8WEEKLY
Het fijnst van 24 op dvd is dat je geen hele week hoeft te wachten voordat je weet hoe het verder zal gaan. Nadeel is natuurlijk dat je – als je niet uitkijkt – zo de hele dag kwijt bent aan het kijken omdat het zo spannend is. Ook ik dit tweede seizoen is het de makers weer gelukt om 23 cliffhangers uit hun mouw te schudden. Wederom is iedereen in gevaar. Anti-terrorisme-eenheid CTU wordt getipt dat er binnen 24 uur een atoombom af zal gaan in Los Angeles. Het blijft een knappe serie met goede plotwendingen, waarvan je steeds het einde wilt weten. Op de dvd vind je natuurlijk nog veel meer pret. Onder de extra’s vinden we audio-commentaar op verschillende afleveringen, 45 deleted scènes met audio-commentaar, drie multi-angle featurettes. Kortom, een must om te hebben en ook na één keer kijken zeker de waard om nog eens uit de kast te trekken. (Nathalie van Eck)
Er is van die muziek waar je niet stil bij kunt zitten, waarvan je neigingen krijgt tot springen, airdrummen en meeschreeuwen. Er zijn echter maar weinig bands die dat voor elkaar krijgen. De leden van At the Drive-in waren ooit meesters in het snoeihard overbrengen van urgente, tomeloze energie, en de vijf jonge Britten van Secondsmile doen dat op dezelfde manier. Zonder franje en met beperkte middelen brengen de heren hun heftige muziek met zoveel passie en eerlijkheid ten gehore dat je er volledig door meegesleurd wordt. Deze muziek is meer intens en opzwepend dan die van een dozijn gestroomlijnde metalbands bij elkaar, en Secondsmile geeft met deze bescheiden debuut-EP een veelbelovend visitekaartje af. De band weet met zijn muzikale hysterie van complexe, drukke gitaarpartijen, kolkende riffs en een oprechte schreeuwzang meesterlijk binnen de perken te houden, zodat de manie overrompelend maar nog net toegankelijk blijft. Noem het maar emo, screamo of post-hardcore: de connaisseur heeft er in elk geval een zeldzame band bij om te koesteren. (Paul Caspers)
De Duitse regisseur Marc Becker heeft een wel heel bijzondere bewerking van Shakespeares Macbeth gemaakt. Echte acteurs spelen in een schattige poppensetting als poppenkastpoppen. In Duitsland werd het stuk enthousiast onthaald, en nu heeft Becker met de acteurs van het NNT een Nederlandse versie gemaakt. Niets van gehoord? Kan kloppen: het is tot nu toe ook alleen maar op het festival Noorderzon gespeeld. Maar niet getreurd, het is de bedoeling dat in seizoen 2005/2006 een landelijke tournee word gemaakt. Becker regisseerde eerder al Arturo Ui bij het NNT: eveneens een hilarisch anti-oorlogsstuk. Typerend is de interactie tussen speler en publiek: in Arturo Ui is het een bejaarde Hitler die koekjes uitdeelt aan de voorste rijen, in MacBeth maakt het poppenkastspel dat de acteurs geregeld het publiek direct aanspreken en zo betrekken bij allerhande smerige spelletjes. In de Duitse deelstaat Bayern werd Beckers MacBeth bekroond met de theaterprijs De ster van het jaar 2003, en in Nederland heeft het stuk het nu al geschopt tot de CRAZY 88. We zijn benieuwd wat de landelijke tournee nog zal opleveren. (Jan Auke Brink)
Hoeveel filmische lagen kun je als filmmaker over elkaar heen leggen? American Splendor is een real-life verfilming van de gelijknamige underground strip. Maar behalve de acteur die hoofdpersoon én bedenker van de strip Harvey Pekar speelt, komt ook de échte Pekar in de film voor. Fragmenten uit de stripboeken met de getekende Pekar completeren het beeld. Het is niet eens zomaar een creatief idee: fictie en realiteit lopen zo even schimmig in elkaar over als in Pekars echte leven. American Splendor is een vlotte en fantasierijke, maar ook grappige en ontroerende biografie. De gespeelde, echte én getekende Harvey Pekar zijn even onuitstaanbaar als innemend in hun gevecht met het burgerlijk leven, dat ze eigenlijk willen omarmen maar dat hen steeds weer afstoot. Pekar is een supernerd tegen wil en dank. Meer nog dan Ghost World is American Splendor daarom de ultieme anti-helden film. (Niels Bakker)
Akira Kurosawa is een begrip. Door velen bewonderd en bijna nog vaker gekopieerd, maar nooit overtroffen. Van deze Japanse grootmeester verschenen dit jaar de eerste twee van in totaal drie dvd-boxen met zijn grootste klassiekers (alleen Ran mist eigenlijk). De eerste box wordt gedomineerd door fantastische samoeraifilms, waaronder de klassiekers Seven Samurai en Yojimbo, aangevuld met het aangrijpende drama Ikiru. De tweede box is wat diverser en evenwichtiger. Ook in deze box is een ultiem hoogtepunt uit de geschiedenis van de cinema te vinden, namelijk Rashomon. Daarnaast bevat deze box The Hidden Fortress, waar George Lucas zijn inspiratie voor Star Wars vandaan haalde. In bijna al Kurosawa’s films speelt Toshiro Mufine of Takeshi Shimura de hoofdrol en regelmatig spelen ze beiden in zijn films. Heb je een beetje geld over, zorg dan dat je deze boxen in huis haalt, ook al staan er geen extra’s op. Een onmisbaar stukje cinemageschiedenis. (Harrie de Vries)
Vlakbij de plek waar wijlen JFK de legendarische woorden “Ich bin ein Berliner” (ik ben een Berliner bol, red.) uitsprak, werd afgelopen jaar een andere gast van de Amerikaanse oostkust in Berlijn begroet. In de Neue Nationalgalerie was een groot aantal schilderijen uit het MOMA uit New York te zien. Het was erg bijzonder deze collectie in een andere ruimte dan de white cube van het MOMA te bewonderen, niet in de laatste plaats omdat je er niet de oceaan voor over hoefde te spreken. De collectie van dit museum bevat werken van alle groten der aarde, zoals de bekendste Picasso’s en Mondriaans. Het motto van de tentoonstelling in Berlijn was ‘meer dan 200 meesterwerken van de 20ste eeuw’. Onder dit rijtje vallen onder andere Vrouw I van Willem de Kooning en Waterlelies van Monet. Volgens een ooggetuige: “Bekende werken, overal waar we keken.” (Wytske Visser)
Teneergeslagen? Winterdepressie? Er is een oplossing die veel leuker en aanzienlijk goedkoper is dan het staren in een lichtbak uit Eindhoven: de Scissor Sisters. Deze New Yorkse band is dé vrolijke gimmick van 2004. Hitsingle en Pink Floyd-cover Comfortably Numb was met geen mogelijkheid uit het hoofd te krijgen en zo gaat het eigenlijk met ieder nummer van dit titelloze debuut. En niet alleen op plaat is het hippe vijftal leuk. Sterker nog: op het podium zijn ze zo mogelijk nog leuker. De band was door het enthousiasme en de bizarre kledij één van de hoogtepunten van Lowlands. Al te serieus moet je de muziek niet nemen, maar dat is juist het prettige. Geen intellectueel geneuzel en geen diepgravende analyses van de wereldproblematiek bij de Scissor Sisters. Gewoon lekker dansen, dat is ruim voldoende. Het pakkendste en leukste refrein van 2004 komt overigens ook van de scharenzusjes: “There ain’t no tits on the radio / Oh no” (4 x). (Jan Auke Brink)
Toen Dogville op Cannes werd vertoond, veroorzaakte de film een rel van jewelste. Vreemd genoeg kwam dit niet door de radicale en uiterst originele cinematografie, maar door de anti-Amerikaanse gevoelens die de film uitademde. Terwijl de Amerikanen de ene na de andere Europese held om zeep helpen in hun lawaaierige en oppervlakkige massaproducties, staan ze opeens op hun achterste benen als Von Trier, die vanwege zijn vliegangst nog nooit in Amerika is geweest, een kritische film over hun land maakt. Feitelijk gaat Dogville echter helemaal niet over Amerika, maar over de pervertering van uiterst humane gevoelens als vriendschap en gastvrijheid. In het plaatsje Dogville mondt dit uit in de gewelddadige verkrachting en onderdrukking van Grace, een vreemdelinge die door politie en mafia gezocht wordt. De kracht van deze parabel komt voort uit het minimalistische decor waarin huizen slechts zijn aangegeven met krijtstreepjes, de baanbrekende cameratechniek en de fantastische acteerprestaties. De dvd-versie van Dogville staat tjokvol met extra’s, waarbij met name de documentaire Dogville Confessions een must is voor iedere filmliefhebber. (Martijn Boven)
21 Grams sleept je vanaf het eerste moment mee in een zwaar drama. Zeker geen lichte kost, want er valt weinig te lachen (een vleugje humor had op zich geen kwaad gekund), maar o zo mooi. In het begin is het wel even inkomen, omdat de volgorde van de film niet-chronologisch is, maar dat went vanzelf. De structuur dwingt je in ieder geval zeker om geconcentreerd naar dit drama te kijken en zelf alvast aan de gang te gaan met deze puzzel. De spanning wordt constant opgevoerd en naast de nodige actie word je gevoed met mooie dialogen en een hoop emoties. Sean Penn heeft een mooie rol in dit relatiedrama en ook Naomi Watts mag er zeker zijn. Ze dragen de film samen zo mooi en gevoelig dat het je toch wel minstens een keer moet raken. 21 Grams: een fijne film over menselijk falen, persoonlijke ellende, wraak, verdriet, schuld en geweld. (Nathalie van Eck)
Waarom wil het maar niet lukken met Embrace in Nederland? Zelfs nu Chris Martin van Coldplay heeft meegewerkt aan de vierde cd van deze Engelse band krijgen ze nauwelijks aandacht. Dat heeft niets te maken met de kwaliteit van Out of Nothing, een gedegen Britpop-album vol met lekkere stadionzingers met een vleugje Coldplay (hoewel die band waarschijnlijk eerder schatplichtig is aan Embrace dan andersom). Het probleem zit hem meer in de instelling van de Nederlandse muziekliefhebber: altijd op zoek naar nieuwe bandjes die niemand kent. Hoe vager en onbekender de muziek waar je naar luistert, hoe meer prestige. Kom dan maar eens aan met “de vierde van Embrace”. Hoongelach valt je nog net niet ten deel, maar het valt natuurlijk in het niet bij hippere platen van The Killers, The Go! Team of !!!. Tja, op die manier redt bijna geen enkele band het. Misschien wordt het tijd voor de jongens van Embrace om hun naam te veranderen. Maar dan wel graag dezelfde muziek blijven maken graag! (Tsjalling Venema)
Paul Valéry (1871-1945) heeft vrijwel zijn hele leven al zijn ideeën en gedachten in zijn cahiers opgeschreven met als resultaat een duizelingwekkende hoeveelheid aantekeningen die gezamenlijk maar liefst zo’n 30.000 pagina’s in beslag nemen. Uit deze aantekeningen heeft Maarten van Buuren nu de rubrieken ‘Kunst en esthetica’, ‘Poetica’, en ‘Geheugen’ op uitstekende wijze vertaald en voorzien van een verhelderende inleiding. De rubrieken sluiten nauw op elkaar aan doordat Valéry’s ideeën over het geheugen en de persoonlijkheid in het verlengde van zijn ideeën over kunst liggen. Zowel de kunst als de persoonlijkheid worden in essentie gekenmerkt door een beweging die zichzelf voortdurend vernieuwd. Zodra het kunstwerk wordt afgerond, komt deze beweging voor de schrijver tot stilstand (dan begint ze voor de lezer zijn werking te verkrijgen. Bij de menselijke persoonlijkheid komt de beweging echter nooit tot stilstand, de zelfvernieuwing blijft een oneindig proces. De macht van de afwezigheid vormt een rijke bron van originele en belangwekkende inzichten die de kunstliefhebber nog tijdenlang kan inspireren. (Martijn Boven)
Moloko is leuk! Alleen daarom al verdienen ze een plekje in onze CRAZY 88. Maar vooruit, de band heeft ook nog wat gepresteerd dit jaar. Eerst was er een opwindend optreden op Pinkpop, en later dit jaar kwam de dvd 11,000 Clicks uit. En laat dat nu net één van de fijnste concert-dvd’s van 2004 zijn. Niet omdat ik een heel groot zwak heb voor de o zo leuke zangeres Roisin Murphy, ook niet omdat het optreden, op 22 november 2003 gehouden in The Brixton Acadamy, erg lekker is en goed in beeld wordt gebracht, maar vanwege een 25 minuten durende extra: Ed’s Film: Roadies, ligers, chicks that digus, riggers, truckers, punters, bouncers, blaggers, boozers… Dancing Prawns, opera singers, yodellers; all in the average Day in the life of a Rock Musician. Toetsenist Eddie Stevens heeft een dag lang met de camera voor zijn oog gelopen, en heeft van het resultaat een klein half uur op deze dvd gezet. Daarom dus! (Jan Auke Brink)
The Return fascineert, verleidt en charmeert vanaf de eerste seconde met subtiele boodschappen en symboliek, waardoor de kijker nadrukkelijk uitgenodigd wordt te mijmeren over de beelden die niet worden getoond en de woorden die niet worden gesproken. De film behandelt de problematiek van een vader die na twaalf jaar terugkeert in zijn gezin en verlangt naar een hecht contact met zijn beide zonen. Vader mist echter het vermogen om dichter tot zijn beide zonen te komen en beide kinderen zoeken bij vader tevergeefs naar uitleg en verklaringen voor zijn lange afwezigheid. Het gebrek aan communicatie, de beklemming waarin kinderen gevangen kunnen zitten in de relatie met een ouder, de woede over de tekorten van de ander en het onvermogen liefde te kunnen uiten worden op zeer indrukwekkende wijze geportretteerd. Het camerawerk is origineel, de beelden van de landschappen zijn wonderschoon van kleur en lichtinval en de muziek is betoverend en opwindend. The Return is een film die glorieus en op alle fronten overtuigt en volledig voldoet aan de wetten van een groots kunstwerk: namelijk het openen van deuren die anders alleen door de wind zouden zijn geopend. De beste Europese film van 2004. (René Swint)
Het is maar goed dat deze toplijstjes niet absoluut gerangschikt zijn, want anders zou je The Mountain Goats in de onderste regionen vinden. Niet omdat het slecht is, maar omdat maar heel weinig mensen het werk van John Darnielle kennen. Wie het eenmaal gehoord heeft, is echter meteen verkocht: de muziek van de nasaal zingende Amerikaan met zijn energieke, akoestische, gitaarspel heeft de vreemde uitwerking dat bijna iedereen die hem hoort een soort evangelist van The Mountain Goats wordt. In maart kwam Darnielles nieuwe cd uit, We Shall All Be Healed, en speelde hij in Paradiso, waar hij er in anderhalf uur een paar honderd devote fans bij kreeg. Ook zin om je in deze donkere tijden aan te sluiten bij een religie? Haast je dan nog voor oud en nieuw naar de betere platenzaak. (Els Bertens)
De Japanner Hiroaki Samura kent als stripkunstenaar nog altijd zijn gelijke niet, en zijn historische verhaalstof blijft intrigeren. De doorlopende manga Blade of the Immortal combineert indringende intellectuele vraagstukken met nihilisme en venijnige actie, in de vorm van een soms gruwelijk maar altijd adembenemend getekend stripverhaal. Het verhaal begon eenvoudig: de onsterfelijke vechtjas Manji helpt een jong meisje wraak te nemen op de moordenaars van haar ouders: een rondtrekkende clan van progressieve samurai onder aanvoering van de wrede adonis Anotsu. Maar al gauw werd de onderwerpstof uitgebreider en kreeg elk personage een complex karakter. Nu, zo’n 2600 pagina’s verder, zijn de onderlinge relaties behoorlijk ingewikkeld, maar verveelt het uitgebreide verhaal nog steeds geen moment. Een unieke combinatie van visueel melodrama, Japanse geschiedenis en, niet te vergeten, bruut geweld. En het einde van dit schitterende werk is gelukkig nog lang niet in zicht. (Paul Caspers)
Britse humor op zijn best. De dertigers Steve, Susan, Jane, Patrick, Sally en Jeff leiden je op geheel eigen wijze door hun leven. Vergelijk het als een mix tussen Sex and the City en Friends, maar dan wel met echte humor en zonder Amerikaans hypocriet geneuzel. Deze komedie wordt op een waanzinnig originele manier gefilmd en zelfs na drie seizoenen blijft elke aflevering een pareltje. In 2005 kunnen we seizoen vier verwachten, dus ik ben benieuwd. (Joost van Hoek)
Interviews worden in de kunstkritiek steeds belangrijker. Omdat de kunstwerken conceptueler zijn, wordt dat wat de kunstenaar erover te zeggen heeft steeds belangrijker geacht. In Verf laat Hans den Hartog Jager ook de kunstenaars aan het woord. Het bijzondere aan dit boek is dat hij enkel schilders interviewt, waardoor er meer aandacht is voor de techniek van verfgebruik, zoals de verschillende verflagen die aangebracht worden. Daarnaast voelt Den Hartog Jager de kunstenaars ook aan de tand over het conceptuele in hun werk. Hoewel niet elke schilder even bereid is dingen toe te lichten, is Verf een bijzonder interessante bundel geworden. Doordat de interviews zowel met oude rotten als jongelingen in het vak zijn afgenomen, is een deel van de Nederlandse kunsthistorie na 1945 in beeld gebracht. Dit levert een zeer diverse bundel op. Na het lezen van dit boek zal kijken naar een schilderij nooit meer hetzelfde zijn. (Wytske Visser)
Een cd die niet in de top 104 van de Oor staat, niet door 8WEEKLY is gerecenseerd, maar toch heel goed is, hoe kan dat nou? Misschien omdat The Delays niet echt in een hokje zijn te plaatsen? Of omdat ze te lievelijke liedjes maken? Faded Seaside Glamour is qua geluid wel te positioneren in de Britse muziektraditie, maar gek genoeg is de best te maken vergelijking die met de Beach Boys. Deze piepjonge jongens komen natuurlijk dan ook uit kustplaats Southampton. Door hun zomerse muziek doen ze ook sterk aan Dodgy denken, die Britse band met een altijd vrolijke instelling. Ook live zijn de Delays leuk om te zien, want onder hun typisch Engelse koppies (ze zouden zo plaats kunnen nemen in Supergrass) dragen ze allemaal gelijke zwart-wit gestreepte zeemanstruien, terwijl ze een heel gedegen set neerzetten. Een heel fanatieke doorzetting van het maritieme thema dat deze band met haar eerste cd wil uitdragen. Sail on Sailor! (Tsjalling Venema)
CRAZY 88
recensie: De beste 88 van 2004
.
88-71 | 70-54 | 53-36 | 35-19 | 18-01
88: 24 (tweede seizoen)
~
Het fijnst van 24 op dvd is dat je geen hele week hoeft te wachten voordat je weet hoe het verder zal gaan. Nadeel is natuurlijk dat je – als je niet uitkijkt – zo de hele dag kwijt bent aan het kijken omdat het zo spannend is. Ook ik dit tweede seizoen is het de makers weer gelukt om 23 cliffhangers uit hun mouw te schudden. Wederom is iedereen in gevaar. Anti-terrorisme-eenheid CTU wordt getipt dat er binnen 24 uur een atoombom af zal gaan in Los Angeles. Het blijft een knappe serie met goede plotwendingen, waarvan je steeds het einde wilt weten. Op de dvd vind je natuurlijk nog veel meer pret. Onder de extra’s vinden we audio-commentaar op verschillende afleveringen, 45 deleted scènes met audio-commentaar, drie multi-angle featurettes. Kortom, een must om te hebben en ook na één keer kijken zeker de waard om nog eens uit de kast te trekken. (Nathalie van Eck)
87: Secondsmile – I Am Not Romeo, You Are Not Juliet
~
Er is van die muziek waar je niet stil bij kunt zitten, waarvan je neigingen krijgt tot springen, airdrummen en meeschreeuwen. Er zijn echter maar weinig bands die dat voor elkaar krijgen. De leden van At the Drive-in waren ooit meesters in het snoeihard overbrengen van urgente, tomeloze energie, en de vijf jonge Britten van Secondsmile doen dat op dezelfde manier. Zonder franje en met beperkte middelen brengen de heren hun heftige muziek met zoveel passie en eerlijkheid ten gehore dat je er volledig door meegesleurd wordt. Deze muziek is meer intens en opzwepend dan die van een dozijn gestroomlijnde metalbands bij elkaar, en Secondsmile geeft met deze bescheiden debuut-EP een veelbelovend visitekaartje af. De band weet met zijn muzikale hysterie van complexe, drukke gitaarpartijen, kolkende riffs en een oprechte schreeuwzang meesterlijk binnen de perken te houden, zodat de manie overrompelend maar nog net toegankelijk blijft. Noem het maar emo, screamo of post-hardcore: de connaisseur heeft er in elk geval een zeldzame band bij om te koesteren. (Paul Caspers)
86: Noord Nederlands Toneel – MacBeth
~
De Duitse regisseur Marc Becker heeft een wel heel bijzondere bewerking van Shakespeares Macbeth gemaakt. Echte acteurs spelen in een schattige poppensetting als poppenkastpoppen. In Duitsland werd het stuk enthousiast onthaald, en nu heeft Becker met de acteurs van het NNT een Nederlandse versie gemaakt. Niets van gehoord? Kan kloppen: het is tot nu toe ook alleen maar op het festival Noorderzon gespeeld. Maar niet getreurd, het is de bedoeling dat in seizoen 2005/2006 een landelijke tournee word gemaakt. Becker regisseerde eerder al Arturo Ui bij het NNT: eveneens een hilarisch anti-oorlogsstuk. Typerend is de interactie tussen speler en publiek: in Arturo Ui is het een bejaarde Hitler die koekjes uitdeelt aan de voorste rijen, in MacBeth maakt het poppenkastspel dat de acteurs geregeld het publiek direct aanspreken en zo betrekken bij allerhande smerige spelletjes. In de Duitse deelstaat Bayern werd Beckers MacBeth bekroond met de theaterprijs De ster van het jaar 2003, en in Nederland heeft het stuk het nu al geschopt tot de CRAZY 88. We zijn benieuwd wat de landelijke tournee nog zal opleveren. (Jan Auke Brink)
85: American Splendor
~
Hoeveel filmische lagen kun je als filmmaker over elkaar heen leggen? American Splendor is een real-life verfilming van de gelijknamige underground strip. Maar behalve de acteur die hoofdpersoon én bedenker van de strip Harvey Pekar speelt, komt ook de échte Pekar in de film voor. Fragmenten uit de stripboeken met de getekende Pekar completeren het beeld. Het is niet eens zomaar een creatief idee: fictie en realiteit lopen zo even schimmig in elkaar over als in Pekars echte leven. American Splendor is een vlotte en fantasierijke, maar ook grappige en ontroerende biografie. De gespeelde, echte én getekende Harvey Pekar zijn even onuitstaanbaar als innemend in hun gevecht met het burgerlijk leven, dat ze eigenlijk willen omarmen maar dat hen steeds weer afstoot. Pekar is een supernerd tegen wil en dank. Meer nog dan Ghost World is American Splendor daarom de ultieme anti-helden film. (Niels Bakker)
84: De Kurosawa-collectie
~
Akira Kurosawa is een begrip. Door velen bewonderd en bijna nog vaker gekopieerd, maar nooit overtroffen. Van deze Japanse grootmeester verschenen dit jaar de eerste twee van in totaal drie dvd-boxen met zijn grootste klassiekers (alleen Ran mist eigenlijk). De eerste box wordt gedomineerd door fantastische samoeraifilms, waaronder de klassiekers Seven Samurai en Yojimbo, aangevuld met het aangrijpende drama Ikiru. De tweede box is wat diverser en evenwichtiger. Ook in deze box is een ultiem hoogtepunt uit de geschiedenis van de cinema te vinden, namelijk Rashomon. Daarnaast bevat deze box The Hidden Fortress, waar George Lucas zijn inspiratie voor Star Wars vandaan haalde. In bijna al Kurosawa’s films speelt Toshiro Mufine of Takeshi Shimura de hoofdrol en regelmatig spelen ze beiden in zijn films. Heb je een beetje geld over, zorg dan dat je deze boxen in huis haalt, ook al staan er geen extra’s op. Een onmisbaar stukje cinemageschiedenis. (Harrie de Vries)
83: Das MOMA in Berlin, Neue Nationalgalerie
~
Vlakbij de plek waar wijlen JFK de legendarische woorden “Ich bin ein Berliner” (ik ben een Berliner bol, red.) uitsprak, werd afgelopen jaar een andere gast van de Amerikaanse oostkust in Berlijn begroet. In de Neue Nationalgalerie was een groot aantal schilderijen uit het MOMA uit New York te zien. Het was erg bijzonder deze collectie in een andere ruimte dan de white cube van het MOMA te bewonderen, niet in de laatste plaats omdat je er niet de oceaan voor over hoefde te spreken. De collectie van dit museum bevat werken van alle groten der aarde, zoals de bekendste Picasso’s en Mondriaans. Het motto van de tentoonstelling in Berlijn was ‘meer dan 200 meesterwerken van de 20ste eeuw’. Onder dit rijtje vallen onder andere Vrouw I van Willem de Kooning en Waterlelies van Monet. Volgens een ooggetuige: “Bekende werken, overal waar we keken.” (Wytske Visser)
82: Scissor Sisters – Scissor Sisters
~
Teneergeslagen? Winterdepressie? Er is een oplossing die veel leuker en aanzienlijk goedkoper is dan het staren in een lichtbak uit Eindhoven: de Scissor Sisters. Deze New Yorkse band is dé vrolijke gimmick van 2004. Hitsingle en Pink Floyd-cover Comfortably Numb was met geen mogelijkheid uit het hoofd te krijgen en zo gaat het eigenlijk met ieder nummer van dit titelloze debuut. En niet alleen op plaat is het hippe vijftal leuk. Sterker nog: op het podium zijn ze zo mogelijk nog leuker. De band was door het enthousiasme en de bizarre kledij één van de hoogtepunten van Lowlands. Al te serieus moet je de muziek niet nemen, maar dat is juist het prettige. Geen intellectueel geneuzel en geen diepgravende analyses van de wereldproblematiek bij de Scissor Sisters. Gewoon lekker dansen, dat is ruim voldoende. Het pakkendste en leukste refrein van 2004 komt overigens ook van de scharenzusjes: “There ain’t no tits on the radio / Oh no” (4 x). (Jan Auke Brink)
81: Dogville
~
Toen Dogville op Cannes werd vertoond, veroorzaakte de film een rel van jewelste. Vreemd genoeg kwam dit niet door de radicale en uiterst originele cinematografie, maar door de anti-Amerikaanse gevoelens die de film uitademde. Terwijl de Amerikanen de ene na de andere Europese held om zeep helpen in hun lawaaierige en oppervlakkige massaproducties, staan ze opeens op hun achterste benen als Von Trier, die vanwege zijn vliegangst nog nooit in Amerika is geweest, een kritische film over hun land maakt. Feitelijk gaat Dogville echter helemaal niet over Amerika, maar over de pervertering van uiterst humane gevoelens als vriendschap en gastvrijheid. In het plaatsje Dogville mondt dit uit in de gewelddadige verkrachting en onderdrukking van Grace, een vreemdelinge die door politie en mafia gezocht wordt. De kracht van deze parabel komt voort uit het minimalistische decor waarin huizen slechts zijn aangegeven met krijtstreepjes, de baanbrekende cameratechniek en de fantastische acteerprestaties. De dvd-versie van Dogville staat tjokvol met extra’s, waarbij met name de documentaire Dogville Confessions een must is voor iedere filmliefhebber. (Martijn Boven)
80: 21 Grams
~
21 Grams sleept je vanaf het eerste moment mee in een zwaar drama. Zeker geen lichte kost, want er valt weinig te lachen (een vleugje humor had op zich geen kwaad gekund), maar o zo mooi. In het begin is het wel even inkomen, omdat de volgorde van de film niet-chronologisch is, maar dat went vanzelf. De structuur dwingt je in ieder geval zeker om geconcentreerd naar dit drama te kijken en zelf alvast aan de gang te gaan met deze puzzel. De spanning wordt constant opgevoerd en naast de nodige actie word je gevoed met mooie dialogen en een hoop emoties. Sean Penn heeft een mooie rol in dit relatiedrama en ook Naomi Watts mag er zeker zijn. Ze dragen de film samen zo mooi en gevoelig dat het je toch wel minstens een keer moet raken. 21 Grams: een fijne film over menselijk falen, persoonlijke ellende, wraak, verdriet, schuld en geweld. (Nathalie van Eck)
79: Embrace – Out of Nothing
~
Waarom wil het maar niet lukken met Embrace in Nederland? Zelfs nu Chris Martin van Coldplay heeft meegewerkt aan de vierde cd van deze Engelse band krijgen ze nauwelijks aandacht. Dat heeft niets te maken met de kwaliteit van Out of Nothing, een gedegen Britpop-album vol met lekkere stadionzingers met een vleugje Coldplay (hoewel die band waarschijnlijk eerder schatplichtig is aan Embrace dan andersom). Het probleem zit hem meer in de instelling van de Nederlandse muziekliefhebber: altijd op zoek naar nieuwe bandjes die niemand kent. Hoe vager en onbekender de muziek waar je naar luistert, hoe meer prestige. Kom dan maar eens aan met “de vierde van Embrace”. Hoongelach valt je nog net niet ten deel, maar het valt natuurlijk in het niet bij hippere platen van The Killers, The Go! Team of !!!. Tja, op die manier redt bijna geen enkele band het. Misschien wordt het tijd voor de jongens van Embrace om hun naam te veranderen. Maar dan wel graag dezelfde muziek blijven maken graag! (Tsjalling Venema)
78: Paul Valéry – De macht van de afwezigheid
~
Paul Valéry (1871-1945) heeft vrijwel zijn hele leven al zijn ideeën en gedachten in zijn cahiers opgeschreven met als resultaat een duizelingwekkende hoeveelheid aantekeningen die gezamenlijk maar liefst zo’n 30.000 pagina’s in beslag nemen. Uit deze aantekeningen heeft Maarten van Buuren nu de rubrieken ‘Kunst en esthetica’, ‘Poetica’, en ‘Geheugen’ op uitstekende wijze vertaald en voorzien van een verhelderende inleiding. De rubrieken sluiten nauw op elkaar aan doordat Valéry’s ideeën over het geheugen en de persoonlijkheid in het verlengde van zijn ideeën over kunst liggen. Zowel de kunst als de persoonlijkheid worden in essentie gekenmerkt door een beweging die zichzelf voortdurend vernieuwd. Zodra het kunstwerk wordt afgerond, komt deze beweging voor de schrijver tot stilstand (dan begint ze voor de lezer zijn werking te verkrijgen. Bij de menselijke persoonlijkheid komt de beweging echter nooit tot stilstand, de zelfvernieuwing blijft een oneindig proces. De macht van de afwezigheid vormt een rijke bron van originele en belangwekkende inzichten die de kunstliefhebber nog tijdenlang kan inspireren. (Martijn Boven)
77: Moloko – 11,000 Clicks
~
Moloko is leuk! Alleen daarom al verdienen ze een plekje in onze CRAZY 88. Maar vooruit, de band heeft ook nog wat gepresteerd dit jaar. Eerst was er een opwindend optreden op Pinkpop, en later dit jaar kwam de dvd 11,000 Clicks uit. En laat dat nu net één van de fijnste concert-dvd’s van 2004 zijn. Niet omdat ik een heel groot zwak heb voor de o zo leuke zangeres Roisin Murphy, ook niet omdat het optreden, op 22 november 2003 gehouden in The Brixton Acadamy, erg lekker is en goed in beeld wordt gebracht, maar vanwege een 25 minuten durende extra: Ed’s Film: Roadies, ligers, chicks that digus, riggers, truckers, punters, bouncers, blaggers, boozers… Dancing Prawns, opera singers, yodellers; all in the average Day in the life of a Rock Musician. Toetsenist Eddie Stevens heeft een dag lang met de camera voor zijn oog gelopen, en heeft van het resultaat een klein half uur op deze dvd gezet. Daarom dus! (Jan Auke Brink)
76: The Return
~
The Return fascineert, verleidt en charmeert vanaf de eerste seconde met subtiele boodschappen en symboliek, waardoor de kijker nadrukkelijk uitgenodigd wordt te mijmeren over de beelden die niet worden getoond en de woorden die niet worden gesproken. De film behandelt de problematiek van een vader die na twaalf jaar terugkeert in zijn gezin en verlangt naar een hecht contact met zijn beide zonen. Vader mist echter het vermogen om dichter tot zijn beide zonen te komen en beide kinderen zoeken bij vader tevergeefs naar uitleg en verklaringen voor zijn lange afwezigheid. Het gebrek aan communicatie, de beklemming waarin kinderen gevangen kunnen zitten in de relatie met een ouder, de woede over de tekorten van de ander en het onvermogen liefde te kunnen uiten worden op zeer indrukwekkende wijze geportretteerd. Het camerawerk is origineel, de beelden van de landschappen zijn wonderschoon van kleur en lichtinval en de muziek is betoverend en opwindend. The Return is een film die glorieus en op alle fronten overtuigt en volledig voldoet aan de wetten van een groots kunstwerk: namelijk het openen van deuren die anders alleen door de wind zouden zijn geopend. De beste Europese film van 2004. (René Swint)
75: The Mountain Goats – We Shall All Be Healed
~
Het is maar goed dat deze toplijstjes niet absoluut gerangschikt zijn, want anders zou je The Mountain Goats in de onderste regionen vinden. Niet omdat het slecht is, maar omdat maar heel weinig mensen het werk van John Darnielle kennen. Wie het eenmaal gehoord heeft, is echter meteen verkocht: de muziek van de nasaal zingende Amerikaan met zijn energieke, akoestische, gitaarspel heeft de vreemde uitwerking dat bijna iedereen die hem hoort een soort evangelist van The Mountain Goats wordt. In maart kwam Darnielles nieuwe cd uit, We Shall All Be Healed, en speelde hij in Paradiso, waar hij er in anderhalf uur een paar honderd devote fans bij kreeg. Ook zin om je in deze donkere tijden aan te sluiten bij een religie? Haast je dan nog voor oud en nieuw naar de betere platenzaak. (Els Bertens)
74: Hiroaki Samura – Blade of the Immortal
~
De Japanner Hiroaki Samura kent als stripkunstenaar nog altijd zijn gelijke niet, en zijn historische verhaalstof blijft intrigeren. De doorlopende manga Blade of the Immortal combineert indringende intellectuele vraagstukken met nihilisme en venijnige actie, in de vorm van een soms gruwelijk maar altijd adembenemend getekend stripverhaal. Het verhaal begon eenvoudig: de onsterfelijke vechtjas Manji helpt een jong meisje wraak te nemen op de moordenaars van haar ouders: een rondtrekkende clan van progressieve samurai onder aanvoering van de wrede adonis Anotsu. Maar al gauw werd de onderwerpstof uitgebreider en kreeg elk personage een complex karakter. Nu, zo’n 2600 pagina’s verder, zijn de onderlinge relaties behoorlijk ingewikkeld, maar verveelt het uitgebreide verhaal nog steeds geen moment. Een unieke combinatie van visueel melodrama, Japanse geschiedenis en, niet te vergeten, bruut geweld. En het einde van dit schitterende werk is gelukkig nog lang niet in zicht. (Paul Caspers)
73: Coupling (derde seizoen)
~
Britse humor op zijn best. De dertigers Steve, Susan, Jane, Patrick, Sally en Jeff leiden je op geheel eigen wijze door hun leven. Vergelijk het als een mix tussen Sex and the City en Friends, maar dan wel met echte humor en zonder Amerikaans hypocriet geneuzel. Deze komedie wordt op een waanzinnig originele manier gefilmd en zelfs na drie seizoenen blijft elke aflevering een pareltje. In 2005 kunnen we seizoen vier verwachten, dus ik ben benieuwd. (Joost van Hoek)
72: Hans den Hartog Jager – Verf
~
Interviews worden in de kunstkritiek steeds belangrijker. Omdat de kunstwerken conceptueler zijn, wordt dat wat de kunstenaar erover te zeggen heeft steeds belangrijker geacht. In Verf laat Hans den Hartog Jager ook de kunstenaars aan het woord. Het bijzondere aan dit boek is dat hij enkel schilders interviewt, waardoor er meer aandacht is voor de techniek van verfgebruik, zoals de verschillende verflagen die aangebracht worden. Daarnaast voelt Den Hartog Jager de kunstenaars ook aan de tand over het conceptuele in hun werk. Hoewel niet elke schilder even bereid is dingen toe te lichten, is Verf een bijzonder interessante bundel geworden. Doordat de interviews zowel met oude rotten als jongelingen in het vak zijn afgenomen, is een deel van de Nederlandse kunsthistorie na 1945 in beeld gebracht. Dit levert een zeer diverse bundel op. Na het lezen van dit boek zal kijken naar een schilderij nooit meer hetzelfde zijn. (Wytske Visser)
71: The Delays – Faded Seaside Glamour
~
Een cd die niet in de top 104 van de Oor staat, niet door 8WEEKLY is gerecenseerd, maar toch heel goed is, hoe kan dat nou? Misschien omdat The Delays niet echt in een hokje zijn te plaatsen? Of omdat ze te lievelijke liedjes maken? Faded Seaside Glamour is qua geluid wel te positioneren in de Britse muziektraditie, maar gek genoeg is de best te maken vergelijking die met de Beach Boys. Deze piepjonge jongens komen natuurlijk dan ook uit kustplaats Southampton. Door hun zomerse muziek doen ze ook sterk aan Dodgy denken, die Britse band met een altijd vrolijke instelling. Ook live zijn de Delays leuk om te zien, want onder hun typisch Engelse koppies (ze zouden zo plaats kunnen nemen in Supergrass) dragen ze allemaal gelijke zwart-wit gestreepte zeemanstruien, terwijl ze een heel gedegen set neerzetten. Een heel fanatieke doorzetting van het maritieme thema dat deze band met haar eerste cd wil uitdragen. Sail on Sailor! (Tsjalling Venema)
