~

Controle

In Sightseeing zijn zes korte verhalen en een novelle opgenomen. De meeste verhalen hebben betrekking op de problemen en uitdagingen van opgroeiende jeugd in een oneerlijke wereld, waarin het kwade niet per definitie door het goede wordt overwonnen. Een plaats waarin vriendschap niet alle tegenslagen overleeft. Maar ook een plek waarin de hoofdpersonen, ondanks dit besef, blijven zoeken naar een wijze waarop ze met de dingen om kunnen gaan zonder zelf aan deze moeilijkheden toe te geven. Rattawut beschrijft een wereld die niet zomaar veranderd kan worden, maar waarin het individu wel de controle over zichzelf blijft behouden. Hoe lastig het hem ook gemaakt wordt.

Mopperaar

Een voorbeeld van een verhaal waarin de kracht van de schrijver sterk naar voren komt is Laat me hier niet sterven. Het vertelt het verhaal van een oude, Amerikaanse man die na een hersenbloeding gehandicapt is geraakt en door zijn zoon in huis wordt opgenomen. De zoon is getrouwd met een Thaise vrouw en woont in Bangkok. De overgang van Amerika naar Thailand is voor de oude man, die nog niet aan zijn handicap gewend is, een ware schok. De wijze waarop een vijfentwintigjarige man een oude, gehandicapte, naar zichzelf zoekende mopperaar neerzet is erg sterk. Vanaf het eerste tot het laatste woord weet het verhaal je te overtuigen, waardoor je volledig meeleeft met de zoektocht van de man naar zijn eigen waardigheid.

Kippengevechten

De novelle Kemphanen gaat over een jong meisje dat zich staande probeert te houden in een onrechtvaardige wereld. Opnieuw wordt je op geraffineerde wijze meegesleept in een werkelijkheid die je als Westerse lezer nauwelijks kent, maar die in deze bundel voor je ogen gestalte krijgt. Een andere omgeving, met een andere cultuur en gewoonten, maar door Rattawut zo goed gekenschetst dat de grenzen tussen de Nederlandse en Thaise samenleving totaal vervagen. Hoewel kippengevechten hier niet zo ingeburgerd zijn kun je jezelf wel inleven in de wijze waarop dit invloed kan hebben op een fanatiek beoefenaar. Wij hebben tenslotte voetbalfans.

Dikke Duitsers

Rattawut laat in Sightseeing zien dat, ondanks de verschillen, de mensen overal ter wereld met dezelfde problemen worstelen. Net zoals wij de ligkuilen in onze stranden hebben, hebben ook zij te dikke Duitsers op bezoek. Zoals wij asielzoekerscentra hebben, hebben zij hun Cambodjaanse vluchtelingen. Zoals wij onze Lonsdalejongeren hebben, hebben zij jongeren die hun weg proberen te vinden in een maatschappij die onrechtvaardig en hard is. En ook in Thailand neemt niet iedereen de juiste beslissingen.

Overtuigend

Rattawut weet op overtuigende manier de strijd van de mens met zijn omgeving neer te zetten. Zijn karakters komen tot leven en veroveren je hart. Hij is een schrijver waar we nog veel van gaan horen. Als hij tenminste de kans krijgt, want zoals hij zelf al beschrijft het gaat er niet altijd rechtvaardig aan toe. Je hebt het tenslotte niet allemaal zelf in de hand. Voor je het weet ben je het slachtoffer van een kwaadwillende uitgever en zul je de strijd met jezelf aan moeten gaan om te overleven in dit boze, maar wonderschone oord. De eerste slag heeft hij echter in ieder geval glorieus gewonnen.

~

Christusfiguur

Te midden van het zooitje bedelaars leeft Benina. Haar naam betekent zoiets als ‘barmhartig’. Benina is een vrouw van een jaar of zestig die sprekend lijkt op Rita de Casia, patrones van de hopeloze gevallen. Kordaat als ze is, weet zij altijd wel iets te eten te ritselen voor haarzelf en de beduidend minder kordate anderen om haar heen. Benina gaat al slovend door het leven als een soort Christusfiguur die te goed is voor deze wereld. Zo is zij als dienstmeid de steun en toeverlaat van een in armoede vervallen, tenenkrommend lethargische mevrouw uit de bourgeoisie. Deze vrouw, Doña Paca genaamd, is dermate trots dat Benina niet durft op te biechten dat ze moet bedelen om haar de dagelijkse prak voor te kunnen zetten. Ze verzint een tweede betrekking bij een zekere priester, Don Romualdo. Als deze uit de duim gezogen figuur dan halverwege de roman echt komt opdagen, vloeien realiteit en droom op komische wijze in elkaar over. Er geschiedt een wonder. Een erfenis, waar de hoofdpersonen al jaren van dromen, maakt een einde aan alle geldzorgen. De schrijver laat echter zien dat niemand er gelukkig van wordt.

Achterklap

Galdós, een vurig adept van het naturalisme, wilde met het opvoeren van een groot aantal zeer uiteenlopende karakters een dwarsdoorsnede geven van de lagere regionen van de maatschappij. Hij geeft kleurrijke beschrijvingen van het innerlijk en uiterlijk van het bonte gezelschap en laat de personages in verschillende taalregisters spreken, wat de roman een levendig élan geeft. Bovendien heeft de auteur deze comédie humaine doorspekt met ironisch commentaar, waardoor je als lezer precies weet hoe hij over de situatie denkt. Dromen en roddelen, dat is alles wat de Spanjaarden volgens hem doen. Arme mensen zijn hierin gelijk met de rijken:

Wat dat betreft verschillen ze niet van de rijken: misschien zijn ze zelfs in het voordeel, want als ze van wal steken, worden ze niet in toom gehouden door de gangbare gespreksconventies, die een dikke korst van etiquette en spraakkunst aanbrengen tussen de gedachte en het woord, en zodoende het onuitsprekelijke genoegen van achterklap vergallen.

Galdós bekritiseert de maatschappij, maar zwaar op de hand wordt het gelukkig nooit.

Lamlendig

Door de kritiek die Galdós uit, is Mededogen te lezen als een allegorie over de Spaanse maatschappij in het fin de siècle. Het gaat over de potentiële veerkracht van de armenmassa, gepersonifieerd door Benina, versus de lamlendigheid van de aan lager wal geraakte bourgeoisie. Onder die laatste categorie vallen Doña Paca en vele andere personages. Spanje komt volgens Galdós nooit uit het slop omdat de kracht en inventiviteit van de onderklasse niet benut wordt. Er wordt – net als in de roman – een hoop afgedroomd, maar vier eeuwen na de ontdekking van Amerika zit het verarmde land nog steeds op de zilvervloot te wachten in plaats van de handen uit de mouwen te steken. En passiviteit, daar helpt geen enkele patroonheilige tegen.