~

Omgekeerde wereld

Taylor overleeft de crash, en samen met zijn twee overgebleven collega’s gaat hij op onderzoek uit, op zoek naar leven. De planeet blijkt te worden bewoond door pratende apen, die mensen houden als slaven. Deze omgekeerde-wereldsituatie geeft Schaffner de kans cynisch commentaar te leveren op onze eigen wereld, waar wij ook vaak niet zo lief zijn tegen degenen die niet helemaal gelijk zijn aan de rest van ons. Het valt op hoe weinig de film is gedateerd na vijfendertig jaar: niet alleen de thematiek is vandaag de dag nog even actueel als in 1968, maar ook de actiescènes hebben nog niets van hun kracht verloren. Het feit dat deze versie nog zo fris is terwijl de remake uit 2001 nu al vergeten is, bewijst maar weer eens dat de films van tegenwoordig niet meer zijn wat ze ooit zijn geweest.

Teleurstelling

De lijst met extra’s van deze nieuwe Special Edition ziet er veelbelovend uit: drie commentaartracks (een audiospoor van componist Jerry Goldsmith, een spoor met verschillende leden van cast en crew en één tekstcommentaar), de documentaire Behind the Planet of the Apes (met zijn speelduur van ruim twee uur meer dan twintig minuten langer dan de hele film!) en een assortiment archiefbeelden, van promotiemateriaal tot acteur Roddy McDowells super8-filmpjes. Helaas stelt vooral de eerste disc danig teleur: als je de opmerkingen van de twee audiocommentaren bij elkaar zou optellen, kom je misschien net op een half uur. Bovendien zou je in de stiltes tussen Goldsmiths commentaar toch minstens de integrale filmmuziek mogen verwachten, maar helaas: te horen is alleen het normale filmgeluid. Een zware teleurstelling, zeker gezien de klassieke status van Goldsmiths score.

Schatkist

Gelukkig maakt de tweede schijf een hoop goed. De al eerder genoemde documentaire is ongelooflijk uitgebreid en beslaat niet alleen de originele Planet of the Apes, maar ook de vier vervolgdelen. Voor de echte apen-fans is dit schijfje een ware schatkist; de beelden die voor en tijdens de opnamen werden gemaakt zijn prachtig studiemateriaal voor elke filmliefhebber. Samen met het uitgebreide tekstcommentaar op de eerste disc scoren deze extra’s een dikke voldoende.

Planet of the Apes is een klassieker, zo veel is zeker. Deze dvd is dat jammer genoeg net niet dankzij twee zwaar teleurstellende audiocommentaren, maar gelukkig blijft er ook zonder die tracks nog genoeg over om van te genieten – al houd je het alleen maar bij de film.

Voor wie het naargeestige origineel uit 1974 heeft gezien, is dat geen verrassing. Onze vaders en moeders konden dankzij de film van Tobe Hooper ook nachtenlang niet slapen. De manier waarop de imposante Thomas Hewitt met zijn masker van mensenhuid plotseling achter een stalen deur vandaan komt en met zijn kettingzaag een groepje tieners achtervolgt en afslacht, staat in het geheugen van veel veertigers en vijftigers gegrift. Daarbij werd ook gesuggereerd dat het verhaal waargebeurd is. Ongeloofwaardig was dat niet: de slachtoffers waren niet de domme leeghoofdjes met onlogische acties die je tegenwoordig in horror ziet, maar normale, rationele tieners.

~

In het harnas gejaagd

Typisch zo’n film waar je eigenlijk vanaf moet blijven dus. Als je als debuterend regisseur – maar wel met honderden videoclips en reclamespots op je naam – deze cultklassieker onder handen neemt, lijkt dat een teken van overmoed. Zeker als de producent (Michael Bay, o.a. Armagaddon en Pearl Harbor) eerlijk toegeeft dat het de bedoeling is met de reputatie van het origineel drommen pubers de bioscoop in te lokken, heb je de oude TCM-fans al in het harnas gejaagd. Maar Marcus Nispel zet er iets heel interessants tegenover.

Natuurlijk weet Nispel wat het publiek van nu wil: lekker snel, lekker close, lekker ranzig. Wat toen alleen gesuggereerd kon worden, komt nu vol in beeld. In 1974 hing Leatherface een lijk aan vleeshaken op, nu doet hij het met een nog levende jongen van wie het been al is afgezaagd. Het moment waarop hij met zijn grote handen zout op het stompje smeert is zeker niet geschikt voor mensen die net zwaar getafeld hebben.

Griezelkabinet

Zo zijn er meer punten in het verhaal die de scriptschrijver veranderd heeft. Gelukkig laat Nispel de essentiële elementen van de film intact. Opnieuw voelt het verhaal als een nachtmerrie waaraan geen ontsnappen mogelijk is. Die naargeestige sfeer wordt opgeroepen door het camerawerk van Daniel Pearl, die ook al het origineel filmde. In zijn shots benadrukt hij de eenzaamheid van de jongeren als zij voor hun leven rennen. Ook de familie van Leatherface is even eigenaardig en bizar, zij het in een andere samenstelling en op een andere manier. De omgeving waarin zij wonen is de hedendaagse versie van het griezelkabinet waar Hooper zijn publiek op trakteerde. Juist door computertechnieken te combineren met het ontbreken van elke vorm van ironie blaast Nispel het origineel nieuw leven in.

Dat maakt van deze nieuwe Texas Chainsaw Massacre een uiterst geslaagde remake, die weliswaar toegepast is op de wensen van de jongeren van nu. Maar wat is daar zo erg aan? Het origineel was toch ook gewoon bedoeld als publiekstrekker, om mensen te laten griezelen en walgen? Wat mij betreft heeft het zijn charme dat door hetzelfde verhaal misschien opnieuw een hele generatie onpasselijk wordt bij het zoete geronk van een kettingzaag.