een hoofdpersonage met diepgang te creëren, een vrouw die je de hele film wilt aanmoedigen. De plotwending tegen het einde laat je beduusd achter, maar zorgt er helaas voor dat er een aantal open eindes zijn waar de regisseur in deze film geen antwoord op heeft gegeven.

Desondanks is Don’t Worry Darling een onderhoudende film, met plottwists die je steeds weer op het verkeerde spoor zetten. Florence houdt je aandacht wel gevangen, en ze laat je het acteerwerk van Styles al snel vergeten. Met een schitterende setting en spannende sfeer waar het hart sneller van klopt, warm je er gegarandeerd van op tijdens deze barre dagen.

Theater

Opera Turandot in een modern jasje mist spanning

recensie: Opera Turandot

Geen paleis met binnen- en buitenruimtes. Geen centraal gelegen marmeren trappenhuis met de keizerstroon aan kop. Geen ijzige, bloedmooie, rijkgeschakeerde, met goudbrokaat behangen Turandot die met pracht en praal ten tonele verschijnt. Wél het volk, de mannelijke hoofdrollen én Liu in werkkleding.

Sober. In een metalen, benauwde en angstaanjagende spiegeldoos: klein, koud en kil. Stemmen van mislukte vrijers uit het dodenrijk waarschuwen voor onheil via de luidsprekers: “Vreemdeling, luister. Je zal sterven. Ze bestaat niet. Het is een illusie”. Calaf is vastberaden, want: “Alleen hij kan haar liefhebben”.

Turandot, in een modern jasje gestoken door dirigent Lorenzo Viotti en regisseur Barrie Kosky, is te zien en te horen bij Nationale Opera & Ballet. Een gewaagde, maar begrijpelijke keuze. Gewaagd omdat het publiek twee uur naar een kleine spiegelende ruimte kijkt, met een levensgroot doodshoofd in de tweede akte als een van de weinige special effects. Begrijpelijk omdat origineel componist Puccini verdichting wilde. Hij fantaseerde over een afgeslankte versie met twee aktes “zodanig dat de hartstocht, die zo lang gesmoord is onder de as van haar immense trots, goed naar voren komt”. Een afgeslankte versie werd het, enigszins in duur, maar volledig qua toneel.

Voor zang is Turandot een aanbeveling 

Spatzuiver en hard klinken de hoge aria’s van Turandot door sopraan Tamara Wilson. Zonder te schreeuwen tikt ze de vele hoge C’s moeiteloos aan. Ze staat onzichtbaar op een donker podium; het publiek tast in het duister. Het koor, de drie ministers, Calaf, Altoum, Timur en Liu vullen het decor op. Wat lijkenpikkers en geesten in uitdagende glitterkledij zorgen voor afwisseling. Vol is de koorklank en de klanken van Timur (Liang Li) en Altoum (Marcel Reijans) stemmen tot volle tevredenheid. Ook het tenorgeluid van Calaf (Martin Muehle) klinkt veelbelovend, al laat zijn ademsteun het soms een beetje afweten. Zijn lyrische aria’s Non piangere Liu (‘Niet huilen Liu’) met bijna lacrimosa-achtige melodie in de eerste akte en zijn wonderschone en beroemde aria Nessum Dorma (‘Niemand slaapt’) in G groot zijn een lust voor het oor. Wat weifelend klinkt Liu als toegewijde nederige slavin. Wellicht een keuze, maar jammer van die wonderschone, makkelijk in het gehoor liggende aria’s die haar rol sieren.

Voor de zang is Turandot in nieuw jasje best een aanbeveling, maar voor het gehele spektakel een twijfelgeval. Het is een beetje wennen. Halverwege de tweede akte zakt de spanning en begint hier en daar een enkeling in de overvolle zaal te wiebelen en te hoesten. Het spectaculaire einde met de dood van Liu – geheel naar de wens van Puccini – werd door sommigen, allang op weg naar de garderobe, niet meer geregistreerd. Wel jammer, want een dergelijk einde verdient de aandacht.

Boeken / Non-fictie

Als muziek in de oren

recensie: This is what it sounds like
mohammad-metri-1oKxSKSOowE-unsplashUnsplash

Over smaak valt niet te twisten, maar hoogleraar Susan Rogers kan het wél verklaren. Tenminste, als het over muziek gaat. In This is what it sounds like toont ze een breed palet aan factoren die meespelen bij het waarderen van muziek.

Laat ‘Running Up That Hill’ van Kate Bush aan twee luisteraars horen en de één begint vanzelf te dansen terwijl de oren van de ander spontaan beginnen te bloeden. Waarom interpreteren we eenzelfde compositie zo verschillend? Er is geen vraag die Rogers zo veel bezighoudt als deze. Ze verruilde haar succesvolle carrière in de muziekindustrie, als producer en geluidstechnicus van onder andere Prince, voor een minstens zo interessante positie aan het Berklee College of Music in Boston. Hier focust ze niet zozeer op de muziek zelf maar veeleer op de luisteraar. In This is what it sounds like wordt ze bijgestaan door co-auteur en neurowetenschapper Ogi Ogas, met wie ze een gedeelde guilty pleasure heeft gevonden in cowboymuziek.

Goed in het gehoor

De meest cruciale factor in muziekbeleving is volgens Rogers niet de muziek zelf, maar de luisteraar. Hoe muziek binnenkomt, welke waarde we eraan toekennen, het hangt helemaal af van onze persoonlijke luisterprofielen. Zo’n uniek profiel kent voorkeuren voor een zevental variabelen, waaronder: authenticiteit, realisme, avontuurlijkheid, melodie, tekst, ritme en timbre. Ieder gebied krijgt een eigen hoofdstuk waarin uitvoerig wordt stilgestaan bij de eigenschappen en de verschillende verschijningsvormen in muziek.

Een deel van je smaakprofiel hangt af van je persoonlijkheid. Ben je experimenteel aangelegd en ontdek je graag iets nieuws? Of houd je het bij je geliefde, vertrouwde genres? Maar onbewust spelen er nog veel meer factoren mee die invloed hebben op je muziekperceptie. Zo hebben de klankkleur en intonatie van je moedertaal invloed op de voorkeur voor grote of juist kleine intervallen.

Luisteroefeningen

Geen boek over muziek zonder muziek. Rogers nodigt je regelmatig uit een specifiek nummer te beluisteren alvorens je verder leest. De auteurs tuigden zelfs een hele website op waar de nummers terug te vinden zijn. Verfrissend is de diversiteit van de gekozen nummers; zowel oude als nieuwe muziek passeert de revue. Zo wordt Creedence Clearwater Revival aangehaald wanneer het gaat om de beelden die in je opkomen tijdens het beluisteren. Gaat het om de complexiteit van ritmes, dan fungeert Parquet Courts als referentie.

This is what it sounds like slaagt erin wetenschappelijk te onderbouwen wat ogenschijnlijk ongrijpbaar is. Rogers is een ware muzieknerd en haar boek zal vermoedelijk vooral door andere muzieknerds gelezen worden. Maar wie zich ervoor openstelt zal versteld staan van het brede palet aan factoren die meespelen bij het scheppen van een waardeoordeel over muziek.

Film / Kunst / Muziek / Theater / Film / Kunst / Muziek
special:

8WEEKLY podcast – Seizoen 2 aflevering 1

De gevarieerde redactie van online cultuurmagazine 8WEEKLY.nl bespreekt het recente cultuurnieuws, nieuwe releases, evenementen en festivals. Wij bespreken scherpe culturele stellingen en geven cultuurtips over boeken, films, muziek, podiumkunsten, beeldende kunst en meer!

De 8weekly podcast is terug met een nieuw! Seizoen 2, veel van hetzelfde maar in een nieuw jasje. Jorien, Vick en Sanne nemen het laatste nieuws op gebied van cultuur met je door. Voor dit nieuwe seizoen doen zij dat ook aan de hand van een aantal nieuwe rubriekjes. Zo vindt er een heuse battle plaats tijdens de ‘One Minute of Fame’, vertelt Vick zijn ‘Rant’ haarfijn wat hij van soepgooiende klimaatactivisten vindt. De ‘Spotlight’ staat dit keer op de Top2000. Bespreekt Jorien de ‘Remake’ The Prom en vindt Sanne dat de film Amsterdam een ‘Opsteker’ verdient.

Wat vind jij, de luisteraar van onze podcast? Heb je tips? Laat het ons weten via de 8WEEKLY socials –> Instagram, Twitter en Facebook.

Luister nu hier naar de podcast!

Muziek / Achtergrond
special: Spotify-playlist van onze muziekredactie

8WEEKLY Playlist: Kerst, maar dan anders

Met Kerstavond voor de televisie zitten om All You Need Is Love met Robert ten Brink te kijken en klagen over dat de kerstversiering al in september in de winkel te vinden is, we hebben met zijn allen flink wat cliché tradities opgebouwd voor in het kerstseizoen. Maar op het moment dat er een hele afvalrace wordt gebouwd om het niet horen van een specifiek kerstnummer (lees: de Whamageddon), dan weet je dat er misschien wat te veel clichés zijn. De feestmaanden doorkomen zonder een allergische aanval te krijgen van de zoveelste keer Mariah Carey horen is best een uitdaging, maar daarmee alle kerstmuziek aan de kant schuiven zou onterecht zijn.  

Er zijn genoeg kerst- en winternummers geproduceerd die nog niet grijsgedraaid zijn. Daarom heeft 8WEEKLY ook dit jaar een playlist samengesteld met nummers voor iedereen die wel kerstmuziek wil luisteren, maar geen behoefte heeft aan de zoveelste cover van “Rockin’ Around The Christmas Tree”. Onder andere Fokko, The Analogues en Sting helpen jullie graag met in de kerststemming komen in de nieuwste 8WEEKLY playlist!

Kort, maar krachtig Kerst vieren met Fokko

Tijdens een interview met radiozender KINK vertelt zanger Fokko dat hij al jaren een kersthit wil uitbrengen, maar er steeds net te laat bij was. Om alles op tijd uit te kunnen brengen, moet zo’n kersthit immers al in september af zijn. Extra knap dus dat hij dit jaar met deze zomerse septembermaand toch zichzelf in de kerststemming heeft kunnen brengen.  Met ‘Ding Dong Ding Dong’ heeft de band een kort, maar krachtig kerstnummer te pakken waarin flink wordt gerockt. Met een duur van 94 seconden is het misschien dan wel het kortste nummer uit de playlist, we kunnen je garanderen dat het pakkende refrein nog lang na afloop in je hoofd zal blijven hangen.  

The Analogues blazen ondergesneeuwde hit nieuw leven in

Nog niet uit ge-dingdongt? Nederlands bekendste Beatles tributeband The Analogues brengen graag hun kersthit ‘Ding Dong Ding Dong’ ten gehore. The Beatles hebben zelf als band nooit een officiële kersthit uitgebracht, maar de heren waagden solo wel pogingen. Zo kennen we allemaal Paul’s sfeervolle “Wonderful Christmas Time” en John’s activistische “Happy Xmas (War Is Over)”. Helaas is het nieuwjaarsnummer van George Harrison niet zó bekend geworden. The Analogues vonden de quote ‘Ring out the false, ring in the true’ een mooi motto voor 2020 en besloten dat jaar George’s “Ding Dong, Ding Dong” nieuw leven in te blazen.  

Sting’s ode aan zijn favoriete seizoen

Sting trekt het thema dan weer breder dan alleen Kerstmis of Oud en Nieuw, hij bezingt op zijn album If On A Winter’s Night… zijn gehele favoriete seizoen. Hij duikt op dit album de Britse geschiedenis in op zoek naar kerst-, slaap- en volksliederen die verschillende aspecten van de winter vieren, en reist hiermee zo’n vijfhonderd jaar de geschiedenis door. Voeg daar twee nummers van eigen makelij aan toe, en je hebt een album dat zowel de winter als Stings muzikale kunsten eer aan doet.  

Naast de nummers van Fokko, The Analogues en Sting staan er nog een hoop andere mooie nummers op jullie te wachten in 8WEEKLY’s nieuwste kerstplaylist: 

  • Late for Christmas Eve – Harbour Lights 
  • Christmas Treat – Julian Casablancas 
  • Ding Dong Ding Dong – Fokko 
  • Threadbare – The Wonder Years 
  • Here We Come A-Caroling – Pomplamoose 
  • It’s Not Christmas ‘Til You Come Home – Norah Jones 
  • Je Hoeft Niet Mee Naar Mijn Ouders – Linde Schöne 
  • Zet Het Op Je Lijstje – BENR 
  • Single On The 25th – Lauren Spencer Smith 
  • Happy Christmas My Dear – Passenger, Stu Larsen 
  • Xmas Time -Wulf 
  • Old Fashioned Holiday – Andrea von Kampen 
  • Jing-a-Ling – Harbour Lights 
  • The Holidays With You – Sara Watkins 
  • The Christmas Song – Smith & Burrows 
  • (I Fucking Hate) Christmas – Frank Hamilton 
  • Lieve Kerstman – Clean Pete 
  • Christmas Lights – Kylie Minogue 
  • Kerstmis – Herman Finkers 
  • Home for Christmas – Kate Bush 
  • Ding Dong Ding Dong – Live – The Analogues 
  • Wonderful Time – Krystl 
  • This Ain’t New Jersey – Smith & Burrows 
  • (I Wish This Was A) Christmas Song – Frank Hamilton, Ebony Day 
  • December Will Be Magic Again – Kathleen Bielawski, Emily Weaver 
  • Joseph, Better You Than Me – The Killers, Elton John, Neil Tennant 
  • The Hounds Of Winter – Sting 
  • Santa’s Watching You – Kelly Finnigan 
  • This Is The Time – Michael Bolton, Wynonna 
  • You, Your Cat and Me – Frank Hamilton 
  • A Marshmallow World – Walk Off the Earth 
  • Kersmis Baby – Linde Schöne, Alain Clark 
  • Christmas At Sea – Sting 
  • A Great Big Sled – The Killers, Toni Halliday 
  • Everything’s Gonna Be Cool This Christmas – Eels 

Ook benieuwd naar de kerstplaylist van vorig jaar? Beluister ze hier:

Theater / Voorstelling

Een hoop dolende zielen

recensie: De Nederlandse Reisopera brengt La Traviata
La Traviata door de Nederlandse Reisopera Foto door Marco BorggreveMarco Borggreve

“Een goede dialoog, goede karakters en een goede arena, daar zit de kwaliteit. Het verhaaltje onthoud je vaak niet eens”, aldus Ger Beukenkamp in een interview uit 2010 met Willy Hilverda over de setting van een stuk. “Vooral bij films weet je zeker dat je nooit precies het verhaaltje onthoudt. Wel een acteur, een beeld, een atmosfeer”. De Nederlandse Reisopera toont in diverse theaters de pocketopera La Traviata met actuele thema’s.

Niet Violetta als de courtisane die na haar verdwaalde jonge jaren in de armen van Alfredo valt, maar Violetta als transgender die, na een dwaling in een verkeerd lichaam, valt voor Alfredo. Ondanks alle inspanningen is het resultaat een aangepaste verhaallijn met minimaal effect, waarin Aylin Sezer als Violetta/Orlando en Aleš Jenis als Giorgio Germont de show stelen als operazangers.

Een moderne problematiek in een gekend jasje 

De pocketopera La Traviata door De Nederlandse Reisopera biedt moderne problematiek in een gekend jasje. Regisseur Dorike van Genderen baseert deze versie op het waargebeurde verhaal van Lili Elbe, één van de eerste mannen die in de jaren 30 geslachtsveranderende operaties onderging. Van Genderen heeft hiermee op papier een nieuw verhaal gecreëerd rond de persoon van Violetta. Waar zij in de oorspronkelijke versie ten prooi valt aan het maatschappelijke oordeel als courtisane, lijdt haar moderne evenbeeld onder de stigmatisering van de samenleving en haar (schoon)familie.

Het resultaat is, ook in de versie van Van Genderen, een hoop dolende zielen. Enerzijds zien we Orlando/Violetta geconfronteerd worden met afwijzing en stigmatisering in verschillende stadia van haar leven. Anderzijds moet Alfredo door vermeende familieschaamte gedwongen afzien van een leven met Violetta. Vader Giorgio Belmont ontmoedigt onder invloed van de maatschappelijke druk, het koppel om samen te wonen. Het resultaat bij allen is verwarring, ongeloof en schaamte.

Een pruik en een jurk veranderen weinig 

Ook al lijkt deze versie van Van Genderen een gouden greep, on stage valt het resultaat tegen. Het verhaal van een transgender in een puriteinse samenleving is verzwakt door dezelfde oude dialogen, karakters, operazangers, dezelfde arena, atmosfeer en beelden. Een pruik en een jurk kunnen daar helaas weinig aan veranderen.

Toch valt er gelukkig ook veel te genieten tijdens deze productie. Zo wordt het bescheiden podium optimaal en met smaak benut en is het instrumentale ensemble onder leiding van dirigent Alistair Digges verbluffend qua klank. De lyriek komt uitmuntend tot zijn recht en de zangers zijn fenomenaal. Tenminste zij die Violetta en Gorgio vertolken. Wat een gigantische openheid en warmte heeft Aylin Sezer in haar stem en wat een prachtig stemgeluid laat Aleš Jenis horen. Ook hun acteerprestaties liegen er niet om, het is een genot om naar te kijken. Helaas steekt tenor Anders Kampmann in de rol van Alfredo een beetje bleekjes af naast deze twee hoogvliegers. Maar misschien kunnen we hem dat niet kwalijk nemen. Hij heeft immers op het laatste moment in drie weken tijd zijn rol moeten instuderen.

Kortom, de La Traviata van Van Genderen biedt een interessante gelegenheid om in anderhalf uur tijd kennis te maken met de opera in een modern jasje, maar verwacht geen grote nieuwe verhaallijn als eyeopener. Nog tot en met 9 december 2022 in verschillende theaters in het land.

Boeken / Fictie

Van depressie naar expressie

recensie: Bang. (Lachend) leven met een angststoornis - Lisa Loeb
mali-desha-mY-6bncc3rw-unsplashUnsplash

Voor de echte bangeriken onder ons is er nu eindelijk een fantastisch boek. Cabaretier Lisa Loeb, onder andere bekend van haar deelname aan De Slimste Mens, deelt met BANG haar ervaringen over het leven met een angststoornis. Ze geeft je een inkijk in haar leven als theatermaakster en blikt terug op haar bewogen jeugd. Maar wees niet bang: dit is geen zelfhulpboek of halleluja-verhaal. Zo schrijft ze: ‘Als je een zelfhulpboek of snelle oplossing zoekt, kan ik je doorverwijzen naar de ongeveer zevenhonderdduizend coaches die Nederland rijk is.’

Ze lijkt er maar niet vanaf te komen. Gedurende haar gehele schooltijd staat Lisa bekend als dik vet varken en ze weet niet waarom. Alhoewel, misschien is ze wel gewoon dik en hebben al die kinderen gelijk. Het is een nare tijd, waar ze nu nog met veel spanning aan terugdenkt. Al op jonge leeftijd leert Lisa zich aan haar omgeving aan te passen. Eerst aan de kinderen in haar klas en later ook thuis als haar vader ziek wordt en in een depressie belandt. Hoe hard ze ook haar best doet, het is nooit goed genoeg. Het pesten blijft aanhouden (zelfs als ze van school wisselt) en ook haar eigen hoofd maakt overuren. Wat is er toch met haar aan de hand?

‘Kennelijk heb ik een heel boek nodig om uit te leggen hoe het is om te leven met een angststoornis. Ik kan mezelf heel erg in de weg zitten, soms wou ik dat ik een knop had om de angst te laten verdwijnen. Aan de andere kant heeft het me ook veel gegeven. Dat klinkt misschien heel erg ‘halleluja’, maar ik heb veel overwonnen om te kunnen functioneren. Daardoor vind ik sommige dingen minder eng dan andere mensen: op een podium staan bijvoorbeeld, of op televisie komen.’ p. 18

Taboe op angststoornissen doorbrekenLisa_loeb-1667969858 (Peter Loeb)

Met BANG doorbreekt Lisa Loeb het taboe dat op angststoornissen heerst. Ze praat openhartig over haar depressieve gevoelens en de vriendschappen die ze daardoor is verloren. Als lezer word je volledig meegezogen in haar gekke gedachtekronkels en onzekerheden. Maar toch is het vooral haar humoristische kijk op het leven die dit boek de moeite waard maakt om te lezen. Vol humor en zelfspot vliegt ze bepaalde onderwerpen aan, zoals eenzaamheid, gebrek aan eigenwaarde en angsten. Ook word je meegenomen in haar grote droom om cabaretier te worden. Een baan die veel onzekerheid met zich meebrengt. Lisa’s faalangst en perfectionisme zitten haar regelmatig in de weg. De enige plek waar ze zich echt lijkt te kunnen ontspannen is op het podium waar ze mensen aan het lachen kan maken.

In 2012 bundelt Lisa haar krachten met Janneke Rinzema als het cabaretduo Matroesjka. Acht jaar lang bestormen de dames menig podium in Nederland. Door Lisa’s psychische problemen groeien de twee vriendinnen uit elkaar. Ook daar gaat een groot gedeelte van het boek over. Het is interessant om te lezen hoe Janneke Rinzema de samenwerking met Lisa heeft ervaren en waar dit uiteindelijk toe heeft geleid.

Humor

Naast alle zware kost is er gelukkig ook nog genoeg te lachen. Lisa’s sarcasme werkt zeer aanstekelijk en ook de manier waarop ze bepaalde scenario’s beschrijft, is goud waard. Haar grapjes zijn gelaagd en taboedoorbrekend. Maar bovenal toveren ze een grote glimlach op je gezicht. Het is niet dat de informatie die in het boek staat nou zo vernieuwend is, maar het is vooral de humor in combinatie met de serieuze onderwerpen die aansluiten bij de belevingswereld van jonge mensen. Wederom toont Lisa met haar boek dat je je grootste angsten kunt overwinnen.

Kortom: een (h)eerlijk boek over angststoornissen. Zowel voor mensen die zelf aan angst lijden als degenen die anderen kennen die eronder lijden. Lisa Loeb brengt je in haar authentieke boek in aanraking met een hele verfrissende benadering van de emotie angst.

Haar boek druipt zó van het sarcasme dat je moet opletten dat het niet uit je vingers glipt. Een staaltje leedvermaak van de bovenste plank.

felix-mooneeram-evlkOfkQ5rE-unsplash
Boeken / Fictie

Ten (Tweede Wereld)oorlog: collaboratie door de ogen van een slagerszoon met een brilletje

recensie: De Draaischijf
felix-mooneeram-evlkOfkQ5rE-unsplash

Al jarenlang broedde Tom Lanoye op een Grote Vlaamse Collaboratieroman. Met De Draaischijf is die er eindelijk. Ruim 470 pagina’s lang kijken we door de ogen van Alex Desmedt naar de stad Antwerpen tijdens Wereldoorlog Twee, die kreunt onder de bezetting en razzia’s. Desmedt pleit zichzelf vrij van enige verantwoordelijkheid, maar als ik-verteller is hij uiteraard hoogst onbetrouwbaar.

Na het meesterlijke Sprakeloos, zinderend van taalvirtuositeit, schreef Tom Lanoye met Gelukkige Slaven en Zuivering twee mindere romans. In het lijvige De Draaischijf heeft hij de Grote Vorm weer te pakken. Dat is niet verwonderlijk, aangezien verschillende favoriete thema’s erin samenkomen: de stad Antwerpen, de Tweede Wereldoorlog en collaboratie, en uiteraard het toneel. Hoofdpersoon Alex Desmedt werkt zich immers op tot directeur-generaal van het grootste theaterhuis van de Scheldestad. Terwijl hij de successen viert, mede te danken aan zijn razend populaire vrouw – de Nederlandse actrice Lea Liebermann – kreunt Antwerpen onder de bezetting.

Narcistische verteller

De bezetting brengt ook Desmedt zelf in een lastig parket: zijn eigen vrouw is namelijk joodse en zijn broer –dirigent in zijn theater – profileert zich als loepzuivere collaborateur door verschillende joodse en/of kritische muzikanten uit het orkest te ontslaan. Welke kant moet hij zelf kiezen? Die van zichzelf, zo blijkt, want in alle opzichten profileert Desmedt zich als een ijdele, narcistische verteller die het boek zelfs opent met de verzuchting waarom hij niet bij de prominenten begraven wordt op het Antwerpse Schoonselhof:

Ik had me de dag waarop ik word begraven heel anders voorgesteld. Had ik hem zelf mogen ensceneren, dan liet ik me – zoals onze moedertaal zo treffend verwoordt – ‘ter aarde bestellen’ onder een staalblauwe hemel, hartje winter.

Met De Draaischijf heeft Lanoye meteen een heel mooie, gelaagde titel. Niet alleen gebruikt Alex Desmedt een draaischijf op de bühne, een mechanisch draaibaar platform waarmee manoeuvres op het toneel kunnen worden uitgevoerd zonder dat het publiek dat platform ziet. Hij is zelf ook in de eerste plaats een soort draaischrijf, die zich opportunistisch inlaat met duidelijk nazistische organisaties zoals De Vlag. Om vervolgens zijn eigen woorden te verdraaien door te beweren dat het hem alleen maar om de cultuur te doen was. Akkoord, Alex Desmedt is bezeten door theater, maar om zo blind te zijn voor wat rond hem gaande is: dat gelooft hij bijna zelf niet.

Indrukwekkende canon

Hoewel de drie hoofdpersonages – Alex Desmedt, zijn vrouw Lea Liebermann en zijn broer Rik Desmedt – gebaseerd zijn op echt bestaande figuren, is de roman fictie. Door die link met de realiteit echter, plaatst De Draaischijf zich in een intussen behoorlijk indrukwekkende canon van Vlaamse ‘collaboratieromans’. Denk maar aan Wil van Jeroen Olyslaegers, De Opgang van Stefan Hertman en uiteraard het beroemdste voorbeeld: Het Verdriet van België van Hugo Claus. Het enige minpunt is dat Lanoye met die laatste de neiging deelt om soms wat té breed uit te waaieren. Met 473 pagina’s is dit sowieso Lanoyes lijvigste roman tot nog toe, maar het hadden er gerust 100 minder kunnen zijn. Zeker wanneer Desmedt weer maar eens zijn liefde voor het theater bezingt, loert de routine of verveling om de hoek – we weten dat Lanoye heel veel van theater houdt, maar kill your darlings was hier een goede raadsman geweest. De wervende taal en de gretigheid waarmee Lanoye vertelt, maakt niettemin heel veel goed. Niet alles, maar genoeg om een opportunistisch oogje dicht te knijpen.

Muziek / Concert

Royal Republic brengt over the top naar een nieuw level

recensie: Royal Republic in de Melkweg

Ze hebben even op zich laten wachten, maar de Zweedse mannen van Royal Republic kwamen maandag 21 november eindelijk naar Nederland met hun tour ter ere van hun album Club Majesty (2019). De over-the-top rockband waagde zich aan een disco album, dus deze avond beloofde één groot feest te worden.

Met fanatieke bands in het voorprogramma, strak instrumentaal werk, vlotte dancemoves en een flinke dosis publieksinteractie werd deze belofte werkelijkheid. Voeg daar de aankondiging van een nieuw album aan toe en de avond kan niet meer stuk.

Wisselend enthousiasme

De avond werd opgewarmd met niet één, maar twee voorprogramma’s. De twee Fransozen van de rockband Ko Ko Mo beten het spits af. Hoewel (bijna) niemand uit de zaal bekend leek te zijn met deze hardrock meets pop band, bleek die achterstand gauw ingehaald. Het gitaargeweld van zanger Warren Mutton, in combinatie met de energie van drummer K20, zetten de zaal al gauw aan het dansen. De band weet een modern jasje te geven aan klanken die rechtstreeks uit de seventies lijken te komen en het stemgeluid van de zanger zou niet misstaan hebben in Led Zeppelin. Het eerste voorprogramma wordt opgevolgd met een set van de Duits-Nederlandse rockband Ten Times A Million. Hoewel de vijfkoppige band met een groter aantal op het podium stond dan hun voorgangers en zich goed uitsloofden, wisten ze de energie van het publiek niet vast te houden. Wat dat betreft hadden de twee voorprogramma’s beter in een andere volgorde kunnen spelen.

Grote inhaalslag

Gelukkig kan het hoofdprogramma zelf als geen ander het publiek mee krijgen: Royal Republic zet meteen een goede start neer met ‘Fireman & Dancer’. Het concert is dan wel meerdere keren uitgesteld vanwege corona, deze show doet al dat vergeten. Leadzanger Adam presenteert tussendoor vol trots zijn heavy metal gitaar en constateert meteen dat die gitaar verwarrend is in combinatie met een (naar eigen zeggen) pop quartet. Hij legt uit dat de band houdt van een eclectische mix aan geluiden en genres en zo’n gitaar daarbij niet kan ontbreken. Hij voegt daaraan toe: “we like confusing people, since about 2010”. Wat meteen een perfecte omschrijving is van de band, want hoewel er een stevige garagerock basis ligt, flirten ze graag met andere genres. Soms per album en soms zelfs per nummer. Van metal tot disco, deze band verandert elke muziekstijl naar een typisch eigen geluid.

Het nummer ‘RATA-TATA’ (2021) is vrij nieuw en stond relatief vroeg op de setlist, maar is meteen een publiekslieveling. Het lijkt nu al publieksfavorieten zoals ‘Full Steam Spacemachine’ en ‘Tommy Gun’ te ontstijgen. ‘RATA-TATA’ werd aan het begin gespeeld door de band, maar het refrein werd regelmatig door het publiek herhaald gedurende het hele concert. Zodra er ergens een stilte viel begonnen ze massaal te zingen en later op straat hoorde je het vertrekkende publiek nog steeds. Het is dan ook moeilijk om voor te stellen hoe een concert van Royal Republic eruit heeft gezien voordat dit nummer werd uitgebracht.

Een verrassende wending

Na pittige nummers als ‘Stop Movin’ en ‘Full Steam Spacemachine’ leek het tijd voor een intermezzo. De lichten doofden en fanfaremuziek klonk uit de speakers. Al snel dook de band achterin de zaal bij de licht- en geluidtechniek op.  Waarna ze de zaal op een akoestische uitvoering van het nummer ‘Boomerang’ en enkele anekdotes trakteerden. Zo vertelt Adam over ongemakkelijke interviews toen de band net bestond, interviewers dachten dat de bandleden zowel een erg rock ’n roll leefstijl hadden als dat ze elkaar goed zouden kennen, maar geen van beiden was toen het geval. De bandleden omschreven elkaar stuk voor stuk als ware gentlemen en ideale schoonzonen, totdat gitarist Jonas gevraagd werd om leadzanger Adam te omschrijven. De quote “you get a lot of Adam for your price” mag dan wel op meerdere manieren te interpreteren zijn, vanavond kiezen we voor de positieve manier. De tomeloze energie en  het enthousiasme van de extravagante frontman spatten van het podium af en publieksinteractie wordt nergens geschuwd.

Van disco naar Metallica

Het hoofdprogramma werd afgesloten met mijn persoonlijke favoriet, het disco nummer ‘Anna Leigh’. De band had al duidelijk aangekondigd dat er nog een encore zou komen, maar wist toch het publiek te verrassen door de mannen van Ko Ko Mo mee het podium op te slepen. Samen brachten ze een cover van Lenny Kravitz’ ‘Are You Gonna Go My Way?’ ten gehore, wat al gauw werd opgevolgd door korte covers van Metallica en Mötorhead. Als échte afsluiter werd Royal Republic klassieker ‘Baby’ gespeeld, waar de vier mannen en het gehele publiek nog al hun passie in stopten.

Een avond met deze genre-overstijgende rockband is een aanrader voor wie zin heeft in goede rockmuziek én flink wil bewegen, want ik garandeer je, in de woorden van de vier Zweden zelf’: “you wouldn’t stop movin’ if you could stop movin’ “!