Ter herdenking van de 70^ste sterfdag van Anne en Margot Frank heeft het Anne Frank Fonds Basel, opgericht door Otto Heinrich Frank ter nagedachtenis aan zijn dochter, een nieuwe toneelbewerking van Anne Frank laten schrijven door het schrijversechtpaar Jessica Durlacher en Leon de Winter. Zij hebben gebruik kunnen maken van verschillende edities van de dagboeken dankzij het Verzameld werk van Anne Frank dat vorig jaar verschenen is. In toegankelijke theatertaal is haar levensverhaal in tekst gevat.

© Kurt van der Elst

Verrassend is dat er niet in Amsterdam maar in Parijs wordt gestart. Aan de welbekende geschiedenis is een fictionele dimensie toegevoegd waardoor de toeschouwer meteen op scherp wordt gezet. Gedurende de voorstelling vertelt Anne haar verhaal aan ons middels een geïnteresseerde jongeman die zegt uitgever te zijn. De komende uren zal hij de voorstelling gadeslaan vanaf het voortoneel, waarbij Anne af en toe uit het decor stapt en een kort intermezzo met hem heeft. Door deze vondst wordt er extra licht geworpen op haar innerlijke leven. Binnenshuis is hier weinig ruimte voor. De visuele weergave van de originele dagboekteksten op de grote schermen die als voordoek functioneren brengen haar innerlijk eveneens tot leven. Niet altijd zijn de filmprojecties van toegevoegde waarde, waar deze bij Soldaat van Oranje (de vergelijking dringt zich toch snel op, ook al betreft Anne een geheel ander genre) onderdeel zijn van het grootse spektakel ontbreekt de interactie nu vaak en vormen de beelden een losstaand deel.De climax laat nog een poos op zich wachten. Waar bij Soldaat van Oranje de ene sensatie de andere opvolgde, kent Anne weinig pieken. De ontdekking van de onderduikers en het daarop volgende gedwongen vertrek uit het Achterhuis hebben plaatsgevonden voordat je er erg in hebt. Tijdens de scène waarin de vader van Anne voor een gesloten doek het vervolg van de geschiedenis overdraagt vindt de ontlading pas plaats. Dit is naast het indrukwekkende eindbeeld een van de weinige momenten waarop de voorstelling niet aan de oppervlakte blijft kleven maar hard naar binnenkomt. Dan blijkt dat er maar weinig middelen nodig zijn om een verhaal goed te vertellen. 

gespeeld te zijn, in Engeland wordt over versies van vier à vijf uur gesproken. Gelukkig heeft NTGent niet voor een Belgisch integrale maar voor een sterk ingekorte uitvoering gekozen. In een kleine twee uur wordt Platonov in zijn essentie getoond.

Het is een weldadige bewerking van regisseur Luk Perceval en dramaturg Koen Haagdorens. Ze hebben negentig procent van de oorspronkelijke tekst weggesneden en kunnen zich daardoor tot de krachtigste zinnen en een aantal oerscènes beperken. Kunst is niet heilig: als je het beste uit een toneelstuk haalt door het grotendeels te schrappen, moet je dat zeker doen. In plaats van een eindeloos praatstuk ziet het publiek nu een emotioneel spektakel met een juiste dosis komisch absurdistische verdunning.

Alfamannetje met bovengemiddeld gevoelsleven
Zoals alle toneelstukken van Anton Tsjechov speelt Platonov zich in de Russische provincie af. In een sfeer van verveling, vergane glorie en vergeefsheid slijten de personages daar hun dagen. Op het landgoed van de jonge weduwe Anna Petrovna is de gedesillusioneerde dorpsleraar Misja Platonov een graag geziene gast. De mannen zien hem als hun vriend, de vrouwen zijn verliefd op hem. Het landgoed wordt daarom al snel een broeinest van verlangen, frustratie, jaloezie en bedrog. Als dan ook de drank nog begint te vloeien, komt de Russische ziel (die waarschijnlijk de universele ziel is) volledig bloot te liggen: wanhoop, woede en zelfdestructie winnen het van nuchterheid en vriendelijkheid. In plaats van (vulgair) van zijn populariteit te genieten, zinkt Platonov (superieur) weg in een moeras van gevoelsrijkdom en zelfnegatie. Een poëtisch ondergangsdrama over de fatale combinatie van teveel gevoel en te weinig ego.

Jeugdwerk wordt meesterwerk
Platonov is een jeugdwerk van Tsjechov. Hij schreef het op zijn achttiende, lang voor de toneelstukken die later klassiekers zouden worden (De meeuw, Oom Wanja, De drie zusters, De kersentuin). Pas twintig jaar na zijn dood werd het titelloze manuscript voor het eerst gepubliceerd. Aan zo’n onevenwichtig jeugdwerk valt voor een toneelgezelschap veel eer te behalen, mits het het lef heeft radicale ingrepen te doen. Dat is hier uitstekend gelukt: een uitgeklede tekst met gestileerd acteerwerk in een minimalistisch decor, gedragen door doorleefde muziek. NTGent annexeert Tsjechov en weet van Platonov een compact gesamtkunstwerk te maken. Hulde aan de ontheiliging en bezieling van de klassieke kunst.