Boeken / Fictie

Wat als Hillary nooit met Bill was getrouwd?

recensie: Curtis Sittenfeld - Rodham

In het echt weet natuurlijk iedereen dat Hillary Rodham met Bill Clinton trouwde en het zelf in 2016 bijna tot president van de Verenigde Staten schopte, ware het niet dat Donald Trump de verkiezingen won. In de roman Rodham (2020) schetst Curtis Sittenfeld een ander, verfrissend scenario.

Geloofwaardige fictie

De roman begint bij de afscheidsspeech van Hillary op haar middelbare school. Al op jonge leeftijd weet ze haar luisteraars te raken en een breed publiek aan te spreken. Als ze vervolgens rechten gaat studeren aan Yale University, leert ze Bill kennen. Tot zover volgt Sittenfeld de realiteit. Ze doet uitgebreid verslag van de prille relatie die tussen de twee ontstaat. Bill komt al snel in een slecht daglicht te staan wanneer Hillary hem tijdens hun relatie betrapt met een andere vrouw.

Dit blijkt slechts het begin te zijn van vele misstappen van Bill, tijdens en ook na hun relatie. In deze roman kiest Hillary namelijk voor zichzelf door niet met Bill te trouwen, al is hij de liefde van haar leven. Anders dan andere vrouwen met wie hij een relatie krijgt, neemt Hillary zijn ontrouw niet voor lief en zet in plaats daarvan alles op alles om haar persoonlijke carrière op poten te zetten. Wat haar goed lukt: van plaatselijk gemeenteraadslid weet ze op te klimmen tot Senaatsvoorzitter en uiteindelijk zelfs tot de eerste vrouwelijke president van de Verenigde Staten. Sittenfeld beschrijft op plausibele wijze wat er had kunnen gebeuren als niet Donald Trump, maar zij de verkiezingen had gewonnen.

Tomeloze energie

Op meeslepende wijze toont Sittenfeld hoe Hillary met haar bijzondere mix van intelligentie, oprechte betrokkenheid en doortastendheid de kiezer voor zich weet te winnen. Daarbij schuwt ze niet haar hoofdpersoon zo nu en dan op een genante, maar voor de lezer grappige wijze op de hak te nemen. Maar wat vooral beklijft, is haar tomeloze energie om haar idealen dag in dag uit, tot in de verste uithoeken van Amerika te verwezenlijken. ‘De gewone man’, dat is waar Hillary haar pijlen op richt, en dat die zich door haar gehoord en gesteund voelt, blijkt niet alleen uit de stemmen bij de verkiezingen, maar ook uit gesprekken die ze voert met vrouwen, mannen en kinderen die naar haar toespraken komen luisteren.

Hillary en het feminisme

Zeer gedetailleerd beschijft Sittenfeld haar personage. Niet alleen op verschillende leeftijden, maar ook vanuit de verschillende rollen die ze in haar leven speelt: die van partner, vriendin, politicus, docent en feminist. Het feminisme ligt er niet duimendik bovenop, maar speelt zeker wel een rol in de roman. Hoe kan het ook anders: Hillary ging studeren in een tijd waarin het feminisme zijn opmars deed, vrouwen steeds meer rechten bevochten en opkwamen voor zaken die voor mannen in die tijd – en voor sommigen nog steeds in deze – onterecht als vanzelfsprekend werden gezien. Te beginnen in de academische wereld: vrouwelijke studenten en professoren hadden het zwaar te verduren en moesten opboksen tegen de heersende mannelijke normen en waarden. Vrouwen zijn in de politiek ook vandaag de dag nog ondervertegenwoordigd, en ook daar krijgen vrouwen vaak te maken met vooroordelen en haatreacties. Sittenfeld beschrijft dit gegeven gewoon zoals het is, zonder veroordelend te zijn en zonder vrouwen in het zielige hoekje te drukken.

Absoluut het lezen waard

Rodham is daarmee een geslaagde ‘wat-als-roman’, want wat als Hillary niet met Bill was getrouwd? Sittenfeld zet haar personage neer als een klankbord voor zowel mannen als vrouwen uit alle lagen van de samenleving. Niet zozeer het feit dat Hillary het niet tot president geschopt heeft, maar haar bijdrage aan een betere wereld voor iedereen, is wat deze roman absoluut het lezen waard maakt.