Muziek / Album

De man die vrouw wilde zijn

recensie: Antony & the Johnsons - I Am a Bird Now

.

~

De Hongaarse poesta was nodig om het kwartje te laten vallen. I Am a Bird Now bleek de ideale soundtrack voor de leegte van het Hongaarse land. Net als dit landschap komt het album nauwelijks tot een plooi of een oneffenheid. Alles kabbelt op één niveau van het begin tot het einde. Hoe hoog dat niveau is, valt misschien te illustreren aan de hand van de op de plaat voorbij komende gastoptredens van Devendra Banhart, Boy George, Rufus Wainwright en Lou Reed. Hoewel het urban-jazz-achtige What Can I Do, met een hoofdrol voor Wainwright, de plaat een kleine wending geeft, weten deze sterren geen uitschieters of dieptepunten te genereren. Zelfs niet wanneer Reed de gitaar in vervormende toestand ter hand neemt in Fistful of Love Toch worden deze uitwijkende nummers nauwelijks gemist.

Dood en het androgyne

Op de hoes ligt de door de Velvet Underground bezongen Candy op haar sterfbed. In het eerste nummer vraagt Antony zich af wie er voor hem zou zorgen als hij sterft. De toon lijkt gezet. Wie de schitterende hoes openklapt ziet Antony in een jurk. De verhalen over het vrouw willen zijn (in My Lady Story) en het jongen zijn (For Today I Am a Boy) bepalen de andere kant van de thematiek. De continuïteit in de plaat wordt in het nummer Free At Last, voor zover mogelijk, in de war geschopt. Het was immers een mooie intro geweest, want aan het einde zegt de dichtgeknepen stem, gelijk een theateraankondiging: “Ladies and Gentlemen: Antony & the Johnsons”. Nu staat het als negende nummer op de lijst.

Een plaat voor het individu

Antony houdt met zijn a la Mariah Carey of Beyoncé-achtige vocale kunsten en zijn als Boy George klinkende stem de luisteraar van het begin tot het einde bij de les. Daarnaast is zijn pianospel er eentje van ‘geen noot teveel’ en wordt het tussen Yann Tiersen en de muzikale ondersteuning van een gemiddeld Ivo Niehe-portret uitgesmeerd. Daarnaast zijn de subtiele en soms in afterbeat werkende drums en de arrangementen schitterend. Toch is I Am a Bird Now geen plaat die opgezet kan worden in het bijzijn van vrienden, want daarvoor klinkt hij veel te pretentieus. Dit is er een voor het individu.

Film / Films

Mooier dan Woodstock

recensie: Festival Express

In de zomer van 1970 reed er een trein vol muzikanten langs drie festivals in het Canadese land. Onder het motto “Go West, young man” deed de Festival Express Toronto, Winnipeg en Calgary aan. Tijdens de reis inspireerden de muzikanten, die nu te boek staan als legenden, elkaar tijdens de urenlange jamsessies. Het was een unieke happening, waarbij fantastisch beeldmateriaal werd geschoten. Dertig jaar hebben de beelden in een stoffig archief gelegen, maar onlangs werden ze opgepoetst en in een boeiende documentaire verwerkt. Muziekliefhebber ontwaakt, en zie de groten uit de geschiedenis aan het werk.

~

Het verhaal laat zich vertellen in drie delen, waarbij de drie verschillende steden, die tijdens de tour werden aangedaan, de scheidslijnen bepalen. In Toronto krijgt de kijker een goed beeld van de situatie tijdens de festivals na de Summer of Love. De tijd van ‘love’ en ‘peace’ blijken uit de vocabulaire van de hippie te zijn geschrapt, want de jeugd denkt eisen te kunnen stellen aan de festivals. Ze vinden de entree van 16 dollar te duur en raken slaags met de voor de veiligheid ingehuurde politie. Net als Woodstock dreigde het evenement een financieel debacle te worden. In Calgary eiste zelfs de burgemeester een gratis festival voor de jeugd uit zijn stad. In Toronto moest een gratis concert in Coronation Park, waarbij the Grateful Dead een hoofdrol speelde, het publiek rustig houden. De muzikanten in de Festival Express waren het er over eens: het muitende publiek wou geen goede muziek, maar was alleen uit op knokken. Toch werd de tour niet afgeblazen. Neen, het devies was: “Let’s carry on and party”.

Slijterij

Toen de trein richting Winnipeg ging, kwamen de jamsessies waarmee het festival zich van andere festivals wist te onderscheiden, op gang. De muzikanten genoten, leerden elkaar kennen en wisten elkaar te inspireren. De instrumenten waren volop beschikbaar en er waren, naast de eet-, drink- en ‘love’-wagons, speciale blues- en folk-wagons. Dag en nacht werd er gespeeld, waarbij de slaap door middel van drugs werd uitgesteld. Het openingsnummer van de film geeft de situatie al aan: Drivin’ that train, on cocaine. Daarnaast wisten de muzikanten de inspiratie te vergroten met LSD, wiet en sterke drank. En de consumptie was groot. Toen de drank halverwege de reis op was, werd er zelfs halt gehouden bij een slijterij, die vervolgens werd leeg gekocht. Het doel van de Festival Express, ofwel de optredens buiten de trein, werd gezien als een vervelende onderbreking.

Cross-over

In Calgary komt de uitwerking van de Festival Express pas echt goed aan het daglicht. Wat er zich die zeven dagen in de trein had afgespeeld, ziet de kijker terug op het podium in de vorm van vele cross-overs. Een grote rol is daarbij weggelegd voor Rick Danko van the Band en Jerry Garcia van the Grateful Dead, die niet van het podium lijken te komen. Wat Woodstock was voor het publiek, was de Festival Express voor de muzikanten. Het was immers een fantastische tijd om muzikant te zijn, want muziek werd serieus genomen. Het was volgens de organisatoren de ideale manier om nog één keer die speciale utopische visie van het hippietijdperk te delen. Toch was de organisatie er na afloop over eens: ze hadden het publiek te veel gegeven, dat hadden ze niet moeten doen, want het publiek verdiende het niet.

Allesomvattend

De documentaire maakt het kijken vooral boeiend omdat het is opgebouwd vanuit het perspectief van de muzikanten, die overigens zelf aan het woord komen. Het zijn de nog levende muzikanten die de diepgang aan het beeldmateriaal geven. Hun enthousiasme en hun vertellingen geven aan dat de documentaire een klein extract is van een nauwelijks te vatten ervaring. De beelden die de kijker van deze ervaring krijgt voorgeschoteld zijn allesomvattend. Er wordt veel aandacht besteed aan de optredens, waarbij per festival verschillende groepen, met soms enige overlapping, aan bod komen. Daarnaast hebben de makers oog gehad voor het publiek, waarbij zowel de genietende als de vechtende en protesterende toeschouwers te zien zijn. Een belangrijke bijrol is weggelegd voor het Canadese landschap.

Traktatie

Maar het zijn niet alleen de muzikanten die een rol spelen. Organisator Ken Walker vertelt het verhaal hoe het er achter de schermen aan toe is gegaan en journalisten David Dalton en Bob Bowman bekijken het festival vanuit een kritisch perspectief. Toch blijven het de filmbeelden van het festival zelf die de doorslag geven. Het zijn onder andere The Grateful Dead, Janis Joplin, The Band, The Flying Burrito Brothers en The Buddy Guy Blues Band die goed belicht worden. Als extra biedt de dvd de kijker een traktatie door de niet in de film opgenomen interviews bij te leveren, plus beelden van optredens waar de popmuziek anno nu een puntje aan kan zuigen. De Festival Express was een uitzonderlijk evenement en was volgens de kenners beter dan Woodstock, hoe mooi dat ook was.

Muziek / Album

Mensenmuziek voor robots

recensie: Daft Punk - Human After All

.

~

Het antwoord laat zich gemakkelijk raden. Als er één ding is dat als een paal boven water staat, is het wel dat Daft Punk door is gegaan op de ingeslagen weg. Al vanaf Homework, de eerste kennismaking met het Franse producersduo in 1997, beroept Daft Punk zich op een hele eigen vorm van elektronica tot de macht drie: vrij simpele beats, leuke basloopjes en veel vervormde stemmetjes en gitaartjes die het geheel doet klinken als über-elektronische muziek dat door een stelletje robots is gemaakt. Geen emotie, geen menselijkheid maar pure computermuziek. Als je je afvraagt waar bijvoorbeeld de droid-legers uit Star Wars in hun vrije tijd naar zouden luisteren…: Daft Punk. Ook Human After All is, in tegenstelling tot wat de titel je zou doen vermoeden, elektronica tot aan het gaatje, met treffende titels als Robot Rock en Technologic.

Pure elektronica

In de verschillende media is Human After All vrij negatief ontvangen maar dat is niet terecht. Een belangrijke reden voor de matige kritieken zijn de afwezigheid van echte singles. In tegenstelling tot de vorige cd’s staan er geen nummers die het op MTV of 3FM erg goed zouden doen. Wanneer je de eerste single van Human After All, Robot Rock, vergelijkt met Around the World of One More Time is de hitpotentie inderdaad minder groot, maar sinds wanneer is commercie een maatstaf voor kwaliteit? Human After All staat vol met kwaliteitsproducties. Het titelnummer is een echte Daft Punk-track: lekker dansbare, pure elektronica met een pakkend ritme en dito melodie. The Brainwasher is een harde knaller eersteklas die je op elk uur van de dag aan het dansen krijgt, Technologic een nummer dat lekker in je hoofd stuitert en ook de singel Robot Rock is zo slecht nog niet. Uiteraard bevat het album ook enkele mindere nummers (The Prime Time of your Life, Emotion) maar ook op voorgangers Homework en Discovery waren niet alle nummers van dezelfde hoge kwaliteit.

Degelijke plaat

Kortom, Human After All is geen slechter album dan zijn voorgangers, maar zeker ook geen betere. Het is gewoon een degelijke Daft Punk-plaat. Homework was verfrissend nieuw maar dat hou je niet een hele carrière vol. Voor wie keer op keer een wereldschokkend en uniek album wil, kan dit inderdaad een tegenvaller zijn. Voor wie een album afrekent op de kwaliteit van de nummers, is Human After All gewoon een goede plaat. Niets meer en niets minder.

Boeken / Fictie

Minder moreel correcte situaties

recensie: Bruno Mistiaen - In het land van de kersen

Een moordende peace force, een jongeman met een ongezonde fascinatie voor een oude vrouw, een kind dat nazi wordt, het zijn enkele van de personages waar In het land van de kersen, de debuutbundel van de Vlaming Bruno Mistaen, vol mee staat. Het is een bundel met vijf wonderlijke verhalen die je een onprettig gevoel geven.

Het begint al bij het eerste verhaal. Na de titel In het land van de kersen volgt de zin “Seconden nadat Saskia en Robin de alkoof in waren gevlucht, drongen Esther en Suzy het huis binnen, Esther trillend van afschuw door wat er gebeurd was, Suzy met de hond in haar armen.” Het is duidelijk, dit is geen verhaal over de Betuwe met bomen vol bloeiende bloesem. De vrouwen Esther en Suzy blijken van de piesfors, zoals ze het zelf zeggen, en willen het land van de onderdrukkende nationalisten redden. Maar in hun idealisme en naïviteit laten zij zich meeslepen door de gruwelijke verhalen van Saskia, de vrouw des huizes. De verhalen die leugens zijn, en de vrouwen mee de ondergang in sleuren.

Disproportioneel geweld

In het verhaal De papa, de mama en de nazi leidt het gemis van een weggelopen moeder, “De hoer, ze ligt nu zeker ergens met haar poten in de lucht”, eerst bij het kind en later in overtreffende trap bij de vader tot een affiniteit met het nazisme. “Slachtoffers hebben was fijn. Het bestaan werd er lichter door. […] Je deed je plicht. […] Er ontstond een zekere harmonie.” Want dat is wat tegelijk met de moeder uit het huis verdwenen is. Het eindigt met een uitbarsting van disproportioneel geweld. Zinloos geweld, waar niet alleen de kippen van de buren het slachtoffer van worden. Je wordt er licht beroerd van; de beschreven seksuele fantasie over een afzuigende kampbewoner is weerzinwekkend.

Onverschilligheid

De personages in de verhalen van Mistiaen verliezen allemaal hun greep op de werkelijkheid. Eerst in fysieke zin, later, door zich aan te passen aan de nieuwe situatie, ook mentaal. Daarnaast handelen zij uit nogal onalledaagse motieven, die vaak oppervlakkig en opportunistisch zijn. Wat kan je beter doen als je carrière in het slop is geraakt dan aanpappen met een oude vrouw, zoals gebeurt in Twee van één slag? Het leidt tot een onverschilligheid die de acceptatie van allerlei “minder moreel correcte situaties” met zich mee brengt. Maar zo werkt de wereld van deze mensen. Ze zijn niet immoreel, maar hun kaders veranderen door een nieuwe situatie. Ze passen zich aan zodat ze kunnen functioneren.

Andere logica

Zo kan het gebeuren dat je laconiek praat over een moord. Dat is een griezelige gedachte, griezeliger dan de onalledaagse gebeurtenissen in de verhalen zelf. Het effect van deze manier van naar de wereld kijken is een beetje bevreemdend. Voor de lezer zijn de gebeurtenissen niet altijd even logisch, maar in de wereld van Mistiaen bestaat een eigen, andere logica. Geweld is daarin een manier van problemen aanpakken en oplossen, voor zover de problemen opgelost (kunnen) worden.

Tarantino

Het doet allemaal behoorlijk Tarantinesk aan, temeer daar er aan de vijf verhalen in In het land van de kersen ook nog eens een behoorlijk kitsch-luchtje hangt. Alleen al de keuze van de namen van de hoofdpersonen illustreert dat: naast Suzy en Robin komt er ook een Ronny en een Carmelo voor. Deze laatste maakt, in het verhaal Uit de film geknipt, een meisje verslaafd om haar aan zich te binden. Zij heeft de situatie echter wel door, zo blijkt: “Acht maanden lang was ik Carmelo’s spetter geweest. Hij had de wereld aan mijn voeten gelegd. Ik had hem waar voor zijn geld gegeven.” Het glazuur springt bijna van je tanden.

Net als in de films van Tarantino wordt er gespeeld met stereotypen, zowel qua karakters als vertelstijl. Hierdoor kan Mistiaen laten zien wat er mis is met onze wereld: we kunnen niet communiceren en het verval heeft reeds onomkeerbaar ingezet: in onze hoofden. Bij vlagen doen Mistiaens personages ook denken aan karakters uit de boeken van Houellebec. En dat maakt des te benieuwder naar de debuutroman waaraan hij momenteel werkt.

Film / Films

Net zo stuurloos als het echte leven

recensie: The Assassination of Richard Nixon

Het beloofde wat: uit de officiële selectie van Cannes 2004 kwam een film over een aanslag op Richard Nixon. Met grote namen als Sean Penn, Naomi Watts en Don Cheadle, geproduceerd door Leonardo DiCaprio en Alfonso Cuarón (regisseur van Y tu mamá también en Harry Potter and the Prisoner of Azkaban). Acuut borrelden allerlei fantasieën en associaties in me op: van fictionele beschouwingen en ijzersterke satires van het hedendaagse Amerika tot sci-fi tijdreis-thrillers in de trant van Total Recall en Paycheck. Handenwrijvend nam ik dan ook plaats in het pluche, mijzelf nog rekenschap gevend van het feit dat Nixon helemaal niet omkwam bij een aanslag maar “gewoon” overleed op 22 april 1994.

~

De eerste nattigheid voelde ik bij het omineus platvloerse “gebaseerd op ware gebeurtenissen”. Een ‘waargebeurd verhaal’ kan in theorie heel interessant zijn. Dat ik het nog nooit heb meegemaakt, betekent niet dat het onmogelijk is. En het was per slot van rekening een film over Richard “I am not a crook” Nixon en over moordcomplotten, dus wie weet.

Rechtváárdigheid

~

The Assassination of Richard Nixon gaat over Sam Bicke (Sean Penn op z’n boerenfluitjes), een getroebleerde jongeman, die door zijn onvrede over de hypocrisie en commercie in de Verenigde Staten, langzaam de greep op de werkelijkheid kwijtraakt. Nu ja… aan het begin van het verhaal, een jaar voor Bicke compleet doordraait, heeft hij ze al niet meer allemaal op een rijtje. Het is zelfs nog maar de vraag of hij ze ooit op een rijtje heeft gehad. Z’n ex-vrouw Marie (Naomi Watts) is bang voor de sullige maar onvoorspelbare en bezitterige Bicke, en zijn zakenpartner Bonny (Don Cheadle) wordt bepaald chagrijnig van Bickes constante gezeur over éérlijkheid en rechtváárdigheid en emancipátie. Waardoor je je gaat afvragen waarop het bijna bodemloze krediet dat Bicke bij deze personages heeft, is gebaseerd.

Watergate

Maar goed, Travis Bickle – pardon, Sam Bicke – is dus ‘getroebleerd’, en ‘raakt zijn greep op werkelijkheid kwijt’, en besluit vervolgens een aanslag te plegen op de grootste leugenaar die hij kent. Dat is in dit geval president Nixon, die juist op dat moment geconfronteerd wordt met de gevolgen van het Watergate-schandaal. Met die basis kan zo’n film, zoals ik al suggereerde, alle kanten op. Maar debuterend regisseur Niels Mueller lijkt zelf ook niet te weten welke kant we op moeten, en blijft dus maar rondjes rijden op de rotonde.

Blind getast

Halfgemeende pogingen van Mueller ten spijt, wordt Bicke nergens echt het verdwaalde schaap. Hij is, en blijft de film lang, een egomane mafkees die alleen begrip wil opbrengen voor zichzelf. En er zijn genoeg mensen in The Assassination die wèl kunnen overleven zonder al te veel van hun integriteit te verliezen. Daardoor wordt Muellers blinde getast naar de ficties van de American Dream irrelevant.

RTL4

Als registratie is The Assassination ook al niet geschikt. Daarvoor is het te duidelijk dat Mueller wel degelijk van plan was de kijker bepaalde kanten op te sturen. Jammer, want met hulp van cinematograaf Emmanuel Lubezki was het zeker een móóie registratie geworden. Nu is het gewoon een knap geschoten maar richtingloze RTL4-woensdagavondfilm.

Muziek / Album

De regie van Treffers

recensie: Mist - Bye Bye

.

~

Aldus muziekwetenschapper Lutgard Mutsaers in haar essay Is Everybody Happy?. ‘DIY’ slaat op ‘Do It Yourself’, en het is een hele eer voor een band om op deze manier genoemd te worden in een door OC&W uitgegeven document over de popmuzieksector. Een zeer terechte vermelding overigens, want Mist is er na het goed ontvangen debuutalbum We Should Have Been Stars, de EP Dangerous Words en een samenwerkingsproject met de Spaanse zangeres Una wederom in geslaagd een puik staaltje popmuziek uit de mouw te schudden.

Bull’s eye

De vraag of Mist in staat zou zijn meer prachtnummers te schrijven als het kleine doch magistrale Dangerous Words, kan dan ook alleen maar volmondig positief worden beantwoord. Eigenlijk is het bij de opener Bye Bye al bull’s eye. En zoals het wel vaker opgaat bij een opener, is dit nog maar het begin. Treffers schreef vijftig minuten aan hoogstaand, uiterst persoonlijk materiaal bij elkaar. Een mooi geheel bedekt met een deken van zachte en warme klanken. Meestal vrij ingetogen, maar ook geregeld met wat meer vaart, zoals in het prijsnummer Hips Of The Year. De bijna fluisterende Treffers klinkt soms wat onvast, maar altijd even meeslepend en gevoelig.

In de studio

Zoals je in de filmwereld de auteursfilm hebt, waarin de hand van een bepaalde regisseur ook onmiskenbaar aanwezig is, voelt ook Bye Bye aan als een persoonlijk werkstuk met Treffers als regisseur van een uitstekend op elkaar ingespeelde crew. Er zit een soort vrijheid en ongedwongenheid in deze plaat die je niet vaak hoort. Mist lijkt wars van welke verwachting, hype of tendens dan ook te opereren in de eigen Amsterdamse opnamestudio. Zich, bij het schrijven van het album, ongetwijfeld niet bewust van het feit dat Bye Bye enkele nummers bevat die best meer mensen zouden kunnen behagen dan alleen de wat gevorderde muziekliefhebber. Je zou bijna het woord hitpotentie in de mond nemen.

Exportprijs

Mutsaers had zonder meer gelijk met haar opmerking dat het oeuvre van Mist gekenmerkt wordt door originaliteit en intelligentie. Een verdere specificatie van de muziek van Mist is moeilijk en niet nodig. Ga gewoon eens rustig luisteren naar dit vijftal met dat kenmerkende eigen geluid. Hét voorbeeld dat Nederlandse muzikanten ook best in staat zijn zich op een oorspronkelijke manier te onderscheiden. Dus dit jaar zien we Mist op Lowlands, Crossing Border en Metropolis… toch, dames en heren programmeurs? En wat dacht Conamus van een exportprijsje?

Muziek / Achtergrond
special: Duitse muziek in opkomst

Eine Neue Welle?

Onlangs zag ik een discussieprogramma op de Duitse zender NDR. Het onderwerp van gesprek was de momentele bloei van Duitstalige popmuziek. De gasten waren singer/songwriter Annett Louisan en de zangeressen van de bands Juli en Silbermond. De presentator sprak vol enthousiasme over een Neue Welle aan bands, refererend aan de stroom Duitse bands, die zich vanaf begin jaren ’80 manifesteerde als reactie op de Brits en Amerikaanse muziek van die tijd. Helden van toen waren bijvoorbeeld Fehlfarben, Geier Sturzflug. D.A.F. en Grauzone. Hoog tijd om enkele van de nieuwe Helden aan je voor te stellen.

In de Nederland hitparade gooit Duitstalige muziek over het algemeen niet al te hoge ogen. Iedereen kent Rammstein, die sinds 2001 al zo’n zeven top 40 noteringen behaalde. Voor de rest blijft het wat betreft de Duitse taal in de Nederlandse charts steken bij een incidenteel hitje als Kein Zurück van Wolfsheim, of bij de skihutkrakers van Schnappi of Günther. Misschien komt daar verandering in, nu een van de betere Duitse bands van het moment op de komende editie van Pinkpop speelt. Wir sind Helden opent op de maandag het podium van de 3FM-tent.

Charmant en cool

~

Sinds het succes van debuutsingle Guten Tag zijn de vier Berliners van Wir sind Helden uitgegroeid tot een van de populairste Duitse bands. De band werd vervolgens door Nena meegenomen op tournee en debuutplaat Die Reklamation werd een groot succes. Terecht, want nummers als Denkmal en Guten Tag zijn echt zeer sterk. De Helden klinken 80s-retro, met catchy keyboardloopjes en uiterst meezingbare refreinen. Zangeres Judith Holofernes is zowel charmant als cool, en een rolmodel voor de talrijke Duitse tienerfans. De andere bandleden zien er een stuk Duitser uit.

Voorgangers

Wir sind Helden volgt op Pinkpop Guano Apes op als Duitse rockband met prominente zangeres, doch men streeft deze voorgangers op alle vlakken voorbij. Holofernes zingt haar teksten in het Duits, wat wellicht even wennen is voor de Nederlandse luisteraar. Ik denk dat er zat kaaskoppen zijn die Wir sind Helden leuk vinden. Het Duitse succes is er sowieso nog volop, getuige de nieuwe plaat, met daarop het veelzeggende Gekommen um zu Bleiben.

Vriendjes en de kat

~

Een tweede nieuwe ster is de reeds voorbijgekomen Annett Louisan. Deze kleine, hoogblonde zangeres brengt hoogstwaarschijnlijk vele oudere Duitse mannen het hoofd op hol met haar sexy schoolmeisjesuiterlijk en -zang. Ze was in 2004 verantwoordelijk voor dè kersthit in Duitsland met haar plaat Bohème. Een album vol met lekker slome, jazzy liedjes, voor zowel de koude winternacht als de lange zomeravond. Louisan zingt op Bohème met zwoele stem over verschillende onderwerpen, van problemen met vriendjes tot de dagbesteding van haar kat. Hoewel het kindstemmetje van de zangeres me vaak gaat irriteren, ben ik toch gecharmeerd van deze Duitse variant op het bekende Franstalige hijgmeisje. Louisan zingt in de hitsingle Das Spiel over de verliefdheid van een minnaar na een one-night-stand met haar. Om één en ander te illustreren hieronder het refreintje van Das Spiel:

Ich will doch nur spielen
ich tu doch nichts…

Gevolgd door de volgende zwoele gezongen zinnen:

Daß du nicht mehr schläfst weil es dich erregt
wenn ich mich beweg’ wie ich mich beweg.

Daß du fast verbrennst unter meiner Hand
wenn ich dich berühr hab ich nicht geahnt…

De oorsprong van de populariteit van de Duitse zangeres laat zich raden. In ieder geval is Bohème een plaat vol met lekker in het gehoor liggende liedjes, vergelijkbaar met de liedjes van bijvoorbeeld Norah Jones. De hoogtepunten op de plaat zijn de singles Das Spiel en Das Gefühl en Die Katze, waarvan het refrein eindigt met een hijgerig gezongen “Miau”.

Idiote technopunk

Vervolgens wil ik nog even kort ingaan op twee Duitstalige bands die zich presenteerden tijdens de laatste editie van Eurosonic. Recensenten waren unaniem positief over zowel Von Spar als Mediengruppe Telekommander. Voor de liefhebbers van volslagen idiote technopunk is dit smullen. Op de site van Mediengruppe Telekommander kun je het hele laatste album Die ganze Kraft eine Kultur streamen, en Von Spar biedt de nieuwe single Bunsenwahrheiten gratis aan.

Cultstatus

~

Een band die in Duitsland al ruim een decennium aan de top staat is Tocotronic. Terwijl in Nederland slechts een groep kenners de band volgt, heeft de band rond zanger Dirk von Lowtzow al sinds jaren een enorme cultstatus. Onlangs kwam een nieuw album uit: Pure Vernunft darf niemals siegen. Wanneer je nog je twijfels hebt over Duitstalige muziek is Tocotronic wellicht een goede instapper. Luister maar eens naar de onderkoelde humor op platen als Digital ist Besser (1995) of K.O.O.K. (1999) en je bent gegarandeerd om. Het moge duidelijk zijn: er valt nog genoeg te ontdekken bij onze oosterburen.

Theater / Voorstelling

Ode aan de overgave

recensie: Het temmen van de feeks (Toneelgroep Amsterdam)

.

~

Katharina’s vader, de welgestelde Batista (Hugo Koolschijn), huwt zijn twee dochters uit aan de hoogst biedende. De jongste dochter, Bianca (Karina Smulders), heeft een goede marktwaarde, maar eerst moet de oudste, de dwarse Katharina (Halina Reijn), aan de man komen. Petruchio (Hans Kesting) meldt zich tot ieders verbazing als huwelijkskandidaat voor Katharina en weet haar op wonderlijke wijze te temmen.

Vaart

~

Er is flink gesnoeid in de oorspronkelijke tekst, toegankelijk vertaald door Hafid Bouazza. Sommige scènes spelen zich geluidloos af in het glazen huis dat midden op het podium staat, of zelfs nog daarachter. Omdat je zo soms drie verschillende scènes tegelijkertijd ziet krijgt het stuk veel vaart en ontstaan er mooie verbanden. Als bijvoorbeeld Batista de rijkste huwelijkskandidaat voor zijn dochter Bianca uitzoekt, zie je ondertussen Katharina haar zusje in zwart tape wikkelen. Bianca wordt zo twee keer monddood gemaakt, en je kunt je afvragen wat het ergste is.

Verzet

In de maatschappij die Shakespeare schetst, draait alles om macht en bezit, al zetten feesten en verkleedpartijen soms voor even de rigide sociale orde op zijn kop. Er wordt getrouwd uit berekening en vrouwen zijn er handelswaar. Met een kluitje zuipende, jonge mannen die losgaan in oranje-boven tenues en schunnige liedjes zingen maakt Van Hove dat beeld weer heel eigentijds. Katharina’s getier is temidden van alle machtsspelletjes bijna kinderspel en lijkt eerder voort te komen uit wanhopig verzet dan uit raffinement of kwaadaardigheid.

Intens

Het huwelijk van Bianca en Lucentio (Jeroen Spitzenberger) zie je volgens de heersende normen ontstaan. Het begint met geil geflikflooi en verwordt al snel tot een onverschillige schijnvertoning. Het huwelijk van Katharina en Petruchio lijkt zo mogelijk nog hopelozer, maar neemt een andere wending. Hans Kesting met zijn prachtige stem is sterk en charmant als Petruchio, en ondanks het geweld dat hij gebruikt om Katharina voor zich te winnen lijkt hij haar eerder te willen verleiden tot echte onconventionaliteit dan tot lusteloze onderwerping. De confrontatie tussen de twee vurige karakters van Katharina en Petruchio wordt intens neergezet door de beide acteurs en de liefde die tussen hen ontstaat is hoewel ongewoon toch heel spannend en geloofwaardig.

Verrassend

Verrassende regie-ingrepen zorgen voor een onverwachte lading. De gewilde Bianca geniet krols en wijdbeens bovenop haar piano van haar muziekonderricht; de brute Petruchio slaat zijn jasje om Katharina’s schouders en likt het vocht op dat uit angst langs haar benen druipt. Het glazen huis dat eerst een statige, zwarte vleugel herbergt, wordt langzaam maar zeker een afgetakeld hol met een soap op de buis. Ondanks de grappen en grollen kijk je niet naar een luchtige komedie.

Wonderlijk

Als Katharina de beroemde, laatste slotmonoloog zegt waarin ze de deugden van een goede echtgenote opsomt, lijkt alles om haar heen niet meer van belang. Ze richt zich enkel tot haar man als ze spreekt van zachtheid, kwetsbaarheid en dienstbaarheid. Raadselachtig en opwindend is het, deze ode aan de overgave in een wereld vol bedrog, berekening en geweld. Het mag – met Shakespeares woorden – terecht een wonder heten.

Het temmen van de feeks is nog te zien tot en met 15 december 2005.

Film / Films

Geperfectioneerd uiterlijk vertoon

recensie: Le conseguenze dell'amore

Deze Italiaanse film is een stijlvol, ironisch portret van een eigenzinnige, eenzame man die niets meer van het leven verwacht, totdat hij de liefde ontdekt. Dit banale gegeven wordt met verve uitgewerkt tot een onwaarschijnlijke, maar knappe acteursfilm.

~

De kennelijk gepensioneerde man Titta di Gerolamo slijt zijn dagen in een luxueus hotel. Hij is een arrogante, geharde cynicus die om niemand iets lijkt te geven. Hij gaat ook prat op geperfectioneerd uiterlijk vertoon: hij is smetteloos gekleed, een toonbeeld van stijlvolle maniertjes en zelfverzekerde lichaamstaal. De kille einzelgänger lijkt een rijk man met complete zelfbeschikking, maar na verloop van tijd blijkt juist dat hij bijna alle controle op zijn eigen leven is kwijtgeraakt. De lusteloze Titta heeft niets te verliezen, maar wanneer hij beseft dat hij iets voelt voor de serveerster die hij normaal gesproken genadeloos negeert, besluit hij betekenis aan zijn leven te geven, met onafwendbare en verstrekkende gevolgen.

Stijlvol

~

Regisseur en scenarist Sorrentino maakte een intrigerend portret van een aanvankelijk onsympathieke figuur, die de liefde ontdekt en de gevolgen daarvan ondervindt. Slechts af en toe gaat hij de fout in, bijvoorbeeld als hij een ongepaste Hollywoodstijl met flitsende muziek en MTV-editing toepast, maar in grote lijnen is Le conseguenze dell’amore een uitstekende en stijlvol geregisseerde film. Die zelfverzekerde vorm weet meestal de banale plot en onwaarschijnlijke komische ontwikkelingen te verhullen, zodat de film vanaf het intrigerende begin tot aan het onvermijdelijke slotstuk interessant blijft.

Klasse

Acteur Toni Servillo maakt de antiheld met een feilloos gevoel voor klasse komisch, maar toch menselijk. Als een soort verveelde John Malkovich maakt hij van de tragische man een fascinerend en uiteindelijk respectabel karakter. Servillo draagt de film bijna op eigen handen: zijn cynische intonatie, gelaatsuitdrukkingen en geconditioneerde maniertjes geven een schitterende indruk van een soort levensmoede wereldwijsheid. Het is het werk van een eersteklas acteur, en het is deze Italiaanse maestro die de film echt de moeite waard maakt.

Film / Films

Videotapes op een schijfje

recensie: Mei 2005

.

The Principles of Lust

(Penny Woolcock, 2003 • Total Film)

~

Paul is een jonge schrijver die op een scharnierpunt in zijn leven staat. Hij is begin dertig, alleenstaand en lijdt aan een writersblock. Hij heeft een opkikker nodig. Op dat moment verschijnen er twee nieuwe mensen in zijn leven die voor een impuls zorgen: de sexy Juliette, met wie hij een relatie begint, een Billy, een roekeloze jongeman. Juliette heeft een zoontje en wil een normaal leven maar Billy houdt van drugs, orgies, auto’s stelen en bare-knucklefihgts. Paul staat voor de keuze of een normaal burgelijk leven te beginnen of met Billy op het randje te leven. Het klinkt allemaal vrij onorigineel en de uitvoering is ook nog eens ondermaats. Het acteerwerk is slecht en de plot voorspelbaar. Regisseur Penny Woolcock haalde inspiratie uit klassiekers als Fight Club en Trainspotting maar een twist en een diepere betekenis worden achterwege gelaten zodat The Principles of Lust het niveau van een niemendalletje niet weet te ontstijgen. (Harrie de Vries)

Gegen die Wand

(Fatih Akin, 2004 • Homescreen)

~

De Nederlandse filmjournalisten hebben Gegen die Wand tot beste film van 2004 uitgeroepen. Nu was 2004 geen uitzonderlijk rijk filmjaar, maar er waren toch wel enkele ander films die meer voor deze exuberante lof in aanmerking kwamen. Toch is Gegen die Wand een mooi portret van de vernietigende kracht van een sluimerende en uiteindelijk tragische liefde. De film is onderverdeeld in verschillende bedrijven die telkens worden aangekondigd door een traditioneel Turks orkestje dat tegen de achtergrond van Istanbul een lied ten gehore brengt. Centraal staan twee oermensen – de Turkse immigranten Cahin en Sibel – die meer naar hun instincten dan naar andere overwegingen luisteren en door een gearrangeerd nephuwelijk bij elkaar worden gebracht. Het huwelijk moet Sibel de vrijheid vershaffen die ze als moderne vrouw meent te verdienen en levert Cahin eigenlijk niets dan gedonder op. Toch vindt de ceremonie plaats en de wijde wereld ligt voor Sibel open. Ze proeft er rijkelijk van totdat het noodlot van de liefde toeslaat. De film weet vooral te overtuigen door de onderkoelde registratie van de interactie tussen twee losgeslagen individuen, waarbij de psychologiserende verklaring Vooral Birol Ünel, die vanwege zijn onaangepaste gedrag en zijn weinig kneedbare karakter ook wel de Turks Kinski wordt genoemd, weet de stuurse Cahin op voortreffelijk wijze neer te zetten. Wie iets wil weten over de multiculturele problematiek kan Gegen die Wand beter laten liggen, maar dat stoort eigenlijk nauwelijks. Tenslotte zijn we allemaal mensen en hebben we allemaal grofweg dezelfde problemen. Aan de dvd is nog een sympathieke making of toegevoegd, gemaakt door de stagiaire die het filmproces uit eigen beweging heeft vastgelegd. (Martijn Boven)

De ordening

(Pieter Kuijpers, 2005 • Paramount)

~

In De ordening heeft de net afgestudeerde studente journalistiek Stella (Angela Schijf) een bijbaantje als archiefmedewerker. Haar bazin blijkt echter de weduwe De Heus Verolmen te zijn. Deze vrouw is bekend omdat haar man in de oorlog bij de NSB zat en vertoont een opvallende gelijkenis met de beruchte weduwe Florrie Rost van Tonningen. Stella besluit om tijdens haar archiefwerkzaamheden goed rond te kijken zodat ze later over haar ervaringen een artikel kan schrijven. Wanneer ze echter Andreas (Roeland Fernhout) ontmoet raakt ze ook persoonlijk betrokken en wordt haar onderzoek er niet eenvoudiger op. Dit boeiende drama is gebaseerd op een boek van Kees van Beijnum (De Oesters van Nam Kee) en is geregisseerd door Pieter Kuijpers (Van God Los en Off Screen). De combinatie van beide mannen leidt tot een wat langzame film, die zeker wat meer pit had kunnen gebruiken. Inhoudelijk blijft de film echter boeien. Dit komt vooral doordat fictie en feiten constant met elkaar verweven zijn. (Joost van Hoek)

La Mala Educacion

(Pedro Almodovar, 2004 • A-Film)

~

De laatste film van Almodovar is er één zoals hij er al een aantal gemaakt heeft. Het verhaal zelf, Ignacio (superster Gael Garcia Bernal) zoekt zijn oude schoolvriend (Fele Martinez) en inmiddels bekend regisseur Goded op om een verhaal over hun jeugd te verfilmen, is niet zozeer onorigineel maar de thematiek en de manier waarop het is uitgewerkt, zijn weinig verrassend. Almdovar haalt zijn oude stokpaardjes van stal: pedofilie, travestie en zijn niet aflatende kruistocht tegen de Rooms-katholieke kerk. Ook de gelaagde manier waarop hij dit doet, herinneringen in een verhaal in een verhaal, etc, is niet opzienbarend. Weinig verrassing maar veel kwaliteit want La Mala Educacion is filmisch een van Almodovars sterkste films met prachtig kleurgebruik en dito cameravoering. Dit levert een visueel mooie film op. Nu nog een iets originelere inhoud en dan mag Almodovar zich met recht de nieuwe koning van de Spaanse cinema noemen. (Harrie de Vries)

Unit 13: Seizoen 1

(Guido Pieters • Vara / Universal)

~

Met de IRT-affaire krijgen politie en justitie in Nederland verschrikkelijk op hun donder. Om dergelijke excessen te voorkomen wordt de samenwerking tussen politie en justitie anders georganiseerd. Er wordt vanaf dan gewerkt met kleine units en wij volgen een van hen, unit nummer 13. Deze groep is belast met het onderzoek naar het machtige misdaadsyndicaat Scylla. Hoewel officier van justitie Adrienne Rieding (Yvonne van den Hurk) en hoofdinspecteur Ruard Talsma (Peter Tuinman) er alles aan doen om dit syndicaat op te rollen blijkt ook hun persoonlijk leven erg onder het onderzoek te lijden te hebben. De serie Unit 13 is uniek in zijn soort. In een thriller van ruim tien uur staat het kippelvel de hele tijd op je armen getoverd, door fantastisch acteerwerk en sublieme muziek. Geen moment twijfel je aan de oprechtheid van de karakters en de muziek van Hennie Vrienten (Doe Maar) houdt de spanning en het drama op een constant hoog niveau. De serie eindigt in een even fantastisch als dramatisch slot. Deze fantastische televisie staat ook nog eens op dvd met een sublieme beeld- en geluidskwaliteit. De serie is deze degelijke documentatie meer dan waard. Een terechte klassieker voor de Nederlandse televisie. (Joost van Hoek)

Le Sacre du Printemps

(Oliver Hermann, 2003 • Arthaus-Musik/Total Film)

~

Le Sacre du Printemps is een abstracte, stille film bij de wereldberoemde muziek van Igor Stravinsky. In het begin van de flim zie je hoe God (een zwarte vrouw) drie mensen creëert en samen brengt. Het zijn Esther (een treurende weduwe), Lucia, (die als gevolg van haar incestueze vader nymfomane is geworden) en Dr. Bardot (een hersenchirurg, een afstandelijke controlefreak met smetvrees). Alledrie hebben ze een blokkade opgeworpen waardoor ze het leven niet echt durfen of willen binnenlaten. Onder het toeziend oog van God ondergaan ze louteringsrites waardoor ze van hun demonen bevrijd worden. De film ontpopt zich als een interessant spel met kleuren en licht (maar helaas erg slechte special effects). Deze prachtige fotografie, de onovertroffen muziek van Stravinsky, het spel met symboliek en vrije associatie levert een interessante film op vol rites, beschermengelen en een heel scala aan thema’s (leven, dood, reiniging, overgave). Maar pas op: alleen voor de liefhebber! (Harrie de Vries)