Tag Archief van: recensie

Film / Films

Een intiem en feministisch portret zoals alleen Sofia Coppola dat kan

recensie: Priscilla
Priscilla Presley 2023Filmdepot - by Sabrina Lantos

Priscilla staat bekend als de vrouw van Elvis Presley, maar daar maakt deze film een einde aan. Wat de vorige films uit Sofia Coppola’s oeuvre deden voor andere vrouwen, doet ze nu weer. In deze nieuwe coming-of-age staat Priscilla’s verhaal door middel van veel nuance en stijl in de schijnwerpers.

Net als in andere films van Coppola gaat Priscilla over een tienermeisje dat snel volwassen moet worden en leert omgaan met hoe haar ‘geliefde’ haar behandelt. Het laat het prille begin, het zes jaar durende huwelijk en het onvermijdbare einde van de relatie tussen Priscilla (Cailee Spaeny) en Elvis (Jacob Elordi) zien. Priscilla ontmoette Elvis op zijn vierentwintigste toen ze zelf nog maar veertien was, waarna hij haar meenam naar zijn landgoed. De film dompelt ons onder in Priscilla’s kleine wereld in Memphis in de jaren zestig en geeft ons een intiem kijkje in haar leven.

Buiten de spotlights, maar in het middelpunt

Wanneer Priscilla arriveert in Elvis’ Graceland en hier gaat wonen, wil hij niet dat ze een bijbaan neemt of hem opzoekt terwijl hij in Hollywood aan films werkt. De isolatie is voelbaar in de donkere slaapkamer en andere scènes die zich binnen afspelen. Door zijn invloed transformeert haar bescheiden kleding en make-up naar een look met donkere eyeliner en hoog getoupeerd zwart haar. Priscilla’s voeten laten niet eens afdrukken achter in het dikke tapijt van Elvis’ huis, wat Coppola meteen al in het eerste shot benadrukt.

Priscilla wordt met opzet aan de zijlijn gehouden, maar toch staat ze in de film centraal in alle andere opzichten: in veel camerashots is ze het volledige middelpunt, terwijl Elvis zich juist aan de randen manoeuvreert en de camera vaak de rug toekeert. Net zoals Coppola’s The Beguiled (2017) een reactie was op de versie uit 1971 met Clint Eastwood, maar haar film de voorkeur gaf aan vrouwelijke perspectieven, doet Priscilla dit twee jaar na Baz Luhrmann’s Elvis (2022).

Korte metten maken

Priscilla’s beleving geeft altijd de doorslag, en laat dat nou net het doel zijn van de film. Toch focust het verhaal zich alleen op de jaren waarin Priscilla een relatie met Elvis had. De film begint vaart te krijgen wanneer er spanningen ontstaan en een scheiding niet ver te zoeken is. Jammer genoeg snelt het plot zich door de veranderingen die Priscilla meemaakt wanneer ze eindelijk haar eigen leven terugpakt.

De toenemende afwezigheid van Elvis, ook in de achtergrondmuziek die zijn liedjes lijkt te vermijden, zet de toon al voordat hun relatie daadwerkelijk stukloopt. Helaas is dit niet het type film waarbij je een groot conflict of besluit kan verwachten. Want zoals bij elke film van Coppola loopt het met een sisser af. Dit geeft misschien niet veel voldoening, maar hierdoor maken de subtielere momenten in de film wel meer impact.

(Not) Lost in Translation

Of je bekend bent met Coppola’s werk of niet, het is duidelijk dat dialoog ondergeschikt is aan alles in deze film, maar de shots weten zelfs zonder woorden boekdelen te spreken. Vanwege het gebrek aan dialoog vraagt de film je om nog beter te kijken en meer informatie te halen uit de gezichtsuitdrukkingen. Spaeny’s performance nodigt hiertoe uit doordat de emoties over haar gezicht heen vloeien.

Het thema is doorgevoerd in elke keuze die is gemaakt en laat juist de impliciete, kleine momenten van verandering de boventoon voeren. Hierdoor weet de film op een genuanceerde manier een vrouwelijke hoofdrolspeler te laten zien die ermee worstelt om stabiliteit te vinden in haar romantische relatie. Coppola is hiermee nog steeds een van de beste in het tonen van volwassen worden als vrouw in een mannenwereld.

Film / Films

Een intiem en feministisch portret zoals alleen Sofia Coppola dat kan

recensie: Priscilla
Priscilla Presley 2023Filmdepot - by Sabrina Lantos

Priscilla staat bekend als de vrouw van Elvis Presley, maar daar maakt deze film een einde aan. Wat de vorige films uit Sofia Coppola’s oeuvre deden voor andere vrouwen, doet ze nu weer. In deze nieuwe coming-of-age staat Priscilla’s verhaal door middel van veel nuance en stijl in de schijnwerpers.

Net als in andere films van Coppola gaat Priscilla over een tienermeisje dat snel volwassen moet worden en leert omgaan met hoe haar ‘geliefde’ haar behandelt. Het laat het prille begin, het zes jaar durende huwelijk en het onvermijdbare einde van de relatie tussen Priscilla (Cailee Spaeny) en Elvis (Jacob Elordi) zien. Priscilla ontmoette Elvis op zijn vierentwintigste toen ze zelf nog maar veertien was, waarna hij haar meenam naar zijn landgoed. De film dompelt ons onder in Priscilla’s kleine wereld in Memphis in de jaren zestig en geeft ons een intiem kijkje in haar leven.

Buiten de spotlights, maar in het middelpunt

Wanneer Priscilla arriveert in Elvis’ Graceland en hier gaat wonen, wil hij niet dat ze een bijbaan neemt of hem opzoekt terwijl hij in Hollywood aan films werkt. De isolatie is voelbaar in de donkere slaapkamer en andere scènes die zich binnen afspelen. Door zijn invloed transformeert haar bescheiden kleding en make-up naar een look met donkere eyeliner en hoog getoupeerd zwart haar. Priscilla’s voeten laten niet eens afdrukken achter in het dikke tapijt van Elvis’ huis, wat Coppola meteen al in het eerste shot benadrukt.

Priscilla wordt met opzet aan de zijlijn gehouden, maar toch staat ze in de film centraal in alle andere opzichten: in veel camerashots is ze het volledige middelpunt, terwijl Elvis zich juist aan de randen manoeuvreert en de camera vaak de rug toekeert. Net zoals Coppola’s The Beguiled (2017) een reactie was op de versie uit 1971 met Clint Eastwood, maar haar film de voorkeur gaf aan vrouwelijke perspectieven, doet Priscilla dit twee jaar na Baz Luhrmann’s Elvis (2022).

Korte metten maken

Priscilla’s beleving geeft altijd de doorslag, en laat dat nou net het doel zijn van de film. Toch focust het verhaal zich alleen op de jaren waarin Priscilla een relatie met Elvis had. De film begint vaart te krijgen wanneer er spanningen ontstaan en een scheiding niet ver te zoeken is. Jammer genoeg snelt het plot zich door de veranderingen die Priscilla meemaakt wanneer ze eindelijk haar eigen leven terugpakt.

De toenemende afwezigheid van Elvis, ook in de achtergrondmuziek die zijn liedjes lijkt te vermijden, zet de toon al voordat hun relatie daadwerkelijk stukloopt. Helaas is dit niet het type film waarbij je een groot conflict of besluit kan verwachten. Want zoals bij elke film van Coppola loopt het met een sisser af. Dit geeft misschien niet veel voldoening, maar hierdoor maken de subtielere momenten in de film wel meer impact.

(Not) Lost in Translation

Of je bekend bent met Coppola’s werk of niet, het is duidelijk dat dialoog ondergeschikt is aan alles in deze film, maar de shots weten zelfs zonder woorden boekdelen te spreken. Vanwege het gebrek aan dialoog vraagt de film je om nog beter te kijken en meer informatie te halen uit de gezichtsuitdrukkingen. Spaeny’s performance nodigt hiertoe uit doordat de emoties over haar gezicht heen vloeien.

Het thema is doorgevoerd in elke keuze die is gemaakt en laat juist de impliciete, kleine momenten van verandering de boventoon voeren. Hierdoor weet de film op een genuanceerde manier een vrouwelijke hoofdrolspeler te laten zien die ermee worstelt om stabiliteit te vinden in haar romantische relatie. Coppola is hiermee nog steeds een van de beste in het tonen van volwassen worden als vrouw in een mannenwereld.

Film / Films

Een actiefilm volgens het boekje

recensie: Silent Night – John Woo
Joel Kinnaman in Silent NightFilmdepot

John Woo heeft een legendarische reputatie in de filmwereld. Binnen het genre actiefilms heeft hij met geroemde titels als Hard-boiled (1992) en The Killer (1989) zijn eigen subcategorie weten te creëren. Zes jaar na zijn laatste productie is de Chinese regisseur terug met Silent Night. Helaas zou die wel eens geruisloos in de nacht kunnen verdwijnen.

Het verhaal is vrij simpel en bekend terrein binnen het genre: een man is uit op wraak nadat zijn kind is vermoord door bendeleden. Een bijzondere twist aan het verhaal is dat bij die aanval ook zijn stembanden beschadigd zijn geraakt en hij daardoor niet kan praten. Dit geeft de acteur (Joel Kinnaman) de uitdaging om zonder dialoog zijn rol overtuigend te spelen, wat hem bijzonder goed lukt. Een simpel verhaal is niet per definitie iets slechts. In een tijd waarin veel regisseurs een film onnodig gecompliceerd willen maken (of erger: deel willen laten uitmaken van een universum), is het fijn om een actiefilm te hebben waarbij de regisseur zijn handen daar niet aan vuilmaakt. Al vanaf minuut één precies weten wat de film gaat leveren, geeft ook een bepaalde rust.

Hoge standaarden

Waar de film alleen de plank misslaat, is met de actiescènes. Inmiddels zijn de standaarden voor het genre angstaanjagend hoog. Een actiefilm moet meer dan alleen kwalitatief geweld en bombarie leveren om zich te onderscheiden van de rest. Zelfs over uitstekende titels als Atomic Blonde (2017) of Nobody (2021) hoor je weinig meer. Alles wat niet John Wick of Mission: Impossible is moet zichzelf op de kaart zetten. Dat kan op verschillende manieren. Een filmreeks als Kingsman heeft zijn eigen flow qua over-de-top actiescènes en Britse humor. RRR (2022) laat zich niet tegenhouden door de grenzen van het genre en zet entertainment op één. Silent Night doet niks van dit alles. De actiescènes zijn generiek en missen panache. Niet de vermakelijke onzin van Fast & Furious of xXx; niet de soepele choreografie van martialartsfilms; niet de waanzin van Mad Max of Crank. Het is standaard actie, meer niet. Silent Night heeft eigenlijk alleen iets te bieden voor kijkers die nog niet zoveel actiefilms hebben gezien of niet bekend zijn met de hoge standaarden van het genre.

Anticlimax

Dit alles is extreem jammer, vooral omdat er met de opbouw niks mis is. Het verdriet van het hoofdpersonage is voelbaar en het enthousiasme voor de climactische scènes wordt stevig opgevoerd. De man neemt het heft in eigen handen en maakt zich klaar om voor gerechtigheid te zorgen. Ondanks deze sterke opbouw, blijft een memorabele afrekening uit. Het is een film die iets spectaculairs belooft, maar uiteindelijk weinig waar weet te maken.

Conclusie

Silent Night laat zien dat zelfs regisseurs met een eigen voetafdruk in de filmwereld een steekje kunnen laten vallen. Het verhaal is kaal en de actie geeft te weinig voldoening. Liefhebbers van actiefilms kunnen zich beter tegoed doen aan eerdere werken van deze regisseur. En anders is het een kwestie van geduld hebben totdat Argylle, Furiosa, of Ballerina uitkomen dit jaar.

Muziek / Concert

Heerlijk sixties feest

recensie: The Fortunes
20240112_201903Joost Festen

De Engelse band The Fortunes is natuurlijk bekend uit de roerige jaren zestig. Dat ze in 2024 nog steeds nieuwe muziek maken en een tour doen van vijftien optredens in ons land is op zich al bijzonder. Het theater is voor driekwart uitverkocht om deze band, die ruim zestig jaar geleden werd opgericht, te bewonderen. We worden meegenomen in een heerlijk sixties feest.

In maart 1963 werden The Fortunes opgericht in Rugby, Warwickshire in Engeland. Midden jaren zestig tot ergens begin zeventiger jaren waren de hoogtijdagen van de band. Op de reeks hits die de band toen scoorde, konden ze hun verdere leven teren en ook in 2024 nog steeds liefhebbers naar de zaal trekken.

Historie van de band

The Fortunes scoorden wereldhits in 1965, maar niet met hun eerste single ‘Caroline’. Deze werd in Engeland in de ban gedaan omdat het leek of ze een van de piratenradiostations promootten terwijl het liedje gewoon over een meisje gaat. Met ‘You’ve Got Your Troubles’ startte een serie van vier singles achter elkaar. De singles die volgden, ‘This Golden Ring’ en ‘Here It Comes Again’, behoren tot ons collectief jaren zestig gevoel met de kenmerkende close harmony refreinen.

In 1968 hervatte de band die reeks met ‘Seasons In The Sun’, dat later nog een veel grotere hit werd door een uitvoering van Terry Jacks. In 1971 kwamen ze opnieuw met een paar grote hits waaronder ‘Here Comes That Rainy Day Feeling Again’, die is tot op heden bij iedereen in het geheugen gegrift.

Zoals bij zoveel bands was de samenstelling van de band geen constante factor.

The Fortunes anno 2024

De huidige bezetting van The Fortunes wordt gevormd door het kwartet Michael Smitham (gitaar), Chris Hutchison (keyboards), Eddie Mooney (bas) en Glenn Taylor (drums). Uiteraard zingen ze weer allemaal om het kenmerkende geluid van de band te produceren. Voorman Eddie Mooney speelde vroeger bij The Dakotas en hanteert de bas op dezelfde wijze als Paul McCartney. Het langst zittende lid van de band is Michael Smitharn (72), hij wordt daarmee een van de oerleden van de band genoemd. Hij moest in de loop der tijd ook van verschillende bandleden afscheid nemen toen ze kwamen te overlijden.

Drummer Glenn Taylor speelde ooit bij de Engelse band The Marmalade waar tijdens het optreden ook een hit van gespeeld wordt. Naast de eigen grote hits spelen ze ook vele hits van anderen wat het optreden een smeuïge cocktail maakt van jaren zestig liedjes.

Tour door Nederland

De band speelt deze avond voor de tweede keer in Nederland. Er volgen nog dertien shows kort hierna dwars door Nederland. Wie houdt van de muziek van deze band en zin heeft in een nostalgische avond zal zich niet bekocht voelen. De mannen kunnen ondanks de leeftijd een mooi potje close harmony zingen, met als parels van de show de grote hits van The Fortunes. Soms verrassen ze met een cover als ‘The Eyes Of Jenny’ van onze eigen Sandy Coast. En laten we niet vergeten dat ze ook een aantal Motown klassiekers naar hun hand weten te zetten.

De show wordt afgesloten met ‘You’ve Got Your Troubles’, dat klinkt als een klok en een van de hoogtepunten genoemd mag worden. Een favoriet als ‘Caroline’ is natuurlijk ook niet te versmaden.

Als toegift krijgen we ‘Twist And Shout’ van The Beatles te horen en om het concert helemaal af te ronden de hit ‘When You Walk In The Room’ van The Searchers. Een heerlijke avond jaren zestig muziek zorgt ervoor dat je de volgende dag nog steeds de grote hits in het hoofd hebt rondspoken.

Theater / Voorstelling

Oeverloze schermtijd maakt iedereen ongelukkig

recensie: Wunderbaum speelt live (online gaat het mis) – Wunderbaum/Theater Rotterdam
_S3A7152Sofie Knijff

Hoeveel uur zitten wij eigenlijk op een beeldscherm te kijken, per etmaal? En wat spoken we allemaal uit op sociale media? Waarom communiceren we trouwens zo nadrukkelijk via media zoals Whatsapp, terwijl we inmiddels toch wel weten dat dat een bron van misverstanden en ergernis is. En: worden we wel gelukkig van dat eindeloze gepruts op beeldschermpjes? Acteursgroep Wunderbaum maakt over ons online gedrag de voorstelling Wunderbaum speelt live (online gaat het mis).

Wunderbaum maakt met Wunderbaum speelt live (online gaat het mis) een muzikale voorstelling die het midden houdt tussen een klucht en een bloedernstige maatschappelijke aanklacht. Het handelsmerk van de groep zijn maatschappelijk geëngageerde voorstellingen, altijd rond een actueel thema. En vaak met een vette knipoog, ook al menen ze het wel degelijk bloedserieus.

Appgroep

Wunderbaum speelt live (online gaat het mis) begint met een hilarisch, uitgeschreven Whatsapp-gesprek tussen de ouders van een groepje middelbare scholieren, begeleid door live uitgevoerde, meeslepende muziek van percussionist Frank Rosaly.

De appende ouders lezen niet goed, gaan niet op elkaar in, beginnen over heel andere onderwerpen dan die waarvoor deze appgroep bedoeld is. Tegen de stapeling van online misverstanden is de enige remedie een gewone vergadering beleggen waarbij zowel ouders als leerlingen aanwezig zullen zijn, onder begeleiding van een leraar (Toto van Stekelenburg). De kritiek is direct duidelijk: van al die gemankeerde online communicatie wordt iedereen ongelukkig. Het gesprek zal dus live worden voortgezet.

Bekvechten

Plaats van handeling is een klaslokaal, op de grond afgebakend met behulp van een grijze speelvloer. Daarop stapelbare stoelen, erboven een systeemplafond met lichtblokken (licht en scenografie: Julian Maiwald).

De ouders hebben totaal geen zin in deze bijeenkomst; ze vinden die feitelijk zonde van hun tijd. Ze bekvechten, spreken voor hun beurt, spreken namens hun kinderen in plaats van die zelf aan het woord te laten. Het alfamannetje (Matijs Jansen). De cynische loser die dickpics verstuurt (Walter Bart). De carrièrebitch (Maartje Remmers) en haar partner (Wine Diericks). De faalangstige alleenstaande moeder (Marleen Scholten).

De scholieren die hun kinderen zijn, zijn pesters en gepesten. Arme en rijke kinderen. Kinderen met een psychisch rugzakje. Kinderen met gender-issues. (Mitchell Abionie, Elvis De Launey, Giari Knaapen, Lars van Nistelrooij, Marleen Sparreboom).

Op de hak

Doel van dit stuk is ons online gedrag op de hak nemen, een soort zedenschets geven van de huidige tijd (tekst: Annelies Verbeke). Een tijd waarin zowel ouders als kinderen extreem veel tijd verstoken aan turen naar een beeldscherm. Waarop online ‘bestaan’ even belangrijk is als in real life. Een tijd van appgroepen, van filmpjes maken en delen, van influencers, van op jacht zijn naar likes en volgers. Voor elk van deze elementen bestaat binnen het Nederlands een Engelse term, een afkorting, of een eufemisme.

Opmerkelijk is de manier waarop Wunderbaum ouders en kinderen portretteert. Al is de aanleiding voor de bijeenkomst een incident tussen de kinderen, het zijn de ouders die boos zijn, verontwaardigd, agressief. Die elkaar uitlachen, niet serieus nemen.
Het taalgebruik van de pubers staat bol van Engelse termen en gender-gejongleer, maar zij zijn degenen die empathisch zijn, naar elkaar luisteren. En die ook helemaal niet boos zijn over kleine ongelukjes, die elkaars gevoeligheden accepteren, excuses maken en die accepteren. De agressie zit niet bij de kinderen.

Focus

Jammer is dat de discussie in het klaslokaal focus mist en daardoor onvermijdelijk echt te lang duurt. De – vele – personages zijn eendimensionaal, niet goed uitgewerkt.
Lastig is dat er in dit grote gezelschap wordt gewerkt met microfoons die op de wang geplakt zitten. Doordat de acteurs uitwaaieren over het podium, moet de toeschouwer geregeld op zoek naar degene wiens mond beweegt om te weten wie aan het woord is.

Belangrijk en waardevol is niettemin dat dit een actuele voorstelling is met een scherpe maatschappelijke noodzaak: schermtijd. In de westerse wereld gaan per mens vele uren verloren met staren naar een beeldscherm. Onder scholieren is de invloed daarvan zo nadelig, dat de Nederlandse overheid per 1 januari 2024 het gebruik van mobiele telefoons door scholieren in het klaslokaal aan banden heeft gelegd. Of het tij nog te keren is? De tijd zal het leren.

 

Tekst: Annelies Verbeke
Spel: Mitchell Abionie, Elvis De Launey, Giari Knaapen, Lars van Nistelrooij, Marleen Sparreboom, Toto van Stekelenburg, Matijs Jansen, Walter Bart, Maartje Remmers, Wine Diericks, Marleen Scholten
Live muziek en compositie: Frank Rosaly
Scenografie: Julian Maiwald
Kostuumontwerp: Lotte Goos
Licht en scenografie: Julian Maiwald

Film / Films

Psychologische thriller zet je aan het denken

recensie: Leave The World Behind - Sam Esmail
Leave The World BehindNetflix

In de film Leave The World Behind van regisseur Sam Esmail maken we kennis met de familie Sandford die een rustig weekendje weg wil beleven in een afgelegen landhuis op Long Island. Hun uitje neemt echter een angstaanjagende wending wanneer de wereld om hen heen begint te ontsporen.

De film begint met Amanda (Julia Roberts) die een verrassingsweekend heeft gepland voor haar gezin. Samen met haar man Clay (Ethan Hawke) en hun twee kinderen Archie en Rose vertrekken ze naar een afgelegen vakantiehuis op Long Island. Ze beginnen hun uitje met een middagje strand. Al snel gebeurt er iets geks.

Staatsgreep of hallucinatie?

Het familie-uitje van de Sandfords wordt verstoord door een olietanker die recht het strand opvaart zonder te remmen. Geschrokken keert het gezin terug naar het vakantiehuis. Wanneer ze op het nieuws willen kijken wat er is gebeurd, blijkt het tv-signaal afgesloten te zijn. Ook het internet werkt niet meer. De personages worden ‘s nachts ook nog eens geconfronteerd met onverwachte gasten: George (Mahershala Ali) en Ruth (Myha’la Herrold), die de spanningen binnen het verhaal vergroten. Zij zijn namelijk de eigenaren van het vakantiehuis.

Leave The World Behind

© Netflix 2023

Veel van de personages delen herkenbare angsten die voortkomen uit het beklemmende gevoel afgesneden te zijn van communicatie. Zonder nabije buren hebben ze geen idee of de stroomstoring meer is dan een eenvoudige stroomuitval. De spanning neemt bij iedereen snel toe. Vooral bij Rose, die gefascineerd is door de tv-serie Friends, die eindigde voor haar geboorte. Met haar niet-functionerende iPad nog in haar handen ziet ze buiten een hert, gevolgd door tientallen bijna doorschijnende exemplaren. Is het een hallucinatie of is de natuur ontspoord? Bij iedere gebeurtenis wordt het verhaal spannender, maar ook ingewikkelder. Je wilt als kijker weten wat er aan de hand is.

Contrast tussen personages zorgt voor diepgang

De dynamiek tussen de personages, met name de contrasten tussen Amanda en George en Archie en Rose, voegt diepgang toe aan het verhaal. Roberts vermogen om de innerlijke strijd van het personage over te brengen, voegt een extra emotionele laag toe aan het verhaal. Ali weet de mysterieuze kant van George te belichten met krachtige emotionele expressies. Zijn acteertalent voegt intrige toe aan de interacties tussen de personages en versterkt de algehele spanning in het verhaal. Archie en Rose belichamen generatieverschillen en brengen een interessante dynamiek in het verhaal; Archie’s nuchtere benadering botst op boeiende wijze met Rose’s jeugdige nieuwsgierigheid en onbevangenheid.

De film verkent thema’s van rassen-, generatie- en klassenconflicten, waardoor de kijker gedwongen wordt na te denken over deze maatschappelijke kwesties buiten het doek om.

Archie en Rose in Leave The World Behind

© Netflix 2023

Verrassend camerawerk

Een opvallend aspect van de film is het camerawerk. De camera doorkruist muren en vloeren, wat een unieke cinematografische ervaring oplevert. Dit draagt bij aan de beklemmende sfeer van de film en plaatst de kijker midden in de gebeurtenissen. Regisseur Esmail weet als geen ander hoe hij het publiek aan het scherm gekluisterd moet houden. Elke scène wordt doordrenkt met een gevoel van onheil en paranoia.

Psychologische thriller zonder hoogtepunt

Wanneer aan het eind van de film meer duidelijkheid komt over de oorzaak van de vreemde gebeurtenissen, houdt het verhaal plots op. De aftiteling verschijnt en het nummer I’ll be there for you (de soundtrack van Friends) speelt af. Er wordt hierdoor veel ruimte overgelaten voor eigen interpretatie. Het zet je als kijker aan het denken over onze afhankelijkheid van technologie en de kwetsbaarheid van onze moderne samenleving. Desalniettemin voelde het einde als een anticlimax, terwijl de film erg sterk begon.

Film / Films

De meester van Japanse animatie levert wederom een bijzondere film

recensie: The Boy and the Heron - Hayao Miyazaki
Recensie: The Boy and the HeronFilmdepot

Een film die zonder enige aankondiging van release twee weken lang op de eerste plaats staat in de Japanse Box-Office. Hier moet iets wel heel speciaals aan de hand zijn. Hayao Miyazaki levert op 82-jarige leeftijd een bijzonder (laatste?) werk af: The Boy and the Heron.

Miyazaki zou eigenlijk al in 2013, na zijn semi-autobiografische film The Wind Rises, met pensioen gaan. Toch lukt het hem maar niet, en dat is eigenlijk maar goed ook, want zijn nieuwste film The Boy and the Heron laat zien dat er nog veel onontdekte werelden in zijn geest zitten.

De nieuwste film werd in juli 2023 in Japan uitgebracht zonder grootschalige bekendmaking. De filmposter was een simpele tekening van een reiger. Er waren geen beelden, trailers of marketingcampagnes. Desondanks was de film een fenomenaal succes. Nu, zeven maanden later, is hij dan eindelijk te zien in Europese theaters. Het is echter moeilijk om er even blind in te gaan als bij de Japanse release: trailers draaien al weken voorafgaand aan de release en overal duiken synopsissen en beelden op van de nieuwe film. Door bewust te kiezen voor een stille release toont Miyazaki aan hoe verslaafd we eigenlijk zijn aan deze synopsissen, trailers en ook recensies. We weten al exact waar we naar gaan kijken voor de film begint, met als gevolg dat een film zijn verrassingselement verliest.

Het eerste geluid in de film, het luchtalarm, situeert direct de tijdsgeest: de Tweede Wereldoorlog. Het jonge hoofdpersonage Mahito Mako verliest zijn moeder door een brand in het ziekenhuis waar ze opgenomen is. Twee jaar na haar dood verhuist Mahito naar de woning van zijn tante, die ondertussen getrouwd is met zijn vader en in verwachting is. Mahito is een stille, teruggetrokken jongen, die niet veel praat of zijn gevoelens blootgeeft. Het wordt snel duidelijk dat de dood van zijn moeder nog altijd als groot trauma in het hoofd van de jongen huist. In de woning van zijn tante, gelegen in de prachtige natuur van Japan, wordt Mahito lastiggevallen door een pratende reiger die het op hem gemunt heeft. Deze pratende reiger is pas het begin van Mahito’s bizarre reis naar een andere wereld.

Ongelofelijk mooie animaties in een onduidelijk narratief

Dat Studio Ghibli films aflevert die een spektakel zijn voor het oog is algemeen bekend. De werelden worden gekenmerkt door een extreem gevoel voor detail, heerlijk eten, schattige wezens, parallelle werelden en ontmoetingen met vreemde en bijzondere figuren. De opening van The Boy and the Heron is echter van een heel ander kaliber. Waar Studio Ghibli zaken vaak curieus maar luchtig houdt, is het eerste gedeelte van deze film ronduit duister te noemen. Mahito’s moeder gaat letterlijk in vlammen op en terwijl hij naar het ziekenhuis rent om haar nog proberen te redden, moet hij door een zee van mensen die zelf al haast tot lijken zijn vergaan. Ook de raspende, schelle stem en de bizarre animatie van de reiger (waar een vreemd wezen in zit, die af en toe in zijn bek verschijnt en dan weer ingeslikt wordt) zorgen voor rillingen over de rug. De filmanimatie is zonder twijfel een tour de force, maar zeer macaber.

Recensie: The Boy and the Heron - Hayao Miyazaki

Bijzondere personages in een prachtig gedetailleerde animatie in The Boy and the Heron, 2023 Studio Ghibli

Zoals het meer films van Miyazaki betaamt, is een duidelijke verhaalstructuur in een evenmatig tempo jammer genoeg ver te zoeken. Zodra Mahito de andere wereld betreedt, komt de film met een noodstop tot stilstand en duurt het lang voor deze het tempo weer oppakt. We vallen van de ene wonderbaarlijke scène in de andere en hoewel deze ervaringen bijdragen aan Mahito’s emotionele volwassenwording, lijkt niks direct bij te dragen aan de reden dat hij in de andere wereld is. Met een film van iets meer dan twee uur is het dus een lange opeenvolging van gebeurtenissen die op het eerste gezicht niet direct te plaatsen zijn in de voortgang van het verhaal.

Toch hoeft de narratieve ongeregeldheid geen probleem te geven. Waar Miyazaki namelijk ongelofelijk goed in is, is het overbrengen van een bepaalde vibe in een film. Het is moeilijk deze unieke emotie die zijn films oproept exact te vertalen. Maar het is veelal het warme gevoel van geromantiseerde nostalgie naar kinderlijke verwondering, van fantasie verpakt in extreem realisme. Ook The Boy and the Heron brengt dit gevoel over. Mede hierdoor wordt Miyazaki als ware auteur gezien, naast andere legendarische auteur-regisseurs zoals Hitchcock, Godard en Pasolini.

The End?

Op het internet wordt gespeculeerd dat The Boy and the Heron een autobiografisch verhaal is over Miyazaki zelf, die zich zorgen maakt om de toekomst van Studio Ghibli. Als maker van zijn eigen animatiewereld moet hij het stokje overdragen aan een opvolger, maar hij is onzeker of er wel een geschikte opvolger zal zijn. Het is een interessante interpretatie die de film, die al bol staat van symbolisme, nog een extra laag geeft. Of Miyazaki de film ook echt zo bedoeld heeft, is maar de vraag. Het is in ieder geval een prachtig werk om een succesvolle carrière mee af te sluiten.

Film / Films

Western in ruig Iers landschap

recensie: In the Land of Saints and Sinners - Robert Lorenz
Finbar MurphyFilmdepot

In een rustig kustplaatsje in Ierland leidt Finbar Murphy een teruggetrokken bestaan. Hij wil zijn verleden achter zich laten. Voor zijn dorpsgenoten is hij een vriendelijke, behulpzame, rustige man, maar zijn verleden haalt hem in wanneer een groep IRA-terroristen zich in het dorpje schuilhoudt na een aanslag in Belfast.

Eigenlijk hoeft er niks toegevoegd te worden aan bovenstaande intro. Finbar Murphy wil zijn huurmoordenaarschap aan de wilgen hangen en wellicht een tuintje aan gaan leggen, inclusief wortels. Kortom, hij wil met pensioen. Natuurlijk komt daar niets van terecht, want als een groep IRA-terroristen zich na een aanslag in Belfast in het dorpje verschuilt, wordt Murphy gedwongen in actie te komen. Wat volgt is een westernachtige situatie waarbij beide partijen elkaar aftasten en uiteindelijk tot een shoot-out komen.

Clint Eastwood

Deze film doet in alles denken aan Clint Eastwood. Niet verrassend dus om te ontdekken dat regisseur Robert Lorenz al vele projecten samen met Eastwood heeft gedaan. De stijl van de film heeft alle kenmerken van een klassieke western: een ruwe bolster, blanke pit in de hoofdrol, weinig dialogen, gewelddadig, geen uitgesproken onderscheid tussen goed en kwaad en veel close-ups van de acteurs.

Ook Liam Neeson, die de hoofdrol van Finbar Murphy vertolkt, lijkt de troonopvolger van Eastwood te worden. Hij speelt een man die geweld achter zich wil laten, maar er niet aan ontkomt. Met weinig tekst rekent hij uiteindelijk af met de tegenstander en blijkt hij toch een groot hart te hebben.

Voorspelbaar verhaal, maar toch spannend

In The Land of Saints and Sinners zitten genoeg interessant geschoten actiescènes om alle voorspelbaarheid spannend te houden. Vooral het spel tussen Neeson en de jonge, onstuimige Kevin Lynch (voortreffelijk gespeeld door Jack Gleeson) draagt de film. De dynamiek tussen Finbar en Lynch geeft de film zijn diepgang. Als een reflecterende oudere huurmoordenaar probeert hij zijn veel jongere collega Lynch een ander pad te wijzen.

Regisseur Robert Lorenz herhaalt in zijn derde film hetzelfde stramien als in zijn tweede: The Marksman uit 2021. Het is een actiethriller die niet blaakt van originaliteit en waarbij het verhaal een vrij standaard verloop heeft. Hoewel er wat betreft diepgang veel te verbeteren valt, is het een mooie film met prachtige shots van de ruige natuur in Ierland.

Ierland als setting voor een western

Kerry CondonLorenz heeft een goede omgeving gevonden om zijn verhaal af te laten spelen. Het desolate Ierse landschap met kleine dorpjes waar de wind doorheen raast, past goed bij de sfeer die hij wil neerzetten. Ook het bos waar Murphy zijn slachtoffers doodt en waar hij naderhand een boompje op het graf plant, geeft het gevoel dat het zich ergens zeer afgelegen afspeelt. De shots van de omgeving zijn werkelijk prachtig.

Meer gelaagdheid, ook in de andere personages, had de film goedgedaan. Liam Neeson, Jack Gleeson en Kerry Condon (zij speelt de IRA-terroriste die het gemunt heeft op Finbar) spelen hun rollen echt goed, maar meer diepgang had de film naar een hoger niveau getild.

Al met al is het een mooie film van een prima lengte, met veel actie waardoor je je niet verveelt. Is hij dan geslaagd? Het antwoord is ja.

 

Theater / Voorstelling

Het is maar één moment, en je hele leven is voorbij

recensie: De kant van Ada – Mevrouw Ogterop Producties
De Kant van Ada - Bart Grietens-1 (voorkeur)Bart Grietens

Stel je man pleegt in het geniep een gruwelijke misdaad en zwijgt erover, ook tegen jou. Heb je die gruwel als vrouw dan onvermijdelijk door? Of niet? Wat doet die misdaad met je leven, hoe ga je daarmee om? Daarover gaat de fascinerende voorstelling De kant van Ada van Mevrouw Ogterop Producties.

Op 1 mei 1999 werd de zestienjarige Marianne Vaatstra verkracht en vermoord, in een veld in het Friese dorp Veenklooster. Beschuldigende vingers wezen naar het aanpalende asielzoekerscentrum: dáár moest de dader worden gezocht, want wie anders was tot zo’n afgrijselijke daad in staat?
De moord werd niet opgelost, totdat de mannelijke bevolking van het gebied dertien jaar na dato werd gevraagd DNA-materiaal af te staan. Zo werd eindelijk de dader gevonden: de onopvallende Jasper S., een melkveehouder die nog geen vier kilometer van de plek van de moord woonde.

Roman

Over dit gegeven schreef Peter Middendorp de gefictionaliseerde roman Je bent van mij (2018), waarin hij zich verplaatst in de hoofden en drijfveren van de betrokkenen. Jasper S. heet bij Middendorp Tille Storkema, echtgenoot van Ada en vader van twee kinderen. Deze roman is de basis van Middendorps toneelstuk De kant van Ada, dat Mevrouw Ogterop Producties nu brengt in de regie van Ria Marks.
Uitgangspunt van De kant van Ada is de vraag of de echtgenote al die jaren wel degelijk op de hoogte was van de daad van haar man. Het stuk gaat in op de vraag wie die zwijgende vrouw is.

Lotte Dunselman speelt Ada. Musicus, gerauschmacher en acteur Isa Zwart zorgt live voor een vrijwel doorlopende muzikale achtergrond met muziek, liedjes en geluiden. En ze zet Suze neer, de dochter van Ada en Tille.

Venster op de wereld

Het even eenvoudige als effectieve decor (scenografie: Julian Maiwald) stelt het huiskamerraam voor van de flat waarin Ada woont; haar venster op de wereld die zich in de loop van de tijd van haar heeft afgewend. Was ze aanvankelijk nog medeslachtoffer van haar zwijgende, botte man, gaandeweg is de gemeenschap zich tegen haar gaan keren. Wíst zij niet gewoon al die tijd al wat haar man had gedaan? Het kán toch niet dat ze het niet dóór had? En ze zei niks?!

Mededader

Lotte Dunselman levert als Ada een topprestatie. Regisseur Marks laat haar de vrouw onzeker spelen, bang, gekwetst, sukkelig. Verontschuldigend bijna. Met opgetrokken schouders, de handen platliggend tegen de dijbenen. Maar ook wanhopig, verscheurd door verdriet: ‘Het is maar één moment, en je hele leven is voorbij.’ Haar gekrijs gaat door merg en been. Ze is slachtoffer, maar laat verwanten ook wegkomen met wangedrag, wat haar indirect tot mededader maakt.

Ada is in elke functie in familieverband vooral erg alleen: ze is de eenzame dochter van een egocentrische, liefdeloze moeder. De uitgekafferde echtgenote van een hork van een man. De onmachtige moeder van een gefrustreerde dochter die vindt dat Ada stelling moet kiezen tegen haar echtgenoot: ‘Als je bij hem blijft, dan keur je zijn daden goed.’
Dunselman zet alle personages die de revue passeren neer, zonder zich te verliezen in stemmetjes, zonder dat het karikaturaal wordt.

Vrouwelijk perspectief

Sterk aan Middendorps tekst is onder andere dat hij overtuigend vertelt vanuit vrouwelijk perspectief. Zo laat hij Ada de verkrampte oma zijn van de kleinkinderen die ze nauwelijks mag zien; hij laat haar de liefdeloze seks met haar Tille ondergaan, inclusief bijpassende geluiden, opdat het maar gauw over mag zijn.

Transparant

Isa Zwart vormt met haar muziek, liedjes, geluiden, en met haar rol als de verwijtende dochter van Ada de uitmuntende aanvulling en spiegel van de moeder. Zwart heeft een loepzuivere zangstem en bespeelt snaarinstrumenten en toetsen.
De vrouwen zijn gekleed in aardetinten en ossenbloedrood (kostuums: Freja Roelofs). Dunselman draagt een geruit vestje en verstandige schoenen. Zwart is blootsvoets, gehuld in een transparante jurk tot op de grond.

De gesloten moeder tegenover de open dochter. Wat een ijzersterke voorstelling. Om kippenvel van te krijgen.

 

Tekst: Peter Middendorp
Concept en spel: Lotte Dunselman
Live Muziek: Isa zwart (ISZA)
Scenografie: Julian Maiwald
Kostuums: Freja Roelofs
Geluid: Peter Zwart en Robert Siroen
Lichtontwerp: Scott Robin Jun
Techniek: Bas Kasten en Nick Dunsbergen

Film / Serie

De eigenaardige nasmaak van La Dolce Vita

recensie: The White Lotus (seizoen 2, 2022)
lxzjQbfMDfOhT8niGBYhvV6Y3cqThe Movie Database

The White Lotus, geregisseerd door Mike White, debuteerde in 2021 en was meteen een daverend succes. De tragikomische serie trok aanzienlijke kijkcijfers en oogstte lof van kijkers en critici die de reeks van begin tot eind enthousiast hebben gevolgd. Is het tweede seizoen van The White Lotus, met zijn nieuwe vakantiebestemming en volledig nieuwe cast, weer zo’n succes?

Ja! Het tweede seizoen van de veelgeprezen serie stelt wederom niet teleur; het blijft trouw aan zijn kenmerkende satirische stijl en biedt een nóg diepere verkenning van thema’s als klassenongelijkheid, privilege en de tekortkomingen van de kapitalistische samenleving. The White Lotus is een artistiek meesterwerk dat kijkers uitdaagt om te reflecteren op maatschappelijke ongelijkheid.

Doordrenkt van oncomfortabele ongelijkheid

Wat The White Lotus zo’n krachtige serie maakt, is de manier waarop het machtsverhoudingen binnen de samenleving zorgvuldig ontleedt. De reeks ontrafelt hoe gasten en personeel gedwongen worden om nauw met elkaar in contact te komen binnen een luxueus Caribisch resort doordrenkt van oncomfortabele ongelijkheid. Het toegewijde, hardwerkende personeel van het resort, vaak afkomstig uit lagere klassen, staat in schril contrast met de verwende, rijke gasten die van ver komen om te genieten van hun vakantie. Het verschil in sociale status leidt tot talloze emotionele confrontaties, die de spanningen binnen onze maatschappij aan het licht brengen. Opvallend is hoe de cinematografie naadloos aansluit op de verbloemde dramatiek in de serie. De heldere kleuren van het exotische landschap, het vloeiende camerawerk en de natuurlijke belichting staan haaks op de duistere interacties tussen de personages van uiteenlopende sociaal-economische achtergronden.

Geld maakt gelukkig. Of toch niet?

De kijker zal beslist opgetogen zijn om Tanya McQuoid, gespeeld door Jennifer Coolidge, opnieuw te zien in seizoen 2. Tanya is een intrigerend personage dat op zelfontdekkingsreis gaat en worstelt met existentiële vraagstukken in het weelderige resort waar de serie zich afspeelt, vaak met een komische twist. Jennifer Coolidge slaagt erin een authentieke vertolking neer te zetten: hoe Tanya, ondanks haar overvloedige rijkdom, er maar niet in streeft écht geluk te vinden. De kijker bevindt zich gedurende het hele seizoen in een emotioneel spanningsveld, balancerend tussen ergernis en mededogen voor dit boeiende personage. Tanya is absoluut een van de meest gedenkwaardige personages van de show, en voegt met haar uitmuntende acteerprestaties een nieuwe dimensie toe aan de ensemblecast die met zorg en diepgang is uitgewerkt door de productie.

Een antropologische spiegel

De serie confronteert kijkers met ethische dilemma’s en dwingt hen tot kritische zelfreflectie. Is het moreel aanvaardbaar om te genieten van een luxueuze vakantie in een omgeving waar anderen dit voorrecht niet hebben? In hoeverre zijn degenen in een bevoorrechte positie verantwoordelijk voor het oplossen van sociaal-economische ongelijkheid? Dit soort vragen wordt subtiel maar krachtig naar voren gebracht in The White Lotus. De serie fungeert als een antropologische spiegel die kijkers prikkelt om hun eigen vooroordelen onder de loep te nemen: een waardevolle toevoeging aan het hedendaagse televisielandschap dat een cruciale rol speelt in het vormgeven van ons ideologische gedachtegoed. The White Lotus zal ongetwijfeld de sluimerende discussie over maatschappelijke ongelijkheid weer aanwakkeren.

Theater / Voorstelling

Zelfliefde overwint trots en vooroordelen

recensie: Pride & Prejudice de musical

Bij het horen van de naam ‘Mr. Darcy’ uit Pride & Prejudice van Jane Austen gaat er bij de meeste mensen wel een belletje rinkelen. Deze roman uit 1813 is een echte klassieker, met verschillende bewerkingen van film tot een zombieversie, toneelbewerkingen en nu ook een Nederlandse musical. Morssinkhof Terra Theaterpoducties brengt dit seizoen namelijk een nieuwe moderne Nederlandse musicalversie van dit Engelse kostuumdrama naar de Nederlandse theaters.

Elizabeths verhaal

Elizabeth (Anouk Maas) is een sterke vrouw die eigenlijk te trots is om zich te laten uithuwelijken aan een man en over iedere persoon allerlei vooroordelen heeft. Toch is het noodzaak dat zij, net als haar zussen, gaat trouwen en met haar gezin een eigen onderdak krijgt. Ondanks haar vele vooroordelen wordt ook Elisabeth verliefd, maar dan wel op iemand die in haar ogen al veel verkeerd heeft gedaan.

De musical  opent met het nummer ‘Elizabeths Engeland’ en zo wordt meteen duidelijk dat het verhaal vanuit Elizabeths perspectief verteld wordt. Het publiek wordt meegenomen in de belevenissen en gedachten van Elizabeth, meer dan in andere bewerkingen van Pride & Prejudice.

Alleen maar vrouwen

Pride & Prejudice is een kleine musical met slechts vijf spelers op het toneel: Anouk Maas, Tessa Sunniva van Tol, Anouk Snel, Kemy Hooimeijer en Iris Verhaak. Alleen maar vrouwen; een ‘all female cast’ zoals de producent het noemt. Een leuke feministische knipoog, aangezien er vroeger alleen maar mannen op het toneel stonden en zij ook de vrouwenrollen speelden. Het past ook bij de thematiek van de voorstelling, die juist verhaalt over sterke vrouwen.

Alle vrouwen spelen de hoofpersoon Elisabeth, ze zijn ook allemaal een zus en ze spelen verschillende potentiële lovers en andere bijrollen. Anouk Maas speelt continu Elisabeth, maar op momenten dat ze aan het piekeren is, komen daar de andere actrices bij. Elk vertolken ze dan één van de vele gedachten van Elisabeth. Het geeft de musical een verrassende dynamiek en laat goed zien dat een sterke vrouw als Elisabeth ook over allerlei zaken twijfelt.

Een moderne versie

Het aloude verhaal van Jane Austen wordt verteld, maar wat maakt deze musicalversie dan zo modern? De casting is dus vrij feministisch en past bij de thematiek van het verhaal: de sterke vrouw. Daarnaast staat het thema ‘zelfliefde’ centraal, een begrip dat jonge vrouwen op sociale media regelmatig om de oren vliegt. Dat is ook wat het publiek ziet in de show: moderne jonge vrouwen in een historisch verhaal. Dit past goed bij de thematiek van deze moderne versie, maar clasht soms ook: want welke moderne jonge zelfstandige vrouw is alleen maar bezig met trouwen?

Het is een nieuwe Nederlandse musical met liedteksten van Jeremy Baker en muziek van Fons Merkies en Laurens Goedhart. De show is muzikaal sterk, al zijn er geen nummers die er, na één keer luisteren, meteen uitspringen. Vooral Anouk Maas en Tessa Sunniva van Tol zijn vocaal sterk, het is duidelijk te merken dat zij beiden veel musicalervaring hebben. Het eerste en laatste nummer van de musical blijven bij, onder andere omdat ze het verhaal goed starten en afsluiten.

Deze versie is ook verfrissend in aankleding, want de kostuums van Kathelijne Monnens zijn geen grote jurken, zoals je zou verwachten bij een historisch kostuumdrama. De actrices lopen rond in negentiende-eeuwse onderkleding en als ze wisselen van personages komt daar net weer een ander attribuut bij (van sjaal tot jas). Ook het decor is functioneel, simpel en laat toch het negentiende-eeuwse Engeland zien.

Deze moderne versie van Pride & Prejudice de musical lijkt bestemd voor een nieuw, modern publiek dat het verhaal niet al uit het hoofd kent. Een publiek dat houdt van romantische verhalen én sterke powervrouwen en dat niet dit verhaal nog gaat vergelijken met alle versies die er al bestaan. Kortom, een mooie nieuwe Nederlandse musical die het bezoeken waard is.