Het vormt het startschot voor een nieuw etmaal vol spanning, plotwendingen en verraad. Bauer wordt teruggeroepen naar zijn anti-terrorisme-eenheid, Palmer probeert paniek te voorkomen en moet tegelijkertijd een complot binnen zijn eigen regering zien te verijdelen. Op hetzelfde moment krijgen de terroristen de ene na de andere tegenslag te verwerken. Degenen die de show op tv hebben gevolgd weten natuurlijk hoe verslavend deze serie is, maar als je hebt gewacht op deze prima dvd-set, dan kan ik je aanraden een weekend lang vrij te houden en alvast een afspraak te maken met je manicure, want ik garandeer je dat je nagels niet heel blijven tijdens dit tweede seizoen 24.

Topprestatie

Want waar het eerste seizoen na tien afleveringen een beetje inzakte, weten de verschillende schrijvers en regisseurs seizoen twee continu op spanning te houden. Nergens verslapt de aandacht, nooit is een aflevering saai of voorspelbaar. Of te ingewikkeld, want hoewel er op elk gegeven moment tenminste vier belangrijke verhaallijnen parallel aan elkaar lopen, raken we als kijker de draad nergens kwijt. Dit is op zich al een topprestatie, en je waardering zal alleen maar toenemen als je beseft hoe lastig het is om zo’n serie, die zich op tientallen locaties afspeelt en talloze personages bevat, überhaupt te maken.

Hardhandig

Het enige waar ik me aan stoorde in 24 was de botte manier waarop de schrijvers met hun personages omgaan. Iemand die niet meer nodig is voor het verhaal, wordt vermoord of op zijn minst hardhandig afgevoerd. Het staat in schril contrast met de menslievende president Palmer, die bij wijze van spreken al natte ogen krijgt als hij hoort over de dood van een klein kind tijdens hevige rellen. Het is maar een klein puntje, maar het schrijversteam zou er goed aan doen evenveel respect te betonen aan hun personages als aandacht aan de structuur van de serie.

Extra’s

Gelukkig hebben de makers van deze zevendelige set beter hun best gedaan dan bij de enigszins teleurstellende uitgave van het eerste seizoen. Disks een tot en met zes bevatten de 24 afleveringen, terwijl de zevende geheel gewijd is aan de extra’s. En dat zijn er nogal wat: vrijwel elke aflevering wordt vergezeld door een aantal verwijderde scènes. Dit zijn, in tegenstelling tot wat je misschien zou verwachten bij een zo zorgvuldig gestructureerde serie, geen losse flarden, maar vaak complete scènes die ook daadwerkelijk iets toevoegen aan het verhaal en de personages. Ze zouden naadloos in de officiële afleveringen gepast kunnen worden, en gelukkig krijg je als kijker die mogelijkheid ook. Wie ze liever apart ziet, kan de afzonderlijke scènes vanuit het dvd-menu bekijken. Petje af voor deze nette presentatie.

Logistiek

Daarnaast is per disk één aflevering voorzien van audiocommentaar. De belangrijkste mensen voor en achter de camera zijn aan elkaar gekoppeld in wisselende samenstellingen en dit levert meestal een leuk maar niet al te informatief commentaarspoor op. Voor degenen die benieuwd zijn naar de logistieke problemen die je bij het produceren van zo’n enome serie tegenkomt, bevat de zevende schijf nog een zeer uitgebreide documentaire in twee delen van bijna drie kwartier waarin we meekijken bij de voorbereidingen en opnamen van de laatste twee afleveringen van dit seizoen. Als je nog niet weet hoe de serie afloopt, is het verstandig deze documentaire pas te bekijken nadat je de serie hebt uitgekeken.

Het zal duidelijk zijn: het tweede seizoen van 24 is nog beter, nog spannender en nog gecompliceerder dan het eerste seizoen. Gelukkig hebben de regisseurs de touwtjes constant in handen en ontspoort de serie nergens. Ook de dvd-set is een verbetering ten opzichte van zijn voorganger, met meer extra’s en een betere presentatie. Het beste compliment dat we 24: Season Two kunnen geven, is dat we nu al uitkijken naar seizoen drie.

Huston was al jaren eerder verliefd geworden op het grimmige goudzoekersverhaal van de myterieuze schrijver B. Traven. Hij kocht de rechten van de roman samen met zijn producent Henry Blanke en probeerde het project van de grond te krijgen. Zelfs toen de oorlog uitbrak en Huston in dienst moest, bleef hij doorwerken aan het script. Hij vroeg Humphrey Bogart, die na de successen van The Maltese Falcon en Casablanca van B-acteur was opgeklommen tot superster, voor de hoofdrol en trok na drie weken studio-opnamen met zijn hele entourage naar Mexico, ver weg van de studio. De opnameperiode verliep allesbehalve vlekkeloos. Corrupte Mexicaanse politici en slecht weer zorgden ervoor dat de productie weken uitliep en het budget flink werd overschreden. Dit schoot studiobaas Jack Warner in het verkeerde keelgat. Hij eiste dat Huston de film een happy end zou geven, maar opnieuw hield Huston voet bij stuk. Het leverde een meesterwerk op.

Goudkoorts

The Treasure of the Sierra Madre is een merkwaardige maar uiterst plezierige mix van western, thriller en psychologisch drama. De film gaat over drie berooide mannen die in de bergen van Mexico op zoek gaan naar goud. Aan het begin van hun avontuur staan de drie neuzen nog dezelfde kant op, maar zodra de goudkoorts toeslaat, slaat ook de hebzucht toe en lopen de spanningen hoog op. Met desastreuze gevolgen…

Oscar

Het eerste dat opvalt aan The Treasure of the Sierra Madre is het realisme van de film. Ook zonder het verhaal over de totstandkoming te kennen, is het meteen duidelijk hoe veel het dorre Mexicaanse landschap bijdraagt aan de grimmige sfeer van de film. Een andere verrassing is het acteerwerk van de drie hoofdrolspelers. Bogart had tot dan toe alleen nog heldenrollen gespeeld, en was hier voor het eerst de slechterik. Zijn transformatie van enthousiaste avonturier tot gewetenloze schurk is geweldig om te zien en vormt een absoluut hoogtepunt in Bogie’s carrière. Westernacteur Tim Holt is goed als de nuchtere Bob Curtin, maar de show wordt gestolen door Walter Huston, de vader van de regisseur. Huston senior speelt de rol van zijn leven als de oudere goudzoeker die alles al eens heeft meegemaakt en won terecht een Oscar voor zijn werk.

Extra’s

De film werd onlangs in Amerika uitgebracht in een mooie dubbele dvd-set, vergelijkbaar met de recente dvd’s van Casablanca en The Adventures of Robin Hood. Helaas heeft de filmmaatschappij ervoor gekozen de film in Nederland uit te brengen als enkele dvd, waardoor we verschillende extra’s moeten missen. Gelukkig zijn de extra’s die het wèl hebben gered de moeite waard, met als uitschieter de zeer informatieve commentaartrack van Bogart-biograaf Eric Lax. Lax is een onuitputtelijke informatiebron en vertelt talloze feitjes en anekdotes, tot aan de kleinste bijrolacteurs aan toe. Dit is veel beter dan een boek!

Aanvulling

Voor degenen die moeite hebben met een Engelstalige commentaartrack zonder Nederlandse ondertiteling, is er de prima (en wel ondertitelde) documentaire Discovering Treasure. In bijna een uur wordt uitgebreid ingegaan op de totstandkoming van de film en zijn plaats in de filmgeschiedenis. Beide extra’s overlappen elkaar op punten, maar dit is onvermijdelijk en niet echt storend. Documentaire en audiocommentaar vullen elkaar juist prima aan.

Experiment

The Treasure of the Sierra Madre laat weer eens zien dat er binnen het gewraakte studiosysteem ruimte genoeg was voor persoonlijke expressie en experiment. Huston hield zijn poot stijf om zijn geliefde roman op het scherm te brengen zoals hij voor ogen had. Ik heb zo’n vermoeden dat hem dat in het huidige studiosysteem niet was gelukt.

Het verfilmen van Amerika’s grootste high schooltrauma kent vele valkuilen: zo kan het onbekritiseerde geweld voor jongeren juist aantrekkelijk worden. Bovendien weet iedereen hoe Elephant afloopt, zeker nadat de film in Cannes een Gouden Palm won. Van Sant zorgt dat het een meerwaarde wordt. Hij laat een doodnormale schooldag zien, op een doorsnee school met gewone jongeren. De camera drijft kalm, registrerend, met de scholieren mee, van de ene schouder naar de andere. In combinatie met de rustgevende pianomuziek en de soms subtiel toegepaste slow motion krijgt het bijna iets hypnotiserends. Het onafwendbare onheil geeft de zwerftocht door het gebouw echter iets naargeestigs en de echo’s in de gangen iets onbestemds.

Daders en slachtoffers

Dat gevoel wordt versterkt door de schijnbaar willekeurige jongeren waar Van Sant ons vluchtig kennis mee laat maken. De acteurs in deze low budgetfilm zijn onervaren, gedeeltelijk improviserende scholieren die zichzelf spelen: een meisje dat niet in korte broek wil sporten, een jongen die voor zijn dronken vader zorgt, drie meisjes die samen hun low fat lunch uitkotsen in de wc’s. Bijna allemaal kampen ze – ook in het echte leven – met problemen die ‘deskundigen’ zo gretig als oorzaak aanwijzen voor schoolgeweld. Daardoor heb je geen idee wie straks de daders en wie de slachtoffers zullen zijn.

Verschillende kanten

Dat spel met verwachtingen houdt Van Sant de hele film lang vol. Hij laat een dader een shoot-‘m-up op zijn laptop spelen terwijl een ander op de piano Für Elise speelt. ‘Als de maker van het computerspel schuldig is, is Beethoven dat dan ook?’ lijkt hij daarmee te vragen. Toch zit er in Van Sants spelletje wel degelijk een mening verborgen. Net als in de titel van de film: de ‘olifant’ komt uit een boeddhistisch verhaal waarin drie blinden voor het eerst een olifant tegenkomen. Elke blinde bestast een deel van het beest en denkt daaruit te kunnen concluderen hoe het geheel is. Van Sant past hetzelfde principe toe in zijn film: als een scholier iemand tegenkomt, komt dat later terug, maar dan gefilmd uit het perspectief van de ander. Zo toont hij aan dat je nooit alle kanten tegelijkertijd kunt zien. Bovendien maakt hij door de sprongen in de tijd het tijdstip van het onafwendbare bloedbad onvoorspelbaar.

Eye-opener

Van Sant wil de kijker met Elephant de vrijheid geven zelf een mening te vormen, maar eigenlijk kun je niet om de zijne heen. Misschien is deze stiekeme boodschap verontrustend voor mensen die denken dat dit probleem een pasklare oplossing heeft, die te vinden is door je te richten op de ‘oorzaak’, zoals gewelddadige films, nazi-propaganda of computerspelletjes. Voor mij is het geen schok dat die ene oorzaak niet bestaat. Dat een prelude op geweld en het geweld zelf zo poëtisch en adembenemend in beeld gebracht kan worden, zonder dat het een seconde verheerlijkt wordt, was een grotere eye-opener.