De zeven kinderen van weduwnaar Mr. Brown zijn zo stout dat zelfs de Von Trapps er wat van kunnen leren. Eigenhandig pesten ze de ene na de andere gouvernante weg, tot op een dag hun eigen Mary Poppins op de stoep staat: de oerlelijke Nanny McPhee. De oppas heeft twee grote wratten, een aardappelneus en een uitstekende tand, maar ook een magische wandelstok en een hele hoop wijze lesjes.

Sprookje

Vanaf de eerste scène is het duidelijk dat Nanny McPhee bedoeld is als sprookje. De camera vliegt over een idyllisch dorpje en zoemt in op het huis van de familie Brown. De houten villa heeft felgekleurde groene en blauwe kamers. De kinderen zijn volgens vader Colin Firth ‘very, very, very, naughty‘, en even later vernielen ze inderdaad de keuken – tot ergernis van de dikke kokkin met appelwangen. Alle stereotypes zijn aanwezig: de man die rouwt om zijn overleden vrouw, de vervelende kinderen die eigenlijk gewoon aandacht willen van hun vader, de gemene stiefmoeder, de kwaadaardige oudtante en de prinses.

Volwassenen zijn de laatste jaren een beetje verwend. Kinderfilms als Harry Potter, Shrek en Finding Nemo zijn zo gemaakt dat ook mensen boven de tien zich kunnen vermaken. Nanny McPhee doet daar niet aan mee: de film is voor de volle honderd procent bedoeld voor kinderen. Van taartgevechten tot dansende ezels: Nanny McPhee heeft alles in huis om in de smaak te vallen bij de kleintjes.

Een beetje voor niets

Voor een kinderfilm is er veel aandacht besteed aan de look van de film, zo blijkt uit de extra’s op de dvd. Naast trailers, bloopers en verwijderde scènes zien we hoe een leeg veld verandert in het dorp waar het geheel zich afspeelt. Maandenlang wordt er gebouwd aan de villa van de familie Brown: zelfs de planten in de tuin worden ruim van te voren geplant. Dit gecombineerd met het feit dat Thompson jarenlang aan het script werkte illustreert dat Nanny McPhee zeker met liefde is gemaakt. Helaas is alle moeite een beetje voor niets geweest.

De felle kleuren, gekke kostuums, clichés en stereotypes: je zou aan het eindresultaat niet echt zien dat er zo veel tijd en energie in het script en de film is gestoken. Nanny McPhee lijkt een beetje te zijn doodgeknuffeld door haar makers: met alle goede bedoelingen hebben ze uiteindelijk een vrij standaard film gemaakt die alleen kinderen zal kunnen boeien. Voor hen is Nanny McPhee geweldig, voor de rest van ons is de film toch vooral kinderachtig.

Point Blank
(John Boorman, 1967 • Warner)

“What’s my last name?“, vraagt een dame die zojuist het bed gedeeld heeft met Walker, een crimineel die zijn gram wil halen nadat hij erin geluisd is. Walker antwoordt met “What’s my first name?“, een repliek die boekdelen spreekt over zijn karakter en over de stijl van Point Blank. Het was een van de eerste films van de Britse regisseur John Boorman, die er zijn Amerikaanse debuut mee maakte. Zoals zoveel regisseurs van zijn generatie voorzag hij zijn film van een duidelijke Europese impuls: het gangster/thriller-genre is oer-Amerikaans, maar de vorm allesbehalve. Boorman speelt een schitterend spel met tijd en ruimte, en benut een kitscherig kleurenpalet (imposant, aangezien het Boormans eerste film in kleur is). Dit maakt Point Blank een bijna abstracte misdaadfilm – zeker een van de meest memorabele popartfilms van de jaren zestig – en tegelijkertijd een spannend portret van een man met een missie.

De dvd is voorzien van twee oude kijkjes achter de schermen, en een audiospoor waarin Boorman ondervraagd wordt door Steven Soderbergh, die zich bijvoorbeeld met The Limey overduidelijk liet inspireren door Point Blank. Sterker nog: hij geeft direct toe meer dan eens gestolen te hebben uit de film. Dat Soderbergh het gesprek soms naar zich toe trekt is ietwat storend, maar de wisselwerking zorgt wel voor een zeer interessant commentaar. De beeldkwaliteit is uitstekend.

Serpico
(Sidney Lumet, 1973 • Sony)

In Serpico speelt Al Pacino de enige rechtschapen politieman in een door corruptie verdorven corps. Met een mengeling van naïviteit en moed probeert hij zich aanvankelijk staande te houden tussen de argwanende dienders, en keert hij zich later actief tegen hen, met alle gevolgen van dien. Deze morele lading is eenduidig en dus nauwelijks interessant, zodat een portret van een tragische held resteert.

Pacino speelt hem uiteraard uitmuntend, maar de impact van de film wordt sterk gereduceerd door een aantal minpunten. Pacino’s titelrol is het enige interessante karakter in de film, naast hem spelen er geen bijzondere acteurs mee. De speelduur is een half uur te lang, scènes zijn niet altijd overtuigend of duidelijk en de film is bovendien voorzien van een ongepast emotionele score die de realistische sfeer bijna tenietdoet. Zelfs Pacino kan de film niet redden. Pacino en Lumet zouden later Dog Day Afternoon maken, maar Serpico kan niet tippen aan de kwaliteit van die film. Gek genoeg is de disk niet voorzien van extra’s, maar de beeldkwaliteit is in orde.

The Passenger
(Michaelangelo Antonioni, 1975 • Sony)

Jack Nicholson (tot voor kort de eigenaar van de rechten van deze zelden vertoonde film) speelt in The Passenger een journalist die besluit de gedaante van een pas overleden man aan te nemen, die een wapenhandelaar blijkt te zijn. Antonioni richt zich puur op abstracte betekenis, en dit maakt de film zeer ontoegankelijk. Hij voegt enkele opmerkelijke visuele motieven in (met als hoogtepunt een hypnotiserend lang tracking shot aan het eind), maar de regisseur weigert een greintje suspense te leveren die de vorm van de film – een pure thriller – belooft.

Aangezien dit een Antonioni-film is, zijn de karakters abstracte figuren. Dus Nicholson heeft weinig te doen en oogt allesbehalve op zijn plaats, net zo min als zijn tegenspeelster Maria Schneider (Last Tango in Paris). Met de onmogelijkheid van enige vorm van emotionele investering laat The Passenger – met twee uur speeltijd bovendien een lange zit – zich moeilijk serieus nemen, net als Antonioni’s vorige film Zabriskie Point. De beeldkwaliteit is redelijk, maar de dvd is wel voorzien van liefst twee waardevolle audiocommentaren, van Nicholson zelf en van de hoofdscenarist, die ondervraagd wordt door een journaliste.

Iedereen die World Trade Center ziet, zal zich afvragen waar alle zogenaamde controversie op gebaseerd is. Na United 93 is dit slechts de tweede release in de VS over de gebeurtenissen van 11 september 2001 – aangezien de zeer kritische verzameling korte films 11’09”01, die vier jaar geleden verschenen is, nooit in de VS werd uitgebracht. Mensen uit beide politieke kampen spraken er schande van dat een film werd uitgebracht met de ramp nog vers in het geheugen, en de filmstudio’s in het algemeen en Stone in het bijzonder werden beschuldigd van pure economische exploitatie. Nu de film een aantal weken draait, blijkt de controverse niet meer dan een storm in een glas water. De voor Stone opmerkelijk kalme, haast onderdrukte en tamme vertelwijze zal ongetwijfeld hieraan bijgedragen hebben, net als de knusse en oerdegelijke thematiek.

Klem onder het puin

Als publiek zit je samen met twee politieagenten driekwart van de film klem onder het puin. De twee agenten, John McLoughlin (Nicolas Cage, met afschuwelijke snor) en William J. Jimeno (Michael Pena), maken deel uit van een groep agenten die opgeroepen wordt zodra één van de twee vliegtuigen de eerste toren van het World Trade Center ingevlogen is. Nauwelijks op de hoogte van de gebeurtenissen gaat de groep een bijgebouw in dat enkele minuten later op hen neerdaalt als gevolg van het instorten van de eerste toren. In eerste instantie leven drie agenten nog, maar nummer drie redt het niet als verschuivend puin de arme drommel plet. Twee agenten blijven over, kunnen zich nauwelijks bewegen en proberen elkaar wakker te houden met anekdotes over het getrouwde leven, het opvoeden van kinderen, verantwoordelijkheidsbesef en het feit dat je met hard werken ver kunt komen in de Verenigde Staten.

De puinscènes worden onder andere afgewisseld met scènes van de reddende engel van het tweetal. Een ex-marinier, nu in dienst van de kerk, kan de kommer en kwel op televisie niet aanzien en trekt zijn uniform uit de slaapkamerkast, om dan de auto te pakken naar het rampgebied. Iedereen kan een goede marinier gebruiken, en het duurt dan ook niet lang voordat deze het tweetal, met hulp van boven, heeft weten te vinden. Na een hachelijke en oprecht spannende reddingsonderneming kunnen John en William terug naar hun vrouw en kinderen, en genieten van hun vervroegd pensioen.

Tenenkrommend emotioneel vacuüm

De eerste twintig minuten van World Trade Center zijn enerverend. Als kijker weet je wat de groep agenten te wachten staat. Wanneer het catastrofale moment aanbreekt, maakt Stone een mooie en symbolische keuze. In plaats van alle registers open te trekken, toont hij een schaduw van een vliegtuig die over nabijgelegen gebouwen scheert, een zwarte Engel des Doods. Jammergenoeg legt hij hierna meer dan een uur lang de nadruk op het tweetal, en vooral op de tenenkrommende gesprekken van John en William. Valt het op zich al niet mee om na twintig uur wakker te blijven, nee, petje af voor iemand die wakker weet te blijven luisterend naar de verhalen een 45-jarige politieagent/vader/echtgenoot.

Zo bekeken is het tweetal exemplarisch voor de film als geheel: wat ontroerend had kunnen zijn, gaat verloren in haast emotionele zwakzinnigheid. Ook het verdriet en de wanhoop van de twee gezinnen, met echtgenotes Donna McLoughlin (Maria Bello) en Allison Jimeno (Maggie Gyllenhaal) zijn tam, oninteressant en haast onwerkelijk. Dit zijn geen mensen van vlees en bloed, dit zijn idealen, dit zijn volledig lege personages op wie filmkijkers hun behoefte aan helden en degelijke familiemannen kan projecteren, om zo misschien op banale wijze een soort van troost te vinden. Gebeurt dit met Stones overdonderende en explosieve stijl uit eerder genoemde Natural Born Killers en Platoon, dan zou het gepresenteerde vacuüm nog te pruimen zijn geweest. Nu heeft Stone iets gedaan wat nog erger is dan het exploiteren van 11 september: hij heeft de gebeurtenissen gedegradeerd tot niets meer dan emotionele pornografie.