Film / Achtergrond
special: Laurel & Hardy

Kippenvel #5

Waarom is het eigenlijk een “Hitler-snorretje”? Waarom geen “Charlie Chaplin-snorretje” of “Oliver Hardy-snorretje”? Ik pleit voor politiek-culturele rehabilitatie van dit specifiek stukje gezichtsbegroeiing. En, om met Cor van der Laak te spreken, wel hierom.

~

Toen ik een jaar of 10 was, werden regenachtige herfstvakantie-middagen waar maar geen einde aan leek te komen steevast doorgebracht in het gezelschap van De Dikke en De Dunne. Er was altijd wel een zender te vinden die ze uitzond. Zeker de Belgische BRT had een strippenkaart die blijkbaar vol moest. Ik denk dat mijn concept als tienjarige van wat humor is grotendeels door Laurel en Hardy is vormgegeven. In eerste instantie was het vooral de groffe slapstick van de stomme films waar het meest bij gelachen werd, maar gaandeweg werden de latere talkies leuker. De subtiele dialogen hebben anno nu nog niets aan scherpte verloren.

Waar Charlie Chaplin als grootste filmster van de stomme film niet de overstap kon maken naar de geluidsfilm, bleken Laurel en Hardy met geluid flink aan humor te winnen. De licht Britse tongval van Stanley tegenover de vette zuidelijke drawl van Oliver vormen een mooi contrast. Zij waren samen met The Marx Brothers degenen die de geluidsfilm aangrepen om komische dialogen te gaan schrijven. En het was vooral Stan Laurel, de creatieve motor van het duo, die de wisecracks, one-liners en tal van fysieke grappen bedacht. Terugkijkend naar een stapel oude video’s probeerde ik vast te stellen waarom ik zo hard moet lachen om die twee. Stiekem was ik op zoek naar het wezen van humor. Wellicht overbodig te melden, maar het is me dus niet gelukt. Als er één cultuuruiting is waarvan het mechanisme nog nauwelijks in kaart is gebracht, dan is het wel humor.

~

Een ding weet ik wel. Humor werkt vooral door herhaling. Je weet dat het mis gaat en de verwachting maakt de grap alleen maar leuker. Oliver weet het altijd beter, is heel bazig over Stan, en wij als kijkers weten dat hij daarmee zijn eigen ondergang in gang heeft gezet. De voorpret tot de val. John Cleese als Basil Fawlty in Fawlty Towers is ook zo iemand die virtuoos zijn eigen graf wist te graven. De kijker spant samen met de underdog en wacht tot de onvermijdelijke ondergang van de zelfbenoemde autoriteit.

Laurel en Hardy waren al ver in de dertig toen ze hun eerste film als duo maakten in 1927. Ze hadden er allebei al een halve carrière opzitten in de films van Hal Roach, de studiobaas die de eer toekomt ze bij elkaar te hebben gezet. En ze de ruimte heeft gegeven zich te ontwikkelen. Laurel en Hardy is geen archetypisch komisch duo met een aangever en afmaker, zoals bijvoorbeeld Abbott en Costello of Frans van Dusschoten en André van Duin (die overigens zijn bewondering voor Stan Laurel nooit onder stoelen of banken heeft gestoken. In veel van zijn typetjes valt de echo van Stan Laurel te bespeuren.) De humor is gelijk verdeeld. En hoewel Laurel meer de lach aan zijn kont heeft hangen, zou het minder leuk zijn zonder het tegenspel van Oliver Hardy. Laurel en Hardy zijn twee doodgewone mannen die hogerop in de wereld trachten te komen. Dat die wereld daar niet aan mee wil werken is niet hun fout. Zij zitten vol goede ideeën, zolang ze maar niet proberen na te denken.

Een van de mooiste scènes is uit Sons Of The Desert (1933), misschien wel hun beste feature. Terwijl Ollie in de keuken ruzie maakt met zijn vrouw of hij wel of niet naar een conventie mag, zit Stan op de bank en ziet een lekker appel op de fruitschaal. Hij neemt een flinke hap, maar in plaats van het bekende crunch-geluid blijft het stil. Hij werkt, zonder geluid, met steeds meer moeite de appel weg, slikken gaat moeilijker en moeilijker. De appel-scène lijkt een eeuwigheid te duren. We zien een man een appel eten en op de een andere manier is dat heel erg grappig. Stan Laurel verstond de kunst om van niets iets te maken, net zoals Toon Hermans eindeloos kon doorzaniken over helemaal niks. Hardy komt de kamer in gebriest en ziet de appel in de hand van Laurel. “Waar heb je die vandaan?” wil hij weten. Stan wijst ietwat schuldbewust op de fruitschaal. “Dat fruit is van was,” roept Hardy ontsteld. In veel latere hoofdfilms werden zang en dans ingezet om de aandacht vast te houden. Vaak was er ook sprake van een nogal slap liefdesverhaal. Zo’n plot is logisch verklaarbaar vanuit de visie van de Hollywood-studio om een zo groot mogelijk publiek te bereiken, maar het maakt die films ook heel erg gedateerd.

De two-reelers (korte films van twee actes op twee filmspoelen) bieden meer tijdloze humor. The Battle Of The Century (1927) kent het grootste taartgevecht op celluloid vastgelegd. Busy Bodies (1933), klussen in huis met het dynamische duo, bevat een hoop gooi- en smijtwerk, inclusief een scène waarin Stan de vastgeplakte kwastharen met een houtschaaf van Olivers kin probeert te scheren. Legendarisch is The Music Box (1932), waarin onze helden een pianola een betonnen trap op proberen te krijgen. Onnodig te vermelden dat dat niet gaat lukken.

Er is inmiddels een begin gemaakt met het remasteren van alle Laurel en Hardy-films (81 two-reelers en 24 hoofdfilms) op DVD, met allerlei bonusmateriaal. Hopelijk krijgen ze hiermee een derde leven in de 21e eeuw. En laten we met zijn allen afspreken dat we die gruwelijke, intens lelijke ingekleurde versies collectief gaan boycotten. Ik laat alvast mijn snor staan.

Theater / Achtergrond
special: Dagelijks verslag Noorderzon festival

Noorderzon verblindt

.

ZONDAG 29 AUGUSTUS

Boo!

~

En zo was het hele Noorderzon festijn zondagavond ook weer voorbij, maar niet voordat BOO! voor een daverend slot offensief had gezorgd. De Monki-Punk van de drie Zuid-Afrikanen is een mix van pop, funk, ska, reggea en punk en uitermate geschikt als afsluiter van een heerlijke zomeravond. Feestje gegarandeerd!
Nou viel het weer gisteren niet mee (gelukkig was mijn vriendinnetje zo slim om een paraplu mee te nemen), maar dat mocht de pret niet drukken. De vele toeschouwers vonden het allemaal prachtig en de band leek er zelf ook zin in te hebben. Zanger/bassist Chris Chameleon had zijn zustersoutfit dit keer thuisgelaten, maar dat weerhield één jongen er niet van om een frisse duik te nemen in de vijver. Het gejoel was natuurlijk niet van de lucht en de band besloot als ‘eerbetoon’ een ballad aan hem op te dragen.
Wie nog geen fan was, werd het ter plekke. Al met al een heerlijke afsluiter van een bijzonder geslaagd Noorderzon 2004. Hulde aan de organisatie! Voor wie nieuwsgierig is geworden naar de band, check ook eens de ultra coole website.(LD)

ZATERDAG 28 AUGUSTUS

PanPan Theatre – Macbeth 7

~

Shakespeares Macbeth is één van de bekendste stukken van de Bard, maar zeker niet de gemakkelijkste, noch voor acteurs of publiek. En op zich geldt dat natuurlijk voor het complete werk van Shakespeare. De stukken en het taalgebruik zijn 4 eeuwen oud, en als theatergezelschap moet je flink wat uit de kast halen om het publiek geboeid te houden, laat staan iets over te brengen.
Het Ierse PanPan Theatre stond zaterdagavond in De Box met een gedurfde interpretatie van Macbeth, het verhaal over oorlog, bedrog en innerlijke conflicten. Hiervoor hebben ze veel uit de kast gehaald: opera, live-cameras, dans, en gesproken woord. Het resulteerde in een voor het oog aangename voorstelling, maar sloeg verder behoorlijk de plank mis.
Zonder een vrij uitgebreide voorkennis van het originele stuk, heb je hier eigenlijk weinig te zoeken. De vrij lange mono- en dialogen werden of als opera gespeeld, of als statisch theater. De opera-gedeeltes waren moeilijk, zo niet onmogelijk te volgen, en de gesproken scènes slaagden er niet in de aandacht vast te houden. Dat gekoppeld met een onduidelijke casting – het is duidelijk wie Macbeth speelt, maar daarmee is het ook wel gezegd – resulteert in een Macbeth dat surreëel, statisch en niet of moeilijk te volgen is.(MdV)

VRIJDAG 27 AUGUSTUS

André Manuel – Manuel Ageert

In de spiegeltent stond de Twentse cabaretier André Manuel. Naast cabaret maakt Manuel al sinds mensenheugenis muziek: solo, met Fratsen en later met Krang. De laatstgenoemde band werd dit voorjaar opgeheven. Uit de voorstelling van gisteravond bleek dat Manuel niet zonder muziek kan: hoewel zijn programma aangekondigd stond onder de noemer ‘comedy’ vulde hij meer dan de helft met muziek.
Manuel heeft een aardige reputatie opgebouwd; hij is keihard en medegenloos. Regelmatig verlaat publiek voortijdig de zaal. Dit keer was Manuels inzet niet anders: hij opende de voorstelling met een tirade tegen zeg maar alles: moslims, christenen, het publiek, homo’s en lesbiennes. De hoofdmoot was gisteravond echter muziek. Daarbij putte hij uit eigen repertoire zodat we liedjes hoorden die hij al lang niet live gespeeld had. Zo bracht hij Fratsen-liedjes als Drinkebroer en In ons dorp. Dat Manuel uit Twente komt, weet nu ook iedereen die er bij was: enkele liedjes gingen in het Twents, maar dat hoeft gelukkig geen probleem te zijn voor de Groningers. André Manuel ontroerde op Noorderzon vooral, waar hij in zijn cabaretprogramma’s normaliter choqueert. Zijn liedjes zijn prachtig, wat tegendraads en zijn blik is uitdagend. Hij weet een hoop humor in de liedjes te brengen zodat de term ‘comedy’, ondanks het lage grappengehalte, misschien toch wel gerechtvaardigd was. (RV)

DONDERDAG 26 AUGUSTUS

Union Suspecte – De Leeuw van Vlaanderen

~

Een theaterstuk over integratie en de problemen die immigranten ondervinden loopt al snel het risico moralistisch te worden, om maar te zwijgen over het feit dat iedereen al honderden keren vergelijkbare dingen heeft gezien of gelezen. Op het eerste gezicht lijkt Union Suspecte ook in die val te lopen. Tenminste, voordat je de zaal binnenstapt. Als je eenmaal zit en de show begint, is het al heel snel duidelijk dat dit een heel ander beestje is. Chokri Ben Chika, een Vlaming van Tunesische afkomst vertelt het verhaal van een Tunesiër die met vele dromen naar Vlaanderen komt, en vervolgens ziet hoe van die dromen niks terechtkomt. Het stuk kent drie gezichtspunten; de eerste generatie, vertegenwoordigd door Chokri’s vader Habib, de tweede generatie (Chokri zelf), en de buitenstaanders (de muzikanten). Deze worden perfect weergegeven, niet alleen door boeiende monologen, maar ook door spectaculaire muziek en dans. Hoogtepunt is de klaagzang van Chokri die naadloos overgaat in een rapnummer. De Leeuw van Vlaanderen is niet alleen spektakel. Ondanks alle bombarie en show is de afsluitende scène erg ontroerend. Steeds is duidelijk dat het verhaal over echte mensen gaat, een verhaal dat fantastisch wordt gebracht. (MdV)

WOENSDAG 25 AUGUSTUS

The Collective of Natural Disaster – 62 Days

~

Enkele jaren geleden zijn de stoffelijke resten van een Japanse man in een onbewoond bos gevonden. Bij zich droeg hij een tape recorder met daarop een verslag van de laatste 62 dagen van zijn leven. De man had zich bewust teruggetrokken om zelfmoord door verhongering te plegen. Het Hongaarse gezelschap The Collective of Natural Disasters heeft dit verslag aangepast voor het toneel.
De vloer van het theater is bedekt met een laagje water, daarboven hangen grote plastic bakken met voorwerpen of afbeeldingen die, van boven beschenen, in het water projecteren. Het publiek wordt de zaal ingeleid en zoekt een plaatsje in het water (waterdichte schoenen zijn dus een goed idee). De voorstelling bestaat uit een 50 minuten durende bandopname met daarop het verslag van de Japanner, begeleid door dramatische muziek en surrealistische beelden. Het is een voorstelling van wachten. De eerste tien minuten zijn nog te doen; de beelden zijn nieuw, je kent het verhaal nog niet, en de muziek klinkt spannend. Maar dat gaat, zonder variatie, 40 minuten zo door.
En acteurs? Ja, die zijn er. Die staan tussen het publiek te kijken en te luisteren. Ze hebben verder geen functie. 62 Days is daardoor een voorstelling die al heel snel begint te irriteren. Hetzelfde had in tien minuten, en zonder de irritatie, gezegd had kunnen worden.(MdV)

John Clancy – Horse Country

~

Twee stoelen en een tafel in een naar zaagsel ruikend oud circuspaviljoen. Houten bankjes waar de splinters je vervaarlijk van tegemoet grijnzen. Een fles whisky gloeit je tegemoet. Als de acteurs hun spel beginnen is de setting meteen duidelijk; een bar waar de drank rijkelijk vloeit en twee mannen hun frustraties verdrinken. Horse Country is geïnspireerd door de klassieker Wachten op Godot, waarin twee mannen wachten op iets onduidelijks, zonder te weten hoelang ze dat al doen. Horse Country geeft dat gebrek aan tijdsgevoel weer door het stuk te beginnen en eindigen met exact hetzelfde moment; je zou Horse Country onafgebroken kunnen bekijken. Het eerste half uur is vermakelijk. De acteurs zijn spraakwatervallen en weten het publiek te boeien met hun mono- en dialogen over niks. In de tweede helft wordt de bedoeling duidelijk: het is een aanklacht tegen de letterlijkheid. Mensen willen niet langer surrealistische kunst zien; ze willen het herkennen. De acteurs zien zich als vertegenwoordigers van het eerste. Het ligt er alleen zo dik bovenop. Op een gegeven moment steekt een acteur een tirade af over hoe surrealistisch toneel door iedereen anders wordt gezien, en hoe dat ook voor Horse Country geldt. Maar dat wordt er zo sterk ingehamerd, dat die verschillende percepties onmogelijk worden. Niemand die nog denkt dat het stuk ergens anders over zou kunnen gaan.(MdV)

DINSDAG 24 AUGUSTUS

Big M

~

De Volkskrant omschreef de opblaasbare tent al als een ruimteschip vol met vrolijke video’s. Barbara de Preter van Big M verklaarde in diezelfde krant: ‘Ons instituut wil mediakunst toegankelijk maken en een nieuw publiek aanboren’. Dat ’toegankelijk maken’ wil zeggen ‘gratis entree’. Ons is in dit geval het Nederlands Instituut voor Mediakunst. Uit het uitpuilende archief selecteerde het instituut 38 filmpjes van 29 internationale kunstenaars. Nou wil ik niet net gaan doen alsof ik gister alles heb gezien, maar Big M geeft een mooie dwarsdoorsnee van de hedendaagse videokunst. Manco is alleen dat er weinig rekening wordt gehouden met het concentratievermogen van de gemiddelde toeschouwer. Na 10 minuten houdt driekwart van de mensen het namelijk wel voor gezien. De vier jongetjes naast mij hebben sowieso meer oog voor de futuristische tent dan voor de video’s. Daar komt bij dat niet alle filmpjes even sterk zijn . Morphology of Desire van Robert Arnold en Look at me Standing here van Ezra Eeman lijken bijvoorbeeld wel erg lang te duren. Daartegenover staan toppers als Crying van Adad Hannah (een stilgezette handeling van de performer), Five van Bas van Kootwijk (abstract, kleuren en geometrische vormen) en Papillon d’Amour van Nicolas Provost (fragmenten van de film Rashomon van Akira onderworpen aan een spiegeleffect). Inderdaad, een mooie dwarsdoorsnee!(LD)

MAANDAG 23 AUGUSTUS

Karromato – Het feest van de keizer

~

Mozart heeft een treiterige huilbaby, een gierige vrouw die hem achterna zit met een koekenpan en een werkgever die binnen een week een opera van hem verwacht. Ondertussen moet hij ook nog twee kibbelende zangeressen bij de les houden en de sullige klusjesmannen van de keizer aan het werk zetten. Alle reden tot paniek in het poppentheater en schimmenspel Het feest van de keizer van het Tsjechische gezelschap Karromato. De uiteindelijke opvoering is een succes, maar dan heeft de arme componist al heel wat ongelukjes en pesterijen moeten doorstaan. Wie Karromato twee jaar geleden ook al op Noorderzon gezien heeft weet wat te verwachten. Dit is poppenspel van de allerhoogste plank, met prachtige, levensechte marionetten die altijd net iets meer kunnen dan je had gedacht. Jammer genoeg komt de ietwat bizarre, melige humor van Karromato in deze voorstelling minder tot zijn recht. Het verhaal is bij vlagen traag, scènes met onhandige decorbouwers, vallende ladders en vlaggenstokken duren te lang en komen, ondanks de perfecte uitvoering, niet boven het Jan-Klaassen-en-Katrijn niveau uit.(WP)

ZONDAG 22 AUGUSTUS

BlackSKYwhite – Astronomy for insects

~

Astronomy for instects is een voorstelling zonder gesproken woord, zonder verhaal, zonder progressie, maar mét thema. Volgens het programmaboekje althans: BlackSKYwhite schijnt commentaar te leveren op het debat rond de mens als insect. Nu kan het er aan liggen dat ik me niet in het bewuste debat verdiept heb en de verschillende standpunten niet paraat heb, maar de commentaarfunctie werd me niet helemaal duidelijk. Tenzij BlackSKYwhite heel het debat onzin vindt en ons dat in 75 tergende minuten gedetailleerd uit de doeken doet. Dat klinkt misschien negatiever dan deze postmoderne Russen verdienen, want wat ze doen (in rare pakken bewegen op rare muziek; abstracte dans?) doen ze erg mooi. Alleen is het als toeschouwer ondoenlijk je 75 minuten op mooie plaatjes te concentreren, zonder een verhaal dat houvast biedt. Ruim twintig bezoekers verlieten de zaal dan ook voortijdig. En gediscussieerd over wat de Russen nou bedoelden werd er na afloop volop, maar het debat rond de mens als insect kwam in geen van die gesprekken terug.(JAB)

ZATERDAG 21 AUGUSTUS

Comic Trust – White side story

~

Feel good theater, zo noemen de Russen van Comic Trust hun werk. En inderdaad: een prettig gevoel is er zeker na het zien van de beslommeringen in het middeleeuwsachtige ‘White Kingdom’. Elkaar in rap tempo opvolgende sketches bieden twee wachters, een jonge prinses en een autoritaire koningin ruimschoots de gelegenheid grappen en grollen uit te halen. Het zijn echter niet zozeer deze vermakelijkheden die White side story de moeite waard maken; vooral de vele mooie beelden blijven hangen. Het uit St. Petersburg afkomstige gezelschap heeft ruim tijd en aandacht besteed aan de vele knappe visualisaties van White side story. Mooi is bijvoorbeeld de openingsscène. Op het podium staat een maquette van het witte, heuvelachtige koninkrijk. Dit blijkt de jurk van koningin, die langzaam ontwaakt uit een diepe slaap. Leuk zijn ook de vele verwijzingen naar film, popmuziek en vooral de computerwereld: Windows, Mortal Combat, een dramatisch in slow motion gespeelde en met filmmuziek ondersteund afscheid en zelfs Shrek komen langs. Het enige jammere is dat voorstelling twintig minuten te lang duurt: vooral het middenstuk weet de aandacht niet vast te houden.(JAB)

VRIJDAG 20 AUGUSTUS

Podium Modern – Off the record

~

Waar ligt de grens tussen muziek en theater? Een band als De Kift, die donderdag op het program stond, biedt een mengeling van beide. Ook Podium Modern maakt muziektheater, zij het op heel andere manier. Instrumenten gebruiken de drie Belgen en ene Nederlander namelijk niet. De viermansband doet alles met de stem. Beperkingen levert dat echter niet op: werkelijk iedere muziekgenre komt moeiteloos uit de vier mannen. Harmonieuze samenzang met een subtiel gitaartje? Geen probleem. Maar voor agressieve raps draait Podium Modern zijn hand evenmin om. Het meest in het oog springende nummer is Smoke weed: een mengeling van aloude reggae en jaren negentig happy hardcore. Het lied begint met de voor reggae en dancehall zo kenmerkende slome raps, maar gaat al snel naadloos over in het gabbergeweld. Het is een bizar gezicht: vier mannen op leeftijd die in uniforme jasjes en dasjes die over het podium stuiteren. Zelf vinden ze Smoke weed ook het leukste nummer. Als toegift mag het publiek bepalen welk liedje ze nogmaals wil horen. Een aantal vrouwen vooraan roept om het rustieke nummer één, maar de vier op het podium wachten net zo lang met weer beginnen tot iemand om het reggaenummer roept. Lang leve de keuzevrijheid! (JAB)

DONDERDAG 19 AUGUSTUS

Dat het Groningse cultuurfestival Noorderzon voor ieder wat te bieden heeft bleek gisteren al weer op de eerste avond. Ouderen bewonderden met open mond een groepje breakdancers, terwijl een groep scholieren zich prima vermaakte in de ‘Jazzcorner’. Noorderzon programmeert breed en het publiek is bereid tien dagen lang uit het vaste stramien te stappen. Ambtenaar van de burgerlijke stand, vuilnisman, student, dichter en politicus bewegen soepel door elkaar heen en de verzamelde zwerversgemeenschap van de stad doet goede zaken. Verbroedert cultuur, of zijn het gewoon het prettige weer en de drank die wonderen doen? Hoe het ook zij; deze eerste avond belooft veel goeds voor komende dagen.

Feria Musica – Le vertige du papillon

~

In Nederland denken we bij circus al snel aan Herman Renz en de Russische Staatsen. Er is echter meer in de wereld van clowns en trapezeberijders. In veel buitenlanden bestaan serieuze circusscholen en de afgestudeerden spelen vaak bij groepen die veel meer dan een lach en een traan bieden. Het Belgische Feria Musica is zo’n club die het ouderwetse circus tot een moderne kunstvorm heeft omgewerkt. Een band op het podium begeleidt de vier jongens en drie meisjes die knappe kunstjes afwisselen met verbazingwekkend mooie choreografie.
De opening, waarbij de Nederlandse Linde Hartman prachtige stunts uithaalt in een stoffen trapeze, die tevens als hangmat dienstdoet, is het indrukwekkendste deel van de voorstelling. Wat zij in de lucht doet, doet een ander meisje op de grond achter haar. Dit synchrone ballet maakt van deze standaard circusact een waar kunstwerk. Ook in het vervolg van de voorstelling is het steeds weer de dans die de aandacht trekt. Le vertige du papillon mag ondanks een figurerende clown eigenlijk geen circus heten; het is veeleer een goed toegankelijke en tegelijkertijd indrukwekkende dansvoorstelling, waarin bij vlagen naar het vermaak van de familie Renz wordt verwezen.(JAB)

De Kift – El Kift

~

Rond half elf betrad het Noord-Hollandse gezelschap De Kift het prachtige aan de centrale vijver gelegen ICE-stage. Hun laatste (opera)album, Vier voor Vier is één van de minst toegankelijke uit het repertoire van De Kift. Daarom putte het gezelschap voor Noorderzon uit haar 15 jarige geschiedenis en speelde hoogtepunten uit hun verleden, vooral van het album Vlaskoorts. Het publiek entertainen met herkenbare nummers stond voorop; er was slechts een tweetal nieuwe nummers te horen.
Dat de organisatie De Kift uitnodigde hoeft geen verassing te zijn; de combinatie van muziek en theater die de Noord-Hollanders brengen past precies bij het format van Noorderzon. Hoewel het geluid af en toe wat te wensen overliet, zo viel de microfoon een aantal keer uit en kon het eigenlijk wel wat harder, wisten ze het publiek rondom de vijver anderhalf uur te boeien.(RV)

Muziek / Achtergrond
special: Lowlands 2004

Oudhollandsche degelijkheid

Bij de eerste schreden op het festivalterrein valt het meteen op: de burgerlijkheid is toegeslagen op Lowlands. De intiemere eettentjes van weleer hebben nu definitief plaats moeten maken voor de Hemaworst-tent en het La Place-restaurant van de V&D. Maar dan de programmering. Het greep hier en daar terug op vertrouwde waarden om de terugloop in bezoekers tegen te gaan. Toch werd onverwacht de meest vertrouwde waarde gevonden in Simon Vinkenoog. Hij was de vleesgeworden missing link tussen het oude in ’67 gehouden Lowlands en zijn jaren negentig-camping-variant. Tussen al de hapklare brokken door, gaf zijn poëzie, die barstensvol zat met bezieling, een speciaal tintje aan deze editie. Anders was de versie van dit jaar waarschijnlijk onopvallend tussen de voorgaande jaren komen te staan. Drie dagen polder, een verslag.

Auf der Maur

Jaap Boots vertelde als dichter in zijn lofdicht op de festivalganger waar het op stond. Er moeten heel wat ontberingen worden doorstaan om favoriete artiest te zien optreden. Regen, kou, modder, security en de prijzen zijn enkele voorbeelden van dit soort obstakels. En ook dit jaar was het soms afzien. Het kaartje was (weer) in prijs gestegen, de muntjes waren in prijs gedaald, terwijl de prijs van eten en drinken weer was gestegen. Het Delta-podium was geschrapt, waardoor het aanwezige publiek zijn vermaak bij de overige podia ging zoeken. Hierdoor ging logischerwijs de intimiteit van het festival achteruit. De mensen van de security leken rustiger en minder opgefokt dan andere jaren. Het afvoeren van het festivalpubliek hadden ze echter nog steeds niet onder de knie, waardoor meerdere bezoekers drieënhalf uur lang in een rij stonden te wachten voor de bus naar ’t Harde Centraal. En dan het weer, typisch Nederlands; grijze wolken en korte buien werden afgewisseld met zonnige perioden. Maar met modder aan de schenen was er weer veel te beleven.

Broodnodige diepgang

Slash (Velvet Revolver)

De programmering werd vooraf door velen als sterker dan voorgaande jaren bestempeld. Een kritische blik weerlegt dit. Waar Lowlands vroeger een festival was om de upcoming acts te beluisteren ging de organisatie deze keer voor zekerheden. Veteranen als Faithless en the Chemical Brothers kwamen op herhaling, en ook acts als Dropkick Murphys, the Offspring, Groove Armada en Within Temptation, hadden ook al vaker het publiek van Biddinghuizen weten te overtuigen van hun kunnen. Het festival koos hiermee blijkbaar voor minder diepgang in het programma. Toch waren er regelmatig enige heerlijke krenten in de programmapap te bespeuren. Bijvoorbeeld the Zutons, die met hun springerige sound driftig en origineel de opening van het festival in de Grolsch-tent verzorgden. Ook Blanche op de vroege zondagmiddag wist een heel boeiende mix te brengen van Folk, Country en de jaren ’30. The Dillenger Escape Plan denderde met rare wendingen, snoeiharde gitaren en veel explosiviteit als een gek door hun set heen. Verder wisten de heren van Razorlight het signaal af te geven dat goede Britpop, in de trant van the Libertines, nog steeds springlevend is. De Schot Mylo toonde een sterke punkvariant van hippe electrohouse.

Strijd der Belgen

DemeesteNederlandse acts op het festival waren, op de Heideroosjes na, weggestopt in de vroege uren van het programma en de acts die er stonden mochten uiterst miniem hun kunsten vertonen in de kleinere tenten. De organisatie leek trotser te zijn op bands uit het buitenland, die eerlijk gezegd ook inventiever voor de dag komen. Bijvoorbeeld de Belgen, dit keer met drie bands vertegenwoordigt. Mintzkov Luna gaf tijdens de vrijdagavond een uiterst sterke set weg. De stem, de uitstraling en de bewegingen van de zanger doen, tot aan de aankondigingen van de nummers en de klasse van het songschrijven toe, erg denken aan Tom Barman. Voor sommige leden van dEUS kwam het concert zaterdag te vroeg. Bassist Mommens zat bijna de hele show op het podium van de nieuwe drummer en de klassieker Suds&Soda ging in het begin compleet de mist in. Toch blonken ze opnieuw uit met een set vol hits. De enkele nieuwe nummers kondigden een sterke nieuwe plaat aan. Toch moesten deze Belgische bands in Soulwax hun meerdere erkennen. De dekselse Deweales vuurden harde gitaren, samples, elektronica en pop op de toehoorders af. Uiterst sterk verkochten ze hiermee hun nieuwe materiaal. Soulwax legde de lat echter nog hoger, want ze waren zelf, vreemd genoeg, niet tevreden over het optreden.

Hip hop versus dance

N.E.R.D.

Hip hop was dit jaar ruim vertegenwoordigd met zowel sterke Nederlandse acts in Extince en het steeds beter overredende Opgezwolle. Het buitenland bracht een overtuigende Speech en zijn kompanen van Arrested Development en een ijzersterke, zij het uiterst korte Dizzee Rascal. De laatste streefde op alle fronten zijn landgenoot Mike Skinner van the Streets voorbij. Dit had vooral ook te maken met het feit dat Dizzee Rascal niet dronken op het podium stond. De dansbaarheid was er bij Miss Kittin. Zij draaide, danste en zong met een brede glimlach op haar gezicht de Bravo-tent in extase, iets wat haar grote vriend Felix da Housecat enkele uren later minder goed voor elkaar kreeg. Steevast draaide hij de knoppen zo dat het publiek, dansende op de redelijke eentonigheid, op het verkeerde been werd gezet. Ook bij Magnus was het allemaal wat minder geslaagd. De dansbaarheid was er wel, maar het contact met het publiek was bij voorgaande optredens sterker.

De grote jongens

The Darkness

Het waren de grotere namen die de bezoekers moesten trekken. Naast bovengenoemde veteranen was dat bijvoorbeeld N.E.R.D. De heren deden dat overtuigend en gaven de zwarte muziek een creatieve impuls door zowel soulvol als dansbaar en punky voor de dag te komen. Jammer alleen dat frontman Pharrel zijn stem kwijt was. Bij Velvet Revolver waren de verwachtingen minder hoog. Men speelde verassend veel nummers van het debuut en slechts enkele van de Guns of de Pilots. Bovendien waren de poses en het speelplezier van Slash en Duff bijna ontroerend. De Engelse sensatie van dit moment, Keane, had moeite om aan de verwachtingen te voldoen. De band miste duidelijk de uitstraling en de afwisseling in de nummers en verveelde dan ook snel. Franz Ferdinand deed, weinig verrassend wat ze de laatste tijd alleen maar hebben laten zien. Goed, strak, catchy en vol van plezier hun nummers ten gehore brengen. Ook Graham Coxon liet aan een nauwelijks gevulde tent zien dat hij ook zonder Blur zijn mannetje kan staan. Auf der Maur, de formatie rond Melissa Auf der Maur, rockte prima op het Grolsch podium. Waarom de zangeres tussen de nummers door dingen bleef zeggen als: ‘Hello my Dutch friends, we are your friends from Auf der Maur from Canada!’ blijft een raadsel. Bij The Darkness werd een extravagante show met veel poespas verwacht. Buiten de pakjes van de zanger bleek dit alleszins mee te vallen. Misschien is het toch geen grapje. Het klonk allemaal in ieder geval vertrouwd fout. Het absolute hoogtepunt van het festival waren de afzeggers van vorig jaar: The White Stripes. Zij brachten vol verve een uur durend delirium van Blues, gitaarvirtuositeit en ijzersterke songs. Ze speelden zo sterk, dat het nummer Seven Nation Army, tijdens de toegift, eerder een zwaktebod of een teken van minder vertrouwen leek dan een toevoeging aan het optreden.

Ook al had deze editie van Lowlands opnieuw een tent minder, bood de programmering minder verrassingen dan voorheen, wanneer je de grote en geijkte namen wist te omzeilen viel er gelukkig genoeg leuks te ontdekken. De sfeer op het festival was traditioneel goed, al gaat het festival steeds meer op Pinkpop lijken. Hopelijk weet de organisatie een goede middenweg tussen interessant en succesvol, qua bezoekersaantallen, te vinden. Dan komt het helemaal goed, dan blijft Lowlands het leukste meerdaagse festival van ons land. Met of zonder Theo.

Film / Films

De chaos regeert

recensie: Lost in La Mancha

In een volmaakte, rechtvaardige wereld zou Lost in La Mancha nooit zijn opgevallen. De ‘making of’ van Terry Gilliams film The Man Who Killed Don Quixote zou een paar lovende woorden hebben opgeleverd in de dvd-recensies van die film, maar niet meer dan dat. Helaas leven we niet in een perfecte wereld. Don Quixote werd nooit voltooid, en Lost in La Mancha heeft wereldwijd faam verworven als document van een falende onderneming.

~

Op een goede dag in 1991 werd regisseur Terry Gilliam (Brazil, 12 Monkeys) wakker met het idee de klassieke roman Don Quichot te verfilmen. In de bija tien jaar die erop volgden werkte Gilliam aan het script, maakte ontwerpen, strikte acteurs Johnny Depp en Jean Rochefort voor de hoofdrollen en ging naar Europa om het benodigde budget bij elkaar te scharrelen. Na een lange periode van planning en voorbereiding konden de opnamen beginnen, maar overvliegende F16’s, donderbuien en de ziekte van de onvervangbare hoofdrolspeler Rochefort gooiden roet in het eten: na zes draaidagen werd de productie gestaakt.

Blijven lachen

Aan het begin van Lost in La Mancha, wanneer de filmmakers nog helemaal in beslag worden genomen door het naderende begin van productie, is voor de kijker al duidelijk dat er iets niet in de haak is. De gehuurde studio blijkt een ordinaire en zeer gehorige loods, contracten met belangrijke bijrolacteurs zijn nog niet getekend, en sterspeler Jean Rochefort krijgt daags voor hij zal afreizen naar de set pijn in zijn buik: een prostaatinfectie. Ondanks alle tegenslagen blijft Gilliam optimistisch; zijn kenmerkende lachje werkt aanstekelijk en zelfs in de meest penibele situaties blijft hij grappen maken. Toch is Lost in La Mancha een van de droevigste films die ik ken. Het is tragisch om een artiest van het kaliber Gilliam geveld te zien worden door steeds groter wordende problemen.

Aanklacht

~

Daarnaast is de film een subtiele aanklacht tegen het huidige Hollywoodsysteem, dat ervoor zorgt dat regisseurs als Gilliam naar onafhankelijke financiers in Europa moeten uitwijken om de films te kunnen maken die ze willen, met alle destastreuze gevolgen van dien. In de jaren 70 werden deze auteurs gekoesterd door de studio’s, wat meesterwerken opleverde als The French Connection, Paper Moon en de Godfather-films.

Sympathie

Lost in La Mancha biedt geen oplossing voor dit probleem, maar Terry Gilliam zegt in een bonus-interview op de dvd wel dat Hollywood meer sympathie voor hem heeft gekregen na het zien van de documentaire. Of dit zal resulteren in betere kansen voor de geplaagde regisseur is nog maar de vraag: in hetzelfde interview geeft hij toe dat hij het beste werkt als alles niet helemaal soepel loopt. Gilliams assistent-regisseur zegt het in de film zo: ‘Waar hij is, regeert de chaos.’ Gilliam leeft dus blijkbaar al in zijn perfecte wereld vol tegenslagen en catastrofes, hoe frustrerend dat voor zijn fans ook moge zijn.

Film / Films

Blanke visie op indianenverhalen

recensie: The Missing

Ron Howard maakt al enkele jaren een soort films die de bioscoopstoeltjes redelijk weet te vullen. Zijn films vertonen enkele overeenstemmige kenmerken: groots opgezet qua budget en acteurs, dramatische klassieke scores en vaak happy endings. Oftewel: uw typische Amerikaanse blockbuster. Enkele voorbeelden hiervan zijn A Beautiful Mind, Ransom, Apollo 13 en Far and Away. Ook The Missing past helemaal in dit plaatje, hoewel het niveau bij lange na niet zo hoog is als dat van Howards andere titels.

~

Het verhaal van The Missing concentreert zich rond Maggie Gilkeson (Cate Blanchett), een alleenstaande moeder van twee dochters, Lily en Dot, op de frontier in Amerika aan het einde van de 19e eeuw. Na een jarenlange afwezigheid komt haar inmiddels half tot indiaan getransformeerde vader (Tommy Lee Jones, die ook in de film Jones heet) op bezoek, maar Maggie moet niets van hem hebben. ‘Hij wilde vroeger geen vader zijn, dus ik wil nu geen dochter zijn,’ lijkt ze te denken. Dit keiharde principe gooit ze echter razendsnel (de volgende dag al!) overboord wanneer Lily door indianen wordt ontvoerd en ze pa mee op speurtocht neemt. Maggie, Jones en Dot gaan gedrieën op pad en er ontvouwt zich een race tegen de klok vol ecologische gevaren, wilde paardrijdritten en kwade en behulpzame indianen.

Beschamende rituelen

~

In tegenstelling tot bijvoorbeeld Dances With Wolves is de manier waarop in The Missing aan de indianen gestalte wordt gegeven erg ongeloofwaardig. Voor de manier waarop ze Engels praten zou zelfs Hiawatha zich nog doodschamen en Tommy Lee Jones’ halve indianenimitatie, met bijbehorende magische rituelen, is beschamend. Het is duidelijk dat de film een blanke visie op de indianen is, geen authentieke. Hierdoor, en door het feit dat ongeloofwaardige toevalligheden en irritante voorspelbaarheden zich voortdurend afwisselen, gaat de film niet leven. Geen moment word je echt geraakt en geen seconde zit je echt in spanning over wat er met de oudste dochter zal gebeuren.

Flair

Eén van de schaarse hoogtepunten van The Missing is de kleine Jenna Boyd, die de rol van jongste dochter Dot op zich neemt. Deze 11-jarige jongedame, eerder ook al met Tommy Lee Jones te zien in William Friedkins The Hunted, speelt fris en overtuigend en geeft de film wat flair mee.

Geen must

Er staat een heel menu met extra’s op de DVD. De deleted scenes zijn niet echt de moeite van het bekijken waard, slechts één duurt langer dan een halve minuut. Er staan wel enkele grappige outtakes op, maar ook deze zijn niet enorm onderhoudend, net zoals de alternatieve eindes. Het interview met regisseur Howard, waarin hij niet alleen ingaat op de film maar ook op onderwerpen als ‘de western’ en ‘het filmproces’, is wel interessant maar al met al geeft het me toch het gevoel dat al die extra’s bedoeld zijn als compensatie voor het gebrek aan kwaliteit van de hoofdfilm. Kortom, deze DVD is zeker geen must. U kunt goed zonder.

Film / Achtergrond
special: Nederlands Filmfestival 2004

Tien dagen onder de sterren

Tien dagen lang ligt Utrecht onder de rode loper. Onder de slogan ’tien dagen onder de sterren’ ontkomt niemand aan de glitter van de filmwereld. Filmpremières, party’s, talkshows, de Gast van het Jaar en nog veel meer laten Utrecht bruisen. Het filmfestival is meer dan alleen maar een feestje met prijzen, waarvan het Gouden Kalf de allergrootste. De Nederlandse film is een van de meest populaire onderdelen van onze cultuur. Hieronder volgt een kleine selectie.

~

Simon

De lange speelfilm Simon van Eddy Terstall opent het Nederlands Filmfestival. Houd je zakdoek bij de hand want de film is nogal ontroerend. Centraal staat de onwaarschijnlijke vriendschap tussen de homofiele studentikoze Camiel (Marcel Hensema) en vrije jongen, hasjdealer en vrouwenversierder Simon (Cees Geel). Op vakantie in Thailand barst de bom onder de vriendschap. Wanneer ze elkaar na twaalf jaar weer ontmoeten, lijdt Simon aan aids. Simon geeft een overtuigend gespeeld en scherp tijdsbeeld via actuele zaken als drugsbeleid, homo-huwelijk en euthanasie. Met deze film dingt Nederland mee naar een Oscar voor de beste niet Engelstalige film.

One Night-stand: Bijlmer Odyssee

~

Het zal je maar gebeuren. Je raakt zo stapelverliefd dat je meteen het bed in duikt zonder elkaars naam te weten. Als je tijdens een adempauze wat te eten haalt, raak je hopeloos verdwaald in het labyrint van de Bijlmer. Otis (Egbert-Jan Weeber) weet niet eens haar naam en de flats zijn allemaal even grauw. Het televisiedrama geeft een rake schets van het nachtelijk leven in de zo verguisde buurt van Amsterdam. Net als vroeger bij een poppenkast krijg je soms de neiging om luidkeels te gaan roepen waar ze is.

Mans Genoeg

Voor deze documentaire zocht Frédérique Spigt diverse partners voor een duet. Van de rauwe stem van Gerard Jolink, de omfloerste stem van Liesbeth List en het gedrevene van Katja Schuurman. Rondom het thema vrede ontstaan de mooiste songs, maar de meeste liedjes gaan over de dood.

Verborgen gebreken

Ontroerende lange speelfilm over de 70-jarige Agnes en twee kinderen die door het noodlot bij elkaar komen. Geschreven naar het gelijknamige boek van Renate Dorrestein over familie, vertrouwen en geheimen. Prachtige natuuropnames worden afgewisseld met emotievolle momenten.

Cool

Uit angst voor rondvliegende bierblikjes, zoals tijdens Shouf-Shouf Habibi, weren sommige bioscopen deze film al bij voorbaat. Dat is jammer, want de veelbesproken film van Theo van Gogh toont in een steile en losse stijl het criminele milieu waarin Marokkaanse jongeren opgroeien. De dreigende sfeer van geweld en groepsdruk wordt versterkt door Nederlandse rapmuziek. ‘Houd je hoofd cool bij alles wat je doet.’ Met Katja Schuurman, Johnny de Mol en Lee Towers.

Ellis in Glamourland

~

Zin om rijk te worden? Volg dan de cursus ‘Hoe versier je een miljonair.’ Ellis (Linda de Mol) schrijft zich meteen in. Als alleenstaande moeder moet ze van een minimum rondkomen, terwijl haar man met zijn nieuwe vriendin het geld verbrast. Pieter Kramer maakte van dit gegeven een romantische komedie. Tijdens het Nederlands Filmfestival beleeft Ellis haar glamourpremière.

Paul Verhoeven

‘Waardering in omstredenheid.’ Onder deze door de jury gekozen titel presenteert Paul Verhoeven een collage van zijn films. Destijds vluchtte hij naar de Verenigde Staten door de negatieve recensies op zijn films als Spetters (1980). Toch scoorde hij de ene kaskraker na de andere. Turks fruit (1973) is met 3,3 miljoen kaartjes nog steeds de best bezochte Nederlandse speelfilm aller tijden. Maar ook: Wat zien ik? (2,35 miljoen kijkers); Keetje Tippel (1,82 miljoen) en Soldaat van Oranje (1,54 miljoen) scoorden hoog. In Hollywood brak hij door met films als Robocop (1987) en Basic Instinct (1992). Voor het Nederlands Filmfestival koos hij naast zijn Amerikaanse successen ook voor Spetters (1,1 miljoen kijkers) en De vierde man (1983).

Nederland 3

Tot en met zondag 26 september vertoont Nederland 3 elke avond een Nederlandse film. Dagelijks kun je ook om 20.00 uur naar het filmjournaal kijken. Op zondag 26 september begint om 19.25 de Avond van de korte film. Vrijdag 1 oktober opent om 20.55 het Gala van de Nederlandse film: de uitreiking van de Gouden Kalveren.

Nederlands Filmfestival

Van 22 september tot 1 oktober 2004 op diverse locaties in Utrecht.
Info: 030 232 26 84 voor reserveringen of www.filmfestival.nl
Entree: € 6,50 per film; drierittenkaart € 18, tienrittenkaart € 55; diverse kortingen.

Boeken / Achtergrond
special:

(On)gein met dinosauriërs en ongewassen Balkanezen

Soms kom je iets tegen waarvan je je afvraagt waarom nog niemand eerder er op is gekomen, terwijl het toch zo voor de hand ligt. Een goede parodie van het Rough Guide– of Lonely Planet-achtige type reisgids bijvoorbeeld. Maar parodiëren is een vaardigheid die niet iedereen gegeven is, zoals Molvanîa aantoont. Gelukkig maken de dinosauriërs weer alles goed.

Ik weet niet hoeveel ik verklap als ik onthul dat Molvanîa helemaal niet bestaat. Cilauro, Gleisner en Sitch situeren het ergens in Oost-Europa, grenzend aan landen als Duitsland, Polen, Roemenië en Moldavië (toeval?). Een waar geografisch mirakel dus, maar daar moet je maar overheen stappen. Molvanîa is eveneens een land dat de slechtste kanten van ex-Sovjetstaten, Balkanlanden en een gebrek aan publieke en persoonlijke hygiëne in zich verenigt. De gids is dan ook gericht op de meer geharde reiziger en schrikt er niet voor terug om dingen bij de naam te noemen, hoe naar die soms ook zijn.

Molvanîa

~

De technische verzorging van deze gidsparodie komt alle lof toe. Tot in detail heeft de uitgever een pastiche op een Lonely Planet-editie neergezet, inclusief rubrieken, historische achtergronden en de onvermijdelijke aanprijzingen van andere reisgidsen uit dezelfde serie (Let’s Go Bongoswana, Aloha Takki Tikki). Als we op zoek gaan naar een plaats om te overnachten in Vajana (‘what it lacks in charm it more than makes up for in concrete’) vinden we een aanbod van in gelijke mate ongeschikte hotels in verschillende prijscategorieën. Het boek is doorspekt met ervaringen van reizigers en praktische tips op min of meer exact dezelfde manier als die in grote reisgidsenseries.

Het probleem met Molvanîa is de tekst en meer in het bijzonder de indruk dat de auteurs zelden verder hebben gedacht dan hun gimmick. Het idee was goed, maar de invulling ervan laat het nodige te wensen over. Goed, we weten nu wel dat Molvanîa een smerig, dictatoriaal, gevaarlijk en middeleeuws land is. Door het bij elke mogelijke gelegenheid te herhalen wordt het boek er niet grappiger op, integendeel.

Cilauro en de zijnen proberen dat te compenseren met opeenvolgende opstapelingen van meligheid die ook al geen verbetering van het eindresultaat garanderen: ‘The Molvanian Trikolor is unique in the fact that it only has two colours’, ‘when passing the Molvanian Strubl, be on the lookout for poor quality paper, smudged ink and spelling errors; notes displaying these features are likely to be authentic’, ‘with the Mediterranean a mere two days’ drive away you can count on well-frozen seafood’, enzovoort. Één keer is leuk, twee maal ook nog wel, een paar honderd keer hetzelfde trucje begint vermoeiend te worden.

En dat terwijl je zo’n boek ook gewoon interessant zou kunnen maken door bijvoorbeeld boeiende plaatsen te verzinnen. Dat is een mogelijkheid die aan de auteurs geheel voorbij is gegaan – inhoudelijk verschillen de beschrijvingen weinig van elkaar en wordt de gids heel snel repetitief.

Het is sowieso de vraag of je in een dergelijk boek consistent grappig kunt blijven – maar de kans dat je dat bent is een stuk groter als het proza wat afwisselender wordt gehouden. Het gebrek aan variatie waarmee de schrijvers de verschillende plaatsen in hun verzonnen land benaderen en –naar ik vrees- hun stylistische beperktheid maken het nogal een opgave om het boek van voor naar achter door te nemen. Die consistentie houdt de parodie misschien authentiek, maar veel meer dan een keer doorbladeren zal de meeste exemplaren van Molvania niet ten deel vallen.

Dino’s als huisdier

Een verloren kans? Eigenlijk wel, ben ik bang. Een originele gedachte die naar ik oprecht hoop in de niet al te verre toekomst nog eens door meer begaafde krachten wordt aangegrepen. Hoe het wèl moet, wordt bewezen door Robert Mash in zijn hilarische Een dinosauriër als huisdier. Het idee is, alweer, origineel maar nu laat de uitwerking veel minder te wensen over. Het genre dat bij Mash de klos is, is dat van de huisdierengids – en dat van het dinoboek.

Mash schrijft op een ironische manier die telkens net overtuigend blijft en weet de lezer en passant een indrukwekkende hoeveelheid kennis over dinosauriërs bij te brengen. Maar let op: tegenover elke twee stukken informatie staat een deel onzin. De verklaringen van de Latijnse en Griekse dinonamen is bijvoorbeeld accuraat. Meestal. Soms niet, dus. Archaeopteryx lithographica betekent niet ‘eerbiedwaardig voorteken’, hoe waarschijnlijk Mash het ook maakt

Dino’s voor huiselijk gebruik zoals Compsognathus komen voorbij, maar ook uitdagingen voor de gevorderde dinosaurushouder, waaronder Velociraptor (herinnert u zich Jurassic Park nog?). Het laatste hoofdstuk beslaat dinosauriërs die overheidstoestemming vereisen en die zonder veel problemen schades kunnen veroorzaken die je land buiten het Europees stabiliteitspact zetten.

Door middel van een slim ikonensysteem geeft Mash aan waar je bij het houden van de beschreven dinosaurus aan moet denken. Goed kijken is het wel, want de iconen voor ‘houdt van kinderen’ en ‘houdt van kinderen eten’ lijken verdomd veel op elkaar. Verder worden intelligentie (‘bedenkelijk dom’ versus ‘bedenkelijk slim’), benodigde veiligheidsmaatregelen en voeding doorgenomen.

Gelukkig zijn de dino’s naar doelgroep opgesplitst (amateurs, professionals, boeren, dierentuinen met omliggend moeras) en staat het boek vol met waarschuwingen om toch vooral niet teveel hooi op je vork te nemen. Opmerkelijk zijn de hoofdstukken waarin dino’s worden doorgenomen die je kunt houden voor vlees- en andere productie. Ik hoop dat Mash zich snel bezondigd aan een receptenboek; een Riojasaurusburger klinkt niet gek…

Mash weet zijn boek leuk te houden door te variëren en desondanks binnen de grenzen van het typische huisdierenboek te blijven. Verder maken de mooie foto’s, photoshopkunstenarij en de verzorging van het boek dit tot een onmetelijk betere keuze dan het uiteindelijk toch wat fletse Molvanîa.

Santo Cilauro, Tom Gleisner & Rob Sitch, Molvanîa. A land untouched by modern Dentistry. Jetlag Travel Guide. Atlantic Books, London. ISBN 1-84354-232-3. € 17,95
Robert Mash, Een Dinosauriër als huisdier. Het Spectrum / Standaard uitgeverij 2004. ISBN 90-712-0629-7. € 15,95

Theater / Achtergrond
special:

8WEEKLY doet live verslag Noorderzon 2004

Gistermiddag werd er nog hard gewerkt in het Groningse Noorderplantsoen. De laatste bloemenperkjes werden afgezet, cafés-in-tenten opgebouwd en de snackhandelaar en ijscoboer richtten hun kraam in. Alles werd klaargemaakt voor het vanavond losbarstende Noorderzonfestival, dat het park tien dagen lang tot een festivalterrein zal maken.

~

Vorig jaar vermaakten in totaal 120.000 mensen zich op het culturele festival, dat nu voor de veertiende keer plaatsheeft. Het merendeel van hen deed dat door met een biertje in het gras te ontspannen. Vooral het zomerse weer en de gratis gezelligheid trokken de mensen naar Noorderzon; nipt een kwart van hen bezocht daadwerkelijk een betaalde voorstelling.

Dagelijks verslag

Ook dit jaar zal voor een groot deel van de bezoekers de Noorderzon-ervaring zich wel weer beperken tot het kijken naar een bandje met een biertje in de hand. Op zich niets mis mee, maar wij van 8Weekly willen meer, veel meer. Naast het drankje en de zon willen wij theater, dans, muziek en grappenmakerij. Wij willen inhoudelijk op de proef gesteld worden, wij willen vermaakt worden; wij willen door de Noorderzon verblind worden. Daarom zullen wij ieder moment van de dag op het festivalterrein rondlopen en zoveel mogelijk voorstellingen bezoeken. En daarbij vinden we –veelzijdig als we zijn- ook nog de tijd om dagelijks verslag te doen.

Prijsvraag

Als je dus niet de mogelijkheid hebt om naar Groningen te komen, maar toch niets wilt missen of als je heel de dag in het gras aan de vijver hebt gehangen en wilt weten wat je gemist hebt, dan bieden wij je die informatie. En we geven ook nog eens, als volstrekt gratis service, drie tips voor de komende dag. En dat tien dagen lang! Tot slot hebben we vanaf maandag een prijsvraag met ondermeer Noorderzon goodies en kaarten voor de komende tournee van André Manuel. Het feest kan niet op.

Tips voor donderdag 19 augustus:
1. 19.30 uur: Comic trust – White side story – Theater zonder tekst: dans, mime en muziek zijn de ingrediënten van dit feel good gezelschap – €12,50
2. 22.00 uur: Feria Musica – Le vertige du papillon – mengeling van circus en muziek; belooft een mooie voorstelling te zijn – €16.00
3. 22.30 uur: De Kift – El Kift – Het bekende theatrale muziekgezelschap – gratis

Muziek / Album

Flauwe, doch ouderwetse punkplaat

recensie: Hollywood Potato Chip

.

~

Hollywood Potato Chip is het nieuwste kindje van The Vandals die, naast het runnen van de platenmaatschappij Kung Fu records en het maken van films, tussendoor nog even tijd hadden voor een ouderwetse punkplaat. Zo op het eerste oor klinkt de cd wat rommelig en lawaaierig, maar na een aantal draaibeurten blijkt maar weer eens dat deze Amerikaanse punkers het schrijven van catchy songs nog steeds in de vingers hebben. Nummers als Don’t Make Me Get My Fat, Lazy Ass Off This Couch en Christian or Canadian hebben naast hun rare titels erg fijne supersnelle drums, rollende gitaarriffs en melodietjes die zich in je hoofd nestelen.

Over lul en liefde

The Vandals deinzen op Hollywood Potato Chip zelfs niet terug voor een liefdesliedje, althans, op hun manier dan. Zanger Dave Quackenbush zingt tegen zijn oude verloren liefde “I realize it’s been a while//you might be married or have a child// So give me your adress and I can help you pack.” The Vandals staan bekend om hun humoristische teksten, maar op Hollywood Potato Chip is het soms toch wel een beetje van de flauwe kant zoals in Manimal waarin Dave zingt over zijn lot om als man achter je lul aan te lopen; “One hundred million daily/manufactured and are ready for the journey to conception/Not unlike a loaded gun.”

Volwassen?

Leuk is de cover van Queens Don’t Stop Me Now, een zin die zeker van toepassing is op The Vandals. Het zijn onhoudbare en enthousiaste muzikanten, waar we nog lang niet vanaf zijn. Ondanks de soms wat voorspelbare en flauwe teksten is Hollywood Potato Chip over het algemeen best een aardige plaat, waarop driftig gehakketakt, geramd, geschreeuwd en gezweet wordt. Het is echter toch maar hopen dat de heren van The Vandals op hun volgende plaat wat volwassener worden.

Theater / Voorstelling

Pijnlijk mooie komedie

recensie: De Kruistochten

Om maar meteen met de deur is huis te vallen: De Kruistochten is geen geschiedenisverhaal, zoals de titel wellicht doet vermoeden. Toneelgroep Amsterdam biedt je iets anders. Zoek het bijvoorbeeld in de figuurlijke betekenis van een kruistocht; een actie van een groep/iemand om een bepaald doel te bereiken. De hoofdpersoon probeert alle vrouwen in het stuk te veroveren met zijn charmes. De verovering en de ultieme bestemming zijn z’n doelen.

~

De originele titel van het stuk, The Norman Conquests, klinkt minder vaag. Het draait immers voor een groot deel om womanizer Norman die een familieweekend bijna weet te verzieken met zijn veroveringen. Hij had een romantisch weekendje in Nieuw-Vennep gepland met Annet (z’n schoonzus). Zij had daarom de rest van de familie opgetrommeld om dat weekend voor haar zieke moeder te zorgen, zodat zij ervan door kon gaan. Maar haar geweten speelt op en ze besluit thuis te blijven. Een ‘gezellig’ weekend met haar broer, schoonzus, zus, een huisvriend (waar ze ook wel wat voor voelt) en zwager Norman. Kan het nog ingewikkelder? Je begrijpt dat de gemoederen hoog op lopen. En de liefde..?

Verrassen

Deze trilogie zit geniaal in elkaar. Drie maal worden de gebeurtenissen van dat weekend vanuit een ander perspectief verteld. Saai? Nee, integendeel. De gesprekken zijn intrigerend en elk stuk brengt heel veel moois. Alle gaten worden opgevuld en er wordt naar antwoorden gezocht op de opgeroepen vragen als: hoe lang is liefde houdbaar en hoe overleef je het huwelijk? Het toneelstuk blijft verrassen, keer op keer. Er wordt steeds wel weer voor een grappige of aparte wending gezorgd. Het zorgt ervoor dat je je geen moment verveelt, ook niet als je denkt dat een bepaalde scène je toch wel bekend voorkomt. Een klein detail: De Kruistochten duurt in totaal maar liefst vijf uur.

Jaap

~

In dat tijdsbestek wordt er geschreeuwd, gedronken, gegeten, gehuild, gelachen en gevreeën. De zes acteurs halen alles uit de kast. De personages zijn uitvergroot en voor iedereen herkenbaar. Zo is er bijvoorbeeld een contactgestoorde, een kinderlijke man, een hysterische vrouw, een koele kikker en een romanticus. Jammer genoeg komt een enkeling minder goed uit de verf. Norman (Hans Kesting) en Annet (Karina Smulders) stelen in ieder geval de show. Ze spelen overtuigend, komen grappig en verrassend uit de hoek en weten natuurlijk over te komen. Een leuke bijrol is weggelegd voor de rode kater bovenop het dak van de portocabine op het podium. In de wandelgangen wordt hij Jaap genoemd en tijdens de voorstelling ligt ‘Kat’ vrij stil en kijkt alleen verstoord om zich heen als het publiek applaudisseert.

Derde oog

Apart in dit stuk is het zogenaamde derde oog. Na elke scène zie je op een groot scherm de gebeurtenissen nog eens in rap tempo. Ze zijn meestal van bovenaf gefilmd. Soms voegt het iets toe, maar meestal is het een herhaling van wat je net hebt gezien. Het derde oog is misschien de zieke moeder, die je het hele stuk niet te zien krijgt. Het is in ieder geval een leuke vondst en onderbreking. Het podium biedt verder weinig behalve chaos. Er is geen duidelijke woonkamer, keuken of tuin. Wel staat er een portocabine midden op het podium. Op de voorkant daarvan geeft een lichtkrant steeds de tijd en de dag aan.

Opmerkelijk

~

The Norman Conquests is geschreven door Alan Ayckbourn in 1973. De man van de komedies. Dat juist Ivo van Hove dit stuk regisseert is opmerkelijk, want hij staat niet bepaald bekend om zijn vrolijke stukken. Toch brengt hij het er indrukwekkend goed vanaf. De Kruistochten is een grappig stuk gebleven met op de juiste momenten plaats voor een wrang moment. Het is de eerste keer dat dit stuk in Nederland wordt opgevoerd en met succes. De Kruistochten is de eerste van vier huwelijksdrama’s die Van Hove de komende jaren bij Toneelgroep Amsterdam regisseert. Hopelijk brengt hij het er dan net zo goed vanaf als met dit stuk.

Het moge duidelijk zijn dat dit een toneelstuk is dat je gerust iedereen kan aanbevelen. Vertel er voor de zekerheid maar niet bij dat het 5 uur duurt, want dat wil nog wel eens afschrikken. Maar in de zaal merk je daar weinig van. Goed spel en een prachtig, grappig verhaal met ontroerende momenten: De Kruistochten bevredigt tot het eind.

De Kruistochten wordt nog tot en met 18 februari 2005 gespeeld.