Kunst / Expo binnenland / Expo buitenland

Zelfportret van een genereuze fotograaf

recensie: Wish I Were Here van Bertien van Manen
Bertien van Manen, Odessa, Ljalja, uit de serie Lets sit down before we go, 1991-2Bertien van Manen

De overzichtstentoonstelling Wish I Were Here van Bertien van Manen in het Antwerpse FOMU belooft een ‘intieme vorm van documentaire’. De expo lost die verwachting ruimschoots in. De tentoonstelling is nog tot 28/08/2022 te bezichtigen.

De overzichtstentoonstelling komt wat stroef op gang met fotoboeken in een vitrinekast waarin Van Manens eerste ‘sociale foto’s’ verzameld staan: geëngageerde fotoreeksen waarin nonnen en vrouwelijke gastarbeiders uit Nicaragua de hoofdrol spelen. Met dank aan de kadrering en het belichaamde perspectief doen de foto’s al wel het grote talent van de fotografe vermoeden; ze fotografeert bijvoorbeeld vanuit een licht schuine hoek, zodat de kijker zich bewust wordt van haar aanwezigheid als fotograaf. Zowel ruimtelijk als thematisch staan deze foto’s echter nog te ver van de kijker af om echt aan te grijpen. Het is bijvoorbeeld niet voldoende duidelijk waarom Van Manen precies deze mensen wilde fotograferen en welke aspecten van hun leven ze precies wilde vatten.

Generositeit en perfecte beelden

In de volgende zaal is het eerste wat men ziet een potloodtekening van Willem van Manen. Hij beeldt zijn geliefde Bertien naakt en in zijaanzicht af, terwijl ze met gezwinde pas vooruit lijkt te lopen. Lang, mager en omgeven door een immense bos haar doet ze denken aan een veel levendiger versie van een Giacometti-beeld. Vanaf dat punt in de expo beklijft Van Manen onophoudelijk. Het is tekenend voor haar generositeit dat ze eerst zichzelf in haar blootje zet vooraleer ze ons haar onderwerpen toont.

De expo blijkt pas echt te beginnen met de reeks die Van Manen in de Appalachen maakte. Het is meteen een van de meest beklijvende series van de hele tentoonstelling. Deze fotoreeks, die het leven van mijnwerkers en hun families toont, bevat perfecte beelden waarnaar je wil blijven kijken. Zoals het beeld van een jongen die zich al schommelend bevindt in de contrastrijke clair-obscur wereld van bomen en lucht: zijn hoofd in de nek geworpen, de duisternis in, zijn blik in het licht. De foto’s van kinderen worden vaak gekenmerkt door die aanwezigheid van licht, zelfs overbelichting. Bij een mindere fotograaf zou dit gemakkelijk tot kitsch vervallen, maar niet bij Van Manen die een rauw thema combineert met visuele perfectie.

Uit ieder beeld rijst de liefde op die Van Manen voor haar onderwerpen voelt. In het bijzonder de liefde voor Mavis en Junior, een mijnwerkerskoppel bij wie ze tijdens haar reizen door de Appalachen inwoonde. Prachtig is dan ook het boek The other side of the moon dat ze in een oplage van drie liet maken als cadeau voor Mavis en waarvan een exemplaar in de expo te bezichtigen is.

Leven en dood

De generositeit van Van Manen zet zich voort in de manier waarop ze anderen toestaat met het werk om te gaan. Jeroen de Vries en muzikante Coco Zhao maakten een video-installatie van het fotoboek East Wind West Wind. Deze reeks, die foto’s toont uit het China van de late jaren negentig, wordt geprojecteerd op strakgespannen doeken. Telkens als iemand er tussendoor loopt deinen ze een tijdlang op en neer, waardoor de foto’s soms een beetje buiten hun kader vallen. Het is een mooie, simpele manier om de reeks tot leven te brengen.

Het laatste deel van de expo, een fotoreeks die van Manen in Ierland maakte na het verlies van haar man Willem, hakt erin. Als kijker word je geconfronteerd met de plotse stuurloosheid van haar werk. Het houden van mensen, waar ze zo goed in is, kan zich niet meer richten op een levenspartner. En opeens zijn het geen mensen meer, maar lege landschappen, die de fotograaf vastlegt.

Het gat in de buik

Een koptelefoon nodigt uit de beelden met muziek te beluisteren. Het is een van de weinige betreurenswaardige ingrepen in de tentoonstelling. De foto’s zijn in combinatie met de muziek bijna onverdraaglijk. Het fijne gevoel dat door de expo heen werd opgebouwd, krijgt hier iets wrangs en de toeschouwer verlaat de tentoonstelling met een gat in de buik. Desondanks is die wrange afsluiter ook een blijk van Van Manens kunnen en van haar veelzijdigheid.

Bertien van Manen is naast een fenomenale fotograaf ook een inspirerend mee-lever, die mensen in al hun schoonheid en lelijkheid mocht afbeelden. De liefde en interesse waarmee ze naar mensen kijkt zijn inspirerend, haar omgang met haar onderwerpen ontroerend. Wish I Were Here toont zoals beloofd een intiem portret van de fotograaf en haar onderwerpen. Van Manens werk is een zelfportret, samengesteld uit beelden van anderen.

Kunst / Expo binnenland

Zwierig én modern

recensie: Amsterdam - Fré Cohen

Zo kun je haar, op grond van foto’s en een film op de tentoonstelling Fré Cohen. Grafisch kunstenares in het Museum Het Schip in Amsterdam voorstellen: als een zwierige vrouw, met een bos (rood) haar. Zo is haar werk eigenlijk ook, vanaf eind jaren twintig van de vorige eeuw tot haar zelfgekozen dood in 1943.

Het is werk dat eenzelfde sfeer ademt als de bouwkunst uit die tijd in de Amsterdamse Westerparkbuurt, waar het Amsterdamse School Museum is gehuisvest. Een stijl die nog steeds doorwerkt, getuige de prachtige woningen van korthtielens architecten en Marcel Lok in de Krommeniestraat. Zij wonnen er in 2021 de prijsvraag van het Spaandammerhart mee. Ze zijn geïnspireerd door de Amsterdamse Schoolstijl van Michel de Klerk en toch modern, zoals het werk van Cohen zelf dat ook is, getuige bijvoorbeeld haar fotocollages.

Fré Cohen – leven en werk

Fré (Frederika Sophia) Cohen werd in 1903 geboren in een joods diamantbewerkersgezin. Van haar vijfde tot haar tiende jaar woonde ze in Antwerpen en ging daar naar school. Fré tekende eigenlijk altijd al

Fré Cohen aan het tekenen ca. 1928

en volgt, weer terug in Amsterdam cursussen, onder meer aan de Grafische School. Ze raakt beïnvloed door het werk van de Amsterdamse School en van architect en grafisch ontwerper Hendrik Wijdeveld, de man van het tijdschrift Wendingen. Wat ze van hem (en overigens ook van Berlage) overneemt, is de eenheid die ze nastreeft; ze ontwerpt zelf ook letters, die een combinatie zijn van dikke blokken en zwierige lijnen. Zelfs haar latere werk, dat de sfeer van de Nieuwe Zakelijkheid nabij komt, wordt hierdoor gekenmerkt. Een mooi voorbeeld op de expositie is de wijnkaart die ze ontwierp voor restaurant Schiller (1934).

In 1941 krijgt ze als joodse geen opdrachten meer van haar werkgever, de Gemeente Amsterdam. Ze wordt docente aan de Joodse Kunstnijverheidsschool W.A. van Leer en ondertekent haar werk met de naam Freco. Een jaar later duikt ze onder, op het laatst in Borne. Daar wordt ze opgepakt. Ze neemt gif in en na twee dagen in het ziekenhuis in Hengelo te hebben gelegen, sterft ze en wordt begraven op de Joodse begraafplaats in Hengelo. 

Grafisch werk

Behalve voor de Gemeente Amsterdam ontwierp Cohen ook voor bijvoorbeeld de Sociaal Democratische Arbeiders Partij (SDAP), de Arbeiders Jeugd Centrale (AJC) en een uitgever als Querido. Op de tentoonstelling zijn daar tal van voorbeelden te zien. Het begint met affiches voor een demonstratie in Den Haag voor de achturige werkdag, voor de 1 mei-viering in 1928 en boekomslagen, zoals voor een boek van Koos Vorrink, de voorman van de AJC en de jeugdafdeling van de SDAP.

Haar socialistische hart klopte ook in het werk dat ze vanaf 1929 voor de Gemeente Amsterdam maakte, geheel conform het idee van de culturele verheffing van de arbeidersklasse; het omslag van het giroboekje (1929) is daar een mooi voorbeeld van. Dit is één van de thema’s die in deze expositie naar voren komt. Verder valt het verhaal te volgen van het vooroorlogse Amsterdam, de rol van de joodse bevolking daarin (Cohen zette zich in voor joodse vluchtelingen), de vrouwenemancipatie en de strijd voor een ‘Nieuwe Samenleving’. 

Vrij werk

In de film van Kees Veling (Captain Video) die wordt getoond, wordt ook kort even gerept van Cohens vrije, niet in opdracht vervaardigde werk. Rie Keesje-Hellebregt, haar AJC-vriendin bij wie ze ook is ondergedoken, vertelt dat ze op een reis naar Ascona al mooie tekeningen en schilderijen vervaardigde. Daar blijft het een beetje bij. Ook op de tentoonstelling lijkt haar vrije werk in eerste instantie spaarzaam te zijn vertegenwoordigd; er lijken slechts enkele tekeningen uit bijvoorbeeld de collectie van het Stedelijk Museum in Amsterdam te zien (De rebbe uit 1936 en Maurice Schwartz uit 1935).
Dan komt de verrassing: in een pijpenla op het eind van de tentoonstelling wordt door middel van grote foto’s en enkele attributen een idee gegeven van Fré Cohens atelier in de Karel du Jardinstraat 11 (ca. 1933). Op een ezel staat een schilderij, op de lange wand hangen er veel meer, waaronder enkele modelstudies en een groot portret van haar vader Levie (ca. 1930). 

Natuurlijk: Museum Het Schip is een Amsterdamse School Museum, maar de invloed van de (zwierige!) Jugendstil en de Bergense School via Fré Cohens leermeester Wim Schumacher, en haar invloed weer op de grafische ontwerpen van bijvoorbeeld Willem Sandberg, directeur van het Stedelijk Museum in Amsterdam hadden ook best aandacht verdiend, maar dit doet verder niet veel af aan deze mooie overzichtstentoonstelling van een belangrijke kunstenares in de eerste helft van de vorige eeuw.

 

 

Film / Films

Jonge studente staat voor duivels dilemma

recensie: Ninjababy - Yngvild Sve Flikke

De drieëntwintigjarige Rakel staat midden in het studentenleven als blijkt dat ze al zes maanden zwanger is zonder het te weten. Wat nu? Ninjababy volgt de strijd van een jonge vrouw die er nog niet klaar voor is om moeder te worden.

Herkenbaarheid

Het personage van Rakel (Kristine Thorp) is enorm herkenbaar voor alle jonge vrouwen. Ze studeert, woont in een typisch ranzig studentenhuis met haar beste vriendin en ze gaat veel en vaak uit. Ze droomt van een carrière als illustrator, maar is er nog net niet aan toe om er helemaal voor te gaan. Deze halfbakken zelfstandigheid maakt het proces dat Rakel doorloopt als ze ontdekt zwanger te zijn enorm ingewikkeld. In theorie vindt ze zichzelf verantwoordelijk genoeg om de situatie aan te kunnen. Ze is er alleen emotioneel nog niet klaar voor. Het feit dat Rakel een jonge student is maakt dat de kijker zich goed in kan leven in haar dilemma. In principe zou iedereen van haar leeftijd dit kunnen overkomen. Het gevoel van echtheid wordt versterkt door het passende acteerwerk van actrice Kristine Thorp. Gedurende de hele film straalt zij een bepaald soort chaos uit die de emotionele strijd benadrukt waar Rakel zich in bevindt. 

De kracht van animaties 

De kijker wordt op een originele manier meegenomen in het hoofd van Rakel. Zo worden er animaties ingezet die over het beeldscherm bewegen en terugpraten naar Rakel. Dit is een grappige knipoog naar het feit dat de film gebaseerd is op een stripboek  (Fallteknikken, Inga H Sætre) zorgt ook voor een humoristische aanpak van een verder zo serieus thema. Hoewel de animaties zeker een toevoeging zijn aan het verhaal, duurt het hierdoor wel even voor de kijker erin meegenomen wordt. In het begin lijkt alles wat over de top en uit context. Maar naarmate het verhaal vordert wordt een geheel geschetst waarbij, hoe komisch ook, de serieuze verhaallijn niet uit het oog wordt verloren. Hierbij helpt het dat de animaties vaak ontstaan vanuit tekeningen die Rakel maakt. Zo vormt alles een duidelijk verhaal.

Een heftig einde

Ninjababy gaat door waar andere films ophouden. Juist dát maakt deze film zo bijzonder. De fysieke pijn van de bevalling, de emotionele pijn van het vasthouden van een kind dat je eigenlijk niet wil: regisseur Yngvild Sve Flikke schrikt nergens voor terug. Zo breekt de film met het stereotype beeld dat een moeder toch wel meteen liefde voor haar kind gaat voelen zodra het geboren wordt. En met het idee dat alles uiteindelijk zonder meer goedkomt. Hoewel dit een gewaagde keuze is om te maken, onderscheidt deze film zich zo van veel andere verhalen over jonge zwangerschappen. Hierdoor is deze film dan ook een grote aanrader voor jonge vrouwen om te zien, omdat er een nieuw perspectief gegeven wordt. De film vertelt namelijk dat het soms ook oké kan zijn om voor jezelf te kiezen en niet alles hoeft te wijken voor een kind.

 

Boeken / Film / Kunst / Muziek / Theater / Boeken / Film / Kunst / Muziek
special: De redactieleden van 8WEEKLY bespreken het recente cultuurnieuws en meer!

8WEEKLY podcast – Aflevering 7

De gevarieerde redactie van online cultuurmagazine 8WEEKLY.nl bespreekt het recente cultuurnieuws, nieuwe releases, evenementen en festivals. Wij bespreken scherpe culturele stellingen en geven cultuurtips over boeken, films, muziek, podiumkunsten, beeldende kunst en meer!

In de nieuwe aflevering bespreken Sanne, Vick en Jorien het cultuurnieuws en raden ze de voorstellingen en films aan die ze bezocht en gezien hebben. In deze aflevering worden de volgende zaken besproken:

– Cultuurnieuws: tegenvallende bezoekersaantallen na corona voor de culturele sector, de uitreiking van de oscars en de nominaties van de musical awards.

– Recensies:

  • Come from away en het musicalcollege
  • Documentaire Kanye West
  • Aladdin
  • Concert Sting
  • Tina Turner de musical

– De vraag: in welk tv-, boek-, film- of musicalpersonage herken jij jezelf het meest.

Beluister de podcast via spotify of klik hier:

Muziek / Concert

Kaspar Baum: onbevangen en ervaren tegelijk

recensie: Optreden Kaspar Baum in dB's

Vanwege twee supportacts wordt het geduld van de bezoekers in dB’s voor de albumrelease van Kaspar Baum aardig op de proef gesteld. Gelukkig zijn de optredens van rockveteraan Henk Koorn en nieuwkomer Ismena ook de moeite waard. Pas laat op de avond speelt de kersverse Utrechtse formatie Kaspar Baum een bezielde set, beïnvloed door new wave van de jaren 80 en alternatieve rock uit de jaren 90, maar ook door een band als The War on Drugs.

De aftrap van vanavond is voor Henk Koorn, zanger en gitarist van Hallo Venray. Met zijn Haagse band staat Koorn met enige regelmaat op het podium van dB’s. Vanavond speelt hij in zijn uppie alvast een aantal liedjes van het nieuwe album van Hallo Venray, dat dit najaar zal verschijnen. Dat doet hij op zijn kenmerkende manier: met een paar akkoorden, een lijzige stem en een droogkomische presentatie. Sommige liedjes vereisen nog enige verfijning, en af en toe is Koorn de draad kwijt. Maar hij krijgt de lachers op zijn hand met teksten over zijn jaloezie voor het publiek, dat rustig achterover kan leunen terwijl hij op het podium peentjes zweet. Of over het treurige dat er resteert na een overlijden: koffie met cake.

Muzikaal avontuur

De tweede opwarmband van de avond is Ismena, een vierkoppige band die laveert tussen donkere indie en melancholische droompop. De hoge stem van zangeres Ismena Goossen contrasteert mooi met het soms stevige geluid van haar band. Het debuutalbum van Ismena is in Utrecht geproduceerd, in de Vuurland studio van Erny Green. Geheel toevallig is het niet dat Ismena fungeert als support-act voor Kaspar Baum. Kasper Baum is namelijk de nieuwe formatie van Erny Green (echte naam: Ernst Grevink). Samen met drummer Jelmer de Haas, gitarist Rempe Kooij en bassist Evert Smit (die inmiddels is vervangen door Erwin Raasveld) is deze ervaren Utrechtse muzikant en liedjesschrijver begonnen aan een nieuw muzikaal avontuur.

Vanavond krijgt Kaspar Baum eindelijk de kans om hun eerste album Vuurland te presenteren aan het Utrechtse publiek, na (m)eerdere annuleringen vanwege corona. De cd verscheen al op 10 december vorig jaar. Met veel energie speelt de band de tien nummers van hun prima debuut. Net als op de albumhoes zijn de mannen vanavond gekleed in een overall, die naar alle waarschijnlijkheid op het kleine podium van het uitverkochte dB’s tot enige oververhitting geleid zal hebben.

Kinderlijke onbevangenheid

De bezielde zang van Erny Green, de inventieve gitaarpartijen van Rempe Kooij, en de rake klappen van Jelmer de Haas zorgen, samen met de sterke nummers, voor een prima optreden. Stevige rock en stemmige ballads wisselen elkaar af. Het puntige ‘Licking My Wounds’ klinkt live een stuk feller dan op het album. In de toegift wordt het nummer, bij gebrek aan ander nieuw materiaal, nogmaals uitgevoerd. De gitarist Kooij begeeft zich dan tussen het publiek en weet met zijn capriolen het enthousiasme in de zaal nog aardig wat op te poken.

Tijdens het donkere, slepende ‘Ugly Black Monster’, aan het begin van de show, wordt op de achtergrond de bijbehorende clip geprojecteerd. Verrassend feit: de clip is gemaakt door een negenjarig kind. ‘We waren bezig met een clip voor onze single ‘Blindfolded’. Onze videomaker draaide dat nummer thuis en zijn dochter begon op haar iPad spontaan tekeningen te maken van draakjes. Die liet hij ons zien, met het lied op de achtergrond, en we dachten: ‘Een leuke clip voor Ugly Black Monster!’ vertelt Erny Green in een interview met de NUK .

Met diezelfde kinderlijke onbevangenheid willen de door de wol geverfde muzikanten van Kaspar Baum meer nieuwe muziek blijven maken, zo vertellen ze in datzelfde interview. Het sterke optreden in dB’s en het prima debuutalbum hebben de verwachtingen voor de toekomst van deze Utrechtse band alvast flink opgeschroefd.

Muziek / Reportage
special: MOMO 2022 Rotterdam

5 tips voor Motel Mozaïque 2022

Motel Mozaïque. Het kan een beetje hectisch zijn voor degene die Rotterdam niet in zijn broekzak heeft zitten. Waar ligt in vredesnaam Roodkapje? Wat is WORM? Wie zijn al die artiesten? Verslaggevers Rose Heliczer en Priya Wannet doken voor je in het diepe en kwamen met een best-of Motel Mozaïque 2022.

Het was niet makkelijk kiezen. Duikel je binnen in kerk Arminius voor een intiem concert met Belgisch nu-folktalent Meskerem Mees, loop je halverwege weg om toch naar Rotown te gaan voor Britse ontdekking Katy J. Person en krijg je beide concerten maar half mee? Misschien. Maar als je eenmaal in het festivalwezen geland bent en eens een keer stil blijft staan krijg je de muzikale wind van voren.

Famous

Bij de band Famous, bijvoorbeeld: de driekoppige formatie die tot nu toe vooral beroemd is in de Londense underground scene. De zanger, wiens naam redelijk lastig te achterhalen is als je op “famous band London” zoekt, schudt handen met het publiek tijdens de soundcheck. “Nice to meet you”, zegt hij. Een beleefde opening voor iemand met teksten als “I wish I was dead or at least in someone elses head”, of: “I wake up dead in my bed while she wakes up next to somebody else”. Een nerveuze muzikale rant over liefde, dood, en alle random associaties die erbij horen. Klinkt als een distorted versie van Bright Eyes meets Joy Division.

Grooves in de kerk

De grootste verrassing kwam echter van Goya Gumbani, bijna gemist door het spektakel in Rotown. Maar voor degene die onmiddellijk na Famous haar tas greep om naar de kerk Arminius te marcheren lukte het nog nèt om een kwartier mee te pakken. Nogmaals: enigszins jammer van de programmering, want het is een verademing om na de goede, maar intense wanhoopsact van Famous, in deze groove van Gumbani te vallen. De Londense rapper met New Yorkse roots brengt een live-band mee. Ze weten een warme, ontspannen sfeer te creëren, waarin de ease in de stem van Gumbani goed tot zijn recht komt.

Mirjam Manusama

Op zaterdag gaan we langs bij de Rotterdamse ontwerper Mirjam Manusama die met haar slow fashion label Manusama Nuance taboes rondom genderstereotypen wil doorbreken. Zodra je de donkere ruimte van het Ubik Theater binnentreedt wordt je aandacht meteen getrokken naar een groot scherm. Hierop zijn twee dansers te zien die in vloeiende cirkels om elkaar heen bewegen. De kleding valt prachtig over hun lichamen en samen lijken ze met elkaar te versmelten. Na de bewegende beelden volgt de rest van Manusama’s collectie op de paspoppen: een serie Japanse kimono’s die opvallen door hun minimalistische eenvoud. De tassen die ze speciaal voor deze collectie heeft ontworpen zijn met kettingen aan het plafond opgehangen. Ook ligt her en der de vloer bezaaid met houtsnippers wat de eenvoud van haar design nog eens extra benadrukt.

“Sioh Maluku”

Van Mirjam Manusama gaan we naar de Arminiuskerk voor de Molukse familie Lekranty-Lo’ko. Meteen vanaf het begin is het concert een puur spektakel: de familie komt gezamenlijk op met dansers. De dansers gekleed als molukse krijgers slaan hun stokken tegen elkaar en maken sierlijke bewegingen. Vanaf de kerkbanken beginnen mensen enthousiast mee te klappen en te joelen. Echter slaat de stemming direct om zodra de dansers de vloer verlaten en de band begint te spelen. “Sioh Maluku” (NL: O Moluku) klinkt door de zaal, die onmiddellijk stilvalt. Ons vaderland Maluku. Zo ongelofelijk mooi gezongen, dat het kippenvel tot op je enkels staat. 

VACUUM

De naam zegt het al: VACUUM. Luchtledig, zonder sturing of duidelijk doel. Bijna een uur lang kijk je naar een video waarbij beelden zich langzaam lijken te vervormen. Je hebt geen idee waar je naar zit te kijken. In de beschrijving lees je alleen maar: ‘een concertervaring die allesbehalve typisch is’. Nou dat hebben we geweten. De voorstelling begint met een dansperformance waardoor je als toeschouwer meteen al op het verkeerde been wordt gezet. Want zodra de danser uit beeld is gekropen start er een ellenlange beeldmontage. De muziek is voortdurend op de achtergrond te horen en geeft de voorstelling een extra dimensie. Al met al een zeer bijzondere en geslaagde voorstelling die het zeker waard was te bezoeken. 

 

En zo kunnen we natuurlijk nog pagina’s volschrijven over het overvolle festivalprogramma. Er is zoveel te zien en te beleven. Voor wie de “Early Bird” tickets voor de volgende editie al in huis heeft en niet zo bekend is met Rotterdam: huur een OV- fiets! Sommige locaties liggen ver uit de buurt en de programmering is behoorlijk strak. Afgezien daarvan was Motel Mozaïque ook dit jaar weer een zeer geslaagd en divers festival. Wij kijken alvast uit naar de volgende editie!

Muziek / Album

Patchwork indie sound

recensie: Indie-update vol. 8 Jake Xerxes Fussell, Lady Wray, Imarhan
patchwork sfeerbeeldhttps://unsplash.com/photos/1ladsTZC_vA

In deze achtste editie van de indie-update hebben we aandacht voor een grote verscheidenheid aan muziek. De singer-songwriter Jake Xerxes Fussell linken we hier aan de soul van Lady Wray, om met de woestijnrock van Imarhan af te sluiten. Het is als patchwork deze deken van indie sound.

De verbinding tussen de drie albums is ongetwijfeld de hoge kwaliteit naast de toegankelijkheid van de muziek. De drie albums ademen een grote mate van vakmanschap uit, hunkerend om door een groter publiek omarmd te worden. Het gevaar van zo’n stap is dat de commercie zou kunnen toeslaan, wat creatieve ontwikkeling zou kunnen remmen.

Jake Xerxes Fussell

Het album Good and Green Again van Jake Xerxes Fussell voelt al bij eerste beluistering als thuiskomen bij een goede bekende. Het openingsnummer ‘Love Farewell’ grijpt de luisteraar direct bij de schouder om je mee te voeren in deze belevenis. Hoe dat komt, is gedurende het beluisteren van dit fraaie album eenvoudig te duiden. De vergelijkingen met één artiest is niet te maken. Wel horen we referenties aan Townes van Zandt, Bill Callahan, een vleugje John Hiatt en Xavier Rudd. Niet de minste namen als je dat zo leest.

In het laatste nummer ‘Washington’ kunnen we door de toevoeging van blazers niet om een vergelijking heen met het album Pet Sounds van The Beach Boys / Brian Wilson. Een wonderlijke, maar heerlijke cocktail weet Fussell ons voor te schotelen. Dat muzikale brein van uw recensent maakt overuren met al die referenties. Heeft Fussell dan geen eigen geluid? Jawel, met al die referenties weet deze singer-songwriter op zijn vierde album juist heel erg dichtbij zichzelf te blijven met werkelijk prachtige liedjes. Zijn stem doet dan wel aan velen denken, maar heeft juist daarom zijn eigenheid. Muzikaal straalt het album een enorme rust en schoonheid uit die je vaak doet verlangen om deze cd op te zetten.

Het is overigens het eerste album van Fussell geheel gevuld met eigen composities. Dat belooft nog wat voor de toekomst. Het is waarschijnlijk een album dat we aan het einde van het jaar zullen herinneren bij het opstellen van een lijstje met de beste albums van 2022.

Lady Wray

Feitelijk leek dit album van Lady Wray veel eerder te verschijnen. De song ‘Piece of Me’ verscheen als single al in 2019. Nu is er pas het volledige album met dezelfde titel. De volledige naam van deze zangeres is Nicole Monique Wray. Ze nam de tijd om haar album af te maken. Het moederschap stond tussen die eerste single en het verschijnen van Piece of Me. Het album leunt sterk op de soul traditie, maar heeft toch genoeg van jazz en een dreigende hang naar hip hop zodat je bij het luisteren van het openingsnummer ‘I Do’ alle kanten op wordt geslingerd.

Het is te makkelijk om het album de R&B hoek in te duwen. Het album beweegt meer richting de echte soul waar ook Amy Winehouse te vinden was. De productie voelt lekker droog en is daarmee meer retro dan mening R&B act. Voor een vergelijking met Aretha Franklin komt Lady Wray wat bezieling te kort in haar zang, maar de sfeer in bijvoorbeeld ‘Come On In’ kan hier wel gesitueerd worden. Het album voelt als een groeibriljantje dat rondjes moet maken in cd-speler.

Imarhan

De Algerijnse woestijnrock van Imarhan straalt met dit derde album een compleet nieuwe dimensie van rust uit. De band nam Aboogi op in de eigen studio die ze bouwden gedurende coronapandemie. De uitwerking van het virus in de wereld en creëren van een eigen plek heeft op de band veel invloed gehad. De akoestische benadering van de muzikale roots heeft gezorgd voor een bijzonder album dat de warmte en kalmte uitademt van de woestijn.

De band heeft samen met de voorman van Tinariwen, Abdallah Ag Alhousseyni, een fijn woestijnblues ofwel ‘Assouf’ album gemaakt. Woestijnblues is een wat lome blues met vooral wat invloeden van Afrikaanse muziek toegevoegd. De gastbijdrage van Mohamed At Itlale (AKA Japonais) en het gezang in ‘Taghadart’ van de Soedanese zangeres Sulafa Elyas stuwen de kwaliteit alleen maar op. Het laatstgenoemde nummer is misschien wel de parel van het album. Met dit laatste willen we de rest van de composities zeker niet tekortdoen.

Aboogi is een album dat je al in de uitloper van de winter doet verlangen naar een warme hete zomer waar de loomheid van de woestijn je tempo doet laten zakken. Toch nodigt Imarhan met haar muziek je uit om actief te luisteren, te beleven en de elf composities te doorgronden. Zelfs als je de taal niet machtig bent is het muziek vol zeggingskracht dankzij de rustige en doordringende sfeer die wordt geschapen en het ritme dat meermaals de stuwende kracht is.

LAVALU
Muziek / Album

LAVALU lanceert nieuw album ‘Earthbound’

recensie: Earthbound - LAVALU
LAVALU

Vrijdag 8 april presenteerde de Arnhemse zangeres en pianiste LAVALU (Marielle Woltring) haar nieuwe album Earthbound in het Amsterdamse Concertgebouw. Het derde en tevens ook het laatste deel uit de Rise-trilogie die maar liefst zes jaar duurde. Op Earthbound is ze voor het eerst te horen in trio-formatie samen met altvioliste Roos Tuenter en cellist Paul Rittel.

Soms lopen dingen anders dan gedacht en sta je ineens met je voeten in de modder. Al ploeterend door het drassige moeras zak je steeds verder weg in een bodemloze put. Marielle Woltring (1979), beter bekend onder haar artiestennaam LAVALU, ging een periode van stilstand door die ze moest zien te verwerken in combinatie met een burn-out. Haar hele leven was ze gewend om altijd maar te vliegen. Altijd maar te presteren. Tot het moment dat haar vleugels afbraken en ze zichzelf ter aarde zag storten. Het besef kwam dat het zo niet langer verder kon. Met Earthbound laat ze die periode van onrust achter zich. Ze richt zich nu op de toekomst. Waarvan ze zelf zegt dat ze die neemt zoals het komt: ‘Je kunt in het leven wel een glitterpak aantrekken, maar uiteindelijk sta je toch met je poten in de modder’.

Zachte kracht

Door het toevoegen van zang zorgt Woltring er voor dat Earthbound niet alleen een klassiek album is, maar ook een popalbum. Met zachte, kwetsbare zang brengt ze haar muziek en diepe betekenisvolle teksten. Zo zingt ze over teleurstellingen op een manier die gevoelig maar nooit droevig overkomt. Ze nam de meeste liedjes thuis op, in haar woonkamer. Die intimiteit voel je in bijvoorbeeld het bloedstollend mooie Your Hand. Tegelijkertijd bemerk je ook een muzikale gevoeligheid, een stukje perfectionisme wellicht, in de composities. Noten die prachtig vallen, instrumenten die elkaar aandachtig beantwoorden, achtergrondvocalen die Woltrings stem perfect complementeren. Hierdoor wil je niet alleen maar in LAVALU’s stem kruipen omdat het er zo knus en fijn is, maar ook omdat die muziek gewoon heel erg goed in elkaar steekt.

Een album met vooral ingetogen klanken, een beperkt aantal instrumenten en zachte zang, kan over het algemeen snel wat saai worden. Earthbound is echter een album dat tien tracks lang blijft boeien, ongeacht hoe vaak je het album hoort. Ingetogen en tedere klanken domineren. Daarnaast zijn er nummers waarop Woltring laat horen dat ze ook jazzy en poppy kan klinken. Kortom: een prachtige afsluiter van een persoonlijke reis die door dalen en over bergen is gegaan.

 

Theater / Voorstelling

Overweldigend op een geweldige manier!

recensie: OustFaust - Theu Boermans

Op zaterdag 2 april konden theaterliefhebbers een moderne twist op de legende van Faust bekijken. De bekendste bewerking van Faust werd geschreven door de Duitse schrijver Johann Wolfgang von Goethe. Hij schreef het in delen tussen 1790–1887. Tom Lanoye herschreef het verhaal van Goethe naar de indrukwekkende moderne vertaling. Hij noemde het stuk ‘OustFaust’, waarbij ‘oust’ zich vanuit het Engels laat vertalen als ‘verdrijven’. De keuze voor de titel, wordt duidelijk in de allerlaatste scène, waarbij Faust uiteindelijk onomkeerbaar wordt verdreven.

De kunst van acteren

Theu Boermans (1950), regisseur van het stuk, is al heel zijn leven gefascineerd door Faust. Wellicht is het die fascinatie, die zorgt dat het een fantastisch stuk is geworden. De acteurs waren grandioos. Zij wisten het hoge niveau van taal toegankelijk te maken. Het script was in handeling als Barokke taal maar maakte soms een uitstapje naar straattaal. De acteurs droegen foutloos de onvergefelijke rijmende tekst over. Het was ongelofelijk knap voor de ongeveer drie uur durende voorstelling.

Er gebeurde heel erg veel in de voorstelling. Het stuk overkwam je. Zittende in mijn stoel wist ik mij af en toe geen houding te geven. Naakt, seks en waarheden maakte mij als kijker oncomfortabel. Die oncomfortabelheid deed pijn, maar op een goede manier. Het was de pijn van herkenning van waarheden over de menselijke natuur, die je soms liever ontloopt, op een grandioze theatrale manier in je gezicht geduwd.

(16+)

De voorstelling staat verkondigd als 16+. Waarom? Seks, naaktheid, drugs en moord zijn belangrijke thema’s in het stuk. Dat kan een reden zijn om de voorstelling aan te raden voor ouder publiek. Zou ik de voorstelling aanraden voor kinderen of jongeren? Naar mijn mening vraagt de voorstelling een bepaalde levensrijpheid om het echt te kunnen waarderen.

Na de pauze

Wanneer Helena (van Troje) het podium betreedt, in deel 2, lijkt het alsof er ineens een compleet losstaande verhaallijn wordt aangesneden. Toen de Homunculussen (de kunstmatige mens zonder de ziel) kort daarop in morph-pak het podium betraden, leken we mijlenver verwijderd van wat we zagen voor de pauze. Goethe schreef het originele Faust II pas 17 jaar later. Het is wellicht daarom dat deel 1 en deel 2 onverenigbaar lijken. Ik vond deel 1 toegankelijker. Deel 2 kende een hogere mate van abstractie.

Even inlezen

De zaal uitlopend hoorde ik iemand uitroepen ‘ik snapte er helemaal niets van!’. Al geloof ik dat deze persoon in de minderheid was, is het een begrijpelijke reactie. Het script vereiste concentratie van het publiek. Om de voorstelling te kunnen volgen is het wenselijk om de legende van Faust of de bewerking van von Goethe te kennen (of het Wikipedia artikel door te lezen).

De voorstelling geeft de kijker de vrijheid om te interpreteren. Zo worden er in het stuk suggesties gedaan die aan de vrije interpretatie worden overgelaten. Na de voorstelling vroeg ik bijvoorbeeld aan acteur Daniël Kolf of hij het was die zijn zus had bezwangerd, of dat het Faust was. Daarop haalde hij lachend zijn schouders op. Er blijven dus zaken voor mij een mysterie en wellicht ook voor de acteurs? De voorstelling legt je in ieder geval geen woorden in de mond.

Aan het eind van de avond was ik moe, van alles wat ik had gezien, gevoeld en meegemaakt. Precies alles wat ik hoop na een avondje theater. Ik raad u van harte aan om eens naar het Nationale Theater in Den Haag te gaan om deze geweldige voorstelling te zien!

 

Muziek / Album

Dwars en tegendraads

recensie: Indie-update vol. 7 King Hanna, Keeley Forsyth, Glitch Princess

Dat muziek soms dwars en tegendraads kan zijn is in de indie-hoek van de populaire muziek een heerlijkheid. In deze zevende editie van de indie-update geven we aandacht aan het soms schurende geluid van King Hannah, Keeley Forsyth en elektronische geluid van Yeule.

De avontuurlijke luisteraar wordt op zijn wenken bediend als het gaat om muziek die geen eenheidsworst is. Het indie-genre is zo breed dat we in deze editie wederom vele uithoeken opzoeken. Nergens vliegt de muziek negatief uit de bocht, maar weet de kwaliteit te prevelleren.

King Hannah

De eerste noten van I’m Not Sorry, I Was Just Being Me, het tweede album van King Hannah doen zodra de zang klinkt zondermeer denken aan Patti Smith. Wat later druppelt een wat oudere referentie langzaam maar zeker door naar Nico van The Velvet Underground. De zang van Hannah is debet aan deze laatste vergelijking.

De donkere stem van Hannah Merrick en diep donkere bas, drum en gitaarlijnen maken van I’m Not Sorry, I Was Just Being Me niet het vrolijkste album. In ‘Ants Crawling ON An Apple Stork’ klinkt de wat hogere mannenstem van Craig Whittle. Whittle vormt met Hannah Merrick het duo King Hannah.

De muziek van het duo vergt de nodige luisterinspanning om het op waarde te kunnen schatten. Wie de tijd neemt zal ervaren dat de parels zich langzaam maar zeker laten ontdekken. De inspanning die geleverd moet worden zit in de toegankelijkheid van de liedjes, bij vluchtige eenmalige beluistering ontvouwt zich niet de ware schoonheid.

Het lawaaierige ‘It’s Me And You, Kid’ sluit het tweede album van King Hannah af als een statement. Voor sommige luisteraars zal het daarna een zucht van verlichting zijn om de stilte te ervaren, voor de liefhebbers is het zeker een sein om het album op repeat te zetten. Uw 8WEEKLY recensent behoort zeker tot de laatste soort.

Keeley Forsyth

Het nummer ‘Fires’ opent het album Limbs van Keeley Forsyth en trekt de luisteraar direct naar binnen. De stem van Forsyth roept een vergelijking op met Dayna Kurtz, maar muzikaal zitten de twee dames op een totaal andere golflengte.

De songs van Forsyth zijn breekbaar en kaal in de instrumentatie van de begeleiding. De sfeer die de muziek oproept is mysterieus en dreigend. Vrolijkheid lijkt ver weg evenals lichtvoetigheid. De spanning die het album Limbs oproept trekt de aandacht van de luisteraar zodat een aandachtige luisterervaring al snel ontstaat. Wie niet in de stemming is zal snel weg willen bewegen van deze muziek. Wie zich openstelt voor de composities zal al snel de pracht ontdekken die zich ontvouwt.

Tekenend voor de sfeer is het nummer ‘Silence’ waar uiteraard de stilte tussen de noten evenveel muziek lijkt te zijn als de karige instrumentatie met tingelende percussie en rustige zang. De album afsluiter ‘I Stand Alone’ kent naast klanken van een harmonium tevens strijkers die de zang van Forsyth begeleiden.

Het album ademt een enorme rust uit, als een oase. Het zal heerlijk zijn om na de drukte van alle dag weg te drijven op de zalvende deining van deze weldadige rustgevende klanken die nergens uiteenspatten. Forsyth weet de luisteraar te boeien en langzaam te ademen in de onderhoudende rustige melodielijnen.

Yeule

De uit Singapore afkomstige Yeulewerkt vanuit London. Ze maakt geen muziek voor tere zieltjes. In het ‘My Name is Nat Ćmiel’ van het album horen we haar uitspreken: “I Like Getting Fuck and I like Being Fucked”. Ze stelt zichzelf voor in deze track met haar echte naam Nat Ćmiel. Deze tekstregel klinkt natuurlijk heftig in een tijd waar de kranten vol staan over seksueel grensoverschrijdend gedrag. Misschien wil Yeule hiermee wel een stevig statement maken of juist laten blijken dat ze een gewone twintiger is. Verderop in de negende track ‘Too Dead Inside’ horen we veelvuldig “I Love You” waardoor gelukkig ook de liefde lijkt te overheersen in de teksten van deze dame.

Muzikaal is het album niet bestemd voor tere oortjes die niet tegen piepen en kraken kunnen. Yeale tapt uit een elektronisch vaatje dat schuurt en piept, maar soms ook ineens heel toegankelijk kan klinken. De contrasten zijn heerlijk groot.

Het album Glitch Princess is allesbehalve eenheidsworst. Yeule verrast de luisteraar op een prikkelende wijze. Zowel tekstueel als muzikaal is er voldoende te ontdekken voor de avontuurlijk ingestelde luisteraar.