Pagina 1238 – 8weekly.nl

8WEEKLY

Crazy 88

recensie: De beste 88 van 2004: dag 3

woensdag 29 december 2004 / 0 Reactiesdoor: Melson Zwerver0 Sterren

88-71 | 70-54 | 53-36 | 35-19 | 18-01

53: The Libertines – The Libertines

Weinigen hadden na alle issues rond zanger/gitarist Pete Doherty nog zo’n goede plaat verwacht van The Libertines. Tijdens/na het enorme succes van het debuut raakte deze verslaafd aan drugs en een stortvloed aan incidenten vulde, vooral de Britse, media. De vreemdste verhalen doen de ronde. Doherty heeft ingebroken in het huis van zijn kompaan Carl Barât, en werd daarvoor opgepakt; een gevangenisstraf volgde. De meeste concerten werden gecancelled of met een vervanger gespeeld. Toch was daar in augustus 2004 het tweede album. Veel teksten behandelen de ontstane situatie tussen de beide frontmannen. Hoewel enkele nummers net iets teveel rammelen, is het algemene niveau nog steeds hoog. Klasbakken als o.a. ‘Can’t Stand Me Now’ en ‘Music When The Light Go Out’ doen een draak als ‘Don’t Be Shy’ snel vergeten. The Libertines bevat tevens weer vele koortjes, die, samen met de rammelende gitaarsound, kenmerkend zijn voor de sound van de band. Soms klinken de songs echter enigszins onvoltooid. Ook Doherty doet af en toe zijn best om zo vals en brabbelend mogelijk te zingen. Hij speelt nu in zijn nieuwe band, Babyshambles. De ‘moeilijke tweede’ van The Libertines album bleek zeker een van de beste albums van 2004. (Koen ter Heegde)

52: Six Feet Under (tweede seizoen)

Het gebeurt maar zelden dat een tv-serie dezelfde kwaliteit, diepgang, kracht en schoonheid heeft als een avondvullende topfilm. Naast David Lynch’s onovertroffen Twin Peaks en Wolfgang Petersens Das Boot kan slechts een handjevol series zich hierop beroemen. De door American beauty-scenarist Alan Ball bedachte serie Six Feet Under, waarvan recentelijk het tweede seizoen op dvd uitkwam, kan echter zonder aarzelen aan dit rijtje van meesterlijke series worden toegevoegd. De serie draait om de begrafenisonderneming Fischer & Sons die geleid wordt door de broertjes David en Nate. Elke aflevering begint met een sterfgeval die vervolgens bij David en Nate terecht komt, die door hun complexe, voortdurend op de rand van een crisis staande relaties soms nauwelijks aan hun werk toekomen. De dvd-box is ook bij dit tweede seizoen weer bijzonder goed gevuld. Het bevat maar liefst vijf schijfjes met daarop dertien afleveringen, waarvan er vijf voorzien zijn van een audiocommentaar door de scenaristen, de regisseurs, en de maker Allan Ball. Verder is er ook nog de ongebruikelijke documentaire ‘Making of a Working Stiff: Live as a Dead Body’ toegevoegd waarin wordt getoond hoe de lijken uit de serie worden gemaakt. (Het derde seizoen is vanaf januari op Nederland 3 te zien.) (Martijn Boven)

51: Nick Cave – Abattoir Blues / The Lyre of Orpheus

Nick Cave is weer samen met zijn band The Bad Seeds. Niet dat ze uit elkaar waren, maar op dit dubbelalbum zijn ze werkelijk samen. Voorganger Nocturama leek een bij elkaar geraapt zooitje waarop Cave soms achter zijn piano kroop en een nummer speelde dat op Boatman’s Call niet had misstaan terwijl even later de gitaren scheurden. Op de afzonderlijke nummers was niets aan te merken, maar de eenheid ontbrak. Op deze dubbellaar past echter alles bij elkaar. Dat lijkt mede te komen door het vertrek van Blixa Bargeld, waarmee Cave meer dan twintig jaar had samengewerkt. Door Bargelds vertrek lijken de Bad Seeds ontdaan van een storende presentatiedrang, en spelen ze gewoon erg mooie liedjes. Opvallende extra op deze plaat is de aanwezigheid van een gospelkoor. Zowel op het meer rockende Abattoir Blues als in het rustiger The Lyre of Orpheus combineert het koor prettig met Cave’s duistere stem. (Jan Auke Brink)

50: The Village

Inmiddels kennen we M. Night Shyamalan en zijn films die draaien om het verrassende einde: The Sixth Sense, Unbreakable en Signs. The Village is een passende vierde in de rij, want ook hier draait het om de twist ending. Het is jammer dat Shyamalan zijn hele film ophangt aan het einde en op rare momenten de spanning compleet weghaalt door belangrijke informatie te geven. Een horrorverhaal is The Village niet en in bepaalde opzichten is de film behoorlijk teleurstellend. Maar wie zich kan losmaken van verwachtingen en vooroordelen kan in The Village een sfeervol liefdesverhaal met een allesomvattende twist vinden. En wat je uiteindelijk ook van de film vindt, één ding is zeker: hij zal in ieder geval nog een paar dagen in je hoofd blijven rondspoken. (Els Bertens)

49: John Frusciante – Shadows Collide with People

Na het uitbrengen van Shadows Collide with People kondigde John Frusciante, de man die de Peppers al jaren lang over de drempel van ‘de moeite waard’ tilt, aan om voor het einde van dit jaar nog eens zes platen uit te brengen. De critici dachten: eerst zien dan geloven. Maar de sceptici moeten toegeven dat het niet bij woorden is gebleven, want als er goed geteld is, ligt volgens de aankondiging zijn zesde nu in de winkel. En het gekke is dat hij vanaf het schitterende Shadows Collide with People steevast een bepaald niveau weet te halen waar de Peppers jaloers op zullen zijn. Toch is de eerste van dit jaar nog steeds de grootste topper. Subtiel gitaargepiel wordt afgewisseld met hier en daar de meest simpele maar o zo rake tekst. Die combinatie en vanwege de opener Carvel, dat de essentie van Rock’n’Roll in zich heeft, maakt het album tot één van de mooiste van dit jaar. De ongelovige Thomas moet zelf maar eens gaan luisteren. (Niek Hofstetter)

48: Dmitri Bakin – Redenen om te leven

Er zijn schrijvers wiens taak, verdienste en enige reden van bestaan gelegen is in het oproepen van de meest kwaadaardige, tirannieke en gedrochtelijke personages. Zulke schrijvers, weerspannigen uit roeping, dopen hun pen in de drek, die zich op de bodem van het bestaan in grote getale verzameld heeft, en beschrijven hun maagdelijk papier met ziekte en zonde. De raadselachtige rus, Dmitri Bakin, behoort met zijn fascinerende verhalenbundel Redenen om te leven ongetwijfeld tot deze superieure categorie uit de gelederen der schrijvers. Bakin weet als geen ander een klimaat vol haat en wantrouwen of een wereld doortrokken van kou en verrotting, op te roepen. Hij doet dit in lange, extatische zinnen die zijn verhalen een tijdloze, mythische dimensie geven zonder daarbij in overdrijving te vervallen. Terwijl Russische collega’s als Vladimir Sorokin en Viktor Jerofejev hun toevlucht zoeken in de vaak zielloze, provocerende softporno is hier een universeel schrijver opgestaan wiens proza een enorme spanwijdte heeft. Laten we, tot bloedens toe op onze blote knieën gelegen, bidden dat hij zijn roeping waardig zal zijn en ons in de toekomst nog veel van zulke redenen om te leven zal geven. (Martijn Boven)

47: Gravenhurst – Flashlight Seasons

Tussen het gitaargeweld van 2004 was er één plaat die opviel door de volledige afwezigheid van noise. Gravenhurst is het pseudoniem van de Engelse troubadour Nick Talbot en hoewel Flashlight Seasons technisch gezien een re-release is, werd hij dit jaar door Warp uitgebracht en door een groter publiek ontdekt. De tien prachtnummers op Flashlight Seasons worden gekenmerkt door Talbots spaarzame gitaargetokkel en zijn hoge, ijle stem, die de breekbare liedjes nog mooier maken. Het enige minpunt is eigenlijk The Ice Tree, dat wel heel sterk doet denken aan Annie’s Song van John Denver. Desondanks een meesterlijk album. (Melson Zwerver)

46: E.T.A. Hoffmann – Klaas Vaak en andere verhalen

Alhoewel de Duitse romantiek een van de meest vruchtbare perioden uit de geschiedenis van de literatuur was, is het merendeel van de Duitse romantici allang vergeten. Dit komt vermoedelijk doordat de rijkdom van de Duitse romantiek toch vooral gelegen was in de theoretische overdenking en de kritische beschouwing van de literatuur en veel minder in de literaire voortbrengselen zelf. De verhalen van Ernst Theodor Amadeus Hoffmann (1776-1822) – recentelijk opnieuw verschenen in een nuchtere en uiterst leesbare vertaling van Anton Haakman – zijn daarop een positieve uitzondering. Met energieke geestkracht weet Hoffmann een wonderlijke en unheimliche wereld op te roepen vol groteske figuren die zowel afstotend als betoverend zijn. Wie eenmaal begint te lezen wordt direct meegesleept naar de afgrondelijk diepten van de verbeelding en ontmoet daar zowel een demonische versie van Klaas Vaak, als een pop die op kunstmatige wijze tot leven is gewekt, als ook een tragische notenkraker die een kwaadaardige muizenkoning moet verslaan. Hoffmann was hiermee in feite de uitvinder van het fantastische verhaal waarmee latere Amerikaanse schrijvers als Washington Irving en Edgar Alan Poe beroemd zijn geworden. Net als hen weet Hoffmann een aangename huivering in je gemoed te verwekken, zodat je ademloos doorleest. (Martijn Boven)

45: Kazuo Koike en Goseki Kojima – Samurai Executioner

De liefhebber van de betere literair-cinematische comic mag de Amerikaanse uitgever Dark Horse op zijn blote knieën bedanken voor het vertalen van deze 30 jaar oude klassieker. Het duo van de sensatie-literator Koike en wijlen tekengenie Kojima, dat ook het fenomenale Lone Wolf and Cub op zijn naam heeft staan, biedt meedogenloos, sober geweld in een waardige cultuurhistorische context. Op de grens van comic en Kurosawa-cinema balancerend vertelt Samurai Executioner een serie verhalen rondom titelheld Asaemon, de stoïcijnse beul van het shogunaat in het middeleeuwse Japan. Het berechten van pederasten en moordenaars is hier aan de orde van de dag, en hun gruweldaden worden op schitterende wijze verweven met de geschiedenis van Japan, morele stof tot nadenken en persoonlijke drama’s. Er staan nog negen delen van de reeks op het programma. (Paul Caspers)

44: Ayreon – The Human Equation

De fameuze nieuwe rockopera ‘ The Human Equation ‘ van Arjen Lucassen mocht in 2004 dan eindelijk het levenslicht zien. In een interview met 8WEEKLY legde Lucassen uit dat hij geen noot kan lezen of schrijven, maar dat muziek bij hem gewoon voor kippenvel moet zorgen. En kippenvel bezorgt ‘The Human Equation’ je zeker. Het verhaal van een man in coma die door alle emoties heen wordt gesleept en langzaam het grote drama uit zijn leven weer voor ogen kan zien. Deze CD is eigenlijk een film gemaakt met muziek: een groots drama. Laten we hopen dat Lucassen dit soort meesterwerken vaker zal blijven maken. (Joost van Hoek)

43: Kasabian – Kasabian

Nog net op tijd verschenen om opgenomen te worden in de jaarlijstjes. 8weekly recensent Tsjalling Venema vergeleek de zang van zanger Tom Meighan met ‘de nasale zeurstem van Tim Burgess van The Charlatans en de wat rauwere strot van Shaun Ryder van The Happy Mondays’. Omdat we dol zijn op vergelijkingsmateriaal noemen we hier ook meteen maar even de andere invloeden: The Stone Roses, Joy Division, New Order, Black Rebel Motorcycle Club, The Verve en Kula Shaker. Dat u even weet waar u het plaatsen moet. Psychedelische dance rock, of zoiets. Ongetwijfeld door de Britse pers uitgeroepen tot de nieuwste hype. In dit geval kunnen we er mee leven. Een heerlijk debuut! (Lennard Dost)

42: Der Untergang

Adolf Hitler wordt algemeen beschouwd als de verpersoonlijking van Het Kwaad. Een film waarin de menselijke kant van Hitler wordt belicht is bij voorbaat al controversieel en spraakmakend. Der Untergang is een waarheidsgetrouw verslag van de laatste dagen van Hitler in zijn bunker in Berlijn. De film toont de beklemming van het morele gevangenschap waarin de nazi-top en Hitlers volgelingen verzeild raakten, toen duidelijk werd dat de grote zaak waarin zij geloofden onhaalbaar bleek. De film slaagt er in de waanzin van de Tweede Wereldoorlog terug te brengen naar de persoonlijke levens van Hitler en zijn naaste volgelingen. Der Untergang toont vooral de mens Hitler, maar slaagt er niet in zijn persoonlijkheid te verdiepen en te voorzien van interessante psychologie. Der Untergang is desondanks een belangrijke film, die stimuleert meer te willen weten over de vraag wie de mens Adolf Hitler was en welk verband er zou kunnen worden gelegd tussen zijn persoonlijkheidsontwikkeling en de verschrikkingen die hij teweeg bracht. (René Swint)

41: De Kruistochten (Toneelgroep Amsterdam)

Deze trilogie is er één om van te genieten, al betekent dat dat je vijf uur in het theater moet doorbrengen. Het is de moeite waard. In deze relatiekomedie van Alan Ayckbourn wordt uitstekend geacteerd en bovendien is het stuk naast grappig ook op de juiste momenten een beetje wrang. In De Kruistochten (ook wel bekend als The Norman Conquests) wordt drie maal de gebeurtenissen van een weekend vanuit een ander perspectief verteld. Saai? Nee, integendeel. De gesprekken zijn intrigerend en elk stuk brengt heel veel moois. Alle gaten worden opgevuld en er wordt naar antwoorden gezocht op de opgeroepen vragen als: hoe lang is liefde houdbaar en hoe overleef je het huwelijk? Het toneelstuk blijft verrassen, keer op keer. Een succesvol nummer voor regisseur Ivo van Hove, van wie je het eigenlijk niet verwacht dat hij zo’n komedie als deze brengt omdat hij bekend staat om zijn minder vrolijke stukken. Zijn eerste van vier geregisseerde huwelijksdrama’s is geslaagd. (Nathalie van Eck)

40: Within Temptation – The Silent Force

Voor het eerst na hun succesalbum Mother Earth komt Within Temptation in het najaar van 2004 met een nieuwe plaat. Voor dit album geldt dat de nummers je meeslepen als een goede roman. Within Temptation is wat dat betreft een goede verhalenverteller: je kunt er nooit genoeg van krijgen. The Silent Force onderstreept dit alleen maar en doet je verlangen naar het volgende album. (Joost van Hoek)

39: Spring, Summer, Fall, Winter… and Spring

In de films van Kim Ki-duk staan vaak personages centraal die worstelen met hun innerlijke demonen, ze zijn daarbij geneigd tot excessief geweld ten opzichte van zichzelf en anderen. In Spring, Summer, Fall, Winter … and Spring keert het thema van de innerlijke verscheurdheid van de mens terug in de sprookjesachtige setting van een diepe, dicht beboste vallei. In die vallei leven een boeddhistische monnik en zijn leerling in een tempeltje dat op een meer drijft. Hun conversatie is minimaal en de monnik houdt er enkele onorthodoxe opvoedingsmethoden op na, die getuigen van wijsheid en inzicht maar die niet kunnen voorkomen dat zijn de gewelddadige neigingen van zijn leerling in een moord uitmonden. Vol compassie en subtiele humor schildert Kim Ki-duk in prachtige beelden de levensloop van de leerling, naar analogie van het verloop der seizoenen. De poëtische fabel die zo ontstaat ontleent zijn kracht aan de verstilde precisie waarmee de innerlijke conflicten van een alleszins aardse jongeman worden geschetst. Dit maakt Spring, Summer… tot een fenomenale meditatie die het juiste evenwicht vindt tussen de contemplatieve rust van de boeddha en de rusteloze zelfkwelling van de gewone mens. (Martijn Boven)

38: Mark Newson – Design in het Groninger Museum

Eigenlijk is het een schande dat design anno 2004 door veel critici nog steeds wordt beschouwd als het ondergeschoven kindje van de kunstsector. Terwijl kunst inhoudelijke uitspraken zou doen, is design voor hen niets meer dan de vorm. Laten we daarom hopen dat juist die mensen dit jaar de overzichtstentoonstelling van Australisch designer Mark Newson in het Groninger Museum hebben bezocht. Die zou namelijk wat dat betreft wel eens een eye-opener kunnen zijn. Newson wordt gerekend tot de meest invloedrijke ontwerpers van dit moment. Wat uit de tentoonstelling naar voren kwam, is dat design wel degelijk kan reflecteren. In dit geval greep Newson voornamelijk terug op de vormentaal uit de jaren 60. Is dat essentieel om goede kunst/design voort te brengen? In mijn ogen wel. Ook al valt niet te ontkennen dat er wordt vooral teruggegrepen op een eerdere vorm, een vorm zonder inhoud bestaat natuurlijk niet… (Lennard Dost)

37: Peter Terrin – Vrouwen en kinderen eerst

Omdat 8weekly ook niet altijd met beide benen in de realiteit staat, is Vrouwen en kinderen eerst van Peter Terrin terechte op deze eindejaarslijst terecht gekomen. Niemand weet de scheiding tussen werkelijkheid en verbeelding zo goed weer te geven als hij. Bij het lezen van zijn boeken zit je voortdurend met de vraag of datgene wat je leest wel echt gebeurt of alleen plaatsvindt in het hoofd van het personage. De surrealistische sfeer die hij hiermee oproept doet je denken aan de schilderwerken van Dali. Maar dan gecombineerd met de geraffineerde verdraaiingen van het (on)mogelijke van Escher. De verwrongen beelden en verborgen betekenissen staren je aan, maar vertellen nooit het hele verhaal. Na het lezen van een boek van Peter Terrin blijf je jezelf nog lang afvragen wat nu eigenlijk fictie is en wat fantasie. (Erik Meijers)

36: Robert Roth – Someone, Somewhere

In 1995, toen de grunge-beweging op zijn gat lag, kwam er ineens dat duistere meesterwerk uit Seattle: Fast Stories… From Kid Coma van Truly, de excentrieke band met wortels in Soundgarden en de Screaming Trees. Het brein achter die unieke door kenners gelauwerde gitaarband was echter Robert Roth, die nu zo’n zes jaar na het ter ziele gaan van zijn band met een solo-album op de proppen komt. En wat een album werd het, deze volstrekt tijdloze verzameling licht psychedelische liedjes. Someone, Somewhere is een soort kaleidoscoopvoorstelling van vijftig jaar rockgeschiedenis, waarin Pink Floyd, surreële teksten, New York-rock, jaren 60-psychedelica, de gruisgitaren van Truly, orgeltjes, trompetten en curieuze loops samengesmeed worden tot een ijzersterk, zelfverzekerd geheel. Dit éénmansproject (Roth schreef, zong, speelde en produceerde vrijwel alles en nam ook nog eens alles zelf op) is het product van een fascinerende muzikant die bijzonder veel in zijn mars heeft. Voer voor de avontuurlijke muziekliefhebber. (Paul Caspers)

Theater / Voorstelling

Oblomow: vlijmscherp en actueel antiquariaat

recensie: Antiquariaat Oblomow (Erik van Muiswinkel en Diederik van Vleuten )

woensdag 29 december 2004 / 0 Reactiesdoor: Mariëlla Pichotte / beeld: Katinka Krijgsman 0 Sterren

Binnen in Antiquariaat Oblomow heerst er een serene rust en buiten op straat wordt er hard gewerkt aan een nieuw informatiecentrum. Van Vleuten voelt zich thuis tussen de metershoge boekenkasten. Om de haverklap komt Van Muiswinkel de boekenwinkel binnenvallen. Bij ieder bezoek brengt hij een fles Port en een pak speculaasbrokken mee. Iedere keer wanneer de winkeldeur opengaat hoor je het hei- en drilwerk aan de overkant van straat. Hier rijst een tien verdiepingen hoge mega-informatiecentrum met op de overloop tussen de achtste en negende verdieping een hoekje voor de literatuur.

Stokpaardje

Opvallend is dat het blanke publiek een gemiddelde leeftijd heeft van vijftig jaar, terwijl de show niet specifiek op hen gericht is. Misschien ligt het aan het achterliggende thema: mannen en hun middelbare leeftijd, wat schijnbaar een stokpaardje van het duo is. Toch valt er voor de enkele jongere in het publiek nog genoeg te lachen en hebben zelfs zij soms een moment van herkenning.

Actualiteiten

De twee cabaretiers spelen in op de actualiteiten met als hoogtepunt de Chinees die de winkel binnenkomt op zoek naar boeken over Paul van Vliet. Als China’s bekendste PaulVaVlie-imitator heeft hij de zuiveringen van PaulVaVlie-imitatoren kunnen ontvluchten door op tijd over te stappen op de imitatie van Toon Hermans. Als politieke vluchteling is hij bij minister Verdonk geweest om uitzetting te voorkomen. Helemaal verontwaardigd vertelt hij dat ze hem geen hand wilde geven.

Herdenk Hazes

Ook de dood van André Hazes is een dankbaar onderwerp. Naast een lijstje van zijn evolutie, beginnend in de prehistorie, vertellen ze ook waarom het van belang is dat Hazes nooit vergeten mag worden; om te voorkomen dat er weer een nieuwe Hazes opstaat. Op de momenten dat de cabaretiers mijmeren over ‘vroeger toen alles beter was’ of als twee oude Engelse heren een parodie brengen op het werk van de Britse componisten uit de negentiende eeuw Gilbert en Sullivan, doen ze dat met zoveel charme en snelheid, dat het nooit vervelend wordt.

Vlijmscherp

De dialogen zijn vermakelijk en spits en de vlijmscherpe oneliners blijven je bij. Van Vleuten lijkt prima op zijn plek te zijn in Antiquariaat Oblomow, maar het bloed kruipt waar het niet gaan kan. Aan het einde van de show gaan ze naar Roosendaal. Weer optreden.

Antiquariaat Oblomow is nog tot eind juni 2005 door het hele land te zien.

Antiquariaat Oblomow (Erik van Muiswinkel en Diederik van Vleuten )

Artiest: Erik van Muiswinkel en Diederik van Vleuten
Gezien op donderdag 23 december 2004 in de Meervaart, Amsterdam

Link: Van Muiswinkel en Van Vleuten
Link: Harry Kies Theaterproducties

8WEEKLY

Crazy 88

recensie: De beste 88 van 2004: dag 2

dinsdag 28 december 2004 / 0 Reactiesdoor: Melson Zwerver0 Sterren

88-71 | 70-54 | 53-36 | 35-19 | 18-01

70: Dealer

Deze Hongaarse festivalfilm werd alleen gezien door geluksvogels of doortastende kenners, maar het is een van de meest bijzondere films van het jaar. In ellenlange, hypnotiserende takes met een traag, immer ronddraaiende HD-camera opgenomen biedt regisseur Fliegauf een overrompelende sfeerfilm. Die sfeer is er een van pure cinematische lethargie, uitgebeeld door een dag uit het troosteloze bestaan van een drugsdealer en zijn klanten. Geheel gespeend van de gebruikelijke narigheid, actie en geweld die je in een doorsnee drugsfilm aantreft, geeft Dealer een des te realistischer en doeltreffender beeld van morele leegte in een levenloos bestaan in een kil, anoniem necropolis. Een uitzichtloos bestaan werd zelden zo indringend in beeld gebracht. Fliegauf is een bijzonder talent om in de gaten te houden. (Paul Caspers)

69: The Office

We kennen ze allemaal wel: die sarcasten op kantoor. De bazen die enkel voor eigen genoegen hun ondergeschikten kwellen met zinloze opdrachten. David Brent (Ricky Gervais) van papierhandel Wernham-Hogg is zo’n baas. Twee seizoenen lang doet de BBC van het kantoor waar deze man leiding aan geeft verslag. Heerlijke botte humor: ongeëvenaard en cynisch. (Joost van Hoek)

68: Slowblow – Slowblow

Dagur Kári, de jonge, bebaarde IJslandse regisseur van Nói Albínói, is stiekem alweer zo’n tien jaar actief in het tweemansbandje (met Orri Jónsson) Slowblow. Dit jaar bracht het duo niet alleen de soundtrack van de succesvolle film uit, maar ook een derde, titelloze cd, in samenwerking met collega’s Múm en Sigur Rós. De tien lo-fi liedjes op dat album zijn voornamelijk thuis opgenomen, maar wel professioneel en met veel aandacht voor detail geproduceerd. De curieuze en zachtaardige nummers (There’s Nothing Wrong With This Song is de titel en het thema van één ervan) zijn verrassend, verfrissend en overtuigend. Slowblow doet aan de laatste albums van Sparklehorse denken, maar dan met een vreemder instrumentarium, met onder meer zingende zaag en wasmanden. Een schitterend verpakt klein juweeltje van een cd. (Paul Caspers)

67: Hans Hartung – Gemeentemuseum Den Haag

De Duitse schilder Hans Hartung (1904-1989) nummerde zijn abstracte schilderijen altijd met een code waarin het jaar, het type werk (schilderij, gouache, schets) en een volgnummer werden genoemd. Dat klinkt alsof Hartung een heel precieze schilder was, maar zijn werk werd altijd tot het Abstract Expressionisme gerekend: een stroming waarbij de schilder zijn emoties direct op het doek weergeeft. Een vreemde combinatie dus met de nauwgezetheid van Hartung. Door een ontdekking in het archief van Hartung is men er echter achter gekomen dat hij wel degelijk heel nauwgezet werkte. Van elk schilderij werd een (wel expressieve) schets gemaakt, die vrijwel identiek werd nagemaakt op het doek. Hartung wilde kennelijk niks aan het toeval overlaten. Pas later in zijn carrière, in de jaren 70, liet Hartung zijn onzekerheid varen en ging hij direct op het doek werken. Dit resulteerde eerst in hele lichte schilderijen, maar later in meer mathematische die ook minder spannend waren. De schilder bleek toch tot het eind toe vast houden aan nauwkeurigheid in zijn werk. (Tsjalling Venema)

66: Cold Feet (vijfde seizoen)

De televisieserie Cold Feet is een dramatische komedie over zes vrienden. Deze dertigers worstelen met de bekende problemen die met het echt volwassen worden te maken hebben. Denk bijvoorbeeld aan bindingsangst en natuurlijk de vraag “wanneer beginnen we aan kinderen?” Dit soms best dramatische verhaal wordt op een komische manier belicht, waardoor het een serie is die luchtig genoeg blijft om aflevering na aflevering te bekijken. Inmiddels zijn alle vijf de seizoenen op dvd verkrijgbaar en kan je dus van begin tot het einde door het leven van deze dertigers racen. (Joost van Hoek)

65: Hero

Het genre wuxia pian (letterlijk: heldhaftige strijder-film) waartoe Hero behoort, moet niet verward worden met bijvoorbeeld de kung fu-films uit Hong Kong die worden gekenmerkt door brute gevechten vol rauw en heftig geweld. De wuxia pian speelt zich af in een meer geïdealiseerde en mythische wereld, waarin legendarische helden uit een ver verleden op een gestileerde en uitgebalanceerde wijze hun tegenstanders bevechten. Het genre behoort al sinds de jaren ’20 tot de Chinese cinema en bereikte rond 1970 zijn voorlopige hoogtepunt met de elegante en gestileerde films van King Hu. Zhang Yimou levert met Hero zijn eigen bijdrage aan het genre en met succes: zelden werden zwaardgevechten zo magistraal en overdonderend in beeld gebracht. De prachtige cinematografie van Christopher Doyle en de muziek van Tan Dun creëren een kleurige, surreële wereld waarin legenden opnieuw tot leven komen. Op visueel gebied is Hero dan ook een absoluut hoogtepunt. (Martijn Boven)

64: Dan Brown – Het Bernini Mysterie

2004 bracht ons de doorbraak van Dan Brown met zijn Da Vinci Code. Een leuk, amusant boek, maar niet sterk genoeg om in onze lijst door te dringen. Maar omdat niemand om Dan Brown heen kan dit jaar, willen we toch een boek van hem noemen. En dat is Het Bernini Mysterie. Okee, het was eigenlijk al eerder uitgegeven, maar door het succes van de Da Vinci opnieuw uitgebracht. En dat geheel terecht, want Het Bernini Mysterie is een vele malen beter boek. En als we dan toch aandacht schenken aan Brown, dan liefst aan een boek dat die aandacht ook zeker ten volste verdient. Voor Bernini heeft Brown een ijzersterke thriller neergezet, met de bekende elementen uit De Da Vinci Code, zoals kunst, mysterie, list en bedrog. Vermenigvuldig dit met twee en je krijg een klein idee van wat Het Bernini Mysterie je kan bieden. (Erik Meijers)

63: Flip Kowlier – In de Fik

De rapper van ’t Hof van Commerce, die een paar jaar geleden met zijn soloproject in de armen van de critici werd gesloten, kwam dit jaar met een nieuwe. Gek genoeg is In de fik in de hype-gevoelige jaarlijstjes vergeten. Want na het grote succes van Ocharme ik, liepen de mensen behoorlijk warm voor Flips tweede. En terecht, want In de fik staat barstensvol met schitterende zieleroerselen van de jonge Belg. Ook op zijn nieuwe langspeler gaat Cauwelier weer langs allerlei muzikale stromingen. Zo wandelt de bard langs stromingen als reggae, new wave, rock en ska. Dat maakt In de fik behoorlijk afwisselend, waardoor het album blijft boeien. Beluister In de fik of ga eens bij een concert kijken en je bent overtuigd. (Niek Hofstetter)

62: Simon

Hoeveel Nederlandse elementen passen er in één film? Veel, zo bewijst Simon. En toch wordt het nergens vulgair, ordinair of smakeloos in deze pracht van een film. Het naakt is niet storend. Het drugsgebruik is logisch. Homo’s worden op lachwekkende wijze belachelijk gemaakt, maar blijven tegelijkertijd cool. En euthanasie is zelden zo mooi in beeld gebracht. Een film valt of staat bij zijn hoofdpersonage, en met Cees Geel had men geen betere Simon kunnen wensen. De sjofele Amsterdamse alleskunner komt na jaren weer een oude vriend tegen. Samen kijken ze terug op hun leven, maar kijken ze ook vooruit naar de toekomst: Simon heeft kanker en heeft niet lang meer te leven. Hoewel sommige onderwerpen zwaar zijn, wisselt de film de tranen af met veel gelach. Simon heeft een van de mooiste filmeindes ooit en laat je dan ook met een waanzinnig gevoel de zaal verlaten. (Nora Sinnema)

61: The Veils – The Runaway Found

Een van de meest indrukwekkende debuten van dit jaar kwam al vroeg in het jaar. Het leek wel of The Smiths waren herboren of dat Suede een kindje had gekregen. Niet zo verwonderlijk als je bedenkt dat ex-Suede-gitarist Bernard Butler de productie van (de beste) vier nummers voor zijn rekening nam. Een cd vol pompeuze, maar toch heel moderne en poppy en daardoor licht te verteren liedjes die de cd-speler maar niet uit wilde en vroeg om draaibeurt na draaibeurt. Op de plaat zijn The Veils een overtuigend geheel, maar live was het toch vooral zanger Finn die de show stal. Het was daarom niet zo verwonderlijk dat in het najaar de break-up van de band al werd aangekondigd en Finn soloplannen bekend maakte. Hij schijnt iets Tim Buckley-achtigs te willen doen. Daar is vast een groter publiek voor dan voor The Veils, maar het is jammer dat we het met alleen deze plaat moeten doen. Hoewel de kans op een tweede plaat die de plank helemaal misslaat geheel is verdwenen en The Veils altijd in je geheugen blijven gegrift als een fantastische band. (Tsjalling Venema)

60: Big Fish

Big Fish, het boek van Daniel Wallace waarop de film is gebaseerd, is eerder een verhalenbundel dan een roman, met verteller Edward Bloom als rode draad. Scenarioschrijver John August heeft de verschillende verhalen op razend knappe wijze weten te structureren tot een film waarin al die verhalen samenkomen, elkaar versterken en uiteindelijk bij elkaar komen in een ontroerend slot. Regisseur Tim Burton heeft daar zijn unieke stijl aan toegevoegd en met een batterij topacteurs de fantastische wereld van Edward Bloom tot leven gewekt. De plot van Big Fish begint op het moment dat Will Bloom (Billy Crudup) een telefoontje van zijn moeder krijgt: zijn vader Edward (Albert Finney) is ziek en heeft niet lang meer te leven. Door de vele sterke verhalen probeert Will erachter te komen wie zijn vader nu eigenlijk werkelijk is. Ziekte, ouderdom, de verwaterde relatie tussen een vader en zijn zoon, de eigenschappen van herinneringen: het lijken zware thema’s, maar in de handen van Tim Burton vormen ze samen een van de mooiste films van het afgelopen jaar. Big Fish is een ode aan de fantasie en een eerbetoon aan vaders wereldwijd. (Melson Zwerver)

59: André Manuel – Lazarus

Manuel kan het niet laten om een scherpe grap richting welk geloof dan ook te maken, zelfs niet na wat er het afgelopen jaar allemaal is gebeurd in Nederland. Het kan hem niets schelen als hij mensen kwetst. Dan hadden ze maar niet moeten komen kijken, straalt hij uit. In Lazarus stuitert hij door de actualiteiten heen. André Hazes, Anne Frank, Adolf Hitler, Willem van Oranje, Balthasar Gerards, Volkert van der G., Balkenende, Theo van Gogh en Geert Wilders passeren de revue. Manuel weet rake grappen te maken en is ook zeer snel. Soms is het publiek zo overdonderd dat het vergeet te lachen of te klappen. En soms zegt hij zulke ‘gemene’ dingen dat je je afvraagt of je wel mag lachen. Niet voor niets zingt Manuel tijdens een van zijn ‘vrolijke’ liedjes: “Humor is een tumor met een toetertje.” Manuel is een geweldige cabaretier met lef die zijn woordje wel klaar heeft, waardoor je je niet verveelt. Lazarus is er dan ook een die je niet had mogen missen dit jaar! (Nathalie van Eck)

58: The General (2-disc special edition)

Jarenlang werd Charlie Chaplin gezien als autoriteit en alleenheerser binnen de fysieke acteurs van de stomme film, maar de laatste jaren krijgt Buster Keaton steeds vaker de lof die hem toekomt. Zijn prachtig intieme en introverte spel straalt zoveel meer emotie uit dan het overtrokken acteren van Chaplin. In The General zie je hoe Johnny Gray van zijn twee grote liefdes, Annabelle en The General (zijn locomotief), wordt gescheiden. In spannende, komische en acrobatische achtervolgingen op verschillende treinen zie je hoe hij zijn twee grote liefdes probeert te heroveren. Keaton speelt niet alleen de hoofdrol, hij schreef, produceerde, monteerde en regisseerde deze late klassieker uit de periode van de stille film. De twee dvd’s bevatten erg veel extra’s, onder meer filmpjes over het maken en restaureren van de film, een introductie door Orson Welles, de filmmuziek, extra filmpjes, een lange documentaire over Buster Keaton en een klein boekje. De liefhebber kan zijn vingers aflikken bij deze prachtige uitgave. (Harrie de Vries)

57: Oldboy

In het jaar dat Quentin Tarantino zijn eigen wraak-epos stijlvol afrondde, beloonde hij een ander meesterwerk over wraak met de Grote Juryprijs op het filmfestival van Cannes. Zijn lievelingsfilm Oldboy is de – overigens niet geheel toevallig – Aziatische tegenhanger van Kill Bill. Park Chan-wook is niet zoals Tarantino een cinefiel die het liefst in de ivoren toren van zijn filmische universum blijft. De Zuid-Koreaan heeft ook de pretentie iets over het leven zelf te zeggen. Zijn zwartgallige, nihilistische visie laat zich onder andere vertalen in deze uitspraak van één van de personages: “Ook al ben ik niet beter dan een hond, heb ik niet het recht om te leven?” In Oldboy komt de tragische held die zich wil wreken voor een vijftienjarige gevangenschap in een geblindeerde hotelkamer erachter dat hij juist degene is die gewreken wordt. Of toch niet? Chan-wook ontleedt het thema wraak tot op het bot, in een zinderend hoogstandje dat de zintuigen soms streelt, maar je veel vaker je blik van het doek wilt doen afwenden. (Niels Bakker)

56: Marco Borsato – Zien

Het zal niemand ontgaan zijn dat Marco Borsato een nieuw album uitbracht in 2004. Zien werd op de dag van uitbreng al meer dan 300.000 keer verkocht, en de teller bleef doortikken. Zien is meer dan een cd alleen: als eerste artiest ter wereld bracht Borsato zijn nieuwe werk alleen op dvd uit, inclusief videoclips voor elk nummer en voorzien van een ruime hoeveelheid bonusmateriaal. Muzikaal is er weinig veranderd, maar technisch gezien overtuigt Zien op alle punten. De korte films bij de nummers zijn een leuke bijkomstigheid, maar pas als audio en video echt worden geïntegreerd tot één geheel zal de meerwaarde van dvd-muziek kunnen worden vastgesteld. Tot dat moment heeft Marco Borsato met Zien een mijlpaal neergezet. Zien is niet alleen de beste marketingstunt van 2004, het album is ook de eerste stap op weg naar een nieuwe muziekbeleving. (Melson Zwerver)

55: Finding Neverland

Deze film vertelt het sprookje achter het sprookje. Door veel te weinig aandacht in de media werd deze geniale film ondergesneeuwd door films als The Incredibles en Bridget Jones 2, maar als je dit jaar één film in de bioscoop gezien zou moeten hebben, is het zeker deze. Mystiek, fantasie, drama, komedie: vrijwel alle bedenkbare elementen zitten in deze film. Het verhaal is simpel: het vertelt over toneelschrijver J.M. Barrie en hoe deze zijn vernieuwde inspiratie vond om het wereldberoemde Peter Pan te schrijven. De inspiratieloze schrijver sluit vriendschap met een weduwe en haar vier zoons. Deze film moet het eens niet hebben van special effects of halfontblote hunks. Het draait eindelijk weer eens om het verhaal en om de acteerkunsten. Vooral die van Johnny Depp (Barrie) en Freddie Highmore (Peter) liegen er niet om. Dit wordt zeker een grote kanshebber bij de Oscars, in ieder geval voor de nominaties. Als je het nog niet doorhad: ga hem zien! (Nora Sinnema)

54: Annejet van der Zijl – Sonny Boy

Aan de term ‘waargebeurd’ kleeft vaak een RTL4-smaakje. Zoetsappig drama, over iemand in een uitzichtloze situatie die uiteindelijk alle ellendigheden overwint en leert wat de werkelijk belangrijke dingen in het leven zijn. Blèh! Neem dan de boeken van Annejet van der Zijl, die zich langzaam maar zeker opwerkt tot chroniqueur van een voorbije eeuw. Eerder schreef ze al Jagtlust, over schrijvers in de jaren vijftig, en Anna, de biografie van Annie M.G. Schmidt. Haar nieuwste project is opnieuw waargebeurd, maar wel zo literair als maar kan. Sonny Boy is een schitterend verhaal over de schijnbaar onmogelijke liefde tussen een jonge Surinamer en een middelbare Hollandse, die opbloeit in de jaren twintig en duurt totdat de Tweede Wereldoorlog hem verwoest. Je zou haast willen dat je het verhaal verzonnen had.

8WEEKLY

CRAZY 88

recensie: De beste 88 van 2004

maandag 27 december 2004 / 0 Reactiesdoor: Melson Zwerver0 Sterren

88-71 | 70-54 | 53-36 | 35-19 | 18-01

88: 24 (tweede seizoen)

Het fijnst van 24 op dvd is dat je geen hele week hoeft te wachten voordat je weet hoe het verder zal gaan. Nadeel is natuurlijk dat je – als je niet uitkijkt – zo de hele dag kwijt bent aan het kijken omdat het zo spannend is. Ook ik dit tweede seizoen is het de makers weer gelukt om 23 cliffhangers uit hun mouw te schudden. Wederom is iedereen in gevaar. Anti-terrorisme-eenheid CTU wordt getipt dat er binnen 24 uur een atoombom af zal gaan in Los Angeles. Het blijft een knappe serie met goede plotwendingen, waarvan je steeds het einde wilt weten. Op de dvd vind je natuurlijk nog veel meer pret. Onder de extra’s vinden we audio-commentaar op verschillende afleveringen, 45 deleted scènes met audio-commentaar, drie multi-angle featurettes. Kortom, een must om te hebben en ook na één keer kijken zeker de waard om nog eens uit de kast te trekken. (Nathalie van Eck)

87: Secondsmile – I Am Not Romeo, You Are Not Juliet

Er is van die muziek waar je niet stil bij kunt zitten, waarvan je neigingen krijgt tot springen, airdrummen en meeschreeuwen. Er zijn echter maar weinig bands die dat voor elkaar krijgen. De leden van At the Drive-in waren ooit meesters in het snoeihard overbrengen van urgente, tomeloze energie, en de vijf jonge Britten van Secondsmile doen dat op dezelfde manier. Zonder franje en met beperkte middelen brengen de heren hun heftige muziek met zoveel passie en eerlijkheid ten gehore dat je er volledig door meegesleurd wordt. Deze muziek is meer intens en opzwepend dan die van een dozijn gestroomlijnde metalbands bij elkaar, en Secondsmile geeft met deze bescheiden debuut-EP een veelbelovend visitekaartje af. De band weet met zijn muzikale hysterie van complexe, drukke gitaarpartijen, kolkende riffs en een oprechte schreeuwzang meesterlijk binnen de perken te houden, zodat de manie overrompelend maar nog net toegankelijk blijft. Noem het maar emo, screamo of post-hardcore: de connaisseur heeft er in elk geval een zeldzame band bij om te koesteren. (Paul Caspers)

86: Noord Nederlands Toneel – MacBeth

De Duitse regisseur Marc Becker heeft een wel heel bijzondere bewerking van Shakespeares Macbeth gemaakt. Echte acteurs spelen in een schattige poppensetting als poppenkastpoppen. In Duitsland werd het stuk enthousiast onthaald, en nu heeft Becker met de acteurs van het NNT een Nederlandse versie gemaakt. Niets van gehoord? Kan kloppen: het is tot nu toe ook alleen maar op het festival Noorderzon gespeeld. Maar niet getreurd, het is de bedoeling dat in seizoen 2005/2006 een landelijke tournee word gemaakt. Becker regisseerde eerder al Arturo Ui bij het NNT: eveneens een hilarisch anti-oorlogsstuk. Typerend is de interactie tussen speler en publiek: in Arturo Ui is het een bejaarde Hitler die koekjes uitdeelt aan de voorste rijen, in MacBeth maakt het poppenkastspel dat de acteurs geregeld het publiek direct aanspreken en zo betrekken bij allerhande smerige spelletjes. In de Duitse deelstaat Bayern werd Beckers MacBeth bekroond met de theaterprijs De ster van het jaar 2003, en in Nederland heeft het stuk het nu al geschopt tot de CRAZY 88. We zijn benieuwd wat de landelijke tournee nog zal opleveren. (Jan Auke Brink)

85: American Splendor

Hoeveel filmische lagen kun je als filmmaker over elkaar heen leggen? American Splendor is een real-life verfilming van de gelijknamige underground strip. Maar behalve de acteur die hoofdpersoon én bedenker van de strip Harvey Pekar speelt, komt ook de échte Pekar in de film voor. Fragmenten uit de stripboeken met de getekende Pekar completeren het beeld. Het is niet eens zomaar een creatief idee: fictie en realiteit lopen zo even schimmig in elkaar over als in Pekars echte leven. American Splendor is een vlotte en fantasierijke, maar ook grappige en ontroerende biografie. De gespeelde, echte én getekende Harvey Pekar zijn even onuitstaanbaar als innemend in hun gevecht met het burgerlijk leven, dat ze eigenlijk willen omarmen maar dat hen steeds weer afstoot. Pekar is een supernerd tegen wil en dank. Meer nog dan Ghost World is American Splendor daarom de ultieme anti-helden film. (Niels Bakker)

84: De Kurosawa-collectie

Akira Kurosawa is een begrip. Door velen bewonderd en bijna nog vaker gekopieerd, maar nooit overtroffen. Van deze Japanse grootmeester verschenen dit jaar de eerste twee van in totaal drie dvd-boxen met zijn grootste klassiekers (alleen Ran mist eigenlijk). De eerste box wordt gedomineerd door fantastische samoeraifilms, waaronder de klassiekers Seven Samurai en Yojimbo, aangevuld met het aangrijpende drama Ikiru. De tweede box is wat diverser en evenwichtiger. Ook in deze box is een ultiem hoogtepunt uit de geschiedenis van de cinema te vinden, namelijk Rashomon. Daarnaast bevat deze box The Hidden Fortress, waar George Lucas zijn inspiratie voor Star Wars vandaan haalde. In bijna al Kurosawa’s films speelt Toshiro Mufine of Takeshi Shimura de hoofdrol en regelmatig spelen ze beiden in zijn films. Heb je een beetje geld over, zorg dan dat je deze boxen in huis haalt, ook al staan er geen extra’s op. Een onmisbaar stukje cinemageschiedenis. (Harrie de Vries)

83: Das MOMA in Berlin, Neue Nationalgalerie

Vlakbij de plek waar wijlen JFK de legendarische woorden “Ich bin ein Berliner” (ik ben een Berliner bol, red.) uitsprak, werd afgelopen jaar een andere gast van de Amerikaanse oostkust in Berlijn begroet. In de Neue Nationalgalerie was een groot aantal schilderijen uit het MOMA uit New York te zien. Het was erg bijzonder deze collectie in een andere ruimte dan de white cube van het MOMA te bewonderen, niet in de laatste plaats omdat je er niet de oceaan voor over hoefde te spreken. De collectie van dit museum bevat werken van alle groten der aarde, zoals de bekendste Picasso’s en Mondriaans. Het motto van de tentoonstelling in Berlijn was ‘meer dan 200 meesterwerken van de 20ste eeuw’. Onder dit rijtje vallen onder andere Vrouw I van Willem de Kooning en Waterlelies van Monet. Volgens een ooggetuige: “Bekende werken, overal waar we keken.” (Wytske Visser)

82: Scissor Sisters – Scissor Sisters

Teneergeslagen? Winterdepressie? Er is een oplossing die veel leuker en aanzienlijk goedkoper is dan het staren in een lichtbak uit Eindhoven: de Scissor Sisters. Deze New Yorkse band is dé vrolijke gimmick van 2004. Hitsingle en Pink Floyd-cover Comfortably Numb was met geen mogelijkheid uit het hoofd te krijgen en zo gaat het eigenlijk met ieder nummer van dit titelloze debuut. En niet alleen op plaat is het hippe vijftal leuk. Sterker nog: op het podium zijn ze zo mogelijk nog leuker. De band was door het enthousiasme en de bizarre kledij één van de hoogtepunten van Lowlands. Al te serieus moet je de muziek niet nemen, maar dat is juist het prettige. Geen intellectueel geneuzel en geen diepgravende analyses van de wereldproblematiek bij de Scissor Sisters. Gewoon lekker dansen, dat is ruim voldoende. Het pakkendste en leukste refrein van 2004 komt overigens ook van de scharenzusjes: “There ain’t no tits on the radio / Oh no” (4 x). (Jan Auke Brink)

81: Dogville

Toen Dogville op Cannes werd vertoond, veroorzaakte de film een rel van jewelste. Vreemd genoeg kwam dit niet door de radicale en uiterst originele cinematografie, maar door de anti-Amerikaanse gevoelens die de film uitademde. Terwijl de Amerikanen de ene na de andere Europese held om zeep helpen in hun lawaaierige en oppervlakkige massaproducties, staan ze opeens op hun achterste benen als Von Trier, die vanwege zijn vliegangst nog nooit in Amerika is geweest, een kritische film over hun land maakt. Feitelijk gaat Dogville echter helemaal niet over Amerika, maar over de pervertering van uiterst humane gevoelens als vriendschap en gastvrijheid. In het plaatsje Dogville mondt dit uit in de gewelddadige verkrachting en onderdrukking van Grace, een vreemdelinge die door politie en mafia gezocht wordt. De kracht van deze parabel komt voort uit het minimalistische decor waarin huizen slechts zijn aangegeven met krijtstreepjes, de baanbrekende cameratechniek en de fantastische acteerprestaties. De dvd-versie van Dogville staat tjokvol met extra’s, waarbij met name de documentaire Dogville Confessions een must is voor iedere filmliefhebber. (Martijn Boven)

80: 21 Grams

21 Grams sleept je vanaf het eerste moment mee in een zwaar drama. Zeker geen lichte kost, want er valt weinig te lachen (een vleugje humor had op zich geen kwaad gekund), maar o zo mooi. In het begin is het wel even inkomen, omdat de volgorde van de film niet-chronologisch is, maar dat went vanzelf. De structuur dwingt je in ieder geval zeker om geconcentreerd naar dit drama te kijken en zelf alvast aan de gang te gaan met deze puzzel. De spanning wordt constant opgevoerd en naast de nodige actie word je gevoed met mooie dialogen en een hoop emoties. Sean Penn heeft een mooie rol in dit relatiedrama en ook Naomi Watts mag er zeker zijn. Ze dragen de film samen zo mooi en gevoelig dat het je toch wel minstens een keer moet raken. 21 Grams: een fijne film over menselijk falen, persoonlijke ellende, wraak, verdriet, schuld en geweld. (Nathalie van Eck)

79: Embrace – Out of Nothing

Waarom wil het maar niet lukken met Embrace in Nederland? Zelfs nu Chris Martin van Coldplay heeft meegewerkt aan de vierde cd van deze Engelse band krijgen ze nauwelijks aandacht. Dat heeft niets te maken met de kwaliteit van Out of Nothing, een gedegen Britpop-album vol met lekkere stadionzingers met een vleugje Coldplay (hoewel die band waarschijnlijk eerder schatplichtig is aan Embrace dan andersom). Het probleem zit hem meer in de instelling van de Nederlandse muziekliefhebber: altijd op zoek naar nieuwe bandjes die niemand kent. Hoe vager en onbekender de muziek waar je naar luistert, hoe meer prestige. Kom dan maar eens aan met “de vierde van Embrace”. Hoongelach valt je nog net niet ten deel, maar het valt natuurlijk in het niet bij hippere platen van The Killers, The Go! Team of !!!. Tja, op die manier redt bijna geen enkele band het. Misschien wordt het tijd voor de jongens van Embrace om hun naam te veranderen. Maar dan wel graag dezelfde muziek blijven maken graag! (Tsjalling Venema)

78: Paul Valéry – De macht van de afwezigheid

Paul Valéry (1871-1945) heeft vrijwel zijn hele leven al zijn ideeën en gedachten in zijn cahiers opgeschreven met als resultaat een duizelingwekkende hoeveelheid aantekeningen die gezamenlijk maar liefst zo’n 30.000 pagina’s in beslag nemen. Uit deze aantekeningen heeft Maarten van Buuren nu de rubrieken ‘Kunst en esthetica’, ‘Poetica’, en ‘Geheugen’ op uitstekende wijze vertaald en voorzien van een verhelderende inleiding. De rubrieken sluiten nauw op elkaar aan doordat Valéry’s ideeën over het geheugen en de persoonlijkheid in het verlengde van zijn ideeën over kunst liggen. Zowel de kunst als de persoonlijkheid worden in essentie gekenmerkt door een beweging die zichzelf voortdurend vernieuwd. Zodra het kunstwerk wordt afgerond, komt deze beweging voor de schrijver tot stilstand (dan begint ze voor de lezer zijn werking te verkrijgen. Bij de menselijke persoonlijkheid komt de beweging echter nooit tot stilstand, de zelfvernieuwing blijft een oneindig proces. De macht van de afwezigheid vormt een rijke bron van originele en belangwekkende inzichten die de kunstliefhebber nog tijdenlang kan inspireren. (Martijn Boven)

77: Moloko – 11,000 Clicks

Moloko is leuk! Alleen daarom al verdienen ze een plekje in onze CRAZY 88. Maar vooruit, de band heeft ook nog wat gepresteerd dit jaar. Eerst was er een opwindend optreden op Pinkpop, en later dit jaar kwam de dvd 11,000 Clicks uit. En laat dat nu net één van de fijnste concert-dvd’s van 2004 zijn. Niet omdat ik een heel groot zwak heb voor de o zo leuke zangeres Roisin Murphy, ook niet omdat het optreden, op 22 november 2003 gehouden in The Brixton Acadamy, erg lekker is en goed in beeld wordt gebracht, maar vanwege een 25 minuten durende extra: Ed’s Film: Roadies, ligers, chicks that digus, riggers, truckers, punters, bouncers, blaggers, boozers… Dancing Prawns, opera singers, yodellers; all in the average Day in the life of a Rock Musician. Toetsenist Eddie Stevens heeft een dag lang met de camera voor zijn oog gelopen, en heeft van het resultaat een klein half uur op deze dvd gezet. Daarom dus! (Jan Auke Brink)

76: The Return

The Return fascineert, verleidt en charmeert vanaf de eerste seconde met subtiele boodschappen en symboliek, waardoor de kijker nadrukkelijk uitgenodigd wordt te mijmeren over de beelden die niet worden getoond en de woorden die niet worden gesproken. De film behandelt de problematiek van een vader die na twaalf jaar terugkeert in zijn gezin en verlangt naar een hecht contact met zijn beide zonen. Vader mist echter het vermogen om dichter tot zijn beide zonen te komen en beide kinderen zoeken bij vader tevergeefs naar uitleg en verklaringen voor zijn lange afwezigheid. Het gebrek aan communicatie, de beklemming waarin kinderen gevangen kunnen zitten in de relatie met een ouder, de woede over de tekorten van de ander en het onvermogen liefde te kunnen uiten worden op zeer indrukwekkende wijze geportretteerd. Het camerawerk is origineel, de beelden van de landschappen zijn wonderschoon van kleur en lichtinval en de muziek is betoverend en opwindend. The Return is een film die glorieus en op alle fronten overtuigt en volledig voldoet aan de wetten van een groots kunstwerk: namelijk het openen van deuren die anders alleen door de wind zouden zijn geopend. De beste Europese film van 2004. (René Swint)

75: The Mountain Goats – We Shall All Be Healed

Het is maar goed dat deze toplijstjes niet absoluut gerangschikt zijn, want anders zou je The Mountain Goats in de onderste regionen vinden. Niet omdat het slecht is, maar omdat maar heel weinig mensen het werk van John Darnielle kennen. Wie het eenmaal gehoord heeft, is echter meteen verkocht: de muziek van de nasaal zingende Amerikaan met zijn energieke, akoestische, gitaarspel heeft de vreemde uitwerking dat bijna iedereen die hem hoort een soort evangelist van The Mountain Goats wordt. In maart kwam Darnielles nieuwe cd uit, We Shall All Be Healed, en speelde hij in Paradiso, waar hij er in anderhalf uur een paar honderd devote fans bij kreeg. Ook zin om je in deze donkere tijden aan te sluiten bij een religie? Haast je dan nog voor oud en nieuw naar de betere platenzaak. (Els Bertens)

74: Hiroaki Samura – Blade of the Immortal

De Japanner Hiroaki Samura kent als stripkunstenaar nog altijd zijn gelijke niet, en zijn historische verhaalstof blijft intrigeren. De doorlopende manga Blade of the Immortal combineert indringende intellectuele vraagstukken met nihilisme en venijnige actie, in de vorm van een soms gruwelijk maar altijd adembenemend getekend stripverhaal. Het verhaal begon eenvoudig: de onsterfelijke vechtjas Manji helpt een jong meisje wraak te nemen op de moordenaars van haar ouders: een rondtrekkende clan van progressieve samurai onder aanvoering van de wrede adonis Anotsu. Maar al gauw werd de onderwerpstof uitgebreider en kreeg elk personage een complex karakter. Nu, zo’n 2600 pagina’s verder, zijn de onderlinge relaties behoorlijk ingewikkeld, maar verveelt het uitgebreide verhaal nog steeds geen moment. Een unieke combinatie van visueel melodrama, Japanse geschiedenis en, niet te vergeten, bruut geweld. En het einde van dit schitterende werk is gelukkig nog lang niet in zicht. (Paul Caspers)

73: Coupling (derde seizoen)

Britse humor op zijn best. De dertigers Steve, Susan, Jane, Patrick, Sally en Jeff leiden je op geheel eigen wijze door hun leven. Vergelijk het als een mix tussen Sex and the City en Friends, maar dan wel met echte humor en zonder Amerikaans hypocriet geneuzel. Deze komedie wordt op een waanzinnig originele manier gefilmd en zelfs na drie seizoenen blijft elke aflevering een pareltje. In 2005 kunnen we seizoen vier verwachten, dus ik ben benieuwd. (Joost van Hoek)

72: Hans den Hartog Jager – Verf

Interviews worden in de kunstkritiek steeds belangrijker. Omdat de kunstwerken conceptueler zijn, wordt dat wat de kunstenaar erover te zeggen heeft steeds belangrijker geacht. In Verf laat Hans den Hartog Jager ook de kunstenaars aan het woord. Het bijzondere aan dit boek is dat hij enkel schilders interviewt, waardoor er meer aandacht is voor de techniek van verfgebruik, zoals de verschillende verflagen die aangebracht worden. Daarnaast voelt Den Hartog Jager de kunstenaars ook aan de tand over het conceptuele in hun werk. Hoewel niet elke schilder even bereid is dingen toe te lichten, is Verf een bijzonder interessante bundel geworden. Doordat de interviews zowel met oude rotten als jongelingen in het vak zijn afgenomen, is een deel van de Nederlandse kunsthistorie na 1945 in beeld gebracht. Dit levert een zeer diverse bundel op. Na het lezen van dit boek zal kijken naar een schilderij nooit meer hetzelfde zijn. (Wytske Visser)

71: The Delays – Faded Seaside Glamour

Een cd die niet in de top 104 van de Oor staat, niet door 8WEEKLY is gerecenseerd, maar toch heel goed is, hoe kan dat nou? Misschien omdat The Delays niet echt in een hokje zijn te plaatsen? Of omdat ze te lievelijke liedjes maken? Faded Seaside Glamour is qua geluid wel te positioneren in de Britse muziektraditie, maar gek genoeg is de best te maken vergelijking die met de Beach Boys. Deze piepjonge jongens komen natuurlijk dan ook uit kustplaats Southampton. Door hun zomerse muziek doen ze ook sterk aan Dodgy denken, die Britse band met een altijd vrolijke instelling. Ook live zijn de Delays leuk om te zien, want onder hun typisch Engelse koppies (ze zouden zo plaats kunnen nemen in Supergrass) dragen ze allemaal gelijke zwart-wit gestreepte zeemanstruien, terwijl ze een heel gedegen set neerzetten. Een heel fanatieke doorzetting van het maritieme thema dat deze band met haar eerste cd wil uitdragen. Sail on Sailor! (Tsjalling Venema)

Theater / Voorstelling

Dédé zoekt de weg

recensie: Dédé le taxi (Theater Antigone/Veenfabriek/La Compagnie du Tire-Laine)

vrijdag 24 december 2004 / 0 Reactiesdoor: Ellen op de Weegh / beeld: Juan Vervliet 0 Sterren

Dédé de taxichauffeur rijdt altijd ’s nachts. Hij houdt van de donkere wereld, dan hebben de mensen minder haast. Dédé brengt ze thuis, en vertelt ze zijn verhalen. De verhalen van de straten van de stad. Ook luistert hij naar de verhalen van de mensen op zijn achterbank. De verhalen van het leven, van de dood en de liefde, en van alles wat daar tussen is. Theater Antigone brengt Dédé le taxi.

Dédé doet aan geheugentraining. In zijn hoofd heeft hij een ongelofelijke hoeveelheid feiten en weetjes. Over de stad, haar geschiedenis, haar bewoners, over elektronische apparaten en over het hoe en waarom de dingen zijn geworden wat ze zijn. Ondertussen laten de verhalen van zijn passagiers hem de binnenkant van het leven zien. Het leven, dat zich niet zo makkelijk laat ontleden als een strijkbout, of een stadsplan, of de tochten van Napoleon. Want wat is wreedhied? Wat is liefde? Wat willen vrouwen? En wat zijn dromen? Dédé heeft een zwerversjongen geadopteerd waarvoor hij zorgt, en die hij onderwijst als een zoon. Wat zal Dédé hem leren, en waarom?

Multimediaal

‘Multimediaal’ belooft de programmafolder, en ondergetekende houdt wel van spektakel. Maar dat hippe woord ben ik glad vergeten tijdens deze kleine, haast toevallige voorstelling met slechts twee acteurs: Jos Verbist en Djamel Hadjamar. Toch ontbreekt het echt niet aan multimedia. Mooie muziek: eigentijds raffinement met scherpe zigeunerziel, een samenwerking tussen de Veenfabriek en La compagnie du Tire-Laine. De zeven muzikanten nemen aan de voorstelling deel als wonderlijke stadsnomaden. Ook is er een niet te missen scherm, met mooie filmbeelden van Peter Monsaert, dat moeiteloos de autoruit wordt, waarachter de zwarte wereld voorbij glijdt. Of de achteruitkijkspiegel waarin de strak gekaderde portretten van de passagiers opdoemen om hun verhaal te vertellen. Misschien komt het ook door de teksten van acteur/schrijver Josse de Pauw, meester van het bijzondere in het gewone. Maar steeds wordt er de kleine wereld van een auto in de nacht geschapen. De ruimte tussen licht en donker, de ruimte voor verhalen.

Weten en wijsheid

Aan het eind van de voorstelling is de nacht ten einde en breekt de dag weer aan. Het wordt licht, de wereld wordt wakker, het rumoer komt op gang en Dédé en zijn zoon gaan slapen. “Slaap nog wat jongen,” bromt Dédé hem toe. Wat is het verschil tussen droom en werkelijkheid? Tussen kennis en wijsheid? Weten en verwachten? Tussen instinct en intuïtie? En wat is wreedheid? Wat is liefde? Wat willen vrouwen? En wat zijn dromen? Wat moet er geleerd worden, en waarom? Dat vroeg ik me op de terugweg af. En achter de donkere autoruit gleed de wereld voorbij.

Dédé le taxi wordt nog tot en met 22 januari 2005 in Nederland opgevoerd.

Dédé le taxi (Theater Antigone/Veenfabriek/La Compagnie du Tire-Laine)

Artiest: Theater Antigone/Veenfabriek/La Compagnie du Tire-Laine
Gezien op donderdag 16 december 2004 in Bourla, Antwerpen

Link: Theater Antigone

Muziek / Album

Te hoge verwachtingen?

recensie: Razorlight - Up All Night

vrijdag 24 december 2004 / 0 Reactiesdoor: Niek Hofstetter0 Sterren

Na de meest recente editie van Lowlands waren de berichten rondom Razorlight duidelijk: deze band moest je gezien hebben. Meestal moet je dit soort berichten met een korreltje zout nemen, maar ook maanden later bleven de geruchten gonzen. Razorlight was de veelbelovende sensatie uit Engeland. Maar bij het beluisteren van Up All Night krijg je steeds meer de indruk dat dit de Londense tegenhanger van het succes uit het noorden moest worden. Het werd per luisterbeurt duidelijker dat de Britse muziekpers weer eens een zeepbel geblazen had. Jammer genoeg bleek er niemand de vinger te bieden die de zeepbel door ging prikken.

De dagen waarin je berichtgevingen uit Engeland moest geloven zijn geteld. Zeker als het gaat om popmuziek. Week na week staat er een nieuwe Engelse band op, die een week later aan de kant wordt geschoven voor een nieuwe hit. Deze keer zijn het Kasabian of The Go! Team of the 22-20s die de eventuele leemte van Razorlight zouden kunnen vullen. Maar voor dit moment heeft nog Razorlight genoeg poten onder zich om zich staande te houden in deze woelige tijden. Dat ligt waarschijnlijk aan de jonge uitstraling van de band. Om de conspiracy theory compleet te maken is misschien deze uitstraling de reden waarom ze onderdak hebben gevonden bij Vertigo/Mercury (o.a. Bon Jovi en Dire Straits), zodat de jonge en hippe telg Razorlight de platenmaatschappij een beetje van zijn ouwe-lullenimago af kan helpen.

Slap aftreksel

Eerlijkheidshalve dient te worden gezegd dat Razorlight wel goed is, maar niet goed genoeg om de hype waar te maken. Ze spelen een rustige variant van de muziek van de immens populaire Libertines. De piepjonge zanger Johnny Borrell draagt bijna pratend zijn teksten voor, over de springerige manier van spelen heen. Wanneer hij een poging doet om te zingen hoor je invloeden van The Cure voorbij komen. Het heeft soms wat weg van The Strokes of the Velvet Underground. Verder moet de invloed van Blondie tijdens haar CBGB’s periode genoemd worden. Razorlight mixt deze invloeden tot een bepaalde muzikale melange, waarbij steevast de pit en de energie van de voorbeelden ontbreekt.

Verstoffen in de kast

De single Up All Night is bovenal sterk te noemen. Het spijtige is echter dat het ook duidelijk het beste nummer van de plaat is. Het probleem is echter dat Razorlight het veerkrachtige dat ze live hebben, nauwelijks weten om te zetten op de plaat. Zo nu en dan is er een lichtpuntje te ontdekken, bijvoorbeeld bij het enigszins breekbare Fall, Fall, Fall, tevens het laatste nummer van de plaat. Ook To the Sea, Which Way Is Out en Golden Touch geven een beetje kleur aan Up All Night, maar helpen geen van allen de indruk van de plaat te verbeteren. Wie de berichtgeving laat voor wat het is en het debuut met een minder grote verwachting gaat beluisteren, zal er waarschijnlijk meer plezier aan beleven. Maar of dat plezier lang zal duren valt te betwijfelen. Volgend jaar staat Up All Night waarschijnlijk te verstoffen in de platenkast.

Razorlight

Album: Up All Night

Link: Razorlight.co.uk

Kunst / Expo binnenland

Curry in het museum

recensie: Rirkrit Tiravanija - A Retrospective (Tomorrow Is Another Fine Day)

vrijdag 24 december 2004 / 0 Reactiesdoor: Daniël de Wit / beeld: Bob Goedewaagen 0 Sterren

De van origine Thaise kunstenaar Rirkrit Tiravanija (spreek uit: Tie-ra-va-nee-dja) woont en werkt in New York, Thailand en Berlijn. Als zoon van een diplomaat leerde hij zichzelf al vroeg een nomadische levenshouding aan. Rirkrit Tiravanija verwierf begin jaren negentig bekendheid door meerdere performances. Hij ging in galeries en musea Thaise maaltijden koken, om de onleefbaarheid aan te tonen van de stereotype ‘white cube’, die sinds de hoogtijdagen van het modernisme in galeries en musea zetelt.

Rirkrit is een van de grootste voorvechters van het dagelijks leven in de kunst weer te geven. Hij kookte daarom ook niet zozeer als een performance (om naar te kijken), maar om het gehele publiek mee te laten doen. Op deze manier worden de bezoekers van een tentoonstelling niet alleen een participant van het kunstwerk, maar in bepaald opzicht ook een deel van het kunstwerk. Zo heeft hij verschillende installaties gemaakt waarin hij de sociale aspecten van de bezoekers op de voorgrond probeerde te brengen. Waaronder een supermarkt, een currykeuken, een oefenruimte voor bands, een exacte kopie van zijn New Yorkse appartement (24 uur per dag open, voor iedereen toegankelijk).

Verwachtingen doorbreken

Wat zou je dan kunnen verwachten op de eerste overzichtstentoonstelling van een kunstenaar in wiens werk de sociale aspecten de belangrijkste rol spelen? Een video of foto’s van de ‘performances’, restanten van de maaltijden die hij z’n publiek heeft voorgeschoteld, misschien zelfs wel kopieën van installaties die hij heeft gemaakt? Al deze vormen lijken toch niet geheel te kunnen omvatten waar het in zijn werken om ging: de sociale aspecten van een kunstwerk. Dus wat laat hij wel zien? Nou: bijna niets!

Fantasie

Hij laat enkel en alleen de afmetingen van de plekken zien waar de performances en installaties hebben gestaan. Verder wordt er soms op een theatrale manier een performance gehouden, zijn er rondleidingen zoals bij vrijwel elk andere expositie (soms door Rirkrit zelf), en is er een audiofoon (zo’n museumwalkman) te lenen met informatie over de voorbijgegane tentoonstellingen. Rirkrit meent dat het opnieuw opbouwen van z’n installaties geen zin heeft, omdat de installaties eenmalige gebeurtenissen zijn geweest voor enkele mensen. Het unieke karakter zou onmogelijk na te maken zijn. Wat er in het Boijmans te ‘zien’ is, vraagt dan ook wel erg veel van het inlevingsvermogen, fantasie en het geduld van de toeschouwer, want dat is wat je bent: een ‘bezoeker’ in tegenstelling tot hetgeen wat je was bij de voorgaande kunstwerken van Rirkrit: een participant, en deel van het kunstwerk.

Context

Daarom is de kwaliteit van Rirkrits overzichtstentoonstelling ook tweeledig. Als representatie van de kunstwerken van Rirkrit Tiravanija zou je het gevoel kunnen hebben dat je wat tekort komt, maar het is maar net de vraag of deze overzichtstentoonstelling beter had gekund. In de catalogus geeft hij zelf aan dat dit een van de mogelijkheden is voor een overzichtstentoonstellingen (ik neem dan aan dat hij nog verschillende versies uit zal gaan proberen). Als overzichtstentoonstelling an sich blijft er echter de vraag hangen of het überhaupt nodig was geweest om Rirkrits ‘werk’ in een museale context te plaatsten. Alle informatie zou ook enkel door de uitgave van een boek, of het verspreiden van een audio-cd tot de toeschouwer gebracht kunnen worden.
Zo zien we dat het werk van Rirkrit Tiravanija niet alleen een uitspraak doet over de museale context, maar ook dat het die museale context nodig heeft om mensen de tijd en de ruimte te geven om er over na te denken. Dit lijkt tegenstrijdig, maar zoals het lichaam de geest huisvest, huisvest de kunst zich toch nog steeds voornamelijk in musea.

Rirkrit Tiravanija - A Retrospective (Tomorrow Is Another Fine Day)

Gezien in: Museum Boijmans van Beuningen, Rotterdam
Nog te zien tot: zondag 06 februari 2005

Link: Boijmans.nl

Theater / Voorstelling

Lesbische Pygmalion nogal oubollig

recensie: Pygmalion (Ro Theater)

vrijdag 24 december 2004 / 0 Reactiesdoor: Mieke Zijlmans / beeld: De Filmfabriek 0 Sterren

Hoe mooi zou het zijn als je je eigen Perfecte Geliefde in elkaar kon knutselen, om er vervolgens mee te trouwen. Dat is in een notendop het verhaal van de mythische Griekse beeldhouwer Pygmalion die verliefd wordt op een marmeren beeld dat hij zelf heeft gemaakt. Dit verhaal spreekt theatermakers enorm aan. Opera’s, toneelstukken en films zijn erop geënt, van het bekendste stuk van schrijver G.B. Shaw tot de film Pretty Woman. Shaw gebruikte het gegeven voor zijn klassieker Pygmalion, waarin een professor in de fonetiek een volks bloemenverkoopstertje leert praten en bewegen als een dame. Van dat stuk maakte A.J. Lerner vervolgens My Fair Lady. Het Ro Theater komt nu met een helemaal vrouwelijke variant, Pygmalion, platvloers en wederopgebouwd. Het bloemenverkoopstertje Eliza Doolittle heet in de Ro-versie Lieze Modderman, professor Henry Higgins is getransformeerd in de lesbische geleerde Hannie Higgins. Plaats van handeling: een nogal oubollig tehuis voor stoute lesbische dames.

Medio mei 1940: Rotterdam wordt plat gebombardeerd. We zien de droeve resten van de stad terug in een geprojecteerde zwart-wit film, waarmee de Pygmalion van regisseur Pieter Kramer begint. Na het bombardement volgt de wederopbouw, op de kale vlaktes verrijst nieuwbouw. De Pygmalion-mythe gaat deze keer een Rotterdams verhaal worden, zo begrijpen we. Ko van den Bosch schreef voor Kramer een eigen versie, waarin elementen van Shaw en liedjes uit My Fair Lady zijn verweven met nieuwe teksten en invalshoeken. Professor Higgins (Olga Zuiderhoek) is een oudere lesbische vrouw die woont in een pension vol lesbiennes, gerund door de hitsige Mevrouw Tetteroo. Higgins heeft met haar vroegere studievriendin Claudia Piekema (Ditha van der Linden) gewed dat ze de platte Rotterdamse Lieze Modderman, gespeeld door ras-Rotterdammer Loes Luca, netjes kan leren spreken.

Arme Loes Luca

Dus wat verwacht de toeschouwer die is afgekomen op een Grote Naam? Loes Luca als bloemenverkoopstertje! Wat een gouden vondst! Luca is niet alleen een uitstekend actrice, ze kan ook nog eens zowel plat Rotterdams spreken als bekakt Nederlands. Maar helaas, dat feest gaat niet door. Misschien waren Kramer en Van den Bosch bang dat het stuk te zeer een platte komedie zou worden met een schmierende Loes Luca. Want haar Lieze Modderman spreekt geen Rotterdams of een ander bestaand dialect, maar bedient zich van onnavolgbare krompraat in de orde van “Mij isset gekomen dat ze blijft” en “Wat mottet mij met dat?” Arme Loes Luca! Dat nep-dialect is een harnas waarin ze bijna niet kan bewegen: de volkse Lieze wordt geen moment naturel. De ellende is dat als het personage uiteindelijk gewoon ‘netjes’ mag praten, ze meteen tien keer geloofwaardiger en hartverwarmender is. Zo blijft over de hele linie in de lucht hangen waarom dit stuk überhaupt is vertaald naar wederopbouwend Rotterdam, want de stad speelt feitelijk geen inhoudelijke rol in het verhaal.

Hetero-man en opper-pot

Grosso modo volgt deze Pygmalion die van Shaw. Het experiment van Hannie Higgins slaagt, Lieze wordt een dame. Een extraatje is de liefde van het nette mannetje Freddie Haamappel Wagenaar voor Lieze. Hij komt haar dan ook redden wanneer Higgins haar uiteindelijk laat vallen, al is Higgins stiekem zelf verliefd geworden op haar pupil. Maar Freddie is de enige hetero-man op het podium, en dus raakt Higgins haar vlam aan hem kwijt. Opperpot en pensionhoudster Tetteroo komt dan nog even natrappen met de voorspelling dat Lieze zich in de toekomst te pletter zal vervelen in een ongelukkig burgermanshuwelijk met Freddie.

Orgie

Probleem is, het wordt allemaal net niet echt grappig of aangrijpend of meeslepend, al is Olga Zuiderhoek als de lesbische professor puntgaaf. Grootste misser in deze voorstelling is de setting. Bovenin het ingenieuze decor (van Thomas Rupert) draaien voortdurend stelletjes en triootjes van potten om elkaar heen. In toenemende wellust, moeten we begrijpen. Want in feite zijn de dansjes stijf gestileerd, verstoken van elke geilheid, en zijn twee van de lesbische dames ook nog mannen-in-travestie. Die wellust culmineert in een orgie in de huiskamer waaraan ook de heteroseksuele Lieze meedoet. Die orgie is behalve grappig misschien provocerend bedoeld, maar hij doet nog het meest denken aan de beelden van decadent Berlijn in de jaren twintig en dertig, en die schokken ons 21e eeuwers niet meer. Zo voegen zowel het Rotterdamse element als de lesbische invalshoek niets toe aan het verhaal dat van Shaw tot Pretty Woman zo ijzersterk was.

Pygmalion, platvloers en wederopgebouwd is te zien tot en met 18 maart 2005.

Pygmalion (Ro Theater)

Artiest: Ro Theater
Gezien op donderdag 23 december 2004 in de Schouwburg, Rotterdam

Link: Ro Theater

Muziek / Album

Na regen komt zonneschijn?

recensie: Samael - Reign of Light

donderdag 23 december 2004 / 0 Reactiesdoor: Michel Romeijn0 Sterren

Na vijf jaar van stilte door problemen met platenmaatschappijen is er dan toch weer een lichtje in de duisternis. De Zwitsers van Samael leveren een album af dat wederom zijn tijd vooruit is, maar toch ook weer een stapje toegankelijker is dan de voorgangers.

Samael is een band die eigenlijk al vanaf het begin van hun carriere een vreemde eend in de bijt van de black/death-metal scene was, maar stiekem zijn tijd al ver vooruit was. Toegegeven, het debuut Worship Him was duidelijk geworteld in de black metal en op hun tweede album Blood Ritual kwamen de invloeden juist meer uit de doomy kant van het metal-spectrum dus tot zover geen verrassingen. Vanaf het album Ceremony of Opposites (1994) echter begint licht door te schemeren dat deze Zwitsers meer willen dan agressief of depressief op een gitaar staan beuken. Op de twee albums daarna wordt duidelijk wat op het voorgaand album nog enigszins verborgen bleef. Op zowel Passage als Eternal (resp. 1996 en 1999) zijn nummers te horen die bombastisch klinken, bol staan van staccato gitaarriffs en ingenieuze melodielijnen en bij tijd en wijle zelfs zeer dansbaar klinken. Dit laatste zal niet in de laatste plaats komen door de vaak met drumcomputer gegenereerde beats die de muziek als een pompende dieselmotor voortstuwen.

Experimenteerdrift

Anno 2004, vijf jaar na het verschijnen van hun laatste album, is er een nieuw kindje: Reign of Light. Een album dat een logische voortzetting is van de twee voorgaande albums en dat in deze tijd, waarin metalbands als Rammstein en Marilyn Manson bij een breed publiek aftrek vinden, eigenlijk nog steeds vooruit denkt. Niet alleen zijn de gitaarlijnen vaak net iets doordachter en melodieuzer dan die van hiervoor genoemde bands, maar ook experimenteert Samael op dit album met de meest uiteenlopende stijlen zonder van hun eigen stijl af te wijken. Zo horen we duidelijke oriëntaalse invloeden langskomen (Heliopolis, Moongate), wordt er gebruik gemaakt van breakbeats en andere invloeden die rechtstreeks naar drum’n’bass verwijzen (Inch’allah, Reign of Light) en hoort de oplettende luisteraar in As the Sun zelfs een verwrongen scratcher voorbij komen. Alle invloeden worden verpakt in de zware industrial-stijl die Samael kenmerkt sinds hun voorgaande twee albums. De nummers zijn doorspekt met vocalen die door hun Zwitsers accent de muziek toch weer een wat apart karakter geven.

Rare accentjes

De vocalen zijn een verhaal apart: naast dat ze vaak een heel duidelijk Zwitser-Duits accent hebben, zijn ze ook heel duidelijk meegegaan met de rest van de muziek. Veelal handelen de teksten niet over de standaard blackmetal-thema’s als Satan en brandende kerken, maar zijn ze juist diepgaander en hebben ze veelal een wat spiritueler thema. Genoeg stof tot nadenken dus.

No more schmink

Ben je Rammsteins Reise Reise zat en wil je iets dat meer biedt, heb je er geen zin meer om telkens visuals te krijgen van een geschminkte freak waar de drugs niet naar luisteren en ben je open minded genoeg om niet direct bij de eerste de beste door breakbeats onderstreepte gitaarriff gelijk in de stress te schieten over hoe onecht de metal tegenwoordig is, luister dit album dan gerust. Na zoveel jaar op de achtergrond zo overduidelijk het voortouw te hebben genomen verdient Samael het met deze plaat de hitparades te bestormen.

Samael

Album: Reign of Light

Link: Samael.info

Film / Films

Het loopt niet altijd goed af

recensie: Lemony Snicket's A Series of Unfortunate Events

donderdag 23 december 2004 / 0 Reactiesdoor: Marije Sietsma0 Sterren

Verhalen voor kinderen moeten altijd goed aflopen. Dat is een stelregel waaraan bijna alle kinderboeken en -films voldoen. Tot een paar jaar geleden de boeken van Lemony Snicket, een pseudoniem van Daniel Handler, verschenen. In zijn serie Unfortunate Events (Ellendige avonturen) gebeurt er maar weinig goeds met de drie hoofdpersonen. Al na een paar bladzijden maakt een verwoestende brand een einde aan het fijne leven van Violet, Klaus en Sunny Beaudelaire.

Niet alleen hun huis, ook hun ouders worden door deze brand van de aardbodem weggevaagd. Wat volgt is een serie ‘ellendige avonturen’ waarin de wezen van de ene naar de andere voogd worden versleept, terwijl graaf Olaf, hun op gemene op geld beluste oom, allerlei manieren bedenkt om hun erfenis in handen te krijgen. Dat deze serie uiteindelijk dertien delen moet gaan tellen zal niemand verbazen.

Verontrust gevoel

Van de eerste drie delen is nu een film gemaakt: Lemony Snicket’s A Series of Unfortunate Events. Toegegeven, bij het zien van de naam van Jim Carrey die prominent op de filmposter staat was het moeilijk een verontrust gevoel te onderdrukken. Carrey heeft wel eens de neiging om in zijn eentje met een film aan de haal te gaan. Maar in dit geval bleek dit voorgevoel gelukkig niet terecht. Sterker nog, de rol van graaf Olaf lijkt hem op het lijf geschreven.

Eenbenige zeeman

Wanneer deze ambitieuze toneelspeler zijn voogdijschap over de wezen verliest, zet hij alles op alles om opnieuw zeggenschap te krijgen over hun erfenis. Bij ieder nieuw familielid weet hij zich, uiteraard in vermomming, naar binnen te kletsen. Zo transformeert hij van ‘elegante’ graaf naar een fanatieke laboratoriumassistent en vervolgens naar een éénbenige zeeman. Stuk voor stuk personages waar Carrey een heel eigen draai aan geeft.

Wulpse dame

Ook de rest van de cast is prima op zijn plek. Zo speelt Meryl Streep buitengewoon overtuigend de rol van de neurotische tante Josephine. De vijftienjarige Emily Browning, Violet in de film, valt vooral op vanwege haar volle lippen. Wanneer Angelina Jolie te oud wordt voor rollen als jonge wulpse dame, is Browning ongetwijfeld een waardige opvolgster.

Mysterieuze decors

Wat vooral opvalt aan de film zijn de buitengewoon mooie decors. Al vanaf de eerste beelden vertoont de wereld in Unfortunate Events grote gelijkenissen met die uit films van regisseur Tim Burton, dé meester als het gaat om het scheppen van donkere, mysterieuze settings. Echt toeval is dit overigens niet. Regisseur Brad Silberling heeft het scheppen van de duistere wereld namelijk overgelaten aan Rick Heinrichs, de man die een aantal jaar geleden ook het decor ontwierp voor Burton’s Sleepy Hollow.

Vertaalde brabbelgeluidjes

Toch is de film niet in alle opzichten overtuigend. Zo gaat de ondertiteling, of liever gezegd de vertaling van de brabbelgeluidjes van Sunny, de jongste telg van de Beaudelairefamilie, na een paar keer echt vervelen. Ook heeft de film een te open eind om de meeste kinderen tevreden te kunnen stellen. Wie de brand in het ouderlijk huis heeft gesticht wordt onthuld, maar dan blijven er nog de nodige vragen over. Bijvoorbeeld over de rol van hun ouders in een mysterieus complot. En wat hebben de steeds terugkerende verrekijkers hier mee te maken? Een paar vragen open laten om een vervolg te garanderen is leuk, maar in dit geval is het slot maar weinig bevredigend.

Lemony Snicket's A Series of Unfortunate Events

Regie: Brad Silberling
Jaar: 2024

Link: Unfortunate Events.com
Link: Lemony Snicket.com
Link: Count Olaf.com

53: The Libertines – The Libertines

52: Six Feet Under (tweede seizoen)

51: Nick Cave – Abattoir Blues / The Lyre of Orpheus

50: The Village

49: John Frusciante – Shadows Collide with People

48: Dmitri Bakin – Redenen om te leven

47: Gravenhurst – Flashlight Seasons

46: E.T.A. Hoffmann – Klaas Vaak en andere verhalen

45: Kazuo Koike en Goseki Kojima – Samurai Executioner

44: Ayreon – The Human Equation

43: Kasabian – Kasabian

42: Der Untergang

41: De Kruistochten (Toneelgroep Amsterdam)

40: Within Temptation – The Silent Force

39: Spring, Summer, Fall, Winter… and Spring

38: Mark Newson – Design in het Groninger Museum

37: Peter Terrin – Vrouwen en kinderen eerst

36: Robert Roth – Someone, Somewhere

Misschien ook iets voor u

Stokpaardje

Actualiteiten

Herdenk Hazes

Vlijmscherp

Antiquariaat Oblomow (Erik van Muiswinkel en Diederik van Vleuten )

Misschien ook iets voor u

70: Dealer

69: The Office

68: Slowblow – Slowblow

67: Hans Hartung – Gemeentemuseum Den Haag

66: Cold Feet (vijfde seizoen)

65: Hero

64: Dan Brown – Het Bernini Mysterie

63: Flip Kowlier – In de Fik

62: Simon

61: The Veils – The Runaway Found

60: Big Fish

59: André Manuel – Lazarus

58: The General (2-disc special edition)

57: Oldboy

56: Marco Borsato – Zien

55: Finding Neverland

54: Annejet van der Zijl – Sonny Boy

Misschien ook iets voor u

88: 24 (tweede seizoen)

87: Secondsmile – I Am Not Romeo, You Are Not Juliet

86: Noord Nederlands Toneel – MacBeth

85: American Splendor

84: De Kurosawa-collectie

83: Das MOMA in Berlin, Neue Nationalgalerie

82: Scissor Sisters – Scissor Sisters

81: Dogville

80: 21 Grams

79: Embrace – Out of Nothing

78: Paul Valéry – De macht van de afwezigheid

77: Moloko – 11,000 Clicks

76: The Return

75: The Mountain Goats – We Shall All Be Healed

74: Hiroaki Samura – Blade of the Immortal

73: Coupling (derde seizoen)

72: Hans den Hartog Jager – Verf

71: The Delays – Faded Seaside Glamour

Misschien ook iets voor u

Multimediaal

Weten en wijsheid

Dédé le taxi (Theater Antigone/Veenfabriek/La Compagnie du Tire-Laine)

Misschien ook iets voor u

Slap aftreksel

Verstoffen in de kast

Razorlight

Misschien ook iets voor u

Verwachtingen doorbreken

Fantasie

Context

Rirkrit Tiravanija - A Retrospective (Tomorrow Is Another Fine Day)

Misschien ook iets voor u

Arme Loes Luca

Hetero-man en opper-pot

Orgie

Pygmalion (Ro Theater)

Misschien ook iets voor u