Boeken / Fictie

Grenzen vervagen

recensie: Rattawut Lapcharoensap - Sightseeing

Sommige namen vergeet je nooit meer; anderen wil je daarentegen zo snel mogelijk uit je geheugen bannen; en enkele probeer je er met alle macht in te krijgen, zonder dat het wil lukken. Rattawut Lapcharoensap is een voorbeeld van het laatste. Zijn naam wil maar niet blijven plakken, zijn verhalen daarentegen des te meer.

~

De Thais-Amerikaanse schrijver Rattawut Lapcharoensap (lees hier het interview dat we met hem hadden) valt niet alleen op door zijn bijna onuitspreekbare naam, maar ook door zijn jeugdige leeftijd: hij is pas vijfentwintig. Een leeftijd die je niet uit zijn verhalen zou kunnen opmaken. Deze stralen namelijk een grote volwassenheid uit. Ze zijn doordrenkt met zoveel psychologisch inzicht en inlevingsvermogen, dat je verwacht dat ze door een stokoude, wijze man geschreven zijn. Hooguit geeft het feit dat de hoofdpersonen voornamelijk jongeren zijn aanleiding om iets anders te denken.

Controle

In Sightseeing zijn zes korte verhalen en een novelle opgenomen. De meeste verhalen hebben betrekking op de problemen en uitdagingen van opgroeiende jeugd in een oneerlijke wereld, waarin het kwade niet per definitie door het goede wordt overwonnen. Een plaats waarin vriendschap niet alle tegenslagen overleeft. Maar ook een plek waarin de hoofdpersonen, ondanks dit besef, blijven zoeken naar een wijze waarop ze met de dingen om kunnen gaan zonder zelf aan deze moeilijkheden toe te geven. Rattawut beschrijft een wereld die niet zomaar veranderd kan worden, maar waarin het individu wel de controle over zichzelf blijft behouden. Hoe lastig het hem ook gemaakt wordt.

Mopperaar

Een voorbeeld van een verhaal waarin de kracht van de schrijver sterk naar voren komt is Laat me hier niet sterven. Het vertelt het verhaal van een oude, Amerikaanse man die na een hersenbloeding gehandicapt is geraakt en door zijn zoon in huis wordt opgenomen. De zoon is getrouwd met een Thaise vrouw en woont in Bangkok. De overgang van Amerika naar Thailand is voor de oude man, die nog niet aan zijn handicap gewend is, een ware schok. De wijze waarop een vijfentwintigjarige man een oude, gehandicapte, naar zichzelf zoekende mopperaar neerzet is erg sterk. Vanaf het eerste tot het laatste woord weet het verhaal je te overtuigen, waardoor je volledig meeleeft met de zoektocht van de man naar zijn eigen waardigheid.

Kippengevechten

De novelle Kemphanen gaat over een jong meisje dat zich staande probeert te houden in een onrechtvaardige wereld. Opnieuw wordt je op geraffineerde wijze meegesleept in een werkelijkheid die je als Westerse lezer nauwelijks kent, maar die in deze bundel voor je ogen gestalte krijgt. Een andere omgeving, met een andere cultuur en gewoonten, maar door Rattawut zo goed gekenschetst dat de grenzen tussen de Nederlandse en Thaise samenleving totaal vervagen. Hoewel kippengevechten hier niet zo ingeburgerd zijn kun je jezelf wel inleven in de wijze waarop dit invloed kan hebben op een fanatiek beoefenaar. Wij hebben tenslotte voetbalfans.

Dikke Duitsers

Rattawut laat in Sightseeing zien dat, ondanks de verschillen, de mensen overal ter wereld met dezelfde problemen worstelen. Net zoals wij de ligkuilen in onze stranden hebben, hebben ook zij te dikke Duitsers op bezoek. Zoals wij asielzoekerscentra hebben, hebben zij hun Cambodjaanse vluchtelingen. Zoals wij onze Lonsdalejongeren hebben, hebben zij jongeren die hun weg proberen te vinden in een maatschappij die onrechtvaardig en hard is. En ook in Thailand neemt niet iedereen de juiste beslissingen.

Overtuigend

Rattawut weet op overtuigende manier de strijd van de mens met zijn omgeving neer te zetten. Zijn karakters komen tot leven en veroveren je hart. Hij is een schrijver waar we nog veel van gaan horen. Als hij tenminste de kans krijgt, want zoals hij zelf al beschrijft het gaat er niet altijd rechtvaardig aan toe. Je hebt het tenslotte niet allemaal zelf in de hand. Voor je het weet ben je het slachtoffer van een kwaadwillende uitgever en zul je de strijd met jezelf aan moeten gaan om te overleven in dit boze, maar wonderschone oord. De eerste slag heeft hij echter in ieder geval glorieus gewonnen.