Film / Films

Frisse apen

recensie: Planet of the Apes: Special Edition

Omdat mijn baantje als hoofd-/filmredacteur van 8WEEKLY best leuk is maar weinig betaalt, vertaal ik als bijbaantje wel eens een boek. Op dit moment ben ik bezig met een groot naslagwerk c.q. bladerboek over de cinema van de jaren 70. Ik heb op deze plaats al vaker mijn liefde voor de seventies verklaard, en deze vertaalklus is me dan ook op het lijf geschreven. De periode tussen 1968 en 1980 was een tijd waarin de studio’s hun macht verloren en regisseurs het voor het zeggen kregen, wat resulteerde in grote films met verrassend persoonlijke thema’s.

~

Hoewel de originele Planet of the Apes strikt gezien geen film van de jaren 70 is, ademt hij wel die sfeer door het rauwe, aardse camerawerk, een sociologisch thema en Jerry Goldsmiths vernieuwende muziek. Regisseur Franklin Schaffner (ook bekend van Patton en Papillon, twee andere typische seventies films) had de beschikking over een groot budget en topster Charlton Heston voor de verfilming van Pierre Boulles pulproman. Het verhaal begint aan boord van een ruimteschip, waar de astronaut Taylor (Heston) de laatste voorbereidingen treft voor een lange hyperslaap. Er wordt geen tijd verspild aan onnodige informatie, want na een psychedelische titelsequentie zien we hoe het schip neerstort op een schijnbaar verlaten woestijnplaneet.

Omgekeerde wereld

Taylor overleeft de crash, en samen met zijn twee overgebleven collega’s gaat hij op onderzoek uit, op zoek naar leven. De planeet blijkt te worden bewoond door pratende apen, die mensen houden als slaven. Deze omgekeerde-wereldsituatie geeft Schaffner de kans cynisch commentaar te leveren op onze eigen wereld, waar wij ook vaak niet zo lief zijn tegen degenen die niet helemaal gelijk zijn aan de rest van ons. Het valt op hoe weinig de film is gedateerd na vijfendertig jaar: niet alleen de thematiek is vandaag de dag nog even actueel als in 1968, maar ook de actiescènes hebben nog niets van hun kracht verloren. Het feit dat deze versie nog zo fris is terwijl de remake uit 2001 nu al vergeten is, bewijst maar weer eens dat de films van tegenwoordig niet meer zijn wat ze ooit zijn geweest.

Teleurstelling

De lijst met extra’s van deze nieuwe Special Edition ziet er veelbelovend uit: drie commentaartracks (een audiospoor van componist Jerry Goldsmith, een spoor met verschillende leden van cast en crew en één tekstcommentaar), de documentaire Behind the Planet of the Apes (met zijn speelduur van ruim twee uur meer dan twintig minuten langer dan de hele film!) en een assortiment archiefbeelden, van promotiemateriaal tot acteur Roddy McDowells super8-filmpjes. Helaas stelt vooral de eerste disc danig teleur: als je de opmerkingen van de twee audiocommentaren bij elkaar zou optellen, kom je misschien net op een half uur. Bovendien zou je in de stiltes tussen Goldsmiths commentaar toch minstens de integrale filmmuziek mogen verwachten, maar helaas: te horen is alleen het normale filmgeluid. Een zware teleurstelling, zeker gezien de klassieke status van Goldsmiths score.

Schatkist

Gelukkig maakt de tweede schijf een hoop goed. De al eerder genoemde documentaire is ongelooflijk uitgebreid en beslaat niet alleen de originele Planet of the Apes, maar ook de vier vervolgdelen. Voor de echte apen-fans is dit schijfje een ware schatkist; de beelden die voor en tijdens de opnamen werden gemaakt zijn prachtig studiemateriaal voor elke filmliefhebber. Samen met het uitgebreide tekstcommentaar op de eerste disc scoren deze extra’s een dikke voldoende.

Planet of the Apes is een klassieker, zo veel is zeker. Deze dvd is dat jammer genoeg net niet dankzij twee zwaar teleurstellende audiocommentaren, maar gelukkig blijft er ook zonder die tracks nog genoeg over om van te genieten – al houd je het alleen maar bij de film.